3. A wnaiff Llywodraeth Cymru gael gwared ar y cap ar gyflogau’r sector cyhoeddus? (OAQ51243)

Dirprwy Lywydd, dylai’r cap cyflog a osodwyd gan Lywodraeth y DU ddod i ben, a rhaid i Lywodraeth y DU, nid gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru, ddod o hyd i’r arian i wneud hynny.

Wel, y mis diwethaf ymrwymodd Llywodraeth yr Alban, yn ei rhaglen lywodraethu, i gael gwared ar y cap cyflog ar gyfer staff y GIG, ar gyfer athrawon, ar gyfer gweision sifil a gweithwyr eraill yn y sector cyhoeddus sy’n ei chael yn anodd. Wrth ymateb i hyn, dywedodd arweinydd dros dro’r Blaid Lafur yn yr Alban, Alex Rowley:

Mae’n hen bryd i’r SNP wneud y tro pedol hwn, ac mae’n braf gweld bod yr ysgrifennydd cyllid

Derek Mackay wedi dilyn arweiniad Llafur wrth gael gwared ar y cap cyflog o’r diwedd.

Nawr, mae Llafur yn galw ar Lywodraeth San Steffan i gael gwared ar y cap cyflog. Maent yn canmol Llywodraeth yr Alban am gael gwared ar y cap cyflog. Ond mae’r unig Lywodraeth a allai gael gwared arno eu hunain yn gwrthod gwneud hynny. Onid rhagrith o’r math gwaethaf yw hyn?

Adlewyrchiad yw hyn, Dirprwy Lywydd, o’r gwahanol ddulliau sydd ar gael i Lywodraethau gwahanol mewn rhannau o’r Deyrnas Unedig. Rwy’n cyfarfod â Derek Mackay yfory. Edrychaf ymlaen at drafod gydag ef pa mor bell y mae wedi mynd gyda’i gynlluniau. Nid oes gennym lawer o fanylion eto ynglŷn ag i ba raddau y gellir cael gwared ar y cap cyflog yn yr Alban, na sut y mae’n bwriadu talu am hynny, ond mae ei allu i godi arian yn wahanol iawn i’n gallu ninnau, ac nid oes yn rhaid iddo wneud rhai o’r dadleuon sy’n rhaid i mi eu gwneud ynglŷn ag effaith Llywodraeth y DU ar ein cyllideb. Felly, edrychaf ymlaen at drafod hynny ymhellach gydag ef, ond nid yw’r gwahaniaeth yn ymwneud â’r hyn a amlinellodd Adam Price, ond yn hytrach, mae’n ymwneud â’r set wahanol o offer a galluoedd sydd gan wahanol rannau o’r Deyrnas Unedig i roi camau gweithredu ar waith yn y maes hwn.

Mae gweithwyr y sector cyhoeddus yng Nghymru yn haeddu codiad cyflog. Mae angen codiad cyflog ar weithwyr y sector cyhoeddus yng Nghymru. Maent yn dal i dalu’r pris am y bancwyr casino cyfalafol a aeth â ni i mewn i argyfwng economaidd. A yw Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno bod angen i San Steffan ddod â chyni i ben a chynyddu’r dyraniad cyllidebol i Gymru fel y gallwn roi’r codiad cyflog haeddiannol y dylai gweithwyr yng Nghymru ei gael?

Dirprwy Lywydd, rwy’n cytuno’n llwyr â’r hyn a ddywedodd Mike Hedges. Wrth gwrs, mae gweithwyr y sector cyhoeddus yng Nghymru yn haeddu cael eu talu’n iawn am y gwaith y maent yn ei wneud, ac mae’n llygad ei le wrth nodi’r ffaith bod pobl sy’n ymdrechu i ymdopi ar gyflogau nad ydynt wedi codi o un flwyddyn i’r llall yn gofyn sut mai hwy oedd yn gyfrifol am yr argyfwng bancio ddegawd yn ôl, tra bo’r rhai a oedd yn gyfrifol amdano i’w gweld yn gorfod ysgwyddo llawer iawn llai o’r baich hwnnw. Mae Mike yn llygad ei le hefyd, Dirprwy Lywydd, yn dweud, yn union fel y dylid cael gwared ar y cap cyflog yng Nghymru, fod yn rhaid i’r cyfrifoldeb am dalu i gael gwared ar y cap hwnnw, am y polisi hwnnw yn y lle cyntaf, ddod gan y rhai sy’n gyfrifol amdano. Rhaid iddynt hwy ddarparu’r arian. Os ceir gwared ar y cap yng nghyllideb mis Tachwedd a bod yr arian yn llifo i Gymru er mwyn cael gwared ar y cap hwnnw, mae’r Prif Weinidog wedi gwarantu y bydd pob ceiniog ohono’n cael ei neilltuo at y diben hwnnw.

Er ein bod ni yn UKIP yn cydnabod bod yn rhaid cael gwared ar y cap ar gyflogau’r sector cyhoeddus ac y dylid talu pob gweithiwr, nid ychydig o rai dethol yn unig, yn gymesur â’u graddfeydd gwaith, rydym hefyd yn credu bod cyfleoedd enfawr i osgoi’r lefelau uchel o wastraff mewn rhai rhannau o’r sector cyhoeddus. Mae biwrocratiaeth a gwastraff yn gyffredin o hyd yn y GIG, ac mewn rhai achosion, gellid dweud eu bod ar lefelau epidemig. A yw Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno mai trwy leihau’r lefelau enfawr o staffio biwrocrataidd sy’n endemig yn ein gwasanaethau cyhoeddus yn unig y gallwn ariannu’r staff sydd ar y rheng flaen go iawn, gyda chyflogau sy’n gymesur â’u cyfrifoldebau, a gwneud hynny ar sail gynaliadwy?

Nid wyf yn cytuno â phwynt yr Aelod yn y ffordd y mae’n ei wneud. Buaswn wedi cytuno gydag ef pe bai ond wedi dweud bod yna bob amser arbedion effeithlonrwydd y gellir eu gwneud ac y dylid eu gwneud mewn gwasanaethau cyhoeddus. Mae hynny’n sicr yn wir. Serch hynny, mae bwrw ymlaen i wneud honiad llawer mwy eithafol fod gwasanaethau cyhoeddus yn fiwrocratiaethau chwyddedig yn mynd yn groes i’r hyn y gwyddom amdanynt. Mae llawer o’n gwasanaethau cyhoeddus wedi eu diberfeddu i raddau helaeth, ac maent wedi lleihau eu gallu yn y canol i redeg sefydliadau mawr a chymhleth iawn ar yr hyn yr ystyriaf yn lefel isaf i allu bod yn gynaliadwy. A yw hynny’n golygu na ddylent barhau i geisio sicrhau bod arian yn cael ei wasgu allan a’i roi i’r rheng flaen? Nac ydy. A ddylai’r arian hwnnw fynd i’r bobl sy’n darparu gwasanaethau rheng flaen? Dylai. A ddylai’r arian hwnnw gael ei gyfeirio at rai pobl ddethol, fel y mae Prif Ysgrifennydd y Trysorlys wedi awgrymu? Na ddylai.