Cwestiynau nawr gan arweinwyr y pleidiau. Arweinydd Plaid Cymru, Adam Price. 

Diolch, Llywydd. Prif Weinidog, yng nghanol eich ymgodymu â'r penderfyniad ynghylch ffordd liniaru'r M4 a'i oblygiadau i fuddsoddiad mewn trafnidiaeth gyhoeddus, a ydych chi wedi cael eich hysbysu bod First Group sydd wedi'i leoli yn Aberdeen ar fin ymddihatru o'i weithrediadau bysus yn y DU, gan gynnwys yn Abertawe, lle mae ei is-gwmni, First Cymru, yn rhedeg y gwasanaeth bws lleol sydd hefyd yn ymestyn i'r dwyrain i Ben-y-bont ar Ogwr ac i'r gorllewin i Ddinbych-y-pysgod ac, wrth gwrs, yn genedlaethol trwy wasanaeth TrawsCymru hefyd?

Llywydd, roeddwn i'n ymwybodol o'r adroddiadau a wnaed ar y mater hwnnw. Dyna'n union pam yr ydym ni wedi ymrwymo i gyflwyno deddfwriaeth yn ymwneud â gwasanaethau bysiau yng Nghymru, a fydd yn rhoi pwerau newydd i awdurdodau lleol ac i eraill, sicrhau y gellir gwneud y lefel sylweddol iawn o fuddsoddiad cyhoeddus sy'n cael ei wneud mewn gwasanaethau bysiau yng Nghymru mewn ffordd sy'n gwasanaethu budd y cyhoedd. Edrychaf ymlaen at weld y ddeddfwriaeth honno'n cael ei rhoi gerbron y Cynulliad hwn yn ddiweddarach yn y flwyddyn galendr hon, ac at y broses o graffu a fydd yn gysylltiedig â hi wedyn.

Rydym ni, ar yr ochr hon, wrth gwrs, yn croesawu symudiadau tuag at ail-reoleiddio gwasanaethau bysiau. Yn y cyfamser, roeddwn i'n meddwl tybed a hoffai'r Prif Weinidog ddweud pa un a allai caffael First Cymru fod yn gyfle gwych i Abertawe ddilyn modelau Bws Caerdydd a Bws Casnewydd, ac yn wir gallech chi ddweud bod tebygrwydd â'r sefyllfa ym Maes Awyr Caerdydd, o ran dangos sut y gall darpariaeth dda o wasanaethau cyhoeddus gynhyrchu adenillion i'r trethdalwr yn hytrach nag elw i'r cyfranddaliwr. Yn gwbl briodol, mae Llywodraeth Cymru yn rhoi cymhorthdal tuag at drafnidiaeth gyhoeddus yng Nghymru trwy gynnig tocynnau mantais i ddeiliaid pasys bws, ond, ac eithrio yng Nghaerdydd a Chasnewydd, mae cyfran o gyllid pasys bws Llywodraeth Cymru yn mynd i elw cwmnïau sector preifat yn Lloegr, yr Alban, Ffrainc, yr Almaen, yr Iseldiroedd a Singapôr. Oni fyddai'n llawer gwell pe byddai'r arian hwn yn cael ei ailgylchu yng Nghymru trwy gymryd gweithrediadau bysiau, fel First Cymru, nawr ei fod ar werth, i berchnogaeth gyhoeddus? Ac a fyddech chi hefyd yn cytuno bod y cyfle i ddod â First Cymru i berchenogaeth gyhoeddus yn tanlinellu'r cyfeiriad y dylem ni fod yn ei ddilyn wrth symud ymlaen tuag at rwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus integredig Cymru gyfan wedi ei gydgysylltu trwy Drafnidiaeth Cymru?

Wel, diolchaf i Adam Price am yr ail gwestiwn yna ac i gytuno â llawer o'r dadansoddiad a wnaeth, sy'n gyson iawn â'r Papur Gwyn a gyhoeddwyd gennym ar ail-reoleiddio bysiau a'r rhesymau pam yr ydym ni'n bwriadu cyflwyno'r cynigion hynny. Rwy'n gyfarwydd iawn, Llywydd, â model Caerdydd a'r ffaith bod Casnewydd wedi llwyddo i gadw perchenogaeth gyhoeddus ar ei gwasanaeth bysiau. Mae hyn wedi bod yn nannedd gwrthwynebiad gan Lywodraeth y DU—eu penderfyniad ideolegol nhw y dylai awdurdodau lleol ymddihatru eu hunain o wasanaethau y maen nhw'n eu rhedeg ar ran y cyhoedd—a bwriad ein Papur Gwyn yw defnyddio pwerau sydd gennym ni i wrthdroi'r duedd honno yma yng Nghymru. Mae'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol yn ei lle a bydd wedi clywed y pwyntiau yr ydych chi wedi eu gwneud am y camau y gallai Abertawe eu cymryd yn uniongyrchol, a gwn y bydd yn gallu trafod y posibiliadau hynny gydag arweinydd y cyngor yn Abertawe i weld pa archwaeth sy'n bodoli naill ai i symud o flaen y ddeddfwriaeth yr ydym ni'n bwriadu ei chyflwyno, neu a fydd y ddeddfwriaeth y byddwn ni'n ei darparu yn cynnig gwell llwyfan i'r awdurdod lleol hwnnw ac eraill symud i'r cyfeiriad y credaf sy'n gyffredin rhyngom ni.

Rwy'n croesawu hynny. A gaf i annog Llywodraeth Cymru ar lefel genedlaethol hefyd i weld a oes posibilrwydd y gallai gymryd cyfran? Bydd rhai ohonom ni, wrth gwrs, yn cofio Trafnidiaeth De Cymru. Mae ganddo ddepo o hyd ym mhentref Tŷ-croes, y mae Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth a minnau yn ei adnabod yn dda iawn. Felly, mae cyfle yn y fan yma.

Yn olaf, soniais am Faes Awyr Caerdydd, sy'n esiampl dda, rwy'n credu, o pam y gall y math hwn o ddull fod yn llwyddiannus. Serch hynny, roeddwn i braidd yn bryderus ynghylch y dystiolaeth a gawsom ni gan y maes awyr i'r Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus, yn nodi eu cred bod angen iddyn nhw gymryd neu fod angen i Lywodraeth Cymru werthu rhan o'i chyfran yn y maes awyr er mwyn iddyn nhw sicrhau'r buddsoddiad sy'n angenrheidiol. A all y Prif Weinidog ddweud ai dyna yw safbwynt polisi Llywodraeth Cymru? A ydych chi'n agored i werthu rhan o'ch cyfran? Ac a allwch chi ddweud pa un a ydych chi'n ymwybodol o unrhyw drafodaethau, neu beth fyddai eich safbwynt pe byddai'r gyfran honno'n cael ei gwerthu i gronfa gyfoeth sofran gwlad a oedd â hanes amheus o ran hawliau dynol?

Llywydd, nid oes gan Lywodraeth Cymru bolisi presennol o werthu rhan o'n cyfran yn y maes awyr. Rwy'n deall y pwyntiau y mae'r maes awyr yn eu gwneud am yr angen am gyfalaf i'w gynorthwyo i ehangu a datblygu ymhellach, a hyd yma rydym ni bob amser wedi gallu cefnogi'r maes awyr yn ei uchelgeisiau trwy Fanc Datblygu Cymru ac offerynnau eraill sydd gennym ni yn ein dwylo ein hunain. Credaf fod hynny wedi gwasanaethu'r maes awyr yn dda, ac ni welaf unrhyw reswm dros wyro oddi wrth y model hwnnw.

Arweinydd yr wrthblaid, Paul Davies.

Diolch, Llywydd. Prif Weinidog, a allwch chi esbonio'r gostyngiad parhaus i nifer yr ymgeiswyr i fod yn athrawon dan hyfforddiant yng Nghymru o dan eich Llywodraeth, a pham y methwyd â chyrraedd y targedau recriwtio yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf?

Llywydd, wrth gwrs fy mod i'n ymwybodol o'r ffigurau diweddaraf o ran hyfforddiant cychwynnol athrawon. Rydym ni'n parhau i ddiwygio rhannau o'r cynnig yr ydym ni'n ei wneud i bobl yng Nghymru i geisio denu mwy o bobl i'r proffesiwn, ac yn enwedig i feysydd lle mae prinder. Rydym ni'n parhau i recriwtio'n llwyddiannus iawn ar lefel gynradd. Mae rhagor y mae angen i ni ei wneud, yn enwedig ym meysydd gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg ac o ran addysgu'r Gymraeg, i sicrhau ein bod ni'n recriwtio'r bobl y byddwn ni eu hangen ar gyfer y dyfodol. Rydym ni'n cynnig pecyn hael iawn o gymorth i bobl sy'n cynnig eu hunain ar gyfer hyfforddiant athrawon yn y ffordd honno. Yr hyn na fyddwn ni'n ei wneud, Llywydd, yw gostwng y safonau yr ydym ni'n eu disgwyl gan bobl sy'n dod i mewn i'r proffesiwn, a byddwn yn parhau i raddnodi ein cynnig i sicrhau bod gennym ni gyflenwad o athrawon sydd eu hangen yng Nghymru, ac o'r safon sydd ei hangen arnom hefyd.

Prif Weinidog, mae'r ffigurau hyn yn peri pryder mawr iawn, gan fod nifer y rhai sy'n hyfforddi i addysgu ar lefel uwchradd 40 y cant yn is na'r targed, tra bod nifer y myfyrwyr a oedd yn dilyn cyrsiau lefel cynradd 11 y cant yn is na'r targed. Mae hyn yn golygu bod 370 yn llai o fyfyrwyr wedi ennill statws athro cymwysedig yn 2017-18 o'i gymharu â phedair blynedd yn ôl, ac rydym ni hefyd wedi gweld nifer yr athrawon dan hyfforddiant newydd o Gymru ar gyrsiau ysgolion uwchradd yng Nghymru yn gostwng gan 37 y cant dros y pedair blynedd diwethaf, tra bod y nifer sy'n dechrau hyfforddi yn Lloegr mewn gwirionedd wedi cynyddu gan 34 y cant. Yn wir, mae nifer y myfyrwyr o Loegr sy'n dod i hyfforddi yma hefyd wedi gostwng gan dros hanner. Yr hyn y mae hyn yn ei amlygu, Prif Weinidog, yw patrwm. Mae eich Llywodraeth wedi profi nad yw'n gallu recriwtio athrawon ar gyfer y genhedlaeth nesaf o blant ysgol Cymru, nad yw'n gallu perswadio cronfa dalent Cymru i hyfforddi yma, ac yn ddi-glem o ran gwneud Cymru yn lle deniadol i eraill ddod i hyfforddi yma. Felly, a allwch chi roi un enghraifft benodol i'r Cynulliad hwn o bolisi gweithredol ar gyfer gwrthdroi'r duedd hon sy'n peri pryder, y mae Llywodraethau Llafur Cymru olynol wedi llywyddu drosti?

Wel, rwy'n gwrthod yn llwyr y disgrifiad hyperbolig y mae'r Aelod wedi ei gynnig i ni—[Torri ar draws.] Mae ffeithiau yn un peth; mae eu dehongli a'u disgrifio yn un arall. Y disgrifiad ohonynt yr wyf i'n anghytuno'n helaeth ag ef yn yr hyn a ddywedodd yr Aelod.

Gadewch i mi roi ei un enghraifft iddo: byddwn yn ymestyn hyfforddiant athrawon yng Nghymru trwy lwybrau rhan-amser newydd, gyda chymorth gan y Llywodraeth Cymru hon i fyfyrwyr mewn addysg uwch. Oherwydd ein bod ni eisiau dod ag amrywiaeth ehangach o bobl i'r proffesiwn addysgu, ac rydym ni eisiau pobl sydd â phrofiad mewn rhannau eraill o'r gweithlu sydd wedyn, ar yr adeg honno yn eu gyrfaoedd, yn barod i feddwl am wneud addysgu yn rhywbeth y bydden nhw yn ei gynnig yn y dyfodol. Yn aml, nid ydyn nhw mewn sefyllfa i droi eu cefnau ar yr hyn y maen nhw'n ei wneud a hyfforddi ar sail llawn amser i addysgu, ond mae llwybrau rhan-amser, wedi eu cefnogi trwy waith yr ydym ni'n ei wneud gyda'r Brifysgol Agored ac eraill, yn agor y posibiliadau hynny i recriwtiaid newydd yma yng Nghymru ac mae honno, rwy'n credu, yn enghraifft eglur a phenodol iawn o ddull arloesol o recriwtio yn y maes hwn.

Prif Weinidog, ddylech chi ddim diystyru'r ffigurau hyn. Mae'r ffigurau hyn yn peri pryder mawr iawn, ac mae'n hen bryd i'ch Llywodraeth ddechrau mynd i'r afael â'r materion hyn.

Nawr, yn 2016, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru y targed uchelgeisiol o 1 filiwn o siaradwyr Cymraeg. I gyflawni hyn, bydd rhaid recriwtio llawer mwy o athrawon sy'n gallu siarad Cymraeg ac athrawon sy'n medru dysgu drwy'r Gymraeg. Yn anffodus, mae'r nifer o fyfyrwyr sy'n gallu dysgu drwy'r Gymraeg ar ei isaf am ddegawd, gyda dim ond 10 y cant o ymgeiswyr yn gallu gwneud hynny. Ac ar ben hynny, o'r nifer sy'n gallu siarad Cymraeg yn rhugl, doedd dros draean o'r rhain ddim yn hyfforddi i ddysgu drwy'r Gymraeg.

O ystyried y ffactorau yma, dwi'n pryderu y byddwn ni ddim yn cyrraedd y targed o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050. Mae'n rhaid i'r Llywodraeth weithredu nawr. Yn sicr mae'n rhaid i chi fod yn fwy uchelgeisiol i sicrhau bod mwy o fyfyrwyr yn fodlon dysgu'r Gymraeg drwy strategaeth gredadwy. Pa obaith sydd gyda ni o gyrraedd y targed yma os nad ydym ni'n mynd yn y cyfeiriad iawn fel y mae hi? Felly, beth ydych chi yn mynd i'w wneud i wrthdroi'r sefyllfa yma i sicrhau bod mwy o fyfyrwyr yn cael eu hannog i ddysgu drwy'r Gymraeg?

Wel, i ddechrau, a gaf i gytuno gyda beth mae'r Aelod wedi'i ddweud am bwysigrwydd paratoi pobl ifanc trwy ein hysgolion ni os ŷm ni'n mynd i gyrraedd at y targed uchelgeisiol sydd gyda ni? Dyna pam rŷn ni'n gwneud mwy yn ein hysgolion ar lefel A, i gael mwy o fyfyrwyr i astudio ar lefel A a thynnu mwy o bobl i mewn i addysg bellach ac addysg uwch sy'n defnyddio Cymraeg trwy'r broses o gael addysg.

Es i i'r Urdd, fel dwi'n siŵr y gwnaeth lot Aelodau eraill yma, yr wythnos diwethaf, a chwrddais i â nifer fawr o bobl ifanc sy'n defnyddio'r Gymraeg yn yr ysgol ac ym mhethau bob dydd, ac yn mwynhau defnyddio'r Gymraeg yn yr Eisteddfod, a siarad gyda lot o bobl eraill oedd jest lawr yn y Bae—jest wedi dod i lawr i ymlacio—ac esbonio beth maen nhw'n ei wneud, a threial creu ysbryd gyda phobl eraill i'n cefnogi ni ar y daith rŷn ni eisiau ei gwneud.

So, dwi'n dal i fod yn hyderus, os ŷm ni'n gweithio gyda'n gilydd, rŷn ni'n gallu cyrraedd at filiwn o siaradwyr Cymraeg, ac rŷn ni'n gwneud popeth ni'n gallu ei wneud fel Llywodraeth, yn y maes addysg a thu fas i addysg hefyd, i gefnogi'r targed uchelgeisiol hwn.

Arweinydd Plaid Brexit, Mark Reckless.

Prif Weinidog, roeddech chi'n arfer dweud y byddech chi'n parchu canlyniad y refferendwm, ond nid ydych chi'n gwneud hynny nawr, ydych chi? Ar ôl arwain y Blaid Lafur yng Nghymru i'w chrasfa waethaf ers dros 100 mlynedd, rydych chi'n dweud wrth y pleidleiswyr eu bod nhw wedi gwneud camgymeriad. Rydych chi'n arwain sefydliad sy'n dymuno aros yn yr UE ac yn dweud wrth bobl Cymru, yng ngeiriau un AC, eu bod nhw'n anwybodus a bod yn rhaid iddyn nhw bleidleisio eto. Prif Weinidog, pryd wnaethoch chi roi'r gorau i gredu mewn democratiaeth?

Wel, Llywydd, rwy'n gwrthod yn llwyr yr hyn y mae'r Aelod wedi ei ddweud. Dilynodd y Llywodraeth hon, yn ystod y misoedd hir yn dilyn y refferendwm, ddau drywydd gweithredu a gymeradwywyd yma ar lawr y Cynulliad ar 30 Ionawr pan wnaethom ni bleidleisio ar y ddau gynnig hynny. Y cyntaf oedd ein bod ni'n credu o'r cychwyn y gellid dod i gytundeb a fyddai'n caniatáu i'r wlad hon adael yr Undeb Ewropeaidd heb i hynny niweidio ein heconomi a'n swyddi. Nodwyd hynny gennym yn 'Diogelu Dyfodol Cymru'. Rydym ni wedi defnyddio pob cyfle yr ydym ni wedi ei gael, yn aml iawn gyda'n cydweithwyr yn Llywodraeth yr Alban, i hyrwyddo'r math hwnnw o Brexit.

Mae'n amlwg i mi bod y gystadleuaeth am arweinyddiaeth y Blaid Geidwadol yn golygu ei bod bellach yn amhosibl dod i gytundeb o'r fath, gan fod y gystadleuaeth rhwng ymgeiswyr sy'n ceisio dadwneud ei gilydd trwy ddatgan ffurfiau caletach a chaletach o Brexit, ac mae hynny'n golygu bod yr ymdrechion hynny a wnaed gennym ni, a wnaed gennym ni yn gwbl ddidwyll, a wnaed gennym ni am gyhyd ag y gallem, ac maen nhw wedi cyrraedd y pwynt lle nad oes modd eu dilyn yn gredadwy mwyach. O dan yr amgylchiadau hynny, yr hyn yr wyf i wedi ei wneud yw mynegi'r safbwynt y cytunwyd arno ar lawr y Cynulliad Cenedlaethol hwn—sef pe na byddem ni'n gallu gweld ffordd o sicrhau'r ffurf honno o Brexit, yna byddai'n rhaid i'r penderfyniad fynd yn ôl at y bobl a wnaeth y penderfyniad yn y lle cyntaf. Dyna'r sefyllfa yr ydym ni wedi ei chyrraedd. Byddwn yn gwneud popeth o fewn ein gallu nawr i sicrhau'r sefyllfa honno. Ac fe wnaf i ei ddweud eto er mwyn osgoi unrhyw amheuaeth na fydd cyngor Llywodraeth Cymru, pe byddai ail gyfle i bobl bleidleisio ar gynnig o'r fath, wedi newid o'r cyngor a roesom yn y cyfnod cyn refferendwm 2016—sef bod dyfodol Cymru yn cael ei ddiogelu'n well trwy barhau i fod yn aelod o'r Undeb Ewropeaidd.

Prif Weinidog, nid yw hynny'n esbonio pam y dywedasoch un peth cyn yr etholiad Ewropeaidd ac un arall ar ôl hynny. Rydych chi'n awgrymu nawr bod cymaint mwy o siawns o gael sefyllfa dim cytundeb fel y bu'n rhaid i chi newid eich polisi a dweud eich bod chi'n cefnogi refferendwm beth bynnag, ond nid dyna'r hyn a ddywedasoch cyn yr etholiad, nage? Rydych chi'n dweud wrthym ni bod cymaint mwy o siawns o ddim cytundeb—daethoch i'r pwyllgor Brexit ar 7 Ionawr ac eto ar 25 Mawrth i siarad am ddim cytundeb; dim ond unwaith yr ydych chi wedi bod yno ers hynny. Daethoch i'r Siambr hon ar 22 Ionawr, 19 Chwefror ac eto ar 19 Mawrth i siarad am ddim cytundeb, ond nid ydych chi wedi dod i'r Siambr hon ers hynny. Ar 5 Mawrth, cawsoch y ddadl honno, i ddiystyru dim cytundeb yn ôl pob sôn. Hyd yn oed ar 21 Ionawr, cawsoch ddiwrnod 'dim cytundeb' a chafodd holl fusnes y Llywodraeth ei ganslo gennych ar gyfer y diwrnod cyfan a rhoesoch ddatganiad eich hunan a chyflwyno pob Gweinidog i ddweud wrthym ni am ddim cytundeb, ond ni fu dim o hynny ers hynny. Oherwydd y gwirionedd yw nad yw pethau wedi newid, ac eithrio'r hyn a ddigwyddodd i'ch plaid chi yn yr etholiad Ewropeaidd hwnnw.

Rydych chi'n sôn am broses etholiad y Ceidwadwyr, y mae gennych chi gymaint o ddiddordeb ynddi, y bydd ethol arweinydd Ceidwadol newydd yn newid hynny i gyd, ei fod yn cael gwared ar y siawns o gytundeb wedi ei gytuno ac yn cynyddu'n aruthrol y siawns o adael 'heb gytundeb'. A yw ef wedi bod yn dilyn yr un ymgyrch arweinyddiaeth Geidwadol â mi? O'r tri ymgeisydd sy'n ffefrynnau, mae un ohonyn nhw, Jeremy Hunt, wedi dweud y byddai dim cytundeb yn hunanladdiad gwleidyddol ac ni fyddai'n mynd ar drywydd hynny. Mae un arall, Michael Gove, wedi dweud ei fod yn gwrthwynebu dim cytundeb gymaint, fel ei fod yn barod i aros yn yr UE tan ddiwedd 2020 o leiaf. Felly, ceir un o'r ymgeiswyr sy'n ffefrynnau, Boris, sydd wedi dweud ei fod yn cefnogi dim cytundeb os na chaiff gytundeb erbyn 31 Hydref. A ydych chi'n credu Boris? Oes gennych chi ffydd ym mhopeth y mae e'n ei ddweud? A ydych chi'n credu bod mwy o wirionedd o gwbl yn yr hyn y mae'n ei ddweud nawr nag a oedd yn yr hyn a ddywedodd Theresa May 100 gwaith ynghylch gadael ar 29 Mawrth? Onid yw'n wir, Prif Weinidog, eich bod chi wedi dweud un peth cyn yr etholiad, un arall wedyn, ac nad yw'r hyn yr ydych chi'n ei ddweud am ddim cytundeb, yr hyn yr ydych chi'n ei ddweud am barchu canlyniad y refferendwm, yn ddim mwy ystyrlon na'ch ymrwymiad maniffesto i ddarparu ffordd liniaru i'r M4?

Wel, Llywydd, rwyf i wedi arfer â'r ffaith mai theatr yw gwleidyddiaeth, er ei bod yn llawer iawn mwy ar ffurf pantomeim nag unrhyw ffurf arall. Cynigiais ateb priodol i'r Aelod i'w gwestiwn cyntaf. Nid yw'n cymryd unrhyw sylw o gwbl o'r ateb ac roedd yn well ganddo gynnig ei bregeth a baratowyd ymlaen llaw i ni. 'Does dim wedi newid', meddai, ac ysgrifennais hynny i lawr, ar un adeg. Wrth gwrs, mae ef wedi newid. Mae ef wedi newid ei blaid nifer o weithiau, rwy'n credu, dros y cyfnod a amlinellwyd ganddo.

Mae'r perygl o adael yr Undeb Ewropeaidd heb gytundeb, Llywydd, wedi cryfhau'n aruthrol o ganlyniad i'r etholiad o fewn y Blaid Geidwadol, gan fod yr ymgeiswyr yno'n gwybod bod yr etholaeth y mae'n rhaid iddyn nhw ei bodloni o fewn y blaid honno yn etholaeth sy'n mynnu eu bod nhw'n dweud y byddan y byddan nhw'n gadael yr Undeb Ewropeaidd a'i adael heb gytundeb o gwbl os bydd angen. Mae hynny'n drychinebus o safbwynt Cymru. Yn anffodus, yn fy marn i, mae'r gallu i geisio llunio gwahanol gytundeb wedi diflannu o dan yr amgylchiadau hynny. O dan yr amgylchiadau hynny, ailadroddaf yn syml y safbwynt y cytunwyd arno ar lawr y Cynulliad hwn—sef os na allwn ni ddod i gytundeb o'r math hwnnw, yna mae'n rhaid i ni fynd yn ôl at y bobl. Dyna'r sefyllfa yr ydym ni ynddi heddiw. Nid ydym ni'n fodlon sefyll o'r neilltu—nid ydym ni'n fodlon sefyll yn ddidaro a chaniatáu i'r aelod ac eraill tebyg iddo dynnu'r wlad hon allan o'r Undeb Ewropeaidd ar delerau a fyddai'n gwneud cymaint o niwed i deuluoedd, busnesau, gwasanaethau cyhoeddus, prifysgolion, ar hyd a lled Cymru. Efallai ei fod ef yn fodlon ein taflu ni dros ymyl y clogwyn, ond yn sicr ni fyddwn ni yno i ymuno ag ef.