4. Pa asesiad y mae'r Gweinidog wedi'i wneud o botensial ynni morlynnoedd llanw? OAQ(5)0084(ERA)

Diolch. Fel rhan o’r datblygiad ar gyfer y cynllun morol cenedlaethol cyntaf i Gymru, mae asesiadau amrywiol wedi’u cynnal. Mae’r rhain wedi nodi potensial cyfleoedd ynni adnewyddadwy o fwy na 6 GW ar hyd arfordir Cymru.

Diolch yn fawr am yr ateb yna, Ysgrifennydd Cabinet. Fe fyddwch chi’n ymwybodol, wrth gwrs, o’r holl drafodaethau sydd wedi mynd ymlaen ers amser hir ynglŷn â’r datblygiad posib o forlyn llanw ym mae Abertawe. Yr hyn mae’r trigolion lleol eisiau gwybod ydy pryd mae morlyn llanw bae Abertawe yn mynd i gael ei adeiladu.

Wel, yn amlwg rydym yn disgwyl penderfyniad gan Lywodraeth y DU. Rwy’n gwybod bod yna lawer o sgyrsiau ar y gweill rhwng y cwmni, ynghyd â Cyfoeth Naturiol Cymru. Rwyf wedi cyfarfod â’r cwmni i ddangos ein bod, mewn egwyddor, yn gwbl ymroddedig i gefnogi’r gwaith o ddatblygu diwydiant môr-lynnoedd llanw cynaliadwy yma yng Nghymru.

Ysgrifennydd y Cabinet, yn eich ymateb ar fôr-lynnoedd llanw roeddech yn tynnu sylw at sut y gallent chwarae rhan bwysig yn darparu ynni gwyrdd a rhan o’r fasged gymysg o gyfleoedd ynni adnewyddadwy y byddwch chi fel Llywodraeth yn ei hyrwyddo. Ond hefyd yn y fasged honno o gyfleoedd ynni cymysg mae’r gallu i gael prosiectau adnewyddadwy llai ar y tir. Mae’r broblem go iawn yn ymwneud â chael cysylltiad â’r grid i lawer o’r prosiectau hynny. Gwn fy mod wedi gofyn y cwestiwn hwn i chi o’r blaen, ond a ydych yn gwneud cynnydd gyda’r darparwyr ynni, megis Western Power—neu’r darparwyr seilwaith, dylwn ddweud—i’w galluogi i gynorthwyo fel y gall prosiectau ynni bychan gael y cysylltiadau hynny, a chynorthwyo gyda chymwysterau ynni gwyrdd Cymru?

Ydw, mae’r sgyrsiau hynny yn sicr yn barhaus ac rydym yn gwneud cynnydd.

Ysgrifennydd y Cabinet, y morlyn llanw arfaethedig yn Abertawe fydd y cynllun cyntaf o’i fath yn y byd ac mae’n dechnoleg heb ei phrofi i bob pwrpas. Mae’r datblygwyr yn honni y bydd y cynllun yn darparu 320 MW o gapasiti gosodedig, ond nid oes gennym unrhyw ffordd o wybod faint o drydan fydd yn cael ei gynhyrchu mewn gwirionedd. Fel rydym wedi’i weld o gynllun llanw swnt Dewi, nid yw pethau bob amser yn mynd yn ôl y bwriad. Ysgrifennydd y Cabinet, pa gamau y gall Llywodraeth Cymru eu cymryd i sicrhau bod y cynllun môr-lynnoedd llanw i Gymru yn darparu’r manteision a nodwyd, o ystyried y buddsoddiad cyhoeddus sylweddol sydd ei angen?

Fel y dywedais yn fy ateb cynharach i Dai Lloyd, rydym yn aros, yn amlwg, am benderfyniad Llywodraeth y DU ar hyn. Rwyf wedi eu cyfarfod i ddangos ein bod, mewn egwyddor, wedi ymrwymo i gefnogi môr-lynnoedd llanw yma yng Nghymru. Yn sicr, o’r trafodaethau rwyf wedi’u cael, rydych chi’n iawn: mae’n dechnoleg newydd, felly mae angen i ni wybod mwy amdano. Ond rwy’n sicr yn credu y gallai Cymru a’r DU ddod yn arweinwyr yn y maes hwn ac rwy’n credu y buasem yn cael budd economaidd sylweddol.

Pan gynhaliodd Charles Hendry ddigwyddiad yma ar y morlyn llanw, Ysgrifennydd y Cabinet, roedd yn amlwg fod yna gonsensws cryf iawn o gefnogaeth ar draws y pleidiau gwleidyddol ac yn wir, yng Nghymru yn gyffredinol. Nawr bod Charles Hendry wedi cyflwyno ei adroddiad i Lywodraeth y DU yr wythnos diwethaf, rwy’n credu, a fyddwch yn parhau i wneud cefnogaeth Llywodraeth Cymru yn amlwg i Lywodraeth y DU a hefyd yn pwysleisio’r consensws sy’n bodoli yng Nghymru ac yn y Cynulliad?

Byddaf, yn sicr. Roeddem wedi gobeithio y buasai adroddiad Hendry wedi cael ei gyflwyno i Lywodraeth y DU ychydig yn gynt na’r wythnos diwethaf. Roeddem yn gobeithio y câi ei gyflwyno ddechrau mis Tachwedd, yn sicr. Rwy’n falch iawn ei fod ganddynt bellach. Rydym yn edrych ymlaen at glywed eu barn ar yr adroddiad. Rwyf wedi gofyn, ochr yn ochr â fy nghyd-Aelod Ken Skates, am i ni gael cymryd rhan lawn yn y trafodaethau cyn i unrhyw gyhoeddiadau eraill gael eu gwneud.