5. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am y gwasanaeth iechyd yng Nghymru? OAQ(5)0634(FM)

Ein blaenoriaeth i’r gwasanaeth iechyd ledled Cymru yw darparu gofal o ansawdd uchel i gleifion Cymru yn y lle iawn ac ar yr adeg iawn trwy barhau i ddiogelu buddsoddiad, ysgogi perfformiad a darparu’r amrywiaeth o ymrwymiadau a nodwyd yn 'Symud Cymru Ymlaen'.

Mae'n rhaid i mi fod yn onest gyda chi, Prif Weinidog, rwy’n sefyll yma heddiw heb fod yn hyderus iawn o hynny, a dywedaf wrthych chi pam: ers ymyraethau eich Llywodraeth eich hun a chyflwyno mesurau arbennig ar fwrdd iechyd prifysgol Betsi Cadwaladr ddwy flynedd yn ôl, mae 227 y cant yn fwy o gleifion yn aros dros 12 awr mewn adrannau damweiniau ac achosion brys a derbyniwyd 194 o gwynion y llynedd—mae hyn yn 30 y cant o gyfanswm yr holl gwynion yng Nghymru. Mae gennym ni gynnydd o 7,000 y cant i gleifion sy’n aros dros 36 wythnos am lawdriniaeth y geg erbyn hyn, a chynnydd o 5,000 y cant ar gyfer orthopedeg a thrawma.

Rwyf wedi gofyn cwestiynau i chi yma, ac yn ysgrifenedig, dro ar ôl tro, ac i’ch Ysgrifennydd Cabinet, ar ran llawer o’m hetholwyr yr ydych chi’n eu methu ac sy'n dioddef o ganlyniad—llawer mewn poen—am y diffygion hyn. Rwyf wedi gofyn i chi am fanylion ynghylch sut yr ydych chi’n monitro canlyniadau perfformiad yn rhan o'ch mesurau arbennig. A wnewch chi ddweud wrthyf pryd yr ydych chi’n credu y mae eich ymyriadau Llywodraeth, ar gost o dros £10 miliwn eisoes, wedi arwain at unrhyw welliant sylweddol? Pryd ydych chi'n bwriadu diddymu’r broses mesurau arbennig, gan gredu bod eich ymyriadau wedi gweithio, eu bod wedi bod yn llwyddiannus, bod gennym ni—

Mae hyn yn mynd ymhell y tu hwnt i gwestiwn nawr. A allwch chi—

Gyda phob parch, rydych chi wedi caniatáu cwestiynau hwy—

Na, nid oes dim—[Torri ar draws.] Dangoswch rywfaint o barch. Cwblhewch eich cwestiwn.

Iawn. Fy nghwestiwn i yw: pryd ydych chi’n credu y byddwch yn diddymu mesurau arbennig, gan gredu bod eich ymyriadau wedi helpu mewn unrhyw ffordd? Oherwydd gallaf ddweud wrthych nawr, mae fy etholwyr—

Mae’r cwestiwn drosodd. Atebwch os gwelwch yn dda, Prif Weinidog.

Nid yw'r bwrdd iechyd yn barod i gael ei symud allan o fesurau arbennig eto. Gallaf ddweud, er enghraifft, bod y bwrdd iechyd fwy neu lai wedi dileu amseroedd aros diagnostig dros 8 wythnos, ac roedd mis Mawrth 2017 94 y cant yn is na mis Mawrth 2016. Dyma’r isaf y mae’r bwrdd iechyd wedi bod ers cyflwyno’r safon ym mis Ebrill 2010. Mae perfformiad o ran canser yn y bwrdd iechyd ymhlith y gorau yng Nghymru yn gyson. 92.5 y cant yw ffigurau perfformiad mis Mawrth ar gyfer y targed 62 diwrnod, y perfformiad gorau ers mis Ionawr 2016, a 98.6 y cant ar gyfer y targed 31 diwrnod. Gallaf ddweud bod PBC wedi gwella'n sylweddol canran yr atgyfeiriadau CAMHS a welir o fewn 28 diwrnod o 18 y cant ym mis Ebrill 2016 i 89 y cant ym mis Mawrth 2017. Gostyngodd nifer yr achosion oedi wrth drosglwyddo gofal yn Betsi Cadwaladr eto ym mis Ebrill i 90, bu gostyngiadau ym mhump o’r chwe mis ers mis Hydref 2016, ac mae'r ffigur hwnnw 41 y cant yn is ym mis Hydref, a 40 y cant yn well na'r un cyfnod y llynedd.

Mae hynny’n llwyddiant go iawn, dim ond i roi rhai enghreifftiau i chi, o ystyried pwysau’r gaeaf a chynnydd o flwyddyn i flwyddyn i’r galw am wasanaethau iechyd a gwasanaethau cymdeithasol. Os oes un peth y gallaf ei ddweud: fel yr wyf wedi siarad â phobl ar garreg y drws ledled gogledd Cymru gyfan, y peth olaf maen nhw ei eisiau yw’r Torïaid wrth y llyw a Jeremy Hunt wrth y llyw.

Prif Weinidog, cyhoeddwyd adroddiad Naylor fis neu ddau yn ôl, ac mae'r adroddiad yn tynnu sylw at gyflwr enbyd gallu ystadau'r GIG yn Lloegr. Mae Theresa May wedi nodi y bydd yn cyflawni argymhellion yr adroddiad, sy'n cynnwys gwerthu sawl rhan o ystâd y GIG yn Lloegr yn rhan o broses gan gynnwys cytundeb dau am un, prynu un a chael un arall am ddim, os hoffwch, i demtio cwmnïau preifat.

A allwch chi fy sicrhau, Prif Weinidog, y byddwn ni yma yng Nghymru yn cynnal statws eiddo cyhoeddus ein hystâd GIG, a pheidio â dilyn y llwybr a gynigir gan y Torïaid o werthu’r ystâd i guddio eu tanariannu llethol o’r GIG yn Lloegr?

Wel, rydym ni’n gweld yn Lloegr achosion o oedi wrth drosglwyddo gofal yn cynyddu, rydym ni’n gweld amseroedd aros yn cynyddu, rydym ni’n gweld poblogrwydd mawr Jeremy Hunt, wrth gwrs, fel yr Ysgrifennydd Gwladol—mae pobl wedi heidio ato yn y strydoedd, rydym ni’n gwybod hynny. Gwelsom streic y meddygon a gynhaliwyd yn Lloegr. Nid oes gennym unrhyw gynlluniau o gwbl i ddilyn yr hyn a awgrymir yn Lloegr, sef gwerthu darnau mawr o’r GIG i lenwi bwlch yn y cyllid y mae'r Torïaid eu hunain wedi ei greu.