4. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gefnogaeth Llywodraeth Cymru i arallgyfeirio ar ffermydd? OQ57387

Diolch. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i gefnogi pob busnes yng Nghymru. Mae Busnes Cymru a Cyswllt Ffermio yn cynorthwyo busnesau fferm i ddod yn fwy effeithlon, proffidiol a chadarn. Mae'r cymorth wedi'i deilwra yn ôl anghenion cwsmeriaid a gwahanol ranbarthau Cymru, yn dibynnu ar ofynion.

Felly, mewn perthynas â fy nghwestiwn atodol rwyf ar fin ei ofyn, mae'r Gweinidog wedi ymdrin â'r mater yn effeithiol yn y gorffennol, ac yn anffodus, rydym yn awr mewn sefyllfa lle mae wedi gwaethygu'n ddiweddar. Mae problem barhaus ar Fferm Gelliargwellt Uchaf yn fy etholaeth, lle mae fferm laeth fawr wedi arallgyfeirio i ailgylchu bwyd, ac mae wedi cael contract gyda nifer o awdurdodau lleol cyfagos, gan gynnwys Caerffili, a chloddio mwynau o chwarel ar y safle. Mae'r broses wedi peri pryder i drigolion ym mhentrefi cyfagos Gelligaer, Pen-y-bryn a Nelson dros y blynyddoedd, yn bennaf oherwydd llygredd sŵn, llwch ac arogleuon, a'r problemau sy'n gysylltiedig â thraffig cerbydau nwyddau trwm. Rwy'n cyfarfod yn rheolaidd â thrigolion, gyda rhanddeiliaid allweddol megis cyngor Caerffili, Cyfoeth Naturiol Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru a'r gweithredwyr, Bryn Group, mewn lleoliad ffurfiol a reolir gan bwyllgor i geisio rheoli'r sefyllfa. Ond yr hyn a fyddai'n ddefnyddiol yw pe gallwn gael cyfarfod â'r Gweinidog i siarad am rai o'r materion allweddol sy'n gysylltiedig â'r fferm hon sydd wedi arallgyfeirio'n helaeth ac edrych ar yr hyn y gellir ei wneud ynglŷn â rhai o'r materion penodol y soniais amdanynt i geisio lleddfu'r problemau i drigolion yn y flwyddyn newydd.

Diolch. Mae'n eglur eich bod wedi cyfarfod â'r rhanddeiliaid cywir. Yn amlwg, mae gan Cyfoeth Naturiol Cymru ac awdurdodau lleol ystod o bwerau ac offer gorfodi i fynd i'r afael â'r effeithiau amgylcheddol y cyfeirioch chi atynt ac yn amlwg, rydych wedi lleisio eich pryderon wrthynt hwy. Rwy'n hapus iawn i gyfarfod â'r Aelod. Rwy'n credu hefyd y byddai'n dda cael cyfarfod ar y cyd â'r Gweinidog Newid Hinsawdd, oherwydd mae'n eglur fod rhai o'r materion a godwyd gennych yn ei phortffolio hi. Yn sicr, byddwn yn hapus iawn i wneud hynny.

Diolch.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Weinidog, yn debyg i Hefin David, rwyf wedi dwyn yr achos hwn i'ch sylw o'r blaen, achos y teulu Jenkins, Model Farm yn y Rhws. Mae'r fferm bîff a chnydau âr hon wedi arallgyfeirio i dyfu blodau gwyllt a gwerthu'r hadau, ac mae hefyd wedi arwain at gynnydd mewn gwenyn, pryfed peillio a phryfed eraill yn eu caeau. Bydd hyn i gyd yn cael ei ddinistrio os yw'r landlordiaid, Legal and General, yn eu troi oddi ar y tir i adeiladu ystâd ddiwydiannol. Roeddwn yn falch iawn o glywed yn eich ymateb i fy nghyd-Aelod, Llyr Huws Gruffydd, eich bod wedi cyfarfod â Chymdeithas y Ffermwyr Tenant yn ddiweddar. Pa gymorth y gallwch ei roi i ffermwyr tenant, fel y teulu Jenkins, i'w helpu i barhau i arallgyfeirio? Diolch yn fawr.

Fel y soniais yn fy ateb cynharach i Hefin David—yn yr ateb a gyflwynais—rydym yn darparu ystod o gymorth. Mae'r rhan fwyaf o'n cymorth—rwy'n ceisio meddwl a oes unrhyw ran ohono nad yw—ar gael i ffermwyr tenant lawn cymaint ag i dirfeddianwyr. Felly, rwy'n siŵr os cysylltant â Cyswllt Ffermio yn y lle cyntaf i sicrhau eu bod yn cael yr holl gymorth busnes sydd ar gael iddynt, gallai hynny fod yn lle da i ddechrau.