Dwi'n mynd i alw'r Gweinidog iechyd i gyflwyno'r rheoliadau. Dwi ddim yn gweld y Gweinidog iechyd ar hyn o bryd. Ydy'r—? Y Gweinidog iechyd.

Llywydd, ymddiheuriadau. A gaf i un eiliad cyn dechrau'r ddadl? Mae rhywbeth y mae angen i mi ymdrin ag ef lle'r ydw i. Rwy'n ymddiheuro, ond a gaf i 30 eiliad?

Okay. You can have 30 seconds.

Mae'n rhaid i mi ofyn i'r Gweinidog iechyd ddod i'r meicroffon.

Nid wyf yn credu bod y Gweinidog iechyd yn barod ar gyfer yr eitem hon ac, felly, rwy'n mynd i ohirio'r eitem tan yn ddiweddarach y prynhawn yma, a byddaf i, yn y cyfamser, os oes modd, yn galw'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol. A yw'r Gweinidog llywodraeth leol yno? Unwaith eto, nid yw'n ymddangos ei bod hi yno.

Gweinidog Iechyd, a gaf i ofyn i chi a ydych yn barod i gyflwyno'r rheoliadau erbyn hyn?

Nac ydw, yn anffodus. Pe gallech chi roi 10 eiliad arall i mi byddaf i'n gallu dechrau. Ymddiheuriadau, Llywydd, mae'n hynod—[Torri ar draws.]

Rydym ni'n amyneddgar iawn gyda chi. Hoffech chi egluro wrthym ni beth yw'r broblem, Gweinidog iechyd? A ydych mewn sefyllfa, yn awr, i allu cyflwyno'r rheoliadau?

Ymddiheuriadau, Llywydd. Rwyf i mewn sefyllfa erbyn hyn i gyflwyno'r rheoliadau, a diolch i chi am y cyfle i ailosod a gallu dechrau, Llywydd. Rwy'm ymddiheuro am dorri ar draws y trafodion.

Cynnig NDM7425 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 2) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 16) (Conwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam) 2020 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 30 Medi 2020.

Cynnig NDM7424 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27:

1. Yn cymeradwyo Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 2) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 17) 2020 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 2 Hydref 2020.

Cynigiwyd y cynigion.

Y rheoliadau sydd ger ein bron heddiw yr wyf i'n eu cynnig yn ffurfiol ac yn gofyn i'r Senedd eu cefnogi yw Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 2) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 16) (Conwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam) 2020. Byddaf i'n cyfeirio atyn nhw o hyn allan fel y rheoliadau diwygio perthnasol. Mae rheoliadau Rhif 16 yn cyfeirio at Gonwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam. Ac rwyf i'n cynnig Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 2) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 17) 2020.

Fel yr ydym ni wedi gweld yn ystod y pandemig coronafeirws, rydym ni wedi mabwysiadu dull sy'n seiliedig ar dystiolaeth, gan ystyried y cyngor diweddaraf gan adran y prif swyddog meddygol a'n cynghorwyr gwyddonol ein hunain yn Llywodraeth Cymru. Rydym ni'n gweld cynnydd mewn achosion coronafeirws ledled y wlad. Fe wnaethom ni'r penderfyniad i gyflwyno mesurau ychwanegol ar draws y pedwar awdurdod yn y gogledd ar sail cynnydd parhaus a chynnydd disgwyliedig gan ein cynghorwyr iechyd proffesiynol ac iechyd cyhoeddus yn y pedwar ardal berthnasol. Yn ogystal â defnyddio metrigau o ran y data mewn achosion ym mhob 100,000 o bobl, rydym ni hefyd yn defnyddio gwybodaeth o'n gwasanaeth profi, olrhain a diogelu am y cynnydd tebygol mewn achosion, a hefyd gan ein hymgynghorwyr mewn clefydau trosglwyddadwy.

Ar y sail honno, fe wnaethom ni i weithredu'r rheoliadau y dilyn patrwm cyson y bydd yr Aelodau yn gyfarwydd ag ef erbyn hyn. Cyflwynodd y rhain ofynion i aros o fewn y sir oni bai bod esgus rhesymol dros beidio â gwneud hynny, ac rydym ni wedi trafod y rhestr o esgusodion rhesymol o'r blaen. Fe wnaethom ni gyflwyno amrywiaeth o fesurau, gan gynnwys atal aelwydydd estynedig. Fel y bydd yr Aelodau yn cofio, rydym ni bellach wedi cyflwyno rheoliadau sy'n golygu y gall aelwydydd un oedolyn barhau i grwpio ag aelwyd arall, ond ag uchafswm o ddau bob amser, mewn trefniant unigryw.

Y rheoliadau teithio lleol yw'r rhai sydd wedi derbyn y sylw mwyaf, ac, unwaith eto, mae'r dystiolaeth bresennol wedi dangos bod cyfyngiadau ar deithio yn arwain at leihau nifer yr achosion o'r feirws. Byddwch chi'n gweld bod y Prif Weinidog, heddiw, wedi ysgrifennu unwaith eto at y Prif Weinidog y DU yn gofyn am drefniadau cyfatebol i sicrhau na all pobl o ardaloedd lle mae llawer o achosion yn gallu teithio i Gymru a thrwyddi. Rydym ni hefyd wedi darparu gwybodaeth sy'n nodi unwaith eto y dystiolaeth sydd ger ein bron, bod teithio i mewn ac allan o ardaloedd yn gwneud gwahaniaeth o ran trosglwyddo'r feirws.

Mae'r rhain yn ddewisiadau anodd a chytbwys y mae'n rhaid i ni eu gwneud ynglŷn â sut yr ydym yn cadw Cymru'n ddiogel. Rwy'n cydnabod bod amrywiaeth barn ar yr holl gamau yr ydym yn ceisio'u cymryd, ond rwyf i yn gofyn i'r Aelodau eu cefnogi, yn enwedig oherwydd, ers cyflwyno'r rheoliadau hyn, rydym ni wedi gweld y cynnydd disgwyliedig mewn achosion yn y pedwar awdurdod hyn. Ond rydym ni hefyd, erbyn hyn, yn wynebu llawer mwy o ddewisiadau arwyddocaol ac anodd y bydd yn rhaid i ni eu gwneud wrth i ni geisio cadw Cymru'n ddiogel ac, yn benodol, wrth i ni geisio gwneud hynny cyn gaeaf a hydref heriol iawn, iawn. Rwy'n edrych ymlaen at glywed cyfraniadau'r Aelodau ac ymateb i'r ddadl. Diolch, Llywydd.

Cadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Mick Antoniw.

Diolch, Llywydd. Mae'r ddwy set o reoliadau yn diwygio prif Reoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 2) (Cymru) 2020. Nawr, daeth rheoliadau diwygio Rhif 16 i rym ar 1 Hydref ac, fel y mae'r teitl yn ei awgrymu, maen nhw'n dynodi Conwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam yn ardaloedd diogelu iechyd lleol, gan osod cyfyngiadau penodol arnyn nhw. Mae'r rheoliadau yn cynnwys yr un cyfyngiadau sydd wedi eu rhoi ar waith ar gyfer ardaloedd eraill sydd wedi eu dynodi yn ardaloedd diogelu iechyd lleol. Cododd ein hadroddiad dri phwynt rhinwedd. Yr wythnos diwethaf, dywedais y byddem ni'n ystyried i ba raddau yr oedd memoranda esboniadol yn cynnwys tystiolaeth ynghylch pam mae cyfyngiadau symud yn cael eu gosod ar ardaloedd. Mae'r ystyriaeth honno yn llywio ein pwynt rhinwedd cyntaf. Mae'r memorandwm esboniadol yn nodi bod rheoliadau diwygio Rhif 16 yn ymateb i'r bygythiad i iechyd pobl o'r coronafeirws ac i'r bygythiad a achosir gan nifer cynyddol yr achosion a lledaeniad y coronafeirws yn yr ardaloedd hyn ac yn ehangach. Pan fo'r cyfyngiadau coronafeirws yn cael eu tynhau mewn unrhyw ffordd arwyddocaol, rydym ni'n credu y dylai'r memoranda esboniadol nodi'r dystiolaeth y mae Llywodraeth Cymru yn dibynnu arni wrth benderfynu bod tynhau o'r fath yn angenrheidiol ac yn gymesur. Felly, o ran rheoliadau diwygio Rhif 16, mae ein hadroddiad yn gofyn i Lywodraeth Cymru nodi'r dystiolaeth a ddangosodd, yn gyntaf, y dylai Conwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam fod yn destun cyfyngiadau lleol yn y ffordd y maen nhw; yn ail, bod cymaint o frys am yr angen am gyfyngiadau lleol yn yr ardaloedd hynny nad oedd amser i'r Senedd gymeradwyo drafft o'r rheoliadau ymlaen llaw; ac yn drydydd, nad oedd angen i ardaloedd o Gymru fod yn destun cyfyngiadau lleol.

Ar ôl ein cyfarfod pwyllgor ddoe, cawsom ymateb Llywodraeth Cymru i'n hadroddiad, a darperir yr ymateb gydag agenda y Cyfarfod Llawn heddiw. Yn ein barn ni, bydd cynnwys tystiolaeth o'r fath yn y memoranda esboniadol yn y dyfodol yn helpu tryloywder yn ogystal â phrosesau craffu y pwyllgor ar gyfyngiadau y coronafeirws. Bydd hyn yn arbennig o bwysig pe byddai ardaloedd o Gymru yn mynd i gyfres o gyfyngiadau symud treigl yn ystod y misoedd nesaf. Mae ein hail a'n trydydd pwynt teilyngdod yn tynnu sylw at gyfiawnhad Llywodraeth Cymru dros unrhyw ymyrraeth bosibl â hawliau dynol a diffyg ymgynghori ar y rheoliadau.

Rwy'n troi yn awr at reoliadau diwygio Rhif 17, a ddaeth i rym ar 3 Hydref. Mae'r diwygiadau i'r prif reoliadau yn benodol yn caniatáu i aelwyd sy'n cynnwys dim mwy nag un oedolyn sy'n byw mewn ardal diogelu iechyd leol ac aelwyd arall sydd hefyd yn byw yn yr ardal ffurfio aelwyd estynedig dros dro. Maen nhw hefyd yn caniatáu i safleoedd sglefrio agor, ac maen nhw'n gwneud mân ddiwygiadau canlyniadol. Mae ein pwyntiau adrodd unwaith eto yn tynnu sylw at gyfiawnhad Llywodraeth Cymru dros unrhyw ymyrraeth bosibl â hawliau dynol a diffyg ymgynghori ar y rheoliadau. Diolch, Llywydd.

Gweinidog, diolch i chi am eich sylwadau agoriadol. Rwy'n gwerthfawrogi y bu ad-drefnu yn y Llywodraeth, ond mae'n ymddangos bod angen mwy o gymorth arnoch i gadw at eich amserau ar y datganiadau hyn. Roedd yn hynod anffodus, a dweud y lleiaf, ddechrau'r ddadl a'r drafodaeth ynghylch y rheoliadau pwysig iawn hyn y prynhawn yma.

Fel Ceidwadwyr Cymru, byddwn ni yn pleidleisio yn erbyn rheoliadau diwygio Rhif 16, sy'n cyfeirio at Gonwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam, ond byddwn ni yn cefnogi rheoliadau Rhif 2, sef eitem 8 ar yr agenda, sy'n cyfeirio at aelwydydd estynedig, sydd, yn ein barn ni, yn ychwanegiad pwysig, yn amlwg, i gynorthwyo pobl sy'n byw ar eu pen eu hunain.

Os caf i sôn am rai o'r rhesymau dros ein gwrthwynebiadau, sydd yn y bôn yn adlewyrchu'r un gwrthwynebiadau y gwnaethom ni eu cyflwyno yr wythnos diwethaf, wrth bleidleisio yn erbyn y cyfyngiadau a gyflwynwyd yr wythnos diwethaf: nid ydym ni yn credu bod y cyfyngiadau ar siroedd cyfan y mae'r Llywodraeth wedi eu rhoi ar waith yn angenrheidiol yn y pen draw yn yr holl ardaloedd a nodir yn y rheoliadau hyn a byddai dull llawer mwy penodol wedi bod yn llawer mwy addas yn yr achos hwn. Mae'r Llywodraeth wedi profi ddwywaith eu bod nhw'n gallu gwneud hyn erbyn hyn—unwaith yn Llanelli ac, yn amlwg, unwaith ym Mangor. Bydd llawer o bobl yn y gogledd sy'n dioddef o dan arfer cyfyngiadau ar draws y sir gyfan yn meddwl, 'Wel, pam ym Mangor lle mae cyfradd heintio o 400 ym mhob 100,000 o bobl, tra bod cyfraddau heintio llawer is mewn rhannau eraill o'r gogledd?' Gellid bod wedi gweithredu dull llawer mwy penodol gyda chanlyniadau gwell, byddwn i'n awgrymu, ac felly byddwn i'n ddiolchgar pe gallai'r Gweinidog dynnu sylw at pam y nodwyd bod angen cyfyngiadau symud ar draws y pedair sir arall pan gafodd Gwynedd gyfyngiadau ar dref/dinas gyfan yn unig ym Mangor, lle mae cyfradd heintio lawer uwch.

Hoffwn i ddeall hefyd pryd y bydd yr adolygiad pythefnosol o effeithiolrwydd y rheoliadau blaenorol yr ydym ni wedi eu gweld ar gyfer y Fro, Caerdydd, Torfaen, Castell-nedd Port Talbot ar gael, oherwydd, unwaith eto, er mwyn cadw hyder y cyhoedd, mae'n bwysig iawn bod y cyhoedd yn deall effeithiolrwydd y camau hyn ac, mewn gwirionedd, pa un a ydyn nhw yn cael effaith ar atal y feirws.

Soniodd y Gweinidog, yn ei sylwadau agoriadol, am y llythyr y mae'r Prif Weinidog wedi ei anfon heddiw at Brif Weinidog y DU yn gofyn am fwy o gyfyngiadau teithio, ac fe wnes i ofyn i Brif Weinidog Cymru, ond ni chefais ateb ganddo, ynghylch y cyngor SAGE a roddwyd ym mis Medi ar effeithiolrwydd cyfyngiadau teithio, ac fe wnaethon nhw ddweud—dyma'r ddogfen SAGE rwy'n ei darllen—byddan nhw'n cael effaith fach ac roedd ganddyn nhw hyder cymedrol yn y canlyniadau. Fe wnaethon nhw ddweud hefyd fod eithriadau a gorfodaeth yn debygol o fod yn gymhleth iawn i'w cyflawni. Byddwn i'n ddiolchgar pe gallai'r Gweinidog nodi a yw'n gweithio mewn gwirionedd ar sail y cyngor hwn y mae SAGE wedi ei roi i'r Llywodraeth wrth sôn am eithriadau teithio, yn enwedig pan fo'n sôn am effaith fach a hyder cymedrol yn unig. Mae yn ymddangos bod llawer o greu penawdau yn hytrach na dilyn yr wyddoniaeth o ran rhai o'r rheoliadau y mae'r Llywodraeth yn eu cyflwyno ar hyn o bryd. Yn benodol, o ran y llythyr y mae'r Prif Weinidog wedi ei anfon heddiw a'r sôn am y ddogfen friffio sydd wedi ei hanfon ynghlwm ag ef—ac nid yw'r ddogfen friffio honno wedi ei hadolygu gan gymheiriaid—nid yw hynny yn brawf pendant. Dyma'r geiriau sydd wedi eu datgelu i'r wasg heddiw, gan fod y wasg wedi gweld y ddogfen hon ond nid ydym ni fel Aelodau'r Cynulliad wedi gweld y ddogfen hon. Felly, unwaith eto, o'r meinciau hyn, byddem ni yn amheus iawn o'r ffordd y mae'r Llywodraeth yn cynnig (a) torri cylched a (b) cyfyngiadau teithio pellach, oherwydd o'r hyn yr ydym ni yn ei weld yn y dystiolaeth sydd wedi ei chyflwyno, nid yw'r dystiolaeth yn cefnogi'r ffordd honno. Hoffwn i dynnu sylw hefyd at y ffaith bod cynrychiolydd Ewrop yn Sefydliad Iechyd y Byd heddiw wedi ei roi ar gofnod yn dweud na fyddai cyfyngiadau torri cylched yn effeithiol a'u bod yn cael llawer mwy o effeithiau niweidiol ar iechyd meddwl ac iechyd a lles corfforol, ac rwyf i'n credu bod hynny yn rhywbeth y mae angen i'r Llywodraeth fyfyrio arno, yn hytrach na dilyn cais Keir Starmer am 5 o'r gloch heddiw am gyfyngiadau symud.

Fel yr wythnos diwethaf, mi fyddwn ni'n atal pleidlais ar un o'r rheoliadau heddiw, a hynny am yr un rheswm. Wythnos yn ôl, mi oeddem ni'n trafod cyfyngiadau ar draws nifer o siroedd yn y de. Mi ddywedais i a sawl Aelod arall, yn cynnwys Cadeirydd y pwyllgor deddfwriaeth, fod y sefyllfa yn annerbyniol, dwi'n meddwl, lle rydyn ni'n cael cais i gymeradwyo rheoliadau sy'n gosod cyfyngiadau ar ardaloedd heb gael gweld data sydd yn rhoi darlun digon cynhwysfawr inni allu dod i benderfyniad ynglŷn â phriodoldeb y rheoliadau hynny. Ac er bod y Llywodraeth wedi cael bron wythnos wedyn i ymateb i hynny, yn anffodus mi fethwyd â rhoi y math yna o ddata manwl i'r pwyllgor deddfwriaeth unwaith eto ac i ninnau fel deddfwyr ar gyfer y set nesaf o reoliadau yma rydyn ni'n eu trafod heddiw yn ymwneud â phedair sir yn y gogledd. 

Rydyn ni, wrth gwrs, yn cydnabod bod y sefyllfa yma yn eithriadol a bod yna amgylchiadau lle mae angen i'r Llywodraeth weithredu drwy osod cyfyngiadau neu gyflwyno rhyw newidiadau brys eraill mewn ffordd sy'n symud yn gynt na mae'r broses graffu normal yn gallu digwydd. Dyna pam rydym ni fel Senedd wedi cytuno i'r dull cyffredinol yma o weithredu, ond, yn gyntaf, mae'n rhaid i'r Llywodraeth drio sicrhau bod y craffu yn gallu digwydd mor gyflym â phosib—pwynt rydyn ni wedi ei wneud o'r blaen. Ond, yn ail, mae'n rhaid iddyn nhw ein harfogi ni fel y rhai sydd yn gwneud y craffu efo'r data y maen nhw yn ei ddefnyddio i ddod i'w penderfyniadau nhw. Yn yr achos yma, gofyn yn syml ydyn ni am ddata manwl ynglŷn â lle mae achosion o COVID, lle mae yna glystyrau, beth ydy'r patrymau, lle mae'r ardaloedd o risg uwch, a hynny er mwyn inni allu penderfynu ydyn ni'n cytuno bod y targedu yn digwydd mor fanwl ag y gall o. Felly, ymatal fyddwn ni eto ar welliant Rhif 16.

A thra fy mod i'n sôn am yr angen i rannu data a chyfathrebu efo ni fel Senedd, gaf i bwysleisio'r rhwystredigaeth dwi'n ei chlywed gan gynrychiolwyr lleol—nid dim ond Aelodau'r Senedd, gyda llaw, ond ar lefel llywodraeth leol hefyd—fod yn rhaid i Lywodraeth Cymru gyfathrebu yn well ynglŷn â rhesymeg cyfyngiadau, y data, y cefndir, y goblygiadau, nid dim ond er ein mwyn ni, a hwyluso ein gwaith ni, ond fel ein bod ni'n gallu cyfathrebu yn well ac ateb cwestiynau ein hetholwyr ni? Oes, mae yna alwadau ffôn wedi bod yn dod gan y Gweinidog, ar y funud olaf yn reit aml, ond dwi yn gofyn am ddatblygu protocols ynglŷn â sut i rannu gwybodaeth, pa wybodaeth i'w rhannu, pryd i'w rhannu, ac ati, achos mae cyfathrebu yn rhan bwysig iawn, iawn o'r frwydr yn erbyn y feirws.

Ar yr ail set o reoliadau, wedyn, mi fyddwn ni'n pleidleisio dros hwn. Mi fydd y Gweinidog yn gwybod fy mod i wedi codi droeon fy mhryder am impact y pandemig yma ar lesiant pobl, ar unigrwydd, iechyd meddwl. Dwi'n clywed tystiolaeth ar lafar gan weithwyr iechyd sy'n poeni bod yna gynnydd mewn problemau iechyd meddwl, hunan-niweidio, hunanladdiad hyd yn oed. Beth sydd gennym ni yn y rheoliadau yma ydy caniatâd i bobl sy'n byw ar eu pennau eu hunain mewn ardaloedd dan gyfyngiad uwch i ddod at ei gilydd i gael cwmni. Mae hynny'n dda, ond dwi yn gofyn i'r Llywodraeth ddod â strategaeth glir iawn i ni i ddangos bod llesiant yn ffactor gwbl ganolog i gamau'r Llywodraeth i geisio taclo'r feirws, achos mae yna fygythiadau yma i les pobl gan y feirws ei hun, ac mae yna fygythiad i les ac iechyd yn ehangach.

Yn olaf, o ran deddfwriaeth arall, rheoliadau eraill y byddem ni yn licio eu gweld, dwi'n gwybod bod y Prif Weinidog wedi ysgrifennu droeon erbyn hyn at Brif Weinidog y Deyrnas Unedig, ac dwi'n meddwl bod yr amser i lythyru wedi dod i ben: mae'r amser i weithredu wedi cyrraedd erbyn hyn. Er bod Prif Weinidog Cymru wedi penderfynu chwarae rhyw gêm unoliaethol od yn ymateb i Adam Price y prynhawn yma, mae ein pwynt ni fel plaid yn glir iawn: pa un ai o fewn Cymru neu rhwng gwahanol wledydd a'i gilydd, mae yna risg, ac dwi'n gwybod bod y Prif Weinidog yn cytuno â ni, mewn pobl yn teithio o ardal risg uchel i ardal risg llai. Rydyn ni'n meddwl y dylai fod yna gyfyngiad ar deithio. Mae'r cyfyngiad yn bodoli o fewn Cymru. Dydy o ddim yn bodoli o Loegr i Gymru, felly gofyn i chi sgwario'r cylch hwnnw ydyn ni ac i sicrhau bod yna gysondeb. Defnyddiwch y grymoedd sydd gennych chi.

Mae Rhun ap Iorwerth yn y fan yna yn sôn am wneud cylch penodol yn sgwâr, ond yn ôl yr hyn a ddeallaf i, y galw yw bod Lloegr yn gwneud yr un peth gydag ardaloedd risg uchel yn Lloegr ag y mae'r ddeddfwriaeth yn ei wneud yng Nghymru, ac eto mae Plaid Cymru yn ymatal ar y ddeddfwriaeth i roi'r pedair sir hyn yn y gogledd dan gyfyngiadau symud. Maen nhw'n mynnu y dylai Llywodraeth y DU, drwy rym y gyfraith, bleidleisio i gael y cyfyngiadau symud hynny o amgylch ardaloedd sirol neu ardaloedd awdurdodau lleol yn Lloegr y maen nhw'n gwrthod eu cefnogi yng Nghymru. Rwy'n falch iawn o weld bod y Ceidwadwyr unwaith eto yn pleidleisio yn erbyn y mesurau cyfyngiadau symud hyn ar gyfer y pedair sir yn y gogledd, fel y gwnaethon nhw yn y de, ac eithrio Llanelli.

Y diffyg eglurder yma: pam ffin sirol? Pam mae'n mynd dros y ffin sirol? Mewn ardal dan sylw lle mae gennych chi bedwar gyda'i gilydd, pam mae mor beryglus mynd o un o'r pedair sir hynny i'r lleill pan fo ganddyn nhw lefelau tebyg o heintiau? Pam mae'n ddiogel mynd o fewn ardal eich cyngor, neu yn achos Gweinidogion, i fynd o'u cartref i Barc Cathays ond nid i'r fan yma, ac eto mae mynd y tu hwnt iddyn nhw yn beryglus yn sydyn? Sut y gallwch chi fynnu bod Llywodraeth y DU yn gwneud yn Lloegr yr hyn y mae hyd yn oed eich cefnogwyr cyffredinol ym Mhlaid Cymru yn y fan yma yn gwrthod ei wneud yng Nghymru? Fe wnaethoch chi ychwanegu at hyn, neu fe wnaeth y Prif Weinidog, at y llythyr at Brif Weinidog y DU, astudiaeth wyddonol, mae'n debyg, neu felly y cafodd ei disgrifio. Rwy'n credu ei bod wedi ei disgrifio yn fedrus, o leiaf gymaint â phosibl ar sail yr wybodaeth gyfyngedig, gan Andrew R.T. Davies, ond os nad yw hyd yn oed yr awduron o'r farn ei bod yn dangos unrhyw beth, ac os nad yw wedi ei hadolygu gan gymheiriaid, o ba werth yw hyn, a sut ar y ddaear y mae'n mynd i argyhoeddi'r Prif Weinidog i wneud yn Lloegr yr hyn yr ydych wedi ei wneud yng Nghymru? Nawr, mewn cwestiynau yn gynharach, fe wnaeth y Prif Weinidog, rwy'n credu, nifer o sylwadau ynghylch y papur hwn, ac nid wyf i'n hollol siŵr a oeddwn i'n ei ddeall ai peidio, ond rwy'n credu y gwnaeth gyfeirio atyn nhw'n ymchwilio i garthffosydd a phrofi gwastraff dynol amrywiol mewn gwahanol grynodiadau a faint o'r coronafeirws oedd i'w weld, ac yna rywsut y cafodd hynny ei fapio ar y genom dynol a phenderfynwyd bod mwyfwy ohono gan bobl â genomau y mae'n rhaid eu bod o Loegr yn hytrach nag o Gymru. Nawr, rwy'n gobeithio fy mod i wedi camddeall yr hyn a ddywedodd y Prif Weinidog, ond a wnewch chi gadarnhau hynny ac a wnewch chi gyhoeddi'r astudiaeth hon fel y gall Aelodau'r Senedd yn ogystal â'r Prif Weinidog weld dilysrwydd, neu fel arall, rywbeth sydd, o'r hyn yr ydym ni wedi ei weld, yn swnio'n eithaf amherswadiol?

Byddwn ni'n pleidleisio yn erbyn y rheoliadau hyn, Rhif 16, i orfodi cyfyngiadau pellach. Rydym ni wedi penderfynu cefnogi Rheoliadau Rhif 17 ar y cyfan. Rwy'n credu eu bod nhw yn ailagor canolfannau sglefrio iâ, ac rydym ni yn credu ei fod yn syniad da caniatáu o leiaf i aelwydydd un person gymysgu ag aelwyd arall. Fodd bynnag, Gweinidog, a wnewch chi egluro'r amwysedd yn yr hyn y gwnaethoch ei ddweud yn gynharach, oherwydd fe wnaethoch chi ddweud bod yn rhaid i'r nifer uchaf fod yn ddau, ond ni wnaethoch nodi ai dau unigolyn neu ddwy aelwyd oedd hynny? Felly, mae'n rhaid i un o'r aelwydydd fod yn unigolyn unigol; ydyn nhw'n cael cymysgu ag aelwyd arall â mwy nag un unigolyn ynddi, neu ag aelwyd un aelod arall yn unig? Diolch.

Byddai'n anghyfrifol iawn i unrhyw Aelod o'r Senedd hon gefnogi camau gorfodi cyfyngiadau sylweddol ar ein hetholwyr pan nad ydym ni wedi cael digon o dystiolaeth i allu eu cyfiawnhau. Mae gan Lywodraeth Cymru ddyletswydd gyfreithiol, fel y gwnaethom ni glywed yn gynharach, i ddangos bod unrhyw gyfyngiadau y mae'n eu gosod ar bobl Cymru yn gymesur ac yn angenrheidiol, ac eto maen nhw wedi methu â darparu'r data i gefnogi eu safbwynt.

Nawr, fel person sy'n cynrychioli etholaeth sy'n pontio dwy ardal awdurdod lleol, Conwy a Sir Ddinbych, mae'n ofid i mi, er gwaethaf gofyn dro ar ôl tro am yr wybodaeth hon a'r data hyn gan Weinidogion ac, yn wir, gan Iechyd Cyhoeddus Cymru ac, yn wir, gan fy mwrdd iechyd lleol fy hun, fod Llywodraeth Cymru a'r holl gyrff eraill hynny wedi methu â'i darparu. Nid yw'r data sydd ar gael i'r cyhoedd yn dangos i mi y cyfraddau achosion y coronafeirws yn ôl cymuned. Mae'n bosibl mewn gwirionedd ei fod yn rhoi cymunedau mewn rhannau risg isel iawn o Gonwy a Sir Ddinbych mewn mwy o berygl oherwydd ein bod yn annog pobl o rannau risg uchel o'r siroedd i deithio i'r rhannau risg is hynny o'r siroedd, os ydym am gredu yr hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei ddweud ynghylch teithio. Felly, ar y sail honno, mae'n gwbl amhosibl i mi allu cyfiawnhau dull ar draws siroedd cyfan o weithredu'r cyfyngiadau lleol hyn. Nid oes unrhyw ddata yn cael eu cyhoeddi ynghylch y man trosglwyddo tebygol na'r gweithgareddau sy'n debygol o fod yn gysylltiedig â'r trosglwyddo, felly sut ar y ddaear ydym ni'n gallu penderfynu pa un a ellir cyfiawnhau'r cyfyngiadau ar faterion fel teithio?

Nawr, byddaf i'n dweud bod y math hwn o ddata ar gael mewn rhannau eraill o'r DU, felly pam mae Llywodraeth Cymru yn dewis peidio â'u cyhoeddi neu eu rhannu ag Aelodau'r Senedd hon? Ni allwn ni ond dod i'r casgliad mai'r rheswm am hynny yw nad yw'r data yn cefnogi eich safbwynt, nad yw'n cefnogi eich polisi ac nad yw'n cefnogi'r cyfyngiadau yr ydych yn ceisio eu gorfodi ac yr ydych chi eisoes wedi eu gorfodi. A'r cyfyngiadau teithio hyn yn arbennig sy'n ei gwneud yn anodd iawn i bobl yn ardaloedd Conwy a Sir Ddinbych.

Yn wir, Prif Weinidog, clywais yr hyn a oedd gennych i'w ddweud yn ystod y ddadl, neu'r cyfnewid yn ystod Cwestiynau'r Prif Weinidog yn gynharach, ac eto mae'n gwbl groes i'r hyn yr ydych wedi ei ddweud wrth y Siambr hon o'r blaen. Fe wnaethoch chi ddweud mewn ymateb i gwestiwn gen i ar 23 Medi, ynghylch twristiaeth, ac rwy'n tybio y gallwn ni ddefnyddio hyn fel dirprwy ar gyfer teithio, mai'r newyddion da yw, ac rwy'n dyfynnu:

'Y newyddion da yw ein bod ni wedi cael twristiaid yn dod i Gymru o rannau eraill o'r Deyrnas Unedig ers rhan gyntaf mis Gorffennaf bellach, ac nid oes tystiolaeth bod hynny wedi arwain at gynnydd sydyn mewn heintiau yn y rhannau hynny o Gymru y mae pobl yn ymweld â nhw amlaf. Yn wir, mae'r coronafeirws yn parhau i fod ar ei isaf yn y lleoedd hynny y mae twristiaid yn ymweld â nhw amlaf.'

Mae hynny mewn ffordd yn tanseilio yn llwyr y ddadl yr ydych yn ei gwneud ynghylch cyflwyno'r cyfyngiadau teithio llym hyn ar fy etholwyr i a phobl eraill ledled Cymru. Wyddoch chi, roedd hi'n gwbl dorcalonnus yn gwylio'r teledu dros y penwythnos hwn i weld pobl yn cael eu cyfweld ym mrenhines y cyrchfannau twristiaeth, Llandudno, ar arfordir y gogledd. Roedd gennym ni un unigolyn sy'n cadw siop yno yn dweud wrth ohebwyr mai dim ond £6.50 y gwnaethon nhw ei gymryd dros y cownter ar un diwrnod yr wythnos diwethaf. Dywedodd bwyty lleol fod ganddyn nhw 184 o bobl yn bwyta yno fel arfer ar ddydd Sadwrn, yr wythnos flaenorol cyn y cyfyngiadau; roedd hynny i lawr i 18 ar y dydd Sadwrn yn dilyn cyflwyno'r cyfyngiadau. Ac oni bai eich bod yn gweithredu yn gyflym, gallaf i ddweud wrthych chi y bydd y busnesau hyn yn mynd i'r wal. A phan fyddan nhw'n mynd i'r wal, bydd yr holl bobl hynny sy'n dibynnu ar eu bywoliaeth o'r busnesau hynny yn gweld effaith sylweddol ar ansawdd eu bywyd, oherwydd nid ydym yn sôn am y busnesau hynny yn unig, rydym yn sôn am bob un person y maen nhw'n ei gyflogi, pob teulu sy'n dibynnu ar y pecynnau cyflog sy'n dod i mewn drwy'r gyflogaeth honno, a phob un cyflenwr y mae'r busnesau hyn yn prynu eu nwyddau oddi wrthyn nhw. Bydd yr effeithiau canlyniadol yn gwbl enfawr.

Ac, wrth gwrs, nid yw'r cyfyngiadau teithio hyn yn rhoi unrhyw ystyriaeth o gwbl i'r patrymau teithio rheolaidd y mae pobl yn eu mwynhau, yn enwedig i'r rhai hynny sy'n byw yn y rhannau hynny ar ffiniau yr ardaloedd awdurdodau lleol hyn. Ni all fy etholwyr i, er enghraifft, ym Mae Cinmel fynd ychydig gannoedd o lathenni i'r Rhyl i'w harchfarchnad leol. Yn hytrach, gallan nhw, wrth gwrs, deithio awr i'r cyfeiriad arall yr holl ffordd i lawr i barc cenedlaethol Eryri lle mae lefelau isel iawn o haint y coronafeirws, mae'n siŵr, ac eto nid ydyn nhw'n cael mynd ychydig gannoedd o lathenni i'w harchfarchnad agosaf. Mae'n gwbl hurt.

Mae prinder tystiolaeth. Ni fyddaf i'n pleidleisio dros y cyfyngiadau o ran rheoliadau Rhif 16 ar y coronafeirws. Ychydig iawn o dystiolaeth sydd hefyd i awgrymu bod y cyfyngiadau hyn yn gweithio mewn gwirionedd. Lle maen nhw wedi eu gosod, y realiti yw bod y cyfraddau wedi bod yn codi mewn rhai achosion. Felly, aeth Rhondda Cynon Taf yn destun cyfyngiadau fis yn ôl. Nawr, cofiwch mai 14 diwrnod yw'r cyfnod heintus, iawn? Felly, dylen nhw fod wedi cael effaith erbyn hyn. Aeth yn destun cyfyngiadau fis yn ôl pan oedd 82.1 o achosion ym mhob 100,000 o bobl dros saith diwrnod. Heddiw, mae'r ffigur hwnnw yn 178.2, bron i ddwbl yr hyn yr oedd. Mae Caerffili wedi bod dan gyfyngiadau ers 8 Medi. Ar 26 Medi, yr oedd ganddi 36.4 o achosion—yr oedd wedi bod yn teithio i'r cyfeiriad iawn—ym mhob 100,000 o bobl, ond heddiw mae'r ffigur hwnnw yn 92.2. Felly, os yw'r dystiolaeth yn awgrymu efallai nad yw'r rhain yn gweithio, os nad oes gwybodaeth fesul cymuned, os nad oes digon o ddata a thystiolaeth i ddangos bod y cyfyngiadau teithio yn gweithio, pam ar y ddaear y dylai unrhyw un yn y Siambr hon bleidleisio dros y gyfres benodol hon o gyfyngiadau? Rwyf i'n annog pawb i bleidleisio yn eu herbyn.

Y Gweinidog iechyd i ymateb i'r ddadl—Vaughan Gething.

Mae angen i chi droi eich meic ymlaen, Gweinidog. Allwn ni ddim eich clywed chi.

Diolch, Llywydd. Byddaf i'n ymdrin ar y dechrau â'r un pwynt o eglurhad a gododd Mark Reckless am reoliadau diwygio Rhif 17, lle rydym ni wedi cyflwyno esemptiad cyffredinol i'r cyfyngiadau sy'n berthnasol. Mae hyn yn golygu y gall aelwyd un person neu aelwyd un rhiant ymweld ag un aelwyd arall yn yr un sir. Y pwynt yr oeddwn i'n ei wneud oedd na all fod yn fwy na dwy aelwyd mewn swigod unigryw. Ni all pobl symud rhwng un aelwyd ac aelwyd arall.

Byddaf i'n ymdrin â'r pwyntiau y mae Rhun ap Iorwerth yn eu gwneud ynghylch y data a'r dull yr ydym ni'n ei ddefnyddio mewn awdurdodau lleol. Mae'n bwysig cydnabod ein bod ni, o ran pob un o'r dewisiadau yr ydym ni wedi eu gwneud, wedi clywed tystiolaeth gan randdeiliaid lleol, y timau rheoli digwyddiadau sy'n cynnwys pobl o amrywiaeth o sefydliadau lleol, gan gynnwys y gwasanaeth iechyd, Iechyd Cyhoeddus Cymru, ymgynghorwyr mewn clefydau trosglwyddadwy a'r awdurdod lleol. Maen nhw yn bartner o amgylch pob un o'r byrddau tîm rheoli digwyddiadau hynny. Felly, mae'r awdurdod lleol yn ymwneud yn gynnar â darparu tystiolaeth, gwybodaeth ac argymhellion i'r Gweinidogion.

Rydym yn cael argymhellion gan bob un o'r timau hynny ynglŷn â'r dewisiadau posibl ac ynghylch a ydyn nhw'n argymell y dylai Gweinidogion weithredu, ac rydym yn cael yr argymhellion hynny cyn cyrraedd pob un o'r pwyntiau penderfynu, gan gynnwys yn y rheoliadau Rhif 16 yr ydym ni'n eu trafod heddiw. Cyn gwneud unrhyw benderfyniad, mae Gweinidogion yn cyfarfod yn uniongyrchol ag arweinwyr awdurdodau lleol a'u prif weithredwyr. Ac felly, rydym ni yn trafod y data sydd ar gael iddyn nhw. Rydym ni'n trafod y data profi, olrhain a diogelu hefyd, patrymau yr haint fel y maen nhw, ac mae hynny wedi digwydd gyda phob awdurdod lleol lle'r ydym ni wedi ystyried y cyfyngiadau lleol ychwanegol hyn.

Mae hefyd yn deg nodi rhywfaint o'r gorgyffwrdd â sylwadau Andrew R.T. Davies, lle rhoddodd y tîm rheoli achosion gyngor i gyflwyno cyfres o gyfyngiadau ledled y sir ym mhob achos, ac ym mhob un o'r ardaloedd hynny, er i arweinydd Conwy ddadlau dros beidio â chael y cyfyngiadau teithio, nid dyna oedd y sefyllfa a gefnogwyd gan fwyafrif helaeth arweinwyr eraill y gogledd. Mae hefyd yn wir nad oedd unrhyw arweinydd awdurdod lleol yn y cyfarfod hwnnw yn dadlau dros ddull is-ranbarthol o fewn y pedair sir yr ydym yn trafod rheoliadau Rhif 16 ar eu cyfer.

Y rheswm pam, gan droi at sylwadau a wnaed gan Andrew R.T. Davies, y gallem ni ddefnyddio dull gwahanol ym Mangor yn sir Gwynedd yw oherwydd bod y data ar gael, fel yr oedd ar gael yn Llanelli, i ganiatáu i ni ddefnyddio dull mwy penodol. Er ein bod ni'n gweld cynnydd yng nghefn gwlad Gwynedd erbyn hyn y mae angen i ni ei ystyried hefyd. Ond, ar adeg gwneud penderfyniad, gwnaed achos dros roi cyfyngiadau ar waith ym Mangor, nid yn deillio o gymuned y myfyrwyr yn unig, mae'n bwysig nodi. Yr her yn y pedwar awdurdod yr ydym ni'n eu trafod heddiw yn rheoliadau Rhif 16 yw nad oedd gennym ni ardal benodol i'w neilltuo o bob un o'r siroedd, ac fel yr wyf wedi ei ddweud, argymhelliad y tîm rheoli digwyddiadau lleol oedd cyflwyno'r cyfyngiadau lleol hyn ar draws y sir gyfan.

Rwyf i hefyd yn hapus i gadarnhau i Mark Reckless, ydym, rydym ni yn ystyried canlyniadau monitro dŵr gwastraff, ac rwy'n siŵr y gallwn ni gyhoeddi'r papur nad yw'r Aelodau efallai wedi cael gafael arno heddiw. Mae hynny yn nodi'r dystiolaeth bresennol, wrth iddi ddatblygu, o'r realiti bod teithio yn rhan o ledaeniad y coronafeirws yn y Deyrnas Unedig, yn union fel y bu rhwng gwledydd yn y byd. Dyna'r rhesymeg gyfan sy'n sail i'n rheoliadau cwarantin. Maen nhw'n fesurau iechyd cyhoeddus i ddiogelu ardaloedd lle mae llai o achosion rhag trosglwyddo'r coronafeirws iddyn nhw. Nid wyf i'n credu bod hyn yn arbennig o anodd nac yn newydd o ran dadl. Mae'n gyson â'r dull hwnnw sy'n cael ei ddefnyddio. A gyda phob parch, nid yw'r galw am bapur sydd wedi ei adolygu gan gymheiriaid yn un yr wyf i'n credu y dylid ei gymryd o ddifrif ar hyn o bryd. Gyda'r dystiolaeth ddatblygol sy'n dod i law, er mwyn cyrraedd y pwynt o gael papur sydd wedi ei adolygu gan gymheiriaid, byddai'n rhaid i ni aros am gyfnod hir iawn cyn cymryd unrhyw gamau ar y dystiolaeth sydd ger ein bron.

Ac mae hynny'n ein tywys ni at y pwynt ynghylch cyflymder. Rydym ni'n gwybod bod yn rhaid i ni wneud dewisiadau o fewn cyfnod cyfyngedig. Byddwch chi wedi clywed yn uniongyrchol gan y prif swyddog meddygol yn gyhoeddus, gennyf i, a'r Prif Weinidog, am y realiti bod y cyfraddau yr ydym ni'n eu gweld yn codi, yn union fel y maen nhw wedi ei wneud yn y pedair sir yr ydym ni'n eu trafod heddiw. Erbyn hyn mae gan Gonwy gyfradd o 122.9 ym mhob 100,000 o bobl, Sir Ddinbych 113.9, Sir y Fflint 168.5, a Wrecsam 181.7. Mae'r cyfraddau cadarnhaol yn y siroedd yn y gogledd yr ydym yn eu trafod heddiw yn amrywio o 6.6 y cant i 11.5 y cant. Mae'r rhain yn gyfraddau cynyddol o'r coronafeirws, a gallwn ni fod yn hyderus, heb y cyfyngiadau yr ydym ni wedi eu cyflwyno, y byddai patrwm yr haint wedi codi hyd yn oed ymhellach, a hyd yn oed yn gyflymach.

Yr her sydd ger ein bron yw a ydym ni'n barod i weithredu ar y dystiolaeth honno, ac i weithredu i atal niwed pellach rhag digwydd, neu a yw'r Senedd hon yn cefnogi'r farn na ddylem ni weithredu, ac y dylem ni ganiatáu i'r cyfyngiadau lacio, ac i'r haint drosglwyddo ymhellach ac yn gyflymach, a hynny'n anochel, gyda mwy o niwed i'n hetholwyr ni. Nid wyf i'n credu mai dyna'r dull cywir i'w ddefnyddio. O ran yr hyn y mae Darren Millar wedi ei ddweud, rwyf i yn credu y byddai'n anghyfrifol dros ben i unrhyw ddeddfwr yn y lle hwn weithredu i wrthod darparu amddiffyniadau i'r cymunedau yr ydym ni yn eu gwasanaethu.

Rwy'n gofyn i bobl, o ran y dewisiadau sydd o'n blaenau, o ran torri'r cylched neu fel arall, gael eu harwain unwaith eto gan y dystiolaeth yr ydym ni'n ei darparu, y dystiolaeth y mae ein cymuned wyddonol yn ei darparu. Byddwn yn parhau i gyhoeddi crynodeb o'r cyngor yr ydym ni'n ei gael gan ein grŵp cynghori technegol ein hunain mewn modd agored a thryloyw. Mae hynny, ynghyd â chyngor y prif swyddog meddygol, yn llywio y dewisiadau yr ydym ni yn eu gwneud—y dystiolaeth o Gymru, a'r DU ehangach. Ac, fel y nodais, rwyf i'n credu bod y rhain yn gamau penodol a chymesur i'w cymryd mewn ymateb i'r cynnydd yr ydym ni'n ei weld yn y pedwar awdurdod perthnasol. Ond o ran y mesurau sy'n ymwneud â lliniaru ar gyfer aelwydydd un oedolyn ac aelwydydd un rhiant—rwyf i yn croesawu'r ffaith bod pobl o bob rhan o'r Siambr wedi bod yn barod i gefnogi'r mesurau hynny. Mae gan bob un ohonom ni gyfrifoldeb, mae angen i bob un ohonom ni wneud dewisiadau, ac rwyf i'n cymeradwyo'r rheoliadau hyn i'r Senedd ac yn gofyn i'r Aelodau eu cefnogi.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig o dan eitem 7? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Felly, dwi'n gohirio'r bleidlais ar eitem 7 tan y cyfnod pleidleisio. 

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig o dan eitem 8? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nac oes. Ac felly mae'r cynnig o dan eitem 8 wedi'i dderbyn, yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Yr eitemau nesaf yw eitemau 9 a 10. Yn unol â Rheol Sefydlog 12.24, oni bai fod Aelod yn gwrthwynebu, caiff y ddau gynnig o dan yr eitemau yma eu grwpio ar gyfer dadl, ond gyda'r pleidleisiau ar wahân.