5. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y camau a gymerir i fynd i'r afael â llygredd yn afonydd Cymru? OAQ53073

Mae'r cynlluniau rheoli basn afonydd, a gyhoeddwyd yn 2015, yn dangos bod ansawdd dŵr ledled Cymru wedi gwella'n sylweddol dros y blynyddoedd diwethaf, gyda 37 y cant o'r cronfeydd dŵr yng Nghymru bellach yn cyrraedd statws da o dan y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr. Mae gwaith yn mynd rhagddo i gynyddu hyn i 42 y cant yn y tair blynedd nesaf.

Fel y byddwch chi'n ymwybodol, mae'r gymdeithas bysgota wedi cyfeirio cwyn at Gomisiwn yr UE yn dadlau bod symiau enfawr o slyri a thail dofednod yn cael ei daenu'n ddiwahân ar ardaloedd mawr o dir fferm, a bod y rheolau a'r canllawiau llywodraethu ynglŷn â sut y dylid gwneud hyn yn cael eu hanwybyddu'n gyson. Mae hyn, wrth gwrs, yn cael effaith sylweddol ar ecoleg ein hafonydd. A allwch chi ein sicrhau ni y gwneir popeth i fonitro'r arfer yma, ac felly i sicrhau cyflwr ein hafonydd?

Diolch i'r Aelod am ei gwestiwn a'i ddiddordeb yn y maes hwn. Mae'n crybwyll mater pwysig iawn. Mae unrhyw achos o lygredd yn ein hafonydd yn un achos yn ormod, am amryw o resymau, a dyna pam fod y Llywodraeth hon wedi gweithredu o ran sut yr ydym ni'n mynd i'r afael â llygredd amaethyddol. Rydym ni'n gwybod bod y mwyafrif helaeth o bobl yn cadw at yr arferion gorau, ac mai'r lleiafrif sy'n gyfrifol am yr achosion yr ydym ni'n gweithredu i'w datrys. Dim ond yr wythnos hon, mae fy nghyd-Aelod, Ysgrifennydd y Cabinet dros Ynni, Cynllunio a Materion Gwledig—anghofiais ei theitl am eiliad wedyn—wedi cyhoeddi buddsoddiad pellach ar gyfer y grant cynhyrchu cynaliadwy, sydd er mwyn cefnogi cyflawni canlyniadau amgylcheddol, gan gynnwys llygredd amaethyddol, a rhoi cymorth i ffermwyr sy'n wynebu heriau sylweddol Brexit. Felly, dyna un peth yn unig. 

Rydym ni hefyd yn gweithio gyda—. Wrth gwrs, nid yw llygredd yn cyfeirio'n unig at slyri. Gallai ysbwriel a halogyddion eraill fod yn ein hafonydd, a dyna pam ein bod ni'n gweithio gyda sefydliadau megis Cadwch Gymru'n Daclus a Groundwork Cymru i fynd i'r afael â hynny hefyd.

Ym mis Hydref, fe wnaethom ni ohebu ynghylch llygredd yn Afon Clywedog lle mae hi'n cwrdd ag Afon Dyfrdwy ger Wrecsam. Wrth gwrs, mae achosion o lygredd penodol yn fater i Gyfoeth Naturiol Cymru. Sut ydych chi'n ymateb i'r pryder bod y drefn hunan-adrodd gan gwmnïau dŵr, y mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn ei defnyddio bellach, yn gwneud i ffwrdd â'r arolygiadau rhagweithiol yr arferai staff Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru eu cynnal, a'r pryder y bydd yr adleoli presennol o swyddogion gorfodi pysgodfeydd medrus yn lleihau effeithiolrwydd diogelu pysgodfeydd tri rhanbarth y de-ddwyrain, y de-orllewin ac ardaloedd gogleddol, gan gynnwys yr Afon Hafren uchaf, ac, yn arbennig, y gwaith trawsffiniol ar ddwy ochr Afon Hafren, a chydag Afon Gwy a'i hisafonydd, sydd eto'n croesi'r ffin rhwng Cymru a Lloegr?

A gaf i ddiolch i'r Aelod am ei gwestiwn, ac am ei ohebiaeth gynharach unwaith eto ar y mater pwysig hwn? O ran mynd i'r afael â hyn, a gwneud yn siŵr ein bod yn lleihau ac yn atal effaith unrhyw lygredd o unrhyw fath neu unrhyw achos yn ein basnau afonydd ledled Cymru, lle bynnag y bo hynny, mae'n bwysig ein bod yn cydweithio â rhanddeiliaid, gyda Dŵr Cymru a Hafren Dyfrdwy a gyda Chyfoeth Naturiol Cymru. Ac mae hyn, wrth gwrs, yn rhywbeth yr wyf yn hapus i gadw llygad gofalus iawn arno, yn y dyfodol, i sicrhau y cawn ni'r canlyniadau sydd eu hangen arnom ni.