Symudwn yn awr at y ddadl fer. A gaf fi ofyn i'r Aelodau adael y Siambr yn dawel, os gwelwch yn dda? A gaf fi ofyn i'r Aelodau, os gwelwch yn dda, i beidio â chynnal sgyrsiau yn y Siambr?

Symudwn yn awr at y ddadl fer, a galwaf ar Caroline Jones i siarad am y pwnc y mae wedi'i ddewis.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn roi munud o fy amser i Suzy Davies a Dai Lloyd siarad yn y ddadl. Mae fy nadl ar rôl ysbytai cymunedol yn yr unfed ganrif ar hugain.

Ddydd Iau 5 Gorffennaf eleni, bydd y GIG yn 70 mlwydd oed. Mae'r 70 mlynedd hynny wedi gweld datblygiadau aruthrol mewn gofal: dileu'r frech wen a polio, cyflawnwyd trawsblaniadau afu, calon ac ysgyfaint cyntaf y byd, ac nid yw afiechydon fel clefyd coronaidd y galon, strôc a chanser yn ddedfryd o farwolaeth mwyach. O ganlyniad, rydym oll yn byw'n llawer hwy. Yn 1947, roedd disgwyliad oes ar gyfartaledd yn 64. Heddiw, mae wedi codi i tua 82, a disgwylir i'r rhai a enir heddiw fyw ymhell i'w 90au hwyr a thu hwnt. Bydd y Brenin William yn anfon tipyn mwy o delegramau na'i fam-gu. Ymhen 20 mlynedd, bydd oddeutu 45 y cant yn fwy o rai dros 65 oed. Fodd bynnag, ni ddaw henaint ei hunan yn aml iawn, a dros y degawd nesaf, bydd gan oddeutu ein chwarter gyflwr cyfyngus hirdymor.

Mae'r GIG wedi torri nifer y gwelyau 45 y cant, sy'n ffigur syfrdanol. Yn 1990, roedd bron i 20,000 o welyau yn GIG Cymru. Heddiw, ceir ychydig dros 10,000. Mae ysbytai cymunedol ledled y wlad wedi cau, mae wardiau wedi'u cau neu'u huno, a datgelwyd cynlluniau ar gyfer cau pellach. Rydym hefyd wedi gweld diffyg buddsoddi a chynllunio yn y sector gofal cymdeithasol, sydd wedi cyflymu dan bolisïau cyni, ac yn y pum mlynedd diwethaf, mae gwariant y pen ar ofal cymdeithasol wedi gostwng dros 13 y cant. Mae hyn yn cael effaith ganlyniadol ar ein hysbytai, ac yn ystod y 10 mlynedd diwethaf, gwelliannau bach yn unig a fu yn lefelau'r achosion o oedi wrth drosglwyddo gofal, sy'n hofran o gwmpas 400 i 500 o un mis i'r llall.

Bob mis mae gennym gannoedd o gleifion nad ydynt yn gallu gadael yr ysbyty, yn syml oherwydd nad oes gofal cymdeithasol ar gael. Ym mis Rhagfyr, roedd gennym 238 o bobl a fu'n aros am fwy na thair wythnos i adael yr ysbyty, ac o'r rheini, roedd 51 wedi bod yn aros rhwng 13 a 26 wythnos, a 25 o bobl wedi bod yn aros am fwy na 26 wythnos—25 o bobl yn treulio hanner blwyddyn yn hwy yn yr ysbyty nag y maent ei angen, yn syml oherwydd nad oes gofal llai dwys ar gael. Mae cannoedd o bobl yn treulio wythnosau mewn gwely ysbyty nad oes angen iddynt fod ynddo. Nid yn unig y mae hyn yn amharu ar adferiad, mae hefyd yn lleihau niferoedd y gwelyau sydd eisoes wedi'u cyfyngu.

Amcangyfrifir bod arhosiad yn yr ysbyty yn costio £400 y dydd ar gyfartaledd, felly mae'r arhosiadau diangen hyn yn costio miliynau o bunnoedd mewn gofal i'n GIG. Bydd hyn yn gosod ein gwasanaethau iechyd a'n gwasanaethau gofal cymdeithasol o dan straen aruthrol. Mae gwasanaethau eisoes ar ben eu tennyn, ac er y misoedd o gynllunio, miliynau o bunnoedd o fuddsoddiad a sicrwydd mai perthyn i'r gorffennol roedd anhrefn gaeafau blaenorol, cafodd ein GIG drafferth i ymdopi y gaeaf hwn. Roedd mor ddrwg fel bod meddygon ymgynghorol yn yr adrannau damweiniau ac achosion brys wedi cymryd y cam digynsail o ysgrifennu at y Prif Weinidog i rybuddio na allent warantu diogelwch cleifion mwyach. Dywedodd ein prif feddygon ymgynghorol adrannau damweiniau ac achosion brys wrth y Prif Weinidog fod diffyg gwelyau'n rhwystro'u gallu i drin cleifion mewn ffordd ddiogel ac amserol. Ac er gwaethaf yr holl arloesi yng ngofal y GIG dros y 70 mlynedd diwethaf, un peth nad yw wedi gwella yw gallu'r rhai ar y brig i flaengynllunio. Dros y tri degawd diwethaf, mae ein poblogaeth wedi tyfu dros 10 y cant, ac eto mae rhai sy'n gyfrifol am yr NHS wedi torri nifer y gwelyau 45 y cant.

Yn y gorffennol, roedd gennym ateb perffaith i gleifion nad oedd angen gofal acíwt ond na allai fynd adref am ba reswm bynnag, sef yr ysbyty cymuned, neu'r ysbyty bwthyn, fel yr arferem gyfeirio atynt. Roedd yr ysbyty cymuned yn cynnig gofal llai dwys i'r cleifion nad oedd angen yr un lefel o ofal mwyach wedi'i ddarparu yn yr ysbyty dosbarth neu'r ysbyty cyffredinol. Yn anffodus, mae llawer o'r ysbytai hyn wedi cau, nid am nad oeddent yn darparu gofal rhagorol neu am nad oedd  angen inni ddarparu gofal llai dwys mwyach—caeodd llawer o'n hysbytai cymuned oherwydd cynllunio gwael, yn enwedig cynllunio'r gweithlu. Mae Llywodraethau olynol wedi methu recriwtio digon o staff clinigol ar gyfer yr ysbytai hyn. O ganlyniad, mae llawer o'n hysbytai cymuned wedi gorfod cau oherwydd bod prinder staff wedi gwneud y gwasanaethau'n anniogel ac yn anghynaliadwy. Mae penderfyniadau byrdymor i arbed costau wedi arwain at gau nifer o rai eraill.

Yn fy rhanbarth i, Gorllewin De Cymru, flynyddoedd cyn cau Ysbyty Fairwood, rhybuddiodd nyrsys fod rheolwyr y GIG yn fwriadol yn difenwi'r gwasanaeth er mwyn cyfiawnhau ei gau, oherwydd bod angen i'r bwrdd iechyd arbed arian. Cafodd y rheolwyr eu dymuniad a chaeodd Fairwood. Mae hyn wedi gadael twll du mewn gofal llai dwys. Mae gwasanaethau cymdeithasol wedi methu gwneud iawn am y llacrwydd yn y system. Rwyf wedi ymdrin â nifer o achosion lle mae etholwyr wedi gadael ysbyty heb fod unrhyw gynllun gofal ar waith. Roedd yr achos mwyaf diweddar yn ymwneud â gŵr oedrannus yn ei 80au a anfonwyd adref ddyddiau ar ôl cael llawdriniaeth ddargyfeiriol. Nid oedd unrhyw ofal llai dwys ar gael iddo, a heb help ffrindiau a chymdogion, byddai'r truan wedi methu bwydo na gwisgo'i hun. Mae hyn yn gwbl annerbyniol, ac ni ddylem ddisgwyl i ofal fod yn ddibynnol ar haelioni cymdogion a ffrindiau.

Mae'n amlwg na allwn ddibynnu ar wasanaethau cymdeithasol awdurdodau lleol, sy'n wynebu toriadau anghynaliadwy i'w cyllidebau, ac nid yw'n syndod ein bod yn gweld adroddiadau am gleifion yn treulio blynyddoedd yn yr ysbyty. Mae gwasanaethau cymdeithasol hefyd ar ben eu tennyn ac yn methu ymdopi â'r galw.

Roedd gennym ateb yn y gorffennol—yr ysbyty cymuned. Byddai fy etholwr wedi cael ei drosglwyddo i Fairwood am ofal dan arweiniad nyrs i roi amser iddo wella a gallu gofalu amdano'i hun. Yn anffodus, arweiniodd cynllunio gwael a phenderfyniadau gwael at gau Fairwood. Felly, heddiw, yr unig ddewis yw ei gadw ar ward acíwt neu ei daflu allan i ofalu amdano'i hun.

Nid dyma'r GIG a ragwelodd Aneurin Bevan bron 70 mlynedd yn ôl. Rydym wedi gweld cymaint o ddatblygiadau, ond nid yw cynllunio gofal yn briodol wedi bod yn un ohonynt. Rhaid inni roi'r gorau i wneud penderfyniadau byrdymor yn seiliedig ar bwysau ariannol, a darparu GIG gyda llwybr gofal cyflawn—llwybr sy'n cynnwys gofal llai dwys mewn ysbyty cymuned.

Mae Ysgrifennydd y Cabinet yn gweithio ar gynllun hirdymor ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol, a gobeithio nad yw'n gwneud yr un camgymeriadau â'i ragflaenwyr. Rhaid inni roi'r gorau i gau ysbytai cymuned a gobeithio y bydd awdurdodau lleol yn darparu gofal llai dwys. Gwyddom nad yw hyn yn digwydd. Nid anacroniaeth o ofal y bedwaredd ganrif ar bymtheg a'r ugeinfed ganrif yw ysbytai cymuned. Mae ganddynt rôl allweddol i'w chwarae yn ein GIG yn yr unfed ganrif ar hugain.

Rwy'n annog Ysgrifennydd y Cabinet i atal byrddau iechyd lleol rhag cau rhagor o ysbytai cymuned a chynllunio ar gyfer ailagor ysbytai fel Fairwood a gaewyd ar gam. Mae digwyddiadau'r ychydig fisoedd diwethaf wedi dangos inni pa mor anghywir oedd y penderfyniadau i dorri nifer y gwelyau, ac mae'n bryd inni wyrdroi'r penderfyniadau hynny os ydym am gael unrhyw obaith o ddathlu canfed pen-blwydd y GIG. Diolch yn fawr. Diolch.

Diolch i chi, Caroline, am gyflwyno'r ddadl fer yn y Siambr heddiw. Credaf y gallech ddadlau bod y gwasanaeth iechyd wedi'i nodweddu fel a ganlyn—fod ysbytai'n anodd iawn i fynd i mewn iddynt, ac yna mae'n anodd iawn dod ohonynt. Un o'r rhesymau rydym wedi colli ein gwelyau cymunedol oedd oherwydd y risg o sefydliadu, ac rwy'n meddwl bod pob un ohonom, fel y crybwyllodd Caroline, yn gweld mwy a mwy o achosion lle mae unigolion yn cael eu sefydliadu yn y gwelyau acíwt drud mewn ysbytai cyffredinol dosbarth yn hytrach na mewn gwelyau lleol.

Wedi dweud hynny, mae'r adolygiad seneddol yn rhoi rhywfaint o le inni obeithio yma. Fy mhrif bryder ynghylch hynny o hyd yw bod gofal cymdeithasol—neu gadewch i ni ei alw'n 'gofal' yn unig oherwydd, mewn gwirionedd, rydych yn drysu rhwng hynny a gofal meddygol—credaf weithiau mai dyna yw ein hanhawster—a chanolbwyntio ychydig mwy ar ble y gellir cyflawni'r gofal yn fwy lleol, sef yr egwyddor sy'n sail i'r adolygiad, rwy'n gwybod, ac yn y cyfamser, peidio ag edrych o reidrwydd ar leoedd gwag mewn cartrefi gofal fel y ddarpariaeth gofal llai dwys, fel rydym yn ei weld yn digwydd gryn dipyn ar hyn o bryd. Oherwydd, fel y gwyddoch, ni fydd rhai unigolion sy'n mynd i gartref gofal i gael gofal llai dwys byth yn gadael. Diolch.

Rwy'n gwneud hyn mewn gwirionedd i ddathlu llwyddiant ysgubol y GIG. Gadewch inni osod hyn i gyd yn ei gyd-destun: yn ôl yn 1950, llofnododd y Brenin Siôr VI, rwy'n credu, bryd hynny, 250 o gardiau pen-blwydd ar gyfer pobl a oedd yn 100 mlwydd oed—roedd yna 250 o bobl gant oed ledled y Deyrnas Unedig gyfan ar y pryd. Neidiwch ymlaen 40 mlynedd i 1990, a bu'n rhaid i'r Frenhines Elizabeth II lofnodi 2,500 o gardiau pen-blwydd ar gyfer pobl gant oed yn 1990. Neidiwch ymlaen i ddwy flynedd yn ôl, bu'n rhaid iddi lofnodi 13,700, a'r llynedd, 14,500 arall o gardiau pen-blwydd ar gyfer pobl gant oed. Felly, os nad yw'n ddim arall, mae gan y llwyddiant ysgubol hwn oblygiadau o ran cydbwysedd bywyd a gwaith y frenhiniaeth.

Yn amlwg, mae hynny'n golygu bod llawer iawn o bobl yn cerdded o gwmpas ein trefi a'n pentrefi sy'n hŷn ac yn fwy bregus nag yr arferent fod, a dyna pam rydym angen mwy o welyau yn ein cymunedau. Gall fod mewn cartref gofal, a gall fod mewn ysbyty cymuned hefyd. Do, rydym wedi bod yno gydag Ysbyty Fairwood, Ysbyty Hill House, ac ysbyty Cwmdoncyn yn Abertawe—ydw, rwyf mor hen â hynny. [Chwerthin.] Ond mae yna gategori o bobl yn awr, am ein bod oll yn byw'n hŷn, sy'n rhy sâl i gael eu gadael yn eu cartrefi, hyd yn oed gyda'r pecynnau gofal cartref mwyaf hynod, ond hefyd nid ydynt yn ddigon sâl i gyfiawnhau eu rhoi ar wardiau meddygol a llawfeddygol acíwt. Mae angen y meddwl creadigol hwnnw sy'n cynnwys gwelyau yn y gymuned. Diolch yn fawr.

Diolch. Galwaf yn awr ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol i ymateb i'r ddadl. Vaughan Gething.

Diolch i chi, Ddirprwy Lywydd. Fel y gwyddoch, nod Llywodraeth Cymru yw sicrhau bod gan bobl fynediad at y gofal cywir, ar yr adeg gywir, ac yn y lle cywir, ac i’r gofal hwnnw fod mor agos i'w cartrefi â phosibl. Mae ein canllawiau cynllunio i fyrddau iechyd bob blwyddyn yn cadarnhau hyn. I gyflawni'r nod hwnnw, mae angen i ni herio a chwalu’r model iechyd meddygol traddodiadol, gyda'i ffocws ar salwch ac ysbytai. Mae angen i ni wneud rhagor eto i adeiladu a darparu model cymdeithasol o iechyd a llesiant, gyda’i ffocws ar ymateb integredig gan y gwasanaethau cyhoeddus, ynghyd â sicrhau bod y trydydd sector a'r sector cymunedol yn gweithio ar y cyd yn ein cymunedau.

Mae anghenion y boblogaeth yn yr unfed ganrif ar hugain yn newid, fel y cafodd ei amlygu, yn ddefnyddiol, yn y ffordd y cawsom ein hatgoffa gan Dai Lloyd o'r nifer cynyddol o bobl ganmlwydd—credaf mai dyna’r ymadrodd—o'r adeg y daeth y Frenhines i'r orsedd hyd heddiw. Ac rydym yn disgwyl i hynny barhau yn y dyfodol. Rydym yn disgwyl y bydd mwy a mwy ohonom yn byw’n hwy. Ac rwy’n credu y byddai’r rhan fwyaf ohonom, nid pob un ohonom efallai, yn hoffi byw i oedran teg, ac efallai byw i oedran teg lle mae gennym urddas a’r gallu i wneud penderfyniadau—a gwyddom na ddaw henaint ei hunan.

Ond rwy’n cydnabod bod ysbytai cymuned yn fater sensitif. Yn aml, gall cymunedau lleol fod yn hoff iawn o'u hysbytai cymuned. Rydych yn gweld pwyllgorau amddiffyn neu bwyllgorau cymdeithasau cyfeillion sy'n codi arian, ac sy'n hoff iawn o’u hysbytai cymuned ac yn ymfalchïo yn y gofal a ddarperir. A gellir ystyried ymdrechion i geisio newid unrhyw wasanaeth mewn ysbyty leol fel ymosodiad ar y gymuned honno, yn hytrach nag ymgais wirioneddol i ddiwygio, newid a gwella gwasanaethau iechyd a gofal. Mae angen i’r holl gynlluniau ar gyfer newid gwasanaethau ddiwallu anghenion yn awr ac yn y dyfodol, ac mae’n rhaid iddynt fod yn seiliedig ar dystiolaeth, yn ogystal â chael eu llywio a’u siapio gan ymwneud effeithiol y bobl sy'n darparu'r gwasanaethau hynny ac wrth gwrs, y cyhoedd yn ehangach. Ac rwy'n disgwyl y bydd gan fyrddau iechyd a’u partneriaid drefniadau gwirioneddol gadarn i gynnwys pawb yn y drafodaeth lle y ceir achos dros newid ac opsiynau ar gyfer darparu’r ateb gorau a fydd yn diwallu anghenion y boblogaeth, heddiw, ond yn y dyfodol hefyd.

Ac wrth gwrs, mae pob bwrdd iechyd wedi sefydlu clystyrau gofal sylfaenol. Cawsom ddadl yn y lle hwn am rôl clystyrau gofal sylfaenol, a gafodd eu crybwyll yn gadarnhaol hefyd yn adroddiad terfynol yr adolygiad seneddol. A cheir trefniadau cydweithredol sy'n dechrau aeddfedu, ac roedd rhan o'r her yn yr adroddiad clystyrau yn ymwneud â sut y gwnawn fwy â hwy, nid llai, a sut rydym yn ceisio gwella a chyflymu'r broses honno o aeddfedu a'r ffordd y gallant gynllunio a darparu amrywiaeth o wasanaethau iechyd a gofal lleol.

Yn gynyddol, rwy'n disgwyl iddynt wella’r broses o gynllunio a darparu gofal cywir ar yr adeg gywir, yn y lle cywir, ac mor agos i'r cartref â phosibl. Ac mae'r rhain yn grwpiau o bobl sy'n deall y cymunedau y maent ynddynt. Rydym yn ceisio sicrhau ein bod yn cysoni rhai o'r prosesau cynllunio i wneud yn siŵr nad ydym yn cynllunio un peth ym maes gofal sylfaenol ar y naill law, yn y clystyrau lleol, a bod rhywbeth gwahanol yn ymddangos wedyn yng nghynlluniau tymor canolig integredig y byrddau iechyd. Ac rwyf eisiau gweld pob un o'r partneriaid hynny yn bod yn greadigol o ran y modd y maent yn gwneud defnydd effeithiol o wasanaethau cymunedol, ac i hyn ddatblygu'r cysyniad o ganolfannau i integreiddio ymateb clinigol a chymdeithasol i anghenion y gymuned y maent yn ei gwasanaethu.

Yr achos dros newid roedd yr adolygiad seneddol yn ei gydnabod, yn wir, yw bod rhywfaint o hynny yn ymwneud â sut y mae pobl yn ysgwyddo cyfrifoldeb am eu hiechyd a'u llesiant eu hunain, a'r ffordd y maent yn defnyddio ac yn cael mynediad at ofal a chymorth. Ni allwn osgoi'r her hon. Rwy’n cofio’r tro cyntaf i mi gael fy ethol yn Aelod Cynulliad, cawsom adroddiad gan Sefydliad Bevan, ac roedd un o'i egwyddorion allweddol yn ymwneud â phobl yn ysgwyddo mwy o gyfrifoldeb am eu hiechyd a’u gofal eu hunain, eu synnwyr o'u llesiant eu hunain, pethau y gallent ac y dylent eu gwneud drostynt eu hunain. Yna, o fewn y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf rwy’n credu, cynhyrchodd y GIG yn Lloegr adroddiad yn dweud rhywbeth tebyg iawn i hynny. Roedd yn bennawd newyddion ar sianelau rhwydwaith, yn hytrach na sgwrs roeddem eisoes wedi’i chael yn y lle hwn sawl blwyddyn ynghynt. Mae'r her bob amser yn ymwneud â mwy na dweud y peth cywir yn unig, ond yn hytrach â sut rydym yn helpu pobl i wneud y penderfyniadau hynny.

Ond yn aml, ni fydd pregethu am y peth cywir i'w wneud yn cyrraedd y bobl rydym eisiau iddo ei gyrraedd. Felly, mae’n rhaid i ni sefyll ochr yn ochr â chymunedau ac unigolion a’u helpu i wneud eu penderfyniadau eu hunain. Mae rôl arweinyddiaeth i bobl fel fi, wrth gwrs, ac i bawb arall yn y Siambr, gan gynnwys y rhai sydd wedi gadael, a gweithwyr proffesiynol iechyd a gofal, ond hefyd, mewn gwirionedd, y bobl o fewn eu cymunedau, cyfoedion, a'r ffordd y caiff plant eu haddysgu yn awr, dylai hynny wneud gwahaniaeth go iawn wrth ddatblygu agweddau. Unwaith eto, fel y dywedais, cafodd yr achos dros newid ei fynegi yng nghanlyniad yr adolygiad seneddol.

Yna down yn ôl at ysbytai cymuned, a phan fydd pobl yn cwyno am gau ysbytai cymuned maent bron bob amser yn dweud bod cyfleusterau hoff sydd wedi darparu gwasanaeth da wedi cael eu diddymu. Y cyhuddiad bob amser yw bod rheolwyr drygionus y GIG wedi difenwi’r gwasanaeth yn fwriadol, a bod y cyfan yn ymwneud â chost. Mae arian bob amser yn ffactor mewn unrhyw wasanaeth a ddarparwn. Yn y pen draw, rydym yn rhoi swm cyfyngedig o arian i wasanaethau ddarparu gwasanaeth, ac yn arbennig felly—cofiwch, hon yw’r wythfed flwyddyn o gyni, ac mae hynny'n cael effaith go iawn ar y gwasanaethau y gallwn eu darparu. Ond mewn gwirionedd, nid yw’r achos dros newid yn fater syml o ddweud, 'Mae’n rhaid i ni ddod â gwasanaethau i ben oherwydd arian.' Mae’r achos dros newid yn ymwneud â’r cwestiwn: a ydym yn gallu darparu gwasanaeth gwell gyda phrofiad gwell a chanlyniadau gwell i bobl? Mae nifer o ysbytai cymuned wedi cau yn ystod y blynyddoedd diwethaf oherwydd nad oeddent yn gallu darparu’r lefel o ofal y dylai pob un ohonom ei ddisgwyl a'i fynnu ar gyfer ein cymunedau. Credaf mai honno yw’r her bob amser, os ydych mewn sefyllfa fel fy un i, fel arall rydych yn dweud wrth un gymuned leol, 'Os ydych yn wirioneddol hoff o’r gofal hwnnw, mae hynny'n iawn, mae’n ddigon da i chi, ond ni fyddai’n dderbyniol yn fy etholaeth i.' Mae yna her sy’n ymwneud â mynd i graidd y ddadl honno a'i deall, ac ynddi ei hun, nid yw'n un hawdd i’w chael.

Felly, cafodd rhai eu cau oherwydd pryderon diogelwch am lefelau staffio a’r anallu i recriwtio i fodelau gofal hŷn, ac mae honno'n her yn sector yr ysbytai prif ffrwd hefyd mewn gwirionedd—ynglŷn â chael modelau gofal a fydd yn denu’r staff cywir gyda'r profiad cywir i weithredu a darparu gofal effeithiol. A chafodd rhai eraill eu cau oherwydd cyflwr yr adeiladau. Os nad ydynt yn gallu cydymffurfio â rheoliadau tân mwyach, ni ddylech ddweud wrth bobl, 'Os brwydrwch yn ddigon caled, ni fydd ots am eich iechyd a'ch diogelwch mwyach.' Felly, mae rhesymau ymarferol iawn dros fod eisiau gwneud hynny yn ogystal.

Ond wrth ailgynllunio'r gwasanaethau ar gyfer y ganrif hon, mae angen cyfuniad o fwy o gyfleusterau cymunedol modern gerllaw a gwell gofal yn y cartref neu yn y gymuned. Felly, mae’n bosibl na fydd y term 'ysbyty cymuned' yn briodol mwyach. Mae'n gwneud i rywun feddwl, fel arfer, am ddelwedd o ysbyty lleol gyda gwelyau, meddygon a nyrsys, ac nid ydym yn credu, mewn gwirionedd, mewn llawer o achosion, mai felly y bydd pethau’n edrych yn y dyfodol ym mhob achos unigol. Byddwn yn edrych yn fwy gwasgarog ar ofal yn y gymuned. Byddwn yn parhau i weld ysbytai llai gyda meddygon a nyrsys ynddynt, ac rwyf am sôn am rai o'r rheini cyn bo hir, ond credaf fod angen i ni ganolbwyntio ar greu’r math o wasanaeth iechyd a gofal integredig, y system ofal ddi-dor, yr oedd yr adolygiad seneddol yn awgrymu y dylem ei mabwysiadu fel gweledigaeth ar gyfer y dyfodol.

Os ystyriwch y gwasanaethau hynny, bydd rhai ohonynt yn ffisegol, bydd rhai ohonynt yn rhithwir. Ddoe, cawsom ddadl am dechnoleg ddigidol. Clywsom gryn dipyn am ddigideiddio a’r hyn y bydd hynny’n ei wneud mewn perthynas â rhannu cofnodion, ond hefyd y gallu i gyfathrebu o bell, ac i ddarparu gwasanaeth o bell, lle na fydd angen i rywun adael eu cartref, neu o bosibl, lle y gallant fynd i ganolfan leol a pheidio â gorfod teithio ymhellach, gyda'r anghyfleustra y bydd hynny'n aml yn ei greu i bobl, a mynd i gyfleuster lleol iawn er mwyn gallu cael gwahanol fathau o ofal. Bydd hynny'n cael effaith ar bobl—nid yn unig ar ein gallu i aros yn iach, ond ar eu hiechyd corfforol a meddyliol hefyd.

Enghraifft wych o'r math o beth rwy’n sôn amdano yw Ysbyty Cymuned Ystradgynlais, sydd wedi'i ailgynllunio, gan ddisgrifio'i hun fel 'canolfan gymunedol'. Mae’n cynnwys gwasanaeth gofal i gleifion mewnol ar gyfer iechyd meddwl pobl hŷn, gofal dydd, therapi, gan gynnwys ar gyfer anghenion deietegol, therapyddion galwedigaethol a gofal ffisiotherapi. Mae hefyd yn cynnwys gwasanaethau pelydr-x ac uwchsain, ynghyd â gwasanaeth mân anafiadau a mân anhwylderau. Hefyd, mae staff gofal cymdeithasol a darparwyr trydydd sector ar y safle. Ni fyddech yn meddwl amdano fel ysbyty cymuned traddodiadol, ac rwy’n credu mai dyna’r model y dylem fod yn buddsoddi ynddo yn y dyfodol.

Enghraifft arall yw canolfan iechyd a gofal cymdeithasol integredig y Fflint, a fydd yn agor yn ystod yr wythnosau nesaf—roedd y cynlluniau ar ei chyfer yn destun dadlau yn y Fflint. Ac eto mae'r ganolfan yn agos i gartref gofal a bydd yn darparu lle ar gyfer gwasanaethau a drosglwyddwyd allan o ofal eilaidd, gydag ystafelloedd ymgynghori a thriniaeth yn cael eu cefnogi gan delefeddygaeth. Yn ogystal, bydd gwasanaethau cymunedol, gwasanaethau’r trydydd sector, gwasanaethau gofal cymdeithasol a gofal a chymorth iechyd meddwl ar y safle hefyd. Felly, rydym yn gallu gwneud mwy wrth ailgynllunio ein gwasanaeth, a dyna pam y byddwn yn cyfeirio ein hadnoddau cyfalaf yn y ffordd honno ym maes gofal iechyd lleol.

Yn ddiweddar, ym mis Hydref, cyhoeddais fy mod wedi clustnodi £68 miliwn ar gyfer cyfres gychwynnol o gyfleusterau ar gyfer gwasanaethau iechyd a gofal integredig ar draws y wlad—19 o brosiectau gwahanol yn y gogledd, y de, y dwyrain a’r gorllewin er mwyn ceisio gwneud yn union yr hyn y bûm yn ei ddisgrifio ac yn sôn amdano. Credaf mai dyna'r dyfodol, oherwydd dylai’r datblygiadau mewn ymarfer clinigol a gofal cymdeithasol, ynghyd â datblygiadau ym maes technoleg, ganiatáu i ni newid er gwell y ffordd rydym yn cynllunio ac yn darparu mwy o ofal integredig gwell i gynnal pobl yn eu cartrefi a'u cymunedau eu hunain. Byddwn yn parhau i weithio ochr yn ochr â'n partneriaid ym maes iechyd a gofal cymdeithasol a thu hwnt i wneud yn union hynny.

Diolch yn fawr iawn, a dyna ddiwedd y trafodion am heddiw. Diolch.

Daeth y cyfarfod i ben am 17:55.