Eitem 11 y prynhawn yma yw ail ddadl y Ceidwadwyr Cymreig ar ddigwyddiadau a sioeau'r haf. Galwaf ar Samuel Kurtz i wneud y cynnig.

Cynnig NDM8065 Darren Millar

Cynnig bod y Senedd:

1. Yn croesawu'r ffaith bod yr Eisteddfod Genedlaethol, Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru, ynghyd â sioeau a digwyddiadau haf ledled Cymru, wedi dychwelyd.

2. Yn cydnabod manteision tymor digwyddiadau'r haf o ran hyrwyddo'r Gymraeg, diwylliant Cymru, cynnyrch o Gymru a'n ffordd o fyw.

3. Yn diolch i bawb sy'n ymwneud â sicrhau bod y digwyddiadau'n llwyddiant.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Heddiw, yng Nghyfarfod Llawn olaf y tymor yn cyn toriad yr haf, rwy’n falch iawn o agor y ddadl hon ar ran y Ceidwadwyr Cymreig ar bwnc sy’n agos iawn at fy nghalon. Mae ein dadl heddiw yn talu teyrnged i’r gwaith caled a wneir i drefnu, rhedeg a chynnal ein sioeau amaethyddol, ein digwyddiadau diwylliannol mawr, megis yr Eisteddfod Genedlaethol, a digwyddiadau awyr agored mawr eraill, megis cystadleuaeth Ironman, a gynhelir ger Dinbych-y-pysgod yn fy etholaeth yn nes ymlaen eleni.

Mae ein cynnig yn croesawu’r digwyddiadau hyn yn ôl wedi iddynt gael eu gohirio, ac yn cydnabod yr ymdrechion i gadw’r busnesau hyn i fynd yn ystod cyfyngiadau COVID. Mae hefyd yn cydnabod y manteision economaidd a diwylliannol aruthrol y mae cynnal y digwyddiadau hyn, yn aml mewn ardaloedd gwledig, yn eu creu i Gymru. Ddirprwy Lywydd, dyma'r pwynt pan fo'n rhaid imi ddatgan buddiant fel cadeirydd Clwb Ffermwyr Ifanc Sir Benfro ac fel cyfarwyddwr CFfI Cymru. Ac er y bydd llawer o bobl fy oedran i yn mynd dramor yr haf hwn, nid oes ond un lle rwyf am dreulio wythnos gyntaf y toriad, sef yn y Sioe Frenhinol yn Llanfair-ym-Muallt—yr un lle ag y treuliais drydedd wythnos mis Gorffennaf am y rhan fwyaf o'r 25 mlynedd diwethaf. Sioe Frenhinol Cymru yw fy Glastonbury i. Mae’r bererindod flynyddol i ganolbarth Cymru yn dod â £40 miliwn i mewn i economi Cymru, a chafodd y sioe ddiwethaf a gynhaliwyd yn 2019 dros 250,000—0.25 miliwn—o ymwelwyr yn ystod wythnos y sioe. Felly, nid fi yw'r unig un sy'n edrych ymlaen at y sioe hon. Mae’n cynnig ffenestr siop ardderchog ar gyfer ein diwydiant amaethyddol gwych a’i gynnyrch. Ac ar ôl trafferthion y ddwy flynedd ddiwethaf, mae’r sioe'n cynnig cyfle i bobl o’r un anian gwrdd, cymdeithasu, cyfnewid syniadau ac ymlacio. Nid yn Sioe Frenhinol Cymru yn unig y mae hyn yn digwydd, serch hynny, mae’n digwydd ym mhob sioe amaethyddol a gynhelir ledled Cymru, o sioe wlad a thref undydd Penfro yn fy etholaeth i’r sioeau dros fwy nag un diwrnod fel Sioe Frenhinol Cymru. Mae eu dychweliad yr haf hwn, yn eu holl ogoniant, yn bwysig i iechyd meddwl a chorfforol ein pobl, yn ogystal ag i’r economi y maent ei chynnal. Ac nid mewn sioeau amaethyddol yn unig y gwelir y manteision hyn.

Mae ein heisteddfodau yn hollol bwysig i gryfhau ac amddiffyn ein hiaith a'n diwylliant. Fel crwt ifanc, roedd wythnosau'r haf yn llawn trafaelu ar draws gorllewin Cymru yn cymryd rhan mewn eisteddfodau lleol yn llefaru cerddi ar y llwyfan, ac ambell waith, fe wnes i ennill gwpan neu ddau. Pan gafodd Eisteddfod 2020 ei gohirio oherwydd y pandemig COVID-19, dyma'r tro cyntaf i'r Eisteddfod beidio â chael ei chynnal ers 1914, pan fu'n rhaid canslo'r digwyddiad mewn ymateb i gychwyn y rhyfel byd cyntaf. Ond nawr rŷn ni'n croesawu nôl yr Eisteddfod Genedlaethol yn Nhregaron, ar ddiwedd mis Gorffennaf, ar ôl llwyddiant Eisteddfod yr Urdd yn Ninbych nôl ym mis Mai.

Y digwyddiadau hyn yw'r llinyn arian sy'n rhedeg drwy stori a naratif ein hanes a'n diwylliant. Ni ellir gorbwysleisio eu pwysigrwydd a'u cyfraniad. Felly, Aelodau, wrth i'r haul dywynnu arnom ac wrth inni gynllunio ein hymweliadau yn ystod toriad yr haf, rwy'n eich annog i gefnogi ein cynnig ger eich bron heddiw, ond rwyf hefyd yn eich annog chi i gyd i ymweld â'n sioeau amaethyddol, ein heisteddfodau a'r holl ddigwyddiadau sy'n dychwelyd yr haf hwn. Diolch, Ddirprwy Lywydd.

Dwi'n falch o allu ategu nifer o'r pwyntiau a godwyd gan Samuel Kurtz. Yn sicr, mae digwyddiadau'r haf yn rhan bwysig o'n calendr fel cenedl, o'r sioeau bach amaethyddol i'r Sioe Frenhinol a'r holl wyliau cerddorol a diwylliannol megis yr Eisteddfod Ryngwladol sydd newydd fod, wrth gwrs, yn Llangollen, a'r Eisteddfod Genedlaethol. Dwi'n meddwl ein bod ni i gyd wedi eu colli nhw'n aruthrol dros y blynyddoedd diwethaf yma a gweld eu colled nhw. Wrth gwrs, mi oedd yna bethau wedi mynd yn rhithiol, pethau fel Eisteddfod AmGen, oedd yn rhoi blas o'r eisteddfod, ond does yna ddim byd fel bod ar y Maes yn cwyno am y tywydd, beth bynnag fo hwnnw, ei bod hi'n rhy boeth neu fod yna ormod o law, a gweld hen gyfeillion a chreu ffrindiau newydd. Mae pethau dŷn ni wedi'u colli. Yn bersonol, Sioe Môn ydy'r sioe dwi wedi mwynhau mynd iddi ers yn blentyn, ac efo fy ffrind-oes Ann yn mynd ar y waltzers yn flynyddol, ac yn dal i wneud—ddim yn rhy hen i hynny—felly dwi'n edrych ymlaen i'r cyfle. Dwi'n rhannu gormod heddiw o bosib. [Chwerthin.]

Ond mae hi wedi bod yn dair blynedd hir, a dwi'n meddwl mai un o'r pethau oedd ar goll yn y cynnig—a dwi'n falch o weld bod Sam yn pwysleisio—ydy, wrth gwrs, y manteision economaidd mawr mae'r rhain yn eu rhoddi. Mae'r effaith economaidd, ac mae'r ffaith bod yr Eisteddfod Genedlaethol yn teithio ledled Cymru—rhywbeth sydd wedi bod yn ddadleuol ar draws y blynyddoedd—yn dangos y gwaddol lleol wedyn, yn economaidd ond hefyd o ran yr iaith. Dwi'n siŵr bod nifer ohonom ni'n cofio'r Eisteddfod Genedlaethol yn Y Fenni, er enghraifft, lle daeth yna gymaint o ddysgwyr ac ati—dwi'n gwybod roedd Peter Fox yn rhan fawr o hynny—a gweld y gwaddol yn Y Fenni a pha mor bwysig ydy ei bod hi yn teithio a bod hi'n eisteddfod wirioneddol genedlaethol i bawb yng Nghymru, a byddaf i'n falch iawn o weld yr Eisteddfod yn dychwelyd i Dregaron.

Un o'r pethau dwi'n meddwl dŷn ni'n anghofio'n aml, yn enwedig efo'r Eisteddfod Genedlaethol, ydy'r ffaith ei bod hi'n cael ei gweld fel gŵyl o ran y Gymraeg a'r Cymry Cymraeg, ond mae hi'n eisteddfod ac yn wŷl ryngwladol o bwys, a dwi'n meddwl weithiau nad ydym ni'n manteisio ddigon ar hynny, oherwydd pan fyddwn ni'n gweld pobl o dramor yn dod i'r Eisteddfod Genedlaethol, maen nhw'n gwirioni yn llwyr; maen nhw wrth eu bodd. Dwi'n cofio pan oedd Eluned Morgan yn Weinidog efo cyfrifoldeb rhyngwladol a dros yr iaith Gymraeg, pan oedd hi yn yr Eisteddfod ac yn gweld nifer o bobl ryngwladol yn dod i'r Eisteddfod ac wrth eu bodd yn gallu mwynhau hefyd oherwydd yr offer cyfieithu ac ati. A dwi'n meddwl weithiau ein bod ni'n colli cyfle i hyrwyddo'r Eisteddfod Genedlaethol yn rhyngwladol fel rhywbeth y gall pawb ei fwynhau, a'i bod hi'n dal yn gaeedig i ormod o bobl yng Nghymru. Dwi wedi croesawu, yn y blynyddoedd diwethaf, pan fo Llywodraeth Cymru hefyd wedi ariannu dyddiau am ddim i'r Eisteddfod Genedlaethol. Dwi'n meddwl, efo'r argyfwng costau byw hefyd, mai un o'r pethau sy'n fy mhryderu i ydy costau mynychu rhai o'r digwyddiadau pwysig yma, a byddwn i'n hoffi ein bod ni'n gallu edrych, i'r dyfodol, sut ydym ni'n gwneud gwyliau megis y Sioe Frenhinol a'r Eisteddfod Genedlaethol yn fforddiadwy i bawb, yn enwedig y cymunedau hynny fydd yn cael eu trochi gan yr holl ddigwyddiadau yma ond efallai'n methu â mynychu oherwydd y costau hynny.

Felly, yn amlwg, dwi eisiau ategu'r diolch o galon i bawb sydd yn gweithio mor galed i sicrhau hyn, ond dwi'n meddwl bod yna waith inni ei wneud o ran edrych i'w gwneud nhw'n fforddiadwy i fwy o bobl eu mwynhau nhw, a hefyd i hyrwyddo'r rhain yn rhyngwladol.

Rhaid imi gytuno â phopeth a ddywedodd fy nghyd-Aelod, Sam Kurtz, yn gynharach, ac rwyf innau hefyd yn edrych ymlaen at fynd i Sioe Frenhinol Cymru yr wythnos nesaf. Ac mae'r holl sôn am sioeau yn gwneud i mi ddyheu am y rhôl borc, crofen a saws afal rwy'n ei chael bob blwyddyn, yn ddi-ffael, ym mhob sioe rwy'n ei mynychu. A boed yn arddangos neu'n cynnig y cynnyrch lleol rhagorol sydd gennym yn fy sir i, sef sir Fynwy, ar draws fy rhanbarth, Dwyrain De Cymru, neu Gymru, neu'n arddangos ein da byw, yn cystadlu am y jamiau neu'r gacen gartref orau, neu'n edrych ar gystadlaethau ysgrifennu disgyblion o ysgolion lleol, gan ymweld â'r nifer fawr o stondinau, pebyll thema, garddwriaeth, neu, fel rwy'n treulio'r rhan fwyaf o fy amser yn ei wneud erbyn hyn, edrych ar dractorau, tractorau a mwy o dractorau, mae rhywbeth i bawb yn ein sioeau, yn yr amrywiaeth wych o sioeau sydd gennym ar draws fy rhanbarth a Chymru drwy gydol yr haf. Rydym mor lwcus i'w cael. Yn ogystal â denu llawer o ymwelwyr i Gymru—ni allwn anghofio'r budd economaidd enfawr y maent yn ei gynnig i'n hardaloedd, fel y mae rhai eisoes wedi'i nodi—mae'r sioeau hyn hefyd yn dod â chymunedau lleol at ei gilydd, ac yn eich galluogi i gyfarfod neu weld ffrindiau a theulu nad ydych wedi'u gweld ers oesoedd neu ers y sioe flaenorol y flwyddyn cynt.

Yr hyn sy'n fy nharo i yw'r gwaith enfawr sydd ynghlwm wrth gynnal sioe. Mae fy nhad bob amser wedi bod yn is-lywydd neu'n stiward yn fy sioe leol ym Mrynbuga, felly rwyf bob amser wedi bod yn weddol ymwybodol o hyn. Pan ymgymerodd fy nghyfaill, Nia Thomas, â'r rôl o drefnu ein sioe leol, cefais fy syfrdanu gan faint o waith a gâi ei wneud drwy gydol y flwyddyn i gynnal y sioeau hyn. Felly, hoffwn fanteisio ar y cyfle i ddiolch iddi hi, tîm sioe Brynbuga a chydnabod yr holl wirfoddolwyr y tu ôl i'r llenni sy'n gwneud ein sioeau'n bosibl.

Mae ein sioeau hefyd yn addysgwyr da, gan fod ysgolion lleol bron bob amser yn cymryd rhan fawr, oherwydd mae sioeau amaethyddol yn rhoi cipolwg go iawn ar y ffordd wledig o fyw i'r rhai sydd efallai'n dod i sioeau am y tro cyntaf o ardaloedd trefol. Mae'n arbennig o bwysig i'n plant gael profiad uniongyrchol o weld anifeiliaid yn agos, deall y gadwyn fwyd, sut y mae pethau'n gweithio a sut y mae pethau'n cyrraedd eu platiau. Ffermwyr yw gwir geidwaid ein ffordd wledig o fyw a'n hamgylchedd, ac mae ein sioeau'n gyfle gwirioneddol i'w cefnogi. Rwy'n annog pawb i wneud hynny eleni.

Mae ein sioeau haf ac amaethyddol yn ymgorffori'r hyn sydd gan Gymru i'w gynnig mewn gwirionedd, ac fel y dywedodd Heledd, mae angen inni hyrwyddo hynny ymhellach ar lwyfan y byd. Yn anffodus, fodd bynnag, ni fydd pob un o'n sioeau yn dychwelyd eleni, gyda sioe sir Fynwy, sy'n 150 oed, yn cael ei chanslo oherwydd cyfyngiadau ariannol a achoswyd gan y pandemig. I mi, mae hyn yn crynhoi pa mor fregus yw ein sioeau mewn gwirionedd, a chymaint y maent angen ein cefnogaeth, ein hanogaeth, ein hyrwyddiad a'n cefnogaeth ariannol lle bo hynny'n bosibl yn ystod yr hafau nesaf. Felly, rwy'n ddiolchgar i'n grŵp am gyflwyno'r ddadl hon heddiw, ac rwy'n ymuno â Sam Kurtz i annog pobl Cymru i gefnogi eu sioeau lleol.

Mae'n bleser mawr gennyf ymuno yn y ddadl hon.

Diolch yn fawr i Sam am gynnig y ddadl yma.

Mae Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol yn tynnu sylw at bwysigrwydd cymunedau cydlynol, ac iaith a diwylliant Cymreig ffyniannus, ac mae ein sioeau'n gwneud cyfraniad mor bwysig at gyflawni'r nodau hynny. Fel y crybwyllwyd, boed yn Sioe Frenhinol Cymru, a gynhelir yn Llanelwedd, sy'n atyniad economaidd enfawr i'r rhan honno o Frycheiniog a Sir Faesyfed, neu'n eisteddfod Trefeglwys yn sir Drefaldwyn, sydd eleni'n dathlu ei phen blwydd yn gant a phump oed, mae'r sioeau hyn yn chwarae rhan hollbwysig yn dod â'n cymunedau at ei gilydd.

Os caf, Ddirprwy Lywydd, rwyf am grybwyll un neu ddau ddigwyddiad rwy'n hoff iawn ohonynt yn fy rhanbarth: carnifal Neyland, cafwyd y canfed yr wythnos diwethaf; sioe Llanfair Caereinion, un o'r sioeau amaethyddol gorau; sioe Llanfechain, sioe fach iawn, sydd â'r gystadleuaeth bachu hwyaid orau; y Sesiwn Fawr yn Nolgellau, gŵyl gerddoriaeth. Dyma un y credaf y dylem i gyd ei mynychu: sioe gŵn Llanelli. Gŵyl Fwyd Pwllheli, y Big Summer Camp Out yn Llanbedr, ac yn olaf, Llanwrtyd, pentref ym Mrycheiniog a Sir Faesyfed, sydd â dwy ŵyl ryngwladol ryfeddol, yn gyntaf, y ras dyn yn erbyn ceffyl, a'r dyn a enillodd eleni—y tro cyntaf ers 15 mlynedd—ac wrth gwrs, Llanwrtyd—[Torri ar draws.] Gwnaf, wrth gwrs—ai chi, Jack, a enillodd y gystadleuaeth honno?

Yn sicr, nid fi ydoedd y tro hwn, ond efallai y flwyddyn nesaf. Tybed a fyddech chi'n cynnwys yn eich rhestr sioe Fflint a Dinbych, lle byddaf fi a Darren Millar ar stondin y cathod mawr yr haf hwn? [Chwerthin.]

Gwych. Felly, efallai y bydd sioe gŵn Llanelli yn ymweld â'r stondin cathod mawr yn sioe sir y Fflint. Roeddwn yn awyddus iawn, i gloi, i sôn am un lle arall ac un peth arall sy'n digwydd, yn Llanwrtyd: y pencampwriaethau cors-snorclo. Maent yn dychwelyd eleni. Nawr, i'r rheini ohonoch sydd eisiau cymryd rhan, credwch fi, bydd angen bath mawr iawn arnoch wedyn er mwyn sicrhau eich bod yn hollol lân, ond mae'n ddigwyddiad y mae'n rhaid i bob un ohonom ei fynychu.

I orffen, os yw hynny'n iawn, o ran iaith a diwylliant yn enwedig, rwy’n siŵr y gallwn ni i gyd gytuno ei bod hi’n wych bod yr Urdd a’r Eisteddfod Genedlaethol yn dychwelyd y flwyddyn yma. Rwy’n edrych ymlaen at ymweld â'r Eisteddfod Genedlaethol, a dwi'n hynod o falch y bydd miloedd o blant a phobl ifanc yn cael siawns i brofi'r sioe—y tro cyntaf i'r Eisteddfod ymweld â Cheredigion mewn 30 mlynedd.

Diolch i'r Ceidwadwyr ac i Sam am y ddadl yma—dadl wych ar ddiwedd ein hamser yma ac wrth edrych ymlaen i'r haf. Diolch yn fawr iawn.

Rwy'n falch o gymryd rhan yn y ddadl hon heddiw. Mae sioeau haf yn rhan o wead bywyd ym Mrycheiniog a Sir Faesyfed. Rydym yn arbenigo ar sioeau haf, ac fel rhywun a gafodd ei eni a'i fagu yn fy etholaeth, treuliais lawer o fy ieuenctid yn rhedeg o gwmpas sioeau haf, i mewn ac allan o'r babell gwrw pan oeddwn yn 18 oed a hefyd yn mynd o gwmpas yn cymryd rhan yn y chwaraeon a phopeth arall. Mae'n rhan o'n cymuned, ac mae'n dod â chymunedau at ei gilydd ar draws fy etholaeth. Daw'r bobl ifanc at ei gilydd, daw'r hen bobl at ei gilydd, i ddangos eu da byw, eu hanifeiliaid anwes, y cneifio, y cacennau cri, y seidr, a hefyd, mewn rhai sioeau, y gystadleuaeth ysgallen hiraf. Byddwn yn cynghori unrhyw un i gymryd rhan yn y gystadleuaeth honno.

Bydd sioeau'r haf, cyn bo hir, ar eu hanterth ym Mrycheiniog a Sir Faesyfed, ac mae'n gyfle gwych i gyfarfod â'ch ffrindiau a chyfarfod ag etholwyr. Fel nifer o bobl ar draws y Siambr hon—

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Rwy'n fodlon derbyn ymyriad gan fy ffrind.

A wnaiff yr Aelod dros Frycheiniog a Sir Faesyfed dderbyn nad oes gan Frycheiniog a Maesyfed fonopoli ar sioeau, wrth gwrs, a bod sioeau gwych yn digwydd yn sir Drefaldwyn hefyd? Mae gennym sioe fawr Llanfyllin, sioe Trefaldwyn gyda'i chrïwr tref gwych, Sue Blower, a sioe Trefeglwys a sioe Llanfair Caereinion, sy'n cyfarfod ar ddiwedd y tymor ym mis Medi.

A wnaiff yr Aelod ymatal rhag rhestru pob sioe yn sir Drefaldwyn y prynhawn yma?

Ac yn olaf oll, sioe Dolfor, lle byddaf yn cymryd rhan mewn cystadleuaeth fwyd eleni. Pan fyddaf yn mynychu'r sioeau, nid yn y pebyll cwrw yn unig y byddaf; byddaf allan yn cyfarfod â fy etholwyr.

Ac wrth gwrs, mae'n bwysig iawn cefnogi eich bragdai lleol, Russ, a fydd yn y pebyll cwrw, ond mae'n gyfle gwych i fynd o gwmpas sioeau'r haf i gyfarfod â'ch etholwyr, fel y dywedoch chi. Ac fel y gŵyr llawer o bobl ac ambell un yn y Siambr hon sydd wedi sefyll yn etholaeth wych Brycheiniog a Sir Faesyfed, os nad ydych yn mynd o gwmpas sioeau'r haf, ni fyddwch yn cael eich ethol, fel y cefais fy atgoffa gan Andrew R.T. Davies pan ddeuthum yma gyntaf.

Enwodd Russell lawer o sioeau yn sir Drefaldwyn, ond nid yw'n honni bod ganddo un o'r sioeau hynaf yn y Deyrnas Unedig. Cymdeithas amaethyddol Aberhonddu yw'r hynaf yn y DU, ac mae honno'n mynd yn ôl 267 o flynyddoedd, sy'n gyflawniad a hanner. Ond uchafbwynt tymor y sioe haf yw Sioe Frenhinol Cymru. Dyma goron holl sioeau'r haf. Mae'n denu dros 200,000 o bobl i Lanfair-ym-Muallt, fel y dywedodd Sam Kurtz, gan heidio i fy etholaeth i, ac fel y dywedodd Sam, roedd yn wyliau haf i mi am flynyddoedd lawer, a bydd yn wyliau haf i mi eleni.

Mae sioeau'n rhan o'r ffordd wledig o fyw, a hir oes iddynt. Ac fel y dywedodd Sam Kurtz yn gynharach, rydym yn agosáu at y toriad yn awr, felly os oes unrhyw un ohonoch eisiau dod i weld sioe haf dda iawn, byddwn yn awgrymu eich bod yn dod i Frycheiniog a Sir Faesyfed am groeso cynnes iawn, a hoffwn ddweud 'pob lwc' wrth bawb ledled Cymru, yn enwedig yn fy etholaeth i, a gobeithio y cânt sioeau haf gwych.

Galwaf ar Ddirprwy Weinidog y celfyddydau a chwaraeon, Dawn Bowden.

Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. A gaf fi ddiolch i'r Ceidwadwyr Cymreig a Samuel Kurtz am gyflwyno'r ddadl hon heddiw? Roedd yn ddadl dda iawn, roedd yn ddadl braf i'w chael ar ddiwedd y tymor, ac roedd yn hyfryd ei chlywed. Ac mae'n amserol iawn, o gofio ein bod wedi lansio ein strategaeth digwyddiadau cenedlaethol newydd heddiw.

Fel y mae llawer wedi'i nodi eisoes, nid yn unig y mae digwyddiadau'n rhywbeth yr ydym i gyd eisiau eu mwynhau, maent yn rhan hanfodol o'r economi ymwelwyr. Fel y nodwyd yn y rhaglen lywodraethu, mae Llywodraeth Cymru yn benderfynol o wneud popeth yn ein gallu i helpu ein diwydiant twristiaeth, chwaraeon a'r celfyddydau i ymadfer yn sgil y pandemig, oherwydd ni ellir tanbrisio effaith y pandemig. Y sector digwyddiadau oedd un o'r rhai cyntaf i gau a'r olaf i agor. Yn ystod y cyfnod hwn, buom yn gweithio'n agos gyda'r sector, gan sefydlu grŵp cynghori ar ddigwyddiadau a gweithio mewn partneriaeth â threfnwyr digwyddiadau i gynnal digwyddiadau peilot pan oedd yn ddiogel i wneud hynny, ac mae'r thema gref o weithio mewn partneriaeth yn parhau drwy'r strategaeth newydd. Gwyddom fod yr argyfwng costau byw, Brexit a'r prinder staff/gwirfoddolwyr hefyd yn parhau i gael effaith, ond rydym yn parhau i ganolbwyntio ar gefnogi diwydiant digwyddiadau Cymru i oroesi, gan edrych i'r dyfodol hefyd drwy ddatblygu digwyddiadau Cymreig a chyflenwyr a denu digwyddiadau rhyngwladol er mwyn gwella enw da Cymru ymhellach fel cyrchfan digwyddiadau blaenllaw. Cydnabuwyd pwysigrwydd digwyddiadau i economi Cymru a llesiant y genedl gan y gefnogaeth a ddarparwyd gennym, bron i £24 miliwn i dros 200 o fusnesau unigol yn y sector digwyddiadau drwy dair rownd o'r gronfa adferiad diwylliannol.

Felly, mae'r ffaith bod Sioe Frenhinol Cymru yn dychwelyd, wrth gwrs, i'w groesawu'n fawr, ac rwy'n falch fod y Gweinidog Materion Gwledig a Gogledd Cymru, a'r Trefnydd, wedi cymeradwyo cyllid gwerth £110,000 yn ddiweddar i Gymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru ar gyfer blwyddyn ariannol 2022-23. Mae'r gymdeithas wedi chwarae rhan flaenllaw yn natblygiad amaethyddiaeth a'r economi wledig yng Nghymru ers ymhell dros ganrif. Mae ei gwaith yn cynnwys rhoi cymorth i fusnesau, lles cymdeithasol ac addysg mewn cymunedau gwledig yn ogystal â chyflawni ei hamcanion elusennol. Mae'r gymdeithas yn amcangyfrif ei bod yn cyfrannu dros £40 miliwn y flwyddyn at economi Cymru. Denodd y tri phrif ddigwyddiad yn 2019—Sioe Frenhinol Cymru, yr Ŵyl Tyddyn a Chefn Gwlad a'r ffair aeaf—tua 300,000 o bobl, gan gynnwys dros 1,000 o ymwelwyr tramor o 22 o wledydd ledled y byd. Sioe Frenhinol Cymru yw'r digwyddiad mwyaf o'i fath yn y DU a thu hwnt, ac fe'i gwelir fel pinacl arddangos amaethyddiaeth Cymru, ac mae hefyd yn hyrwyddo diwylliant Cymru a'r Gymraeg.

A phan fydd yr Eisteddfod Genedlaethol yn agor ei giatiau yn Nhregaron ar ddiwedd y mis bydd yn cynnig 15,000 o docynnau am ddim i deuluoedd lleol nad ydynt fel arfer yn mynychu'r Eisteddfod. Bydd yn gwneud hyn drwy weithio'n agos gyda phartneriaid, fel y cyngor sir ac elusennau fel y Groes Goch a noddwyr fel cymdeithas dai Barcud. Gwneir hyn yn bosibl gyda £100,000 o gyllid ychwanegol gan Lywodraeth Cymru drwy'r grant Haf o Hwyl. Yn fwyaf arbennig, bydd teuluoedd yn cael eu hannog i ymweld â'r Pentref Plant, lle bydd yr holl weithgareddau'n groesawgar a chynhwysol, gan annog pobl i ddefnyddio'r Gymraeg sydd ganddynt a dangos bod y Gymraeg yn iaith chwarae, hwyl a chymdeithasu, yn ogystal ag iaith ysgol ac addysg. Er ei bod yn bartner allweddol yn y gwaith o gyflawni nodau ein strategaeth iaith Gymraeg, 'Cymraeg 2050: Miliwn o siaradwyr Cymraeg', mae'r Eisteddfod Genedlaethol hefyd yn dod â budd economaidd sylweddol i'r ardaloedd y mae'n ymweld â hwy bob blwyddyn. Unwaith eto, i gefnogi'r Eisteddfod Genedlaethol drwy'r pandemig, dyrannodd Llywodraeth Cymru £800,000 yn ychwanegol yn 2021 i'r Eisteddfod, ac mae eu cyllid grant craidd blynyddol wedi'i gynyddu £300,000 yn 2022 i gefnogi dyfodol yr ŵyl mewn cyfnod sy'n dal i fod yn ansicr. Felly, fel y soniodd Heledd Fychan, fe wnaethom fwynhau'r Eisteddfod Amgen ar wahanol lwyfannau digidol dros y ddwy flynedd ddiwethaf. Bydd yn hyfryd i bobl ddychwelyd i'r maes eleni i gymdeithasu, i wrando ar berfformiadau byw ac i fwynhau ein diwylliant unigryw ar ei orau.

Roedd hefyd yn wych croesawu Eisteddfod yr Urdd yn Ninbych ym mis Mai eleni, ac i bobl allu dathlu 100fed blwyddyn yr ŵyl yn y cnawd. I gydnabod yr achlysur pwysig hwn, dyrannodd Llywodraeth Cymru gyllid ychwanegol o £527,000 i gefnogi mynediad am ddim, gan ganiatáu i bawb fwynhau'r ŵyl ieuenctid fwyaf yn Ewrop. Mae adroddiadau cynnar gan yr Urdd yn awgrymu bod hyn wedi bod yn llwyddiant ysgubol, gyda llawer o deuluoedd yn ymweld â'r ŵyl am y tro cyntaf. Ac rwy'n sicr yn gobeithio bod hyn yn rhywbeth y gallwn weld mwy ohono wrth inni geisio ehangu mynediad at brofiadau o'r fath. Ac rwy'n falch iawn, yn ogystal â'u cyllid grant craidd blynyddol o £852,184, y bydd yr Urdd yn derbyn £1.2 miliwn yn ychwanegol eleni, a fydd yn rhoi cymorth i alluogi'r Urdd i ailadeiladu ei gwasanaethau yn dilyn COVID-19. Bydd yr arian ychwanegol yn cyflogi rhwydwaith o swyddogion datblygu i gefnogi plant a phobl ifanc mewn cymunedau ledled Cymru, yn ogystal â darparu rhaglen brentisiaethau drwy gyfrwng y Gymraeg i bobl ifanc yn ein cymunedau mwyaf difreintiedig.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn cefnogi llawer o wyliau lleol eraill a ddarperir drwy fentrau iaith, sydd hefyd yn chwarae rhan hanfodol yn galluogi pobl i ddod at ei gilydd a defnyddio'r Gymraeg yn eu cymunedau lleol.

A'r wythnos diwethaf roeddwn wrth fy modd yn gweld Eisteddfod Gerddorol Ryngwladol Llangollen yn dychwelyd ar gyfer ei phen-blwydd yn 75 oed, ac roeddwn yn ddigon ffodus i allu ei mynychu. Digwyddiadau fel hyn, yr Eisteddfod Genedlaethol a'r Sioe Frenhinol yw uchafbwynt tymor yr haf i lawer o bobl ledled Cymru a thu hwnt. Maent yn cyfoethogi ein bywydau ac yn creu ymdeimlad o gymuned a balchder.

Ers lansio'r strategaeth ddigwyddiadau flaenorol yn 2010, rydym wedi gwneud cynnydd cryf yn gweithio ar draws y sector ac ar draws Cymru i ddatblygu portffolio trawiadol o ddigwyddiadau diwylliannol a chwaraeon, ac yn fwy diweddar rydym wedi ymuno â'r farchnad digwyddiadau busnes am y tro cyntaf. Rydym wedi gweithio gyda pherchnogion lleol a rhyngwladol, wedi defnyddio ein lleoliadau o'r radd flaenaf yn ogystal â'n tirweddau naturiol, ac wedi gweithio gydag awdurdodau lleol, cymunedau ac asiantaethau digwyddiadau ledled Cymru i ddatblygu a thyfu digwyddiadau cynaliadwy sy'n sicrhau manteision economaidd, yn arddangos ein cenedl, yn codi ein proffil, ac yn ein helpu i gyflawni blaenoriaethau Llywodraeth Cymru.

Ddirprwy Weinidog, mae angen ichi ddirwyn i ben yn awr.

Iawn. Roeddwn am ddweud y bydd y strategaeth newydd yn adeiladu ar y llwyddiannau hyn a saith nod Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol. Mae'r strategaeth yn nodi uchelgeisiau clir i sicrhau dull Cymru gyfan o gefnogi digwyddiadau sy'n wirioneddol Gymreig, ac fe'i datblygwyd mewn ymgynghoriad â'r sector, a byddwn yn awr yn gweithio gyda rhanddeiliaid i ddatblygu cynllun gweithredu er mwyn cyflawni ein gweledigaeth a sicrhau bod Cymru'n cynnal digwyddiadau eithriadol sy'n cefnogi llesiant ei phobl, ei chymunedau a'r blaned. Diolch yn fawr.

Galwaf ar Janet Finch-Saunders i ymateb i'r ddadl.

Diolch, Ddirprwy Lywydd, a diolch, Ddirprwy Weinidog, am eich ymateb. Byddaf yn dod at yr hyn rwyf am ei ddweud mewn munud, ond credaf fod eich geiriau'n briodol iawn pan ddywedoch chi fod hon yn ddadl wych a chalonogol i'w chael ychydig cyn i bawb ohonom adael am doriad yr haf.

Felly, ydi, mae'r haf yma, ac felly hefyd rai o'r digwyddiadau awyr agored gorau a mwyaf yng Nghymru. O'r Sioe Frenhinol i'r Eisteddfod Genedlaethol, mae Cymru'n fan poblogaidd ar gyfer digwyddiadau a gwyliau yn ystod yr haf, sy'n dod â'n ffrindiau a'n teuluoedd, a ninnau fel cymuned Gymreig yn wir, at ein gilydd, ac mae'n braf iawn clywed brwdfrydedd ac angerdd fy nghyd-Aelod, Sam Kurtz, wrth agor y ddadl heddiw.

Nawr, wrth i'n gwlad symud ymlaen o'r pandemig, mae angen inni ganolbwyntio ar ddenu ymwelwyr yn ôl a rhoi hyder iddynt fod Cymru ar agor i fusnes eto yn awr, ac wrth gwrs, mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i gefnogi anghenion cymunedau lleol yn ystod y tymor ymwelwyr ar ei brysuraf, ac mae'n galonogol iawn clywed am rywfaint o'r cyllid sydd wedi'i ddyrannu ar gyfer yr Eisteddfod a phethau felly, fel rydych wedi'i grybwyll heddiw. Nawr, ar 25 Mehefin, bûm yn sioe Llanrwst—fel fy nghyd-Aelod, Llyr Gruffydd, mewn gwirionedd. Rwy'n credu ein bod wedi rhannu paned ym mhabell Undeb Amaethwyr Cymru. Ond mae—[Torri ar draws.] [Chwerthin.] Cafodd y sioe amaethyddol wledig ei sefydlu tua 140 o flynyddoedd yn ôl, ac mae'n hyrwyddo bwyd a chrefftau a gynhyrchir yn lleol, yn arddangos da byw gwerthfawr—gwelwn rasio moch hyd yn oed—arddangosfeydd garddwriaethol gwych, ac mae'n un sy'n sicr yn ddiwrnod pwysig yng nghalendr amaethyddol Aberconwy, gan ddenu cystadleuwyr ac ymwelwyr o bob rhan o ogledd Cymru. Digwyddiadau fel hyn sy'n bywiogi ein cymunedau lleol.

Unwaith eto, ar 13 Awst, byddaf ar faes sioe Tal-y-Cafn ar gyfer sioe flynyddol Eglwys-bach.

Fe'ch gwelaf yno.

Fe'ch gwelwn yno. [Chwerthin.] Nawr, fel i ddigwyddiadau mawr fel y Sioe Frenhinol, mae opsiynau ariannu yr un mor bwysig i ddigwyddiadau gwledig llai o faint. Nawr, dyna pam y gelwais, ym mis Mawrth y llynedd, oherwydd y pandemig ac oherwydd y problemau yr oedd sioeau llai yn eu hwynebu, gorfod stopio a dechrau eto ar ôl y pandemig, am sefydlu cronfa datblygu sioeau gwledig, a fyddai'n sicrhau bod grantiau ar gael i bob sioe i helpu gyda'u marchnata, mesurau diogelwch a hyd yn oed mwy o arallgyfeirio. Roedd clywed am eich cystadleuaeth ysgallen hiraf yn ddiddorol iawn, James, felly rwyf am edrych allan amdani pan fyddaf yn dod i ymweld â chi. Mae angen cynnwys cyfres o ganllawiau gweithredol ar gyfer sioeau amaethyddol, fel y gallant ddychwelyd gyda hyder. Mae angen inni weld Croeso Cymru yn cyhoeddi llwybr sioeau amaethyddol i Gymru, fel ein bod yn gwybod yn union lle mae'r holl sioeau hyn yn cael eu cynnal, oherwydd, er ein bod i gyd yn mynychu ein rhai ein hunain, yn bersonol, rwy'n hoffi mynychu digwyddiadau ym mhob un o'ch etholaethau.

Felly, a bod yn deg â'r Gweinidog, fe ymatebodd gan ddweud y byddai'n cyflwyno cronfa arloesi newydd yn ogystal â phecyn hyfforddi achrededig newydd i unigolion sy'n gweithio neu'n gwirfoddoli gyda chymdeithasau sioeau, ac rydych wedi gwneud hynny. Fe ddywedoch chi hefyd y byddech yn datblygu canllawiau ar gyfer dychwelyd i'r awyr agored yng Nghymru ac yn gweithio gyda Croeso Cymru. Felly, roeddwn am ofyn i chi am ddiweddariad, ond gan fy mod yn cloi'r ddadl, ni allaf wneud hynny. Ond i mi, rydych yn gweithio ar y mater mewn gwirionedd, a dyna sydd angen inni ei wneud. Mae angen inni ddenu cynulleidfaoedd mwy o bob rhan o'r DU a thu hwnt. 

Mae diwylliant Cymru a'r Gymraeg yn brydferth iawn, yn fyw iawn ac yn bwysicaf oll, yn cael ei siarad yn ein sioeau diwylliannol, amaethyddol. Heledd Fychan, roeddech yn gywir iawn wrth sôn am y natur fregus, ond roeddech yr un mor frwdfrydig, yn fy atgoffa'n fawr iawn o'r hwyl a oedd i'w gael ar waltzer. A Laura Jones, rwy'n edrych ymlaen yn fawr at rannu rhôl porc rhost a saws afal—

Nid wyf yn rhannu. [Chwerthin.]

Na, nid rhannu'n llythrennol. [Chwerthin.] Ond mae'n rhaid inni hefyd—. Ac rydym wedi siarad am yr Eisteddfod. Ond mae'n rhaid i ni hefyd fod yn gyfarwydd â'r holl eisteddfodau eraill ledled Cymru. Dylem fod yn annog cyfryngau lleol, ac yn enwedig S4C, i fod yn bresennol mewn eisteddfodau sirol a chymunedol fel y gall pobl ledled Cymru a thu hwnt wylio talent o Gymru o gysur eu soffa eu hunain. 

Mae'r tywydd yng Nghymru eisoes yn ei gwneud yn lleoliad perffaith ar gyfer digwyddiadau. Edrychaf ymlaen at weld mwy o ymwelwyr yn archwilio'r llu o weithgareddau sy'n rhoi atgofion melys i bobl am ein tir glas. Ac ni allaf anghofio Jane Dodds. Roeddech yn llygad eich lle hefyd yn cydnabod gwerth ein carnifalau cymunedol llai, ein sioeau cŵn a'r holl ddigwyddiadau sy'n dod â'n cymunedau lleol at ei gilydd. Felly, gyda hynny, hoffwn gydnabod Carnifal Dolwyddelan, Carnifal Rowen ac unrhyw garnifal neu sioe gŵn bach arall yn eich etholaethau chi. Gobeithio y cewch chi i gyd doriad hapus a phrysur iawn, yn gwneud beth bynnag y dymunwch ei wneud, ond edrychaf ymlaen hefyd at eich gweld ar y maes yr wythnos nesaf. Diolch. 

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nac oes. Felly, derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Dyma ni'n cyrraedd y cyfnod pleidleisio, felly fe gymrwn ni doriad byr er mwyn paratoi ar gyfer y bleidlais yn dechnolegol. 

Ataliwyd y Cyfarfod Llawn am 18:27.

Ailymgynullodd y Senedd am 18:31, gyda'r Dirprwy Lywydd yn y Gadair.