7. Pa drefniadau sydd ar waith i sicrhau bod cefnogaeth ddigonol ar gael i ddisgyblion sy’n wynebu neu’n profi digartrefedd? (OAQ51093)

Mae deddfwriaeth flaengar Cymru ar ddigartrefedd yn blaenoriaethu aelwydydd â phlant ac yn ei gwneud yn ofynnol i bob awdurdod lleol ddod o hyd i gartref iddynt. Mae digartrefedd yn enghraifft o brofiad niweidiol iawn yn ystod plentyndod. Bydd sefydlu canolfan gymorth profiadau niweidiol yn ystod plentyndod yn helpu i sicrhau bod ysgolion yn gallu rhoi’r gefnogaeth fwyaf priodol i’r dysgwyr hyn sy’n agored iawn i niwed.

Diolch am eich ymateb, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae’n debyg y byddwch yn ymwybodol fod oddeutu 3.33 y cant o aelwydydd a ystyrid yn ddigartref mewn perthynas â’n grwpiau blaenoriaeth yn 2016-17 yn bobl ifanc 16 a 17 oed, ac wrth gwrs, gwyddom fod yr oedran hwnnw’n amser anodd iawn oherwydd bod ganddynt arholiadau, yn aml iawn, yn ystod y cyfnod hwnnw. A gaf fi ofyn a ydych wedi ystyried darparu canllawiau i awdurdodau addysg lleol, ac yn wir, i ysgolion ynglŷn â sut i gefnogi pobl mewn sefyllfaoedd o’r fath, oherwydd mae’n amlwg fod angen cymorth ychwanegol arnynt, ar ben yr hyn a ddarperir yn gyffredinol i ddisgyblion yn eu dosbarthiadau, ar yr oedran penodol hwnnw? Felly, tybed a ydych wedi ystyried cyhoeddi canllawiau statudol ar y mater hwn.

Fel y dywedais, Darren, diben sefydlu’r ganolfan gymorth profiadau niweidiol yn ystod plentyndod yw helpu ysgolion i gefnogi plant sy’n dioddef o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod, ac mae digartrefedd yn brofiad niweidiol arwyddocaol iawn yn ystod plentyndod. Fe ddywedaf wrthych beth, Darren, efallai y gallwn daro bargen. Efallai y gallwn ystyried cyhoeddi canllawiau statudol pan fydd eich Llywodraeth yn San Steffan yn rhoi’r gorau i arddel y fath bolisi tai didostur mewn perthynas â phobl ifanc 16 a 17 oed, sy’n eu gorfodi’n aml i sefyllfaoedd peryglus, gan nad ystyrir bod ganddynt yr un hawliau â phobl hŷn o ran digartrefedd a budd-daliadau, a gwnewch chi rywbeth i atal y credyd cynhwysol.

Tybed a allech ddweud mwy wrthym ynglŷn â sut y mae pobl ifanc yn ymwneud â mater digartrefedd mewn ysgolion. Yn amlwg, rwy’n ymwybodol o becyn cymorth Shelter Cymru, a ddefnyddir mewn llawer o ysgolion yng Nghymru, ond tybed sut y gellir ychwanegu at hynny, oherwydd cawsom ddadl yr wythnos diwethaf gan bobl ifanc yn Wrecsam—nid Wrecsam, mae’n ddrwg gennyf—Ynys Môn, a ddaeth i lawr i’r Cynulliad Cenedlaethol, ac fe welsant yn eithaf clir fod problemau i’w cael, os cânt eu gwneud yn ddigartref, fod astudio’n anodd iawn gan nad oes ganddynt amgylchedd cyfforddus, ac yn aml nid oes ganddynt Wi-Fi. Felly, sut rydych yn edrych ar y problemau posibl hynny a grybwyllwyd gan bobl ifanc sydd ar y rheng flaen yn hyn o beth?

Mae’r Aelod yn gwneud pwynt gwerth chweil, ac mae angen inni ystyried, bob amser, sut y gallwn gael gwared ar y rhwystrau sy’n effeithio ar allu pobl i ddysgu. Rydym ni, fel Llywodraeth, wedi datblygu ein llwybr atal digartrefedd ymhlith pobl ifanc, a lansiwyd gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gymunedau a Phlant yn hwyr y llynedd, sy’n nodi dull cynhwysfawr o gynorthwyo pobl ifanc i osgoi digartrefedd, ac mae Ysgrifennydd y Cabinet dros Gymunedau a Phlant wedi cyhoeddi £2.6 miliwn ychwanegol yn gynharach y mis diwethaf ar gyfer prosiectau newydd, a fydd yn canolbwyntio’n benodol ar fynd i’r afael â chysgu ar y stryd a digartrefedd ymhlith pobl ifanc.