3. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ddatganiad am y gwaith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i Ailgodi'n Gryfach yn ystod ac ar ôl Covid-19? OQ55460

Mae'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd newydd gyhoeddi datganiad diweddar yn amlinellu'r camau nesaf mewn cysylltiad â'n cynlluniau ar gyfer sefydlogi ac ailadeiladu fel Llywodraeth, sy'n seiliedig ar safbwyntiau'r cyhoedd, barn randdeiliaid a'r her a ddarperir gan arbenigwyr allanol. Rydym yn glir nad ein nod yw dychwelyd i'r hyn oedd yn arferol, ond ceisio mynd i'r afael â'r heriau y mae COVID wedi tynnu sylw atynt ac, yn wir, eu gwaethygu.

Mae'n bwysig ein bod yn canfod rhai pethau cadarnhaol ymhlith dioddefaint ac anhawster cyffredinol COVID-19, ac rwy'n croesawu'r gwaith yr ydych yn ei wneud, Cwnsler Cyffredinol, i adeiladu'n ôl yn well.

Un agwedd ar y misoedd diwethaf y mae pobl wedi'i gwerthfawrogi yw'r gostyngiad ym maint y traffig sydd ar ein ffyrdd, ond mae ofnau, wrth gwrs, oherwydd y pryderon ynghylch defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, wrth inni ddod allan o'r cyfyngiadau, y gall fod cynnydd sylweddol mewn traffig ar y ffyrdd. Yma yng Nghasnewydd, wrth gwrs, mae traffig ar yr M4 o amgylch twneli Bryn-glas yn fater allweddol i ni. Felly, wrth edrych ymlaen, Cwnsler Cyffredinol, a wnewch chi ystyried adeiladu'n ôl yn well o ran gwella trafnidiaeth gyhoeddus i ymdrin â'r problemau o gael pobl allan o'u ceir, ar gyfer y teithiau hynny ar hyd llwybr yr M4, ac, yn benodol, i edrych ar wasanaethau rheilffordd rhwng Caerdydd, Casnewydd a Bryste, gyda mwy o arosfannau rhwng y gorsafoedd a gorsafoedd trenau newydd?

Diolch i John Griffiths am y cwestiwn yna, ac rwyf i dim ond eisiau cadarnhau mai ein hymagwedd ni, yn bendant, yw rhoi wrth galon ein hymateb ac wrth galon ein hailadeiladu yr ymrwymiad parhaus hwnnw i newid yn yr hinsawdd, i amgylchedd gwell. Rydym ni i gyd wedi gweld, rwy'n credu, onid ydym ni, oherwydd y newid ymddygiad angenrheidiol y mae pobl yng Nghymru wedi bod yn barod i'w gyflawni, os mynnwch chi, y gwelliant mewn aer glân yn sgil llai o draffig a llai o deithio ac ati. Rydym ni eisiau gwneud popeth yn ein gallu i wneud yn siŵr nad ydym ni'n colli'r budd hwnnw.

Bydd yr Aelod, o bosib, wedi gweld y buddsoddiad a gyhoeddodd Lee Waters yn ddiweddar mewn cyllid teithio llesol i awdurdodau lleol er mwyn cyflwyno cynlluniau i annog teithio llesol yn ein trefi a'u cyffiniau, a hefyd y gwaith y mae Ken Skates a Lee Waters wedi bod yn ei wneud mewn cysylltiad, yn benodol, â'r pwynt a wna, sef sut y gallwn ni ddod allan o'r argyfwng hwn, y pandemig hwn, mewn ffordd sy'n cefnogi ein rhwydweithiau trafnidiaeth gyhoeddus i ddarparu gwell gwasanaeth yn y dyfodol nag y maen nhw wedi gallu ei gyflawni yn y gorffennol, fel y gallwn ni barhau i wella'r defnydd o drafnidiaeth gyhoeddus dros amser.

Credaf fod y cynllun brys bysiau a gyhoeddodd Llywodraeth Cymru yn ddiweddar, gyda'r gobaith y mae hynny yn ei gynnig o ddefnyddio ein cyllid fel Llywodraeth mewn modd sy'n cynnig ffordd well o gyflawni'r canlyniadau hynny nag yr ydym ni wedi gallu ei wneud yn y gorffennol, yn arwydd cadarnhaol iawn o'r mathau o wersi yr ydym ni yn eu dysgu, wrth adfer o COVID, a'n dyhead fel Llywodraeth i beidio â dim ond troi'r cloc yn ôl at yr amgylchiadau a fodolai pan ddaeth y pandemig ar ein gwarthaf.

Gweinidog, mae'n rhaid imi gyfaddef fy mod i yn hoffi'r ymadrodd 'adeiladu'n ôl yn well', mae'n dal dychymyg rhywun, ond, wrth gwrs, yr hyn sy'n bwysig yw ei fod yn gweithio ar lawr gwlad mewn gwirionedd a'n bod yn gweld newidiadau polisi gwirioneddol gadarnhaol i wneud yn siŵr bod yna newid wrth inni ddod allan o'r pandemig. Er fy mod i yn cytuno â phob un o'r meysydd hynny y cyfeiriodd John Griffiths atyn nhw yn briodol fel meysydd i wella ynddynt, yn anad dim, rwy'n awgrymu y dylai Llywodraeth Cymru edrych o ddifrif eto ar seilwaith digidol a band eang, oherwydd os gallwn ni gael cysylltiadau band eang yn iawn, yna bydd llai o ddibyniaeth yn y lle cyntaf ar drafnidiaeth gyhoeddus, ar y car modur, ar ein rhwydwaith ffyrdd. Gwn fod llawer o bobl sydd wedi bod yn gweithio gartref yn ystod y misoedd diwethaf a fyddai'n hoffi mynd ati i wneud hynny gymaint â phosib pe bai'r seilwaith hwnnw yno. Felly, a allech chi ddweud wrthym ni beth ydych chi'n mynd i'w wneud i sicrhau, wrth inni adeiladu'n ôl yn well, ein bod yn adeiladu band eang yn ôl yn well—mae hynny ychydig yn anodd ei ddweud—wrth inni ddod allan o'r pandemig fel ein bod yn cymryd y pwysau hwnnw oddi ar ddulliau eraill o drafnidiaeth o'r cychwyn cyntaf?

Wel, rwy'n derbyn yn llwyr y bydd y gwahaniaeth yn y patrymau gwaith yr ydym ni wedi eu gweld dros yr wythnosau diwethaf, os ydynt am gael eu cynnal, yn newid y galwadau ar ein seilwaith digidol, ac mae'n cael effaith a allai fod yn eithaf pellgyrhaeddol, mewn gwirionedd, o ran datblygiad preswyl a phob math o faterion eraill yn ymwneud â daearyddiaeth.

Mae'r buddsoddiadau band eang yr ydym ni wedi'u gwneud fel Llywodraeth wedi'u gwneud er mwyn gwneud iawn am fethiant Llywodraeth y DU i gyrraedd y rhannau o Gymru y byddem wedi gobeithio y byddant wedi gwneud. Dyna fu ein dull gweithredu. Mae wedi bod yn ddull llwyddiannus. Yr hyn y credaf y mae angen iddo ddigwydd yw ymrwymiad buddsoddi ledled y DU gan Lywodraeth y DU i uwchraddio ein seilwaith mewn ffordd sydd o fudd i bob rhan o'r DU yn gyfartal, ac rwy'n gobeithio bod hynny'n rhywbeth y byddwn yn ei weld yn digwydd yn y dyfodol.