1. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am ffiniau'r byrddau iechyd newydd yng Ngorllewin De Cymru? OAQ54765

Diolch am eich cwestiwn. Yr unig newid sydd wedi bod i ffiniau'r byrddau iechyd ers 2009 yw symud ardal bwrdeistref sirol Pen-y-bont ar Ogwr o Fwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg i Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf i ffurfio'r bwrdd newydd, Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg. Daeth y ddeddfwriaeth i wneud y newid hwnnw i rym ar 1 Ebrill 2019.

Diolch yn fawr iawn, Weinidog. Ddwy flynedd yn ôl, pan oeddem yn trafod hyn, fe ddywedoch wrthyf na fyddai'r newid yn ôl troed y bwrdd iechyd yng Ngorllewin De Cymru yn gwneud unrhyw wahaniaeth i'r gwasanaethau yno. Fodd bynnag, cefais gadarnhad yn ddiweddar gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg eu bod yn dal i ystyried cau'r meddygfeydd yn Llanharan a Phencoed, ac yn bwriadu agor un feddygfa newydd yn eu lle yn Llanharan, er na allant ddweud eto beth y gallai'r gwasanaethau hynny fod. Gyda chynnydd mawr ar y gweill o ran datblygiadau tai—dyna a ddywedwyd wrthyf yn ddiweddar gan Marcus Longley—gallai hynny olygu—. Prif bwynt y cwestiwn yw y bydd cryn dipyn o ddatblygiadau tai yn yr ardal benodol honno, felly tybed a allech ddweud wrthyf, ers i'r ffiniau newid, pa ddiweddariad rydych wedi'i gael gan y bwrdd newydd ynglŷn â'r materion penodol hyn ar ochr orllewinol bellaf eu ffin, ac a ydynt yn bwriadu cynnal unrhyw asesiadau effaith newydd yn hytrach na dibynnu ar y rhai a wnaed yn flaenorol gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg. Diolch.

Ni chredaf fod y newid i'r ffiniau yn effeithio'n andwyol ar y mater hwn o gwbl. Mewn gwirionedd, rhan o'r her i'r practis hwn yn y gorffennol oedd sicrhau bod canolfannau'n gweithredu mewn gwahanol ardaloedd byrddau iechyd. Ac yn fy sgwrs â'r Aelod etholaeth, mae fy nealltwriaeth yn wahanol i'r un a ddisgrifiwyd gennych. Efallai y byddai'n werth i chi ysgrifennu ataf, yna gallaf ysgrifennu at yr Aelod etholaeth, sydd wedi codi hyn gyda mi yn uniongyrchol, a chithau fel y gellir egluro'r mater, gan fod hyn yn ymwneud â chynllunio i ddarparu'r gwasanaeth ac ystyried yr angen ar hyn o bryd ac yn y dyfodol, ac mae hynny'n rhan o'r hyn y dylem ei weld yn digwydd ar draws gofal sylfaenol.

Fel y dywedoch, mae ardal Pen-y-bont ar Ogwr bellach yn rhan o ardal bwrdd iechyd Cwm Taf Morgannwg. Golyga hynny fod carchar y Parc bellach yn ardal bwrdd iechyd Cwm Taf Morgannwg. Fel y gwyddoch, mae carchar y Parc yn garchar preifat ac mae'r system gofal iechyd, sydd wedi'i datganoli, yn cael ei gweithredu'n breifat o dan G4S yng ngharchar preifat y Parc ac mae i fod o dan drosolwg bwrdd iechyd Cwm Taf Morgannwg. Nawr, awgrymodd tystiolaeth i'r pwyllgor iechyd yr wythnos diwethaf gan uwch gynrychiolwyr bwrdd Cwm Taf nad oedd ganddynt fawr o syniad ynglŷn â'r sefyllfa iechyd yng ngharchar y Parc. A yw hynny'n dderbyniol?

Wel, mae hynny'n ganlyniad i'r trefniadau a roddwyd ar waith mewn carchar preifat, ac nid yw'n fater y gallaf ymyrryd ynddo neu ei ddad-wneud. Byddai'n llawer gwell gennyf pe bai gofal iechyd carcharorion yn cael ei redeg mewn ffordd wahanol. Yn bersonol, byddai'n well gennyf pe ceid diweddariad i'r fformiwla i gydnabod y cynnydd yn y boblogaeth carcharorion, a'r anghenion sy'n bodoli. Byddai'n llawer gwell gennyf pe na bai'r ddarpariaeth breifat gennym yng ngharchar y Parc. Nid yw hynny'n fater rwy'n ei reoli, er, yn amlwg, ar 13 Rhagfyr, edrychaf ymlaen at newid sylweddol yn y ffordd y caiff gwasanaethau cyhoeddus eu hariannu a'u darparu.

Diolch i Suzy am godi'r cwestiwn hwn, ac efallai y gallaf roi rhywfaint o gymorth, ond hoffwn ofyn am ychydig o help gan y Gweinidog wrth symud ymlaen hefyd. Mae'r newidiadau i Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg wedi bod o gymorth, yn wir, mewn perthynas â dau fater pwysig y gwn ei fod wedi ymdrin â hwy dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf hefyd.

Un, yn wir, oedd mater darpariaeth meddygfeydd i bobl yn ardal Llanharan a Brynna. Hoffwn gofnodi fy niolch, mae'n rhaid i mi ddweud, i Ganolfan Feddygol Pencoed, sydd wedi ailgyflwyno eu meddygfeydd yn Llanharan ac wedi ymestyn y ddarpariaeth i bedwar diwrnod a hanner yno bellach. Ond mae'n codi'r mater diddorol mwy hirdymor a gododd Suzy. Rydym yn mynd i gael miloedd o gartrefi newydd yn yr ardal honno, o Bencoed i Lanharan i Bont-y-clun. Mae pum meddygfa yn yr ardal honno yn ôl pob tebyg, gan gynnwys Tonysguboriau a Phont-y-clun, yn ogystal â dwy ym Mhencoed ac yn y blaen. Ar ryw bwynt, bydd angen inni newid y deial yma a mynd y tu hwnt i feddygfeydd allgymorth, sy'n wych, a diolch i Ganolfan Feddygol Pencoed am ailgyflwyno hynny. Felly, gofynnaf iddo a fydd yn parhau i ymgysylltu â mi a gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg i archwilio hynny. Oherwydd maent wedi rhoi darpariaeth wych ar waith mewn lleoedd fel Aberpennar, lle maent wedi adeiladu meddygfeydd newydd yno. A chredaf y dylent fod yn edrych ar y meddygon teulu presennol i weld pa rai o'r rheini a fyddai'n awyddus i fod yn rhan o hyn.

Yr ail agwedd y buaswn yn gofyn iddo barhau i ymwneud â hi yw ysbyty dydd Maesteg, a'r cyfleusterau ehangach mewn gwirionedd. Ar ôl ymgynghoriad ychydig yn frawychus o'r blaen o dan Fwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg, mae'n wych fod Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg bellach wedi mynd ati i gyd-ddarparu rhywbeth ar sail, 'Sut rydym yn gwella dyfodol ysbyty Maesteg?' Ond mae'r Gweinidog wedi bod yn rhan annatod o gynorthwyo'r broses hon, a buaswn yn gofyn iddo'n syml a yw'n barod i gadw diddordeb yn hyn ac i barhau, lle bo modd, i annog yn dyner y tu ôl i'r llen, fel y gallwn sicrhau ein bod yn darparu'r atebion cywir i bobl, p'un a ydynt yn Llanharan yn y dwyrain, ym Maesteg yng nghwm Llynfi, neu gwm Afan, dylwn ddweud, yn y gorllewin.

Rwy'n falch o gadarnhau, ar fater Pencoed, fy mod yn cofio nid yn unig y sgwrs gyda'r Aelod ond gyda chynghorwyr a thrigolion lleol am y bygythiad i gau canolfan Llanharan, ac rwy'n falch fod ganddi ddyfodol hirdymor. Ac wrth gwrs, wrth feddwl am y dyfodol, mae angen inni feddwl ynglŷn â ble mae'r angen a ble mae'r galw, yn ogystal â'r her ehangach a nodwyd yn y gynhadledd gofal sylfaenol yn ddiweddar ynglŷn â sut y mae clystyrau'n cydweithio'n fwy effeithiol gyda'i gilydd fel bod gennych fwy o bartneriaeth ym mhob rhan o'r tîm gofal sylfaenol. Ac rwy'n fwy na pharod i barhau i ymgysylltu a chymryd rhan yn hynny.

Ac mae'r un peth yn wir gyda'r gwasanaethau sydd i gael eu lleoli ar safle ysbyty dydd Maesteg yn y dyfodol, gan fod hyn yn ymwneud â ble a sut rydym yn darparu gwasanaethau yn y dyfodol. Ac rwy'n siŵr, hyd yn oed pe na bawn am ymgysylltu a chymryd rhan ynddynt mwyach, y byddai'r Aelod etholaeth yn fy llusgo'n ôl i wneud fy swydd a gwneud yn union hynny.

Cwestiwn 2, Janet Finch-Saunders.