2. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y camau cyfreithiol a gymerwyd gan Lywodraeth Cymru yn erbyn Llywodraeth y DU mewn perthynas â Deddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020? OQ56084

3. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gynlluniau Llywodraeth Cymru i herio Deddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020 yn y Goruchaf Lys? OQ56089

Ysgrifennodd Llywodraeth Cymru at yr Ysgrifennydd Gwladol ar 16 Rhagfyr i ddweud ein bod ni'n bwriadu cynnig sialens gyfreithiol i'r Bil, fel oedd e ar y pryd hwnnw. Rydyn ni wedi cael ymateb i'r llythyr hwnnw yn y dyddiau diwethaf, ac rydyn ni'n cysidro cynnwys y llythyr hynny ar hyn o bryd. Bydd Llywodraeth Cymru'n cymryd pob cam posibl i amddiffyn y Senedd rhag yr ymosodiad ar ei phwerau sydd yn y Mesur hwn.  

Diolch am yr ateb yna, achos, wedi'r cwbl, gwnaeth y Senedd hon wrthod rhoi cydsyniad deddfwriaethol i'r Ddeddf yma. Wfftio hynny wnaeth Llywodraeth y Deyrnas Unedig. Rydyn ni'n colli pwerau, colli arian a cholli rheolaeth dros ein harian. Nid yw gwrthod cydsyniad wedi helpu o gwbl. Felly, sut fyddwch chi'n sicrhau na fyddwn yn colli pwerau ac arian yn gyfreithiol wrth herio'r Ddeddf marchnad fewnol yma? A pha drafodaethau ydych chi wedi eu cael efo Llywodraeth yr Alban a Gogledd Iwerddon, sydd hefyd wedi gwrthod rhoi cydsyniad deddfwriaethol i'r Ddeddf yma? 

Wel, o'r cychwyn cyntaf, gwnes i fe'n glir y byddai'r Llywodraeth yma yn cymryd pob cam posibl i amddiffyn pwerau'r Senedd. Rydyn ni wedi gwneud hynny o ran strategaeth gwelliannau yn y Senedd yn San Steffan yn gweithio gyda'r Arglwyddi. Rydyn ni wedi gwneud hynny o ran argymell gwrthod cydsyniad i'r Senedd, fel sydd wedi, wrth gwrs, digwydd. A'r drydedd elfen i'r strategaeth yw cymryd y camau cyfreithiol yr wyf wedi sôn amdanyn nhw eisoes. Fel rwy'n dweud, rydyn ni wedi derbyn llythyr yn ymateb i'r llythyr y gwnes i anfon. Mae hynny'n cael ei edrych arno fe ar hyn o bryd mewn manylder. Ond yr hyn ddywedwn i wrth yr Aelod yw hyn: rwyf wedi darllen y llythyr ac, yn fy marn i, dyw'r cwestiynau roeddwn i'n codi ddim wedi cael eu hateb ac, felly, rwy'n disgwyl y byddwn ni yn cymryd y camau nesaf i gychwyn achos llys, ac rwy'n disgwyl i fod mewn sefyllfa i wneud y datganiad ysgrifenedig i Aelodau'r wythnos nesaf i'w diweddaru nhw ar hynny. 

Dwi wedi cydsynio i gais i grwpio cwestiwn dau a thri ac, felly, mi wnaf ofyn i Delyth Jewell i ofyn ei chwestiwn atodol i'r Cwnsler Cyffredinol. 

Diolch, Llywydd. Diolch i'r Cwnsler Cyffredinol am yr ateb yna a roddodd i'm cyd-Aelod, Dai Lloyd. Diolch iddo hefyd am wneud cynlluniau i gyflwyno'r her hon yn erbyn darpariaethau annerbyniol y Ddeddf mewn cysylltiad â datganoli, yr oeddwn i, wrth gwrs, wedi'i annog i'w wneud ym mis Medi. Rwy'n cydnabod yr hyn y mae newydd ei ddweud o ran y datganiad ysgrifenedig y gallwn ei ddisgwyl yr wythnos nesaf. Ond tybed a fyddai mewn sefyllfa, naill ai nawr neu bryd hynny, i allu rhannu mwy o fanylion gyda ni yn y Senedd am y cynlluniau hyn. Byddai gennyf ddiddordeb dysgu am y sail ar gyfer yr her gyfreithiol, o ystyried bod y Ddeddf wedi'i llunio mewn modd sy'n ceisio atal cyflwyno her o'r fath, pa ddarpariaethau y mae'n bwriadu eu herio'n benodol. Hoffwn wybod hefyd beth yw'r amserlen dan sylw, o ystyried bod etholiad ar y gweill a hefyd y gallai Deddf y farchnad fewnol, ar ei ffurf bresennol, ei gwneud hi'n anodd i'r Senedd nesaf basio deddfwriaeth bwysig, megis lleihau'r defnydd o blastig untro. Felly, a gaf i ofyn, a yw'r Cwnsler Cyffredinol mewn sefyllfa i allu rhannu'r wybodaeth honno heddiw, neu, yn wir, yn y datganiad yr wythnos nesaf? Neu a oes rhesymau cyfreithiol pam na all wneud hynny ar hyn o bryd, os gwelwch yn dda?

Wel, a gaf i gydnabod yn gyntaf yn ddiolchgar y gefnogaeth y mae'r Aelod wedi'i rhoi i Lywodraeth Cymru yn ein bwriad i sefyll dros y Senedd? Rwy'n ymwybodol o'r ffaith bod yr Aelod, rwy'n credu, yn gynnar iawn ar ôl i mi wneud fy natganiad ein bod yn bwriadu gwneud hynny, yn gefnogol iawn. Felly, hoffwn gydnabod hynny os caf.

Mae dwy neu dair agwedd ar gwestiwn yr Aelod. Yn gyntaf, o ran y cyngor yr wyf wedi'i roi i gyd-Aelodau eraill ynglŷn â sail yr honiad, mae'n amlwg y bydd y cyngor yn gyfrinachol yn y ffordd arferol, fel y gŵyr yr Aelod rwy'n siŵr. Ond mae'n amlwg y byddaf eisiau sicrhau y caiff sail yr honiad a'r ymateb gan Lywodraeth y DU eu hystyried yn llawn yn y datganiad a wnaf i'r Aelodau, fel bod gennych chi ddarlun clir o'r bwriad ac o ddadansoddiad y Llywodraeth o'r llythyr, a dderbyniwyd ddydd Gwener yr wythnos diwethaf, rwy'n credu. O ran amserlen, mae'n amlwg bod gweithdrefn llys, a ddilynir pan ddaw'r amser. Yn amlwg, hoffwn roi syniad o'r amlinelliad o hynny yn y datganiad yr wythnos nesaf, a bwriadaf drwy gydol y broses roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau am ddatblygiadau yn y mater hwn, o gofio ei arwyddocâd i Aelodau ac i'r sefydliad yn gyffredinol.

Mae deddfwriaeth fewnol y farchnad, fel y mae, yn tanseilio sefydliadau democrataidd y Deyrnas Unedig a mandad y fan hon. Mae'r hyn y mae Boris a'i ffrindiau wedi'i wneud hyd yma wedi peri i hyd yn oed cyn-Weinidogion Torïaidd a Phrif Weinidogion Torïaidd wrthwynebu'n groch oherwydd bydd yn difreinio dinasyddion Cymru ac yn annog chwalu'r DU y maen nhw'n honni ei diogelu. Mae'r ffaith y gwrthodwyd fisâu i gerddorion rhyngwladol Cymru gan Lywodraeth y DU tra bod Boris yn beio Brwsel, neu fod Boris bellach wedi gwanhau amddiffyniadau amgylcheddol ac wedi caniatáu plaladdwyr peryglus yn ôl i'r DU sy'n lladd gwenyn ac ecosystemau yn dweud cyfrolau. Felly, Cwnsler Cyffredinol, gan fod Llywodraeth y DU bellach yn torri eu haddewidion ffug i roi arian Ewropeaidd i'r GIG neu na fydd Cymru ar ei cholled yn ariannol neu y bydd amddiffyniadau amgylcheddol yn parhau, nid yw hyn ond yn golygu ein bod yn dechrau gweld y canlyniadau hynny o adael yn dod i'r amlwg. Felly, pa sicrwydd y gallwch chi ei roi i'r Senedd y bydd Llywodraeth Cymru yn ystyried pob llwybr cyfreithiol i sicrhau y gwasanaethir buddiannau gorau Cymru a'n dinasyddion?

Wel, rwy'n falch o roi'r sicrwydd y mae'r Aelod yn ei geisio. Yr enghraifft ddiweddaraf o hynny, wrth gwrs, yw Deddf y farchnad fewnol ei hun a'r hyn yr ydym ni'r Llywodraeth wedi amlinellu y byddwn yn ei wneud o ran yr holl ddewisiadau sydd ar gael inni i ddiogelu cymhwysedd y Senedd.

O ran yr agwedd ehangach y mae'r Aelod yn holi amdani, sy'n cynrychioli buddiannau Cymru yn y byd ar ôl inni ymadael â'r Undeb Ewropeaidd, fel yr ydym ni wedi gwneud, a diwedd y cyfnod pontio, mae'n rhoi dwy enghraifft yn y fan yna. Roedd un yn ymwneud â defnyddio neonicotinoidau, rwy'n credu, a gwn y bydd fy nghyd-Aelod, Gweinidog yr amgylchedd, eisiau imi ei sicrhau bod hyn, yng Nghymru, wedi'i ddatganoli i Gymru. Ac o ran y sylw arall y mae'n ei wneud, ynglŷn â gallu cael fisâu, rydym ni wedi parhau ar bob cam i gyflwyno sylwadau i Lywodraeth y DU o ran gweithrediad ei system fewnfudo newydd. Mae'n debyg mai dwy flynedd yn ôl, ganol 2019, oedd y cyfarfod rhynglywodraethol diwethaf rhwng Gweinidogion o ran polisi ymfudo. Ac ers hynny, nid ydym ni wedi llwyddo i allu ailsefydlu'r rheini. Maen nhw'n bwysig iawn. Er bod polisi ymfudo'n amlwg wedi'i gadw yn ôl, mae ymwybyddiaeth arbennig o effaith hynny yng Nghymru, yn y ffordd y mae cwestiwn yr Aelod yn ei amlygu ac mewn amrywiaeth o ffyrdd eraill, ac felly mae'n briodol iawn i Lywodraethau gydweithio ar rai o'r agweddau hyn, a galwn ar Lywodraeth y DU i adfer y gyfres ryng-weinidogol honno o drafodaethau fel y gallwn ni wneud hynny'n union