5. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am gynlluniau wrth gefn ar gyfer cyflenwad parhaus o gyffuriau fferyllol i GIG Cymru os bydd Brexit yn digwydd heb fargen? OAQ52945

Gwnaf, rydym yn gweithio gyda Llywodraeth y DU, sydd wedi dweud wrth y gweithgynhyrchwyr meddyginiaethau a'r cyflenwyr am gynnal gwerth chwe wythnos ychwanegol o'u cynnyrch ar hyn o bryd, yn ychwanegol at eu cronfeydd wrth gefn arferol. Byddwn yn parhau i weithio gyda Llywodraeth y DU, wrth gwrs, i wneud yn siŵr ein bod yn gwneud popeth a allwn os yw'r Deyrnas Unedig yn gadael yr Undeb Ewropeaidd.

Mae fy nghwestiwn yn deillio o bryder a fynegwyd gan etholwr, yn ymwneud yn benodol â'r cyflenwad o inswlin i Brydain mewn Brexit 'dim bargen'. Cododd bryderon yn dilyn sylwadau a wnaed gan Syr Michael Rawlins o'r Asiantaeth Reoleiddio Cynhyrchion Gofal Iechyd, a rybuddiodd ar 30 Gorffennaf nad yw inswlin yn cael ei weithgynhyrchu ym Mhrydain, fod yn rhaid mewnforio'r cyfan ac na ellir ei gludo fel cyffuriau presgripsiwn eraill oherwydd bod ei dymheredd yn cael ei reoli. Cyflwynais gwestiwn ysgrifenedig ynglŷn â hyn i'r Ysgrifennydd iechyd—i chi—yn ystod toriad yr haf, yn gofyn pa gamau rydych yn eu cymryd, a'r ateb oedd eich bod yn cael trafodaethau rheolaidd gydag Adran Iechyd y DU ac y byddech yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i fy swyddfa ac Aelodau'r Cynulliad. Felly, fy nghwestiwn yw: o ystyried yr ansicrwydd sydd ynghlwm wrth Brexit ar hyn o bryd, a oes unrhyw ddatblygiadau arwyddocaol wedi bod ar y mater hwn ers i mi ofyn fy nghwestiwn ysgrifenedig?

Daw'r her gyda Brexit 'dim bargen' a'n gallu i baratoi ar gyfer y posibilrwydd y bydd y Deyrnas Unedig yn gadael yr Undeb Ewropeaidd heb gytundeb ddiwedd mis Mawrth y flwyddyn nesaf. Nid wyf yn credu y dylwn geisio rhoi sicrwydd ffug y bydd popeth yn iawn. Wedi dweud hynny, byddai'n fuddiol i bob Llywodraeth yn y DU wneud yn siŵr ein bod yn gwneud popeth a allwn. Felly, mae hyn yn ymwneud â sut rydym yn ceisio sicrhau bod digon o gyflenwad ar gael. Mae hynny'n ymwneud â threfniadau gyda gwledydd eraill o hyd, oherwydd rydych yn iawn—ni allwch drosglwyddo pob meddyginiaeth ar draws ffiniau heb boeni am eu hoes silff. Mae tua 14,500 o bobl â diabetes math 1 yng Nghymru, felly mae hwn yn fater o bwys mawr. Ceir cyflenwad cyfyngedig o inswlin yn y wlad hon, ond nid yw'n ddigon o bell ffordd i ofalu am yr holl bobl sydd â diabetes math 1. Nid wyf mewn sefyllfa i roi diweddariad manwl ar y mater i chi ar hyn o bryd, ond byddaf yn sicr yn gwneud hynny mor fuan ag y bydd ar gael oherwydd, fel rwy'n dweud, mae'n rhywbeth sy'n peri pryder i mi, a dylai beri pryder i bob un ohonom pe bai Brexit 'dim bargen' yn digwydd go iawn, o ran sut y gwnawn bopeth a allwn ym mhob rhan o'r DU.

Ysgrifennydd y Cabinet, mae'r Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol wedi clywed am hyn, ac fe soniwyd am inswlin, yn ogystal â radioniwclidau, sy'n hanfodol ar gyfer offer sganio. Rwy'n credu mai'r hyn sy'n rhaid i'r Llywodraeth ei wneud, mewn cydweithrediad â Llywodraeth y DU, yw gwneud trefniadau mewn perthynas â sut y dylid ymdrin â'r cynhyrchion a'r meddyginiaethau allweddol hyn. Nid wyf yn credu am eiliad y bydd yr Undeb Ewropeaidd yn gwrthod mesurau arbennig ar gyfer y cynhyrchion penodol hyn sydd â phroblemau gyda'u hoes silff a'u tymheredd yn arbennig. Mae'n rhaid i chi fwrw ymlaen â hyn, yn hytrach na dweud, 'Rydym eisiau osgoi Brexit ymyl y dibyn'. Rwyf finnau eisiau ei osgoi hefyd. Mae'n rhaid i chi wneud cynlluniau ar gyfer mynd i'r afael â hynny yn y meysydd penodol hyn.

Mae yna sgyrsiau ymarferol go iawn yn digwydd rhwng pob adran iechyd pob gwlad yn y DU, ac mewn perthynas â'r mater hwn, mewn gwirionedd, rwyf fi ac Ysgrifennydd iechyd yr Alban wedi ysgrifennu at Matt Hancock yn gofyn am gyfarfod er mwyn ceisio rhoi rhywfaint o'r wleidyddiaeth o'r neilltu a chael sgwrs ymarferol, wyneb yn wyneb am yr hyn y gall pob un ohonom ei wneud. Nid wyf wedi cael ymateb cadarnhaol i'r cynnig ar y cyd am gyfarfod eto, ond rwy'n credu y byddai'n synhwyrol i Weinidogion sy'n gyfrifol am adrannau iechyd gael y sgwrs honno ar lefel ymarferol iawn, oherwydd mae'r her yn deillio o'r ffaith bod Llywodraeth y DU yn gweithredu ar ran y DU wrth gael y drafodaeth hon ar gyflenwad meddyginiaethau a chynhyrchion sydd ag oes silff gyfyngedig. Nawr, nid wyf yn rheoli'r sgwrs gyda phartneriaid yr Undeb Ewropeaidd. Nid wyf yn credu eu bod eisiau cosbi'r DU o gwbl, ond mae'n rhaid sicrhau bod rhyw fath o synnwyr cyffredin yn ein trefniadau â gweddill yr Undeb Ewropeaidd er mwyn sicrhau nad ydym yn tarfu ar y cyflenwad. Ond ni allaf roi'r sicrwydd rydych yn ei geisio y bydd popeth yn iawn. Gallaf roi sicrwydd i chi y bydd y Llywodraeth hon yn bartner parod a chywir yn y broses o chwilio am ateb, pe bai'r Deyrnas Unedig yn gadael heb wneud trefniadau boddhaol mewn mannau eraill.