2. Pa asesiad diweddar y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o effaith Brexit ar recriwtio myfyrwyr o 27 gwlad arall yr UE i sefydliadau addysgol ledled Cymru? OAQ52862

Rydym ni wedi gweithio gyda'n cyngor cyllido addysg uwch a phrifysgolion Cymru i ddeall effaith newidiadau posibl i recriwtio myfyrwyr yr UE. Wrth gwrs, bydd prifysgolion fel sefydliadau ymreolaethol yn cynnal eu hasesiadau eu hunain ac yn datblygu cynlluniau wrth gefn ar gyfer amrywiaeth o sefyllfaoedd.

Diolch am yr ateb yna, Prif Weinidog. Gyda dim ond wythnos ar ôl i'r trafodaethau Brexit gael eu cwblhau, rydym ni'n dal i wynebu ansicrwydd parhaus ac enfawr mewn cynifer o feysydd, gan gynnwys ein system addysg uwch. Dywedir wrthyf fod ceisiadau gan fyfyrwyr UE wedi gostwng ledled Cymru, ond, i'r myfyrwyr UE hynny sy'n derbyn lleoedd ym Mhrifysgol De Cymru, sydd wrth gwrs yn cynnwys coleg Merthyr yn fy etholaeth i, mae'r ffigur tua 33 y cant. Nid oes unrhyw amheuaeth bod hyn yn mynd i effeithio ar gyllid prifysgolion a cholegau, cynaliadwyedd swyddi yn y sector ac ar lawer o economïau lleol. Felly, a ydych chi'n rhannu fy mhryderon i ynghylch y ffigurau recriwtio diweddar hyn, a beth arall allwn ni ei wneud i helpu ein sector prifysgolion drwy'r cyfnod hwn o ansicrwydd?

Wel, trwy weithio, fel y dywedais, gyda'r cyngor cyllido addysg uwch, rydym ni'n asesu beth fydd yr effeithiau. Mae'n iawn i ddweud ein bod ni wedi gweld 22 y cant yn llai o bobl sy'n hanu o'r UE yn cael eu lleoli gyda darparwyr yng Nghymru ar gyfer 2018-19. Byddwn, wrth gwrs, yn parhau i bwysleisio'r neges bod Cymru yn agored i fusnes ac yn gyrchfan deniadol i fyfyrwyr, lle ceir prifysgolion o safon uchel, addysgu o ansawdd uchel a chostau byw fforddiadwy. Ond nid oes unrhyw amheuaeth bod teimlad ymhlith myfyrwyr nid yn unig o'r UE, ond o'r tu allan, nad yw'r DU yn groesawgar rywsut cyn belled ag y mae myfyrwyr yn y cwestiwn. Gwrandewais am flynyddoedd ar bobl o Lywodraeth India, er enghraifft, a rhai sy'n eu cynrychioli, yn dweud eu bod yn teimlo nad oes croeso i'w myfyrwyr yn y DU mwyach, ac nawr rydym ni'n gweld y diffyg croeso tybiedig hwnnw yn cael ei ymestyn i wledydd eraill hefyd. Ond, cyn belled ag y mae Cymru yn y cwestiwn, rydym ni'n croesawu'r disgleiriaf a'r gorau, o ble bynnag y maen nhw'n dod.

Mae ffigurau swyddogol yn dangos mai ym mhrifysgolion Cymru y cafwyd y gostyngiad mwyaf yn y Deyrnas Unedig o ran nifer yr ymgeiswyr o'r Undeb Ewropeaidd rhwng 2017 a 2018. Gostyngodd ceisiadau gan fyfyrwyr o'r UE gan 10 y cant yng Nghymru, o'i gymharu â chynnydd o 2 y cant yn Lloegr a chynnydd o 3 y cant yng Ngogledd Iwerddon. O gofio y bydd Brexit yn effeithio ar y Deyrnas Unedig gyfan, pam mae prifysgolion Cymru wedi perfformio mor wael o ran denu myfyrwyr o wledydd yr UE o'u cymharu â Lloegr a Gogledd Iwerddon? A, Prif Weinidog, beth mae eich Llywodraeth yn ei wneud i wrthdroi'r duedd hon yng Nghymru, oherwydd mae hwn yn faes datganoledig?

Wel, nid oes unrhyw amheuaeth y bydd y newidiadau i'r polisi cyllid myfyrwyr wedi cael effaith. Roedd yn hael iawn, wrth gwrs, i fyfyrwyr UE; nid yw hynny'n wir mwyach yn yr un modd. Efallai'n wir bod hynny'n rhan o'r rheswm pam yr ydym ni wedi gweld gostyngiad yng Nghymru, o ystyried y sefyllfa gyda'n cyllid myfyrwyr ein hunain. Gwnaed y newidiadau hynny, wrth gwrs, yn dilyn adolygiad annibynnol. Fodd bynnag, mae'n galonogol gweld cynnydd i nifer yr ymgeiswyr o'r UE i brifysgolion Cymru ar gyfer cyrsiau dyddiad cau cynnar, sy'n cynnwys y rhan fwyaf o gyrsiau meddygaeth a deintyddiaeth—mae hynny i gychwyn astudio yn 2019. Ond, wrth gwrs, byddwn yn parhau i weithio gyda'n prifysgolion er mwyn gwneud yn siŵr y deallir bod Cymru yn lle deniadol i astudio.

Rwy'n credu bod llawer o Aelodau Cynulliad wedi rhoi cyd-destun Brexit a sut y gallai hynny effeithio ar fyfyrwyr o'r UE a hefyd y rhai sy'n dod o leoedd pellach i ffwrdd na'r UE. Ond, o edrych ar y sefyllfa bresennol, nid oes unrhyw brifysgolion yng Nghymru yn y 10 uchaf ar draws y DU o ran nifer myfyrwyr o'r UE, felly mae hynny'n rhywbeth ar hyn o bryd nad ydym ni'n perfformio'n dda ynglŷn ag ef. Ydy, mae eich Llywodraeth wedi cadarnhau y bydd myfyrwyr UE yn parhau o dan yr un rheolau tan 2019-20, ond hoffwn ddeall beth yr ydych chi'n mynd i allu ei wneud ar ôl yr adeg honno. Efallai na fydd cyhoeddiad sy'n cynnwys dim ond y flwyddyn ariannol nesaf yn ddigon i'r myfyrwyr hynny sy'n cynllunio eu gyrfaoedd yn y dyfodol, boed hynny o fewn yr UE, neu y tu hwnt i hynny. Felly, beth allwch chi ei wneud i'w hannog nhw i weld Cymru fel lle dichonol iddyn nhw ddod i astudio yno?

Wel, sefydlwyd y gweithgor Brexit addysg uwch gennym dros ddwy flynedd yn ôl. Fe'i sefydlwyd i rannu gwybodaeth ac i roi cyngor i Lywodraeth Cymru. Rydym ni'n gweithio gyda'n prifysgolion, wrth gwrs, i wneud yn siŵr bod eu lleisiau'n cael eu clywed dramor, ac wrth gwrs i sicrhau eu bod yn gallu marchnata eu hunain dramor. Nawr, o fewn Ewrop ei hun, tan y llynedd, roedd yr unig ddwy swyddfa oedd gennym ni yn yr UE, y tu allan i'r DU, yn Nulyn ac ym Mrwsel. Mae hynny'n newid, gyda Paris, gyda Dusseldorf, gyda Berlin yn agor; bydd eraill yn ne Ewrop yn y dyfodol. Byddwn yn rhagweld y bydd y swyddfeydd hynny ar gael i sefydliadau addysg uwch, i'w helpu i hyrwyddo eu neges mewn marchnadoedd Ewropeaidd pwysig, ac wrth gwrs i gynorthwyo myfyrwyr i ddarganfod mwy am Gymru.