10. Cynnig Cydsyniad Deddfwriaethol ar y Bil Iechyd a Gofal

– Senedd Cymru am 4:36 pm ar 15 Chwefror 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 4:36, 15 Chwefror 2022

Eitem 10 yw'r eitem nesaf. Cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil Iechyd a Gofal yw'r eitem yma, ac felly dwi'n galw ar y Gweinidog iechyd i wneud y cynnig—Eluned Morgan.

Cynnig NDM7913 Eluned Morgan

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 29.6, yn cytuno y dylai Senedd y DU ystyried darpariaethau yn y Bil Iechyd a Gofal i'r graddau y maent yn dod o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd.

Cynigiwyd y cynnig.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:36, 15 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr. Heddiw, rwy'n argymell bod y Senedd yn cydsynio i'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil Iechyd a Gofal. Mae hwn yn Fil mawr a chymhleth, sydd, er ei fod yn gymwys i Loegr yn unig i raddau helaeth, yn cynnwys rhai darpariaethau sy'n berthnasol i Gymru, a nifer o ddarpariaethau sy'n gofyn am gydsyniad deddfwriaethol y Senedd. Mae rhai o'r meysydd hynny, fel systemau gwybodaeth am feddyginiaethau, gordewdra a chytundebau iechyd rhyngwladol yn cynnwys darpariaethau y bydden ni am i ddinasyddion Cymru elwa ohonyn nhw.

Yn y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol a osodwyd ar 1 Medi a'r ail femorandwm a osodwyd ar 17 Rhagfyr, ni allwn argymell cydsyniad i'r Bil gan fod gen i bryderon y byddai'r Bil, fel y mae wedi’i ddrafftio, yn cael effaith andwyol ar gymhwysedd datganoledig mewn rhai meysydd. Fodd bynnag, yn dilyn trafodaethau gyda Llywodraeth y DU, rydym ni wedi dod â'r Bil i sefyllfa lle gallaf argymell cydsyniad fel sydd wedi’i nodi yn fy nhrydydd memorandwm, a osodwyd ar 28 Ionawr. Nid yw amser, mae arnaf fi ofn, yn caniatáu i mi redeg drwy bob un o'r cymalau hyn sy'n ymgysylltu â'r broses cydsyniad deddfwriaethol heddiw. Yn hytrach, byddaf yn amlinellu consesiynau'r DU i'n prif feysydd sy'n peri pryder a lle mae'r DU wedi ymestyn darpariaethau i Gymru ar fy nghais.

Yn gyntaf, roedd nifer o gymalau'r Bil yn galluogi'r Ysgrifennydd Gwladol i arfer pwerau mewn perthynas â Chymru mewn rhai meysydd o fewn cymhwysedd datganoledig. Mewn tri o'r meysydd hynny, cyrff hyd braich, rheoleiddio proffesiynol ac adrodd gorfodol, rydym ni wedi sicrhau consesiynau pwysig gan Lywodraeth y DU i'w gwneud yn ofynnol i gael cydsyniad Gweinidogion Cymru cyn i'r Ysgrifennydd Gwladol wneud deddfwriaeth o dan y darpariaethau hynny o fewn meysydd cymhwysedd datganoledig.

O ran cytundebau gofal iechyd rhyngwladol, mae'r Bil wedi'i ddiwygio i alluogi Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau mewn meysydd datganoledig er mwyn gweithredu cytundebau o'r fath. Ac mae memorandwm cyd-ddealltwriaeth ar ymgysylltu â'r Llywodraethau datganoledig wrth ddatblygu cytundebau gofal iechyd cyfatebol newydd a diwygiedig eisoes wedi'i gytuno ac wedi’i ddarparu i'r pwyllgorau craffu i'w helpu i ystyried y memoranda cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil. 

O ran systemau gwybodaeth am feddyginiaethau, mae Llywodraeth y DU wedi cytuno i ymgynghori â Gweinidogion Cymru cyn i'r Ysgrifennydd Gwladol wneud deddfwriaeth o dan y darpariaethau hynny o fewn meysydd cymhwysedd datganoledig. Nawr, bydd yr ymgynghoriad hwn hefyd yn cael ei gefnogi gan femorandwm cyd-ddealltwriaeth, wedi'i ddatblygu a'i gytuno â'r Llywodraethau datganoledig, gan nodi manylion ar sut y bydd yr ymgynghoriad yn cael ei gynnal.

Fy ail faes pryder cyffredinol fu'r pwerau a geir mewn nifer o gymalau—149, 144 a 91—sy'n galluogi'r Ysgrifennydd Gwladol i wneud diwygiadau canlyniadol i ddarpariaethau mewn Mesur neu Ddeddf gan Senedd Cymru. Nawr, er y gall fod gennym ni bryder am y rhain, maen nhw mewn gwirionedd yn gymalau safonol, ac mae'n ffaith ein bod ni yn yr un modd yn cymryd pwerau yn Neddfau'r Senedd i wneud diwygiadau canlyniadol i ddeddfwriaeth Llywodraeth y DU. Mae Llywodraeth y DU wedi darparu enghreifftiau o sut y gellir defnyddio'r pwerau hyn. Byddai'r diwygiadau'n debygol o fod o natur fach, er enghraifft, newid enw sefydliad yn Lloegr y cyfeirir ato yn neddfwriaeth y Senedd.

Ar 9 Chwefror, fe wnaeth yr Arglwydd Kamall ddatganiad ger bron y blwch dogfennau ar sut y gellid defnyddio'r pwerau hyn. Yng ngoleuni'r holl sicrwydd a roddwyd gan Lywodraeth y DU, a'r datganiad ger bron y blwch dogfennau, rwyf yn ystyried bod y risg a gyflwynir i Gymru gan y darpariaethau hyn yn dderbyniol. Mae consesiynau nodedig eraill wedi'u trafod mewn perthynas â chofrestrau meddyginiaethau cleifion ledled y DU, lle'r ydym ni wedi sicrhau gwelliannau pwysig o ran casglu a defnyddio data cleifion o Gymru.

Yn olaf, mae Llywodraeth y DU hefyd wedi cytuno i'm cais i ymestyn nifer o ddarpariaethau pwysig i Gymru. Mae'r rhain yn cynnwys troseddoli profion gwryfdod a'r arfer cysylltiedig o hymenoplasti. Rwy'n siŵr y bydd pob Aelod yn cefnogi'r gwaith o wahardd yr arferion gwrthun hyn yng Nghymru. Gyda'i gilydd, rwy'n fodlon bellach y gall y Senedd roi ei gydsyniad i'r Bil. Diolch yn fawr, Llywydd.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 4:41, 15 Chwefror 2022

Galwaf nawr, yn gyntaf, ar Gadeirydd y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Russell George.

Photo of Russell George Russell George Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd. Rwy’n siarad heddiw yn rhinwedd fy swydd fel Cadeirydd y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol. Mae ein barn ar y darpariaethau a nodir yn yr adroddiad wedi’i restru yn yr adroddiad rydyn ni wedi'i gyflwyno, ond hoffwn dynnu sylw'r Gweinidog a'r Aelodau at rai meysydd. Yn gyntaf oll, cymal 87, sy'n darparu ar gyfer sefydlu system gwybodaeth am feddyginiaethau ledled y DU. Mae perchnogaeth data, ac, wrth gwrs, rhannu data yn faterion sensitif a rhaid i'r hawliau diogelu fod ar waith i amddiffyn data personol a meddygol cleifion Cymru, wrth gwrs. Felly, mae'r Bil wedi'i ddiwygio i'w gwneud yn ofynnol ymgynghori â Llywodraeth Cymru ar unrhyw reoliadau neu gyfarwyddiadau sy'n ymwneud â systemau gwybodaeth am feddyginiaethau sy'n effeithio ar Gymru. Felly, rwy’n cytuno â'r Gweinidog fod hyn i'w groesawu. Ond mae'r memorandwm cyd-ddealltwriaeth rhynglywodraethol i ategu'r ymgynghoriad hwn i'w gytuno o hyd, fel rwyf yn deall, felly byddem ni’n croesawu, rwy’n meddwl, rhagor o wybodaeth gan y Gweinidog am amserlen ddisgwyliedig y memorandwm cyd-ddealltwriaeth.

Mae cymal 135, a ychwanegwyd at y Bil ym mis Tachwedd, yn ceisio dysgu gwersi o bandemig COVID, ac mae'n gwneud darpariaeth i alluogi rheolaethau i gael eu cymhwyso mewn pandemig yn y dyfodol neu argyfwng iechyd y cyhoedd i gyflenwi cynhyrchion meddygol a ddefnyddir ar gyfer brechlynnau neu atal a thrin clefydau a allai ddod yn bandemig. Felly, mae'r mesurau hyn yn synhwyrol, ond byddem ni’n croesawu sicrwydd gan y Gweinidog mai dim ond pan fydd argyfwng iechyd cyhoeddus neu bandemig wedi'i ddatgan y gellir defnyddio'r pwerau, ac y gallai unrhyw ddefnydd o'r pwerau gael ei ategu gan gydnabyddiaeth briodol neu ddigonol ar gyfer contractau fferylliaeth.

Rwy’n troi at ddarpariaethau, neu'r pwerau, yng nghymalau 91, 144 a 149 i'r Ysgrifennydd Gwladol wneud diwygiadau canlyniadol, gan gynnwys deddfwriaeth a basiwyd gan y Senedd, heb gydsyniad. Efallai y byddai wedi darparu amddiffyniadau gwell a mwy tryloyw ar gyfer y setliad datganoli yn y tymor hwy pe bai'r gofynion cydsyniad wedi'u cynnwys ar wyneb y Bil, ond rydyn ni’n nodi bod Llywodraeth y DU wedi rhannu gwybodaeth am sut y byddai pwerau o'r fath yn cael eu defnyddio, ac wedi cytuno i wneud datganiad ger bron y blwch dogfennau ar y mater hwn. Felly, byddwn yn ddiolchgar, os wyf fi wedi deall yr hawl hon, pe gallai'r Gweinidog gadarnhau p’un a yw'r datganiad y cytunwyd arno wedi'i wneud yn Nhŷ'r Cyffredin neu a yw'n fodlon bod y sicrwydd a roddwyd gan Lywodraeth y DU wedi lleihau'r risg gyfansoddiadol i lefel dderbyniol.

Ac yn olaf, o ran y broses LCM ei hun, fel pwyllgor, mae gennym ni bryderon ynghylch y defnydd cynyddol o gynigion cydsyniad deddfwriaethol fel mecanwaith ar gyfer deddfu ar faterion sydd wedi'u datganoli i Gymru. Ac fel mater o egwyddor, mae'n perygl, wrth gwrs, o danseilio rôl y Senedd fel corff deddfu sylfaenol mewn meysydd sydd â chymhwysedd deddfwriaethol datganoledig. Felly, fel mater o ymarferoldeb, gydag amser cyfyngedig ar gael i graffu, yn enwedig pan fydd darpariaethau’n cael eu hychwanegu drwy ddiwygiadau yn hwyr, mae'n cynyddu'r risg, wrth gwrs, am ganlyniadau anfwriadol neu anrhagweladwy y gellid eu nodi a'u lliniaru fel arall drwy graffu. Felly, rydym ni wedi gwneud nifer o argymhellion yn y maes hwn sydd wedi'u cynnwys yn ein hadroddiad. Diolch, Llywydd.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 4:45, 15 Chwefror 2022

Cadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad sydd nesaf. Huw Irranca-Davies.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

Diolch, Llywydd. Rydym wedi cynhyrchu dau adroddiad yn ymdrin â'r tri memorandwm cydsyniad a osodwyd gan y Gweinidog ar y Bil hwn. Cwblhawyd y cyntaf fis Rhagfyr diwethaf, a dim ond prynhawn ddoe y gosodwyd yr ail.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

Nawr, o ystyried nifer yr argymhellion sydd wedi’u cynnwys yn ein hail adroddiad ar femoranda Rhif 2 a Rhif 3, fe wnaethom roi copi cynnar i'r Gweinidog er mwyn llywio'r ddadl y prynhawn yma'n well, ac rwy’n diolch i'r Gweinidog am ymateb yn ffurfiol i'n hadroddiad y bore yma hefyd.

Llywydd, ein hadroddiad ar femoranda Rhif 2 a Rhif 3 oedd ein trydydd adroddiad ar hugain nawr ar femoranda cydsyniad deddfwriaethol. Dyma fy nhrydydd cyfraniad y prynhawn yma. Felly, gyda'ch gwahoddiad chi, Llywydd, byddaf yn siarad yn y tair dadl ar wahân ar gynigion cydsyniad deddfwriaethol heddiw ar gyfer tri Bil gwahanol yn y DU, cymaint yw’r graddau mae Llywodraeth y DU yn wir yn deddfu ar faterion datganoledig.

Roedd ein hadroddiad cyntaf yn cynnwys wyth argymhelliad i'r Gweinidog. Yn ein hail adroddiad, a osodwyd gerbron y Senedd brynhawn ddoe, rydym ni wir wedi cydnabod y cynnydd sydd wedi'i wneud ers mis Rhagfyr diwethaf, tra ein bod ni hefyd yn gwneud rhai argymhellion pellach i'r Gweinidog.

Ni fyddaf yn mynd drwy bob un o'n hadroddiadau ar y memoranda'n fanwl, ond maen nhw ar gael i'r Aelodau os ydyn nhw’n dymuno darllen y pwyntiau a wnaethom a'n pryderon yn llawn cyn pleidleisio y prynhawn yma. Fodd bynnag, byddaf yn troi at dynnu sylw at lond llaw o faterion arwyddocaol yn unig.

Gadewch i mi ddechrau ar ddiwedd ein hail adroddiad. Mae llawer o'r darpariaethau yn y Bil wedi'u cynnwys ar gais Llywodraeth Cymru. Nawr, er ein bod wedi gwneud rhai argymhellion yn ein hadroddiadau i fynd i'r afael â'n pryderon mewn rhai meysydd, nid ydynt yn cymryd lle unrhyw beth, byddem yn dadlau ar ein pwyllgor, dros allu Aelodau'r Senedd i brofi a gwella deddfwriaeth drwy gyflwyno gwelliannau i Filiau Cymru a gyflwynwyd i'r Senedd—y pwynt a godwyd gan fy nghyd-Gadeirydd.

Rydym ni’n ymwybodol o'r heriau mae Llywodraeth Cymru yn eu hwynebu, yr ydym ni, yn wir, yn ymchwilio iddyn nhw fel pwyllgor, ond ni ddylai hynny fwrw cysgod dros y risg gyfansoddiadol i'r setliad datganoli sy'n deillio o'r defnydd parhaus a chronnol o Filiau'r DU mewn meysydd datganoledig i gyflawni amcanion polisi Llywodraeth Cymru.

Yn wir, mae'r Gweinidog wedi cydnabod a derbyn bod y risg gyfansoddiadol honno'n bodoli. Mae mewn du a gwyn ym memorandwm Rhif 3. Mae'r Bil hwn yn cynnwys pwerau Harri VIII eang, pwerau a fyddai'n galluogi'r Ysgrifennydd Gwladol a'r Arglwydd Ganghellor i ddiwygio Deddfau a Mesurau'r Senedd, yn ogystal ag, yn wir, Deddf Llywodraeth Cymru 2006, heb gydsyniad y Senedd.

Mae'r Gweinidog wedi derbyn sicrwydd gan Lywodraeth y DU, o ymrwymiad blwch dogfennau, i fodloni ei phryderon ynghylch defnyddio'r pwerau hyn, ac rydyn ni wedi clywed hynny. Ond nid yw ymrwymiadau blwch dogfennau, er eu bod yn rhan o flwch offer y llywodraeth, yn rhwymo. Maen nhw’n agored i newid, dydyn nhw ddim yn darparu rôl i'r Senedd hon. Er bod Gweinidogion Cymru o'r farn eu bod yn gyfaddawd priodol, â phob parch, dydyn ni ddim yn rhannu'r farn honno.

Mae'r Gweinidog wedi datgan bod canlyniad y trafodaethau y cytunwyd arno rhwng y Llywodraethau wedi arwain at, ac rwy’n dyfynnu, 'fân risg gyfansoddiadol'. Yn ein barn ni, nid yw'r casgliad hwn, a'r ffaith bod y Gweinidog yn ei dderbyn, yn wir, yn dderbyniol. Ni ddylid peryglu elfennau o setliad datganoli Cymru oherwydd bod Bil y DU yn cael ei ddefnyddio i ddeddfu mewn maes datganoledig.

Felly, fe wnaethom ofyn i'r Gweinidog egluro a mesur yr hyn mae’r 'mân risg gyfansoddiadol' hon yn ei olygu, a, Gweinidog, fe wnaethoch chi amlinellu hyn i ni yn y trydydd memorandwm. Rydyn ni’n nodi’r hyn yr oedd gennych chi i'w ddweud am hyn yn y llythyr a gawsom y bore yma. Rydych chi wedi rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf bod yr ymrwymiad blwch dogfennau, yr wyf fi newydd gyfeirio ato, bellach wedi'i wneud. Fodd bynnag, rydyn ni’n teimlo nad ydych chi wedi egluro'n llawn o hyd beth yw'r risg gyfansoddiadol honno, y gwnaethoch chi ei chyflwyno i sylw'r Senedd, ac eithrio datgan yn y Siambr y prynhawn yma fod y risg honno'n 'dderbyniol'. Felly, Gweinidog, tybed a allech chi ddweud mwy yn eich ymateb i gloi ar y risg hon ac efallai rhoi esboniad ysgrifenedig llawnach i'r pwyllgor cyn gynted â phosibl.

Yn ein hail adroddiad, fe wnaethom ailadrodd argymhelliad o'n hadroddiad cyntaf y dylai'r Gweinidog ofyn am welliant i'r Bil fel na all Gweinidogion y DU ddefnyddio ei bwerau i wneud rheoliadau sy'n diwygio Deddf Llywodraeth Cymru 2006. Gall Aelodau'r Senedd weld pwysigrwydd hyn. Felly, fe wnaethom ofyn i'r Gweinidog gadarnhau ei bod wedi gofyn am welliant o'r fath a rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Senedd am y sefyllfa ddiweddaraf.

Felly, Gweinidog, rydyn ni’n siomedig eich bod wedi cadarnhau nad ydych chi wedi cysylltu â Llywodraeth y DU i ofyn am wneud gwelliant o'r fath, a byddai gennym ni ddiddordeb yn y rhesymeg y tu ôl i beidio â gwneud hynny, oherwydd mae pwynt pwysig o egwyddor yma sy'n berthnasol: mae’r ffordd y gallai un Llywodraeth ddefnyddio pwerau ar unrhyw adeg fod yn gallu bod yn wahanol iawn, iawn i'r ffordd y gall Llywodraeth yn y dyfodol eu defnyddio yn y blynyddoedd i ddod. Felly, byddwn yn eich annog chi, a byddai'r pwyllgor yn eich annog chi, i fyfyrio ymhellach ar y mater hwn.

Yn olaf, hoffwn fynd i'r afael â chymal 136 o'r Bil, sy'n ymwneud â gweithredu cytundebau gofal iechyd rhyngwladol. Mae'r sefyllfa yma nawr yn welliant o'i gymharu â'r Bil fel y cafodd ei gyflwyno gyntaf i Senedd y DU y llynedd. Roedd y cymal hwn yn rhoi pwerau gwneud rheoliadau i'r Ysgrifennydd Gwladol yn unig i weithredu cytundebau gofal iechyd i Gymru. Mae gwelliannau i'r Bil yn golygu y bydd gan Weinidogion Cymru y pwerau hyn nawr, ac mae hynny'n ddatblygiad i'w groesawu. Ond, ar ôl cael y pwerau hyn, ein barn ni yw mai Gweinidogion Cymru ddylai fod y rhai sy’n eu harfer. Lle nad ydyn nhw’n gwneud hynny, ac yn lle hynny maen nhw’n gofyn neu'n dibynnu ar Lywodraeth y DU i wneud hynny, sy'n golygu y byddai'r Senedd yn ennill y blaen unwaith eto, dylai Llywodraeth Cymru roi esboniad manwl i'r Senedd cyn i reoliadau o'r fath gael eu gwneud—nid 'dylai' ond 'rhaid', byddem yn dadlau—ac esbonio pam nad yw wedi'i ddeddfu yng Nghymru. Felly, rwy’n gobeithio y gall y Gweinidog yn ei hymateb gadarnhau mai dyma ei bwriad nawr ac y gall roi'r sicrwydd hwnnw i ni. Diolch yn fawr iawn, Llywydd. 

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 4:51, 15 Chwefror 2022

Mi hoffwn i egluro pam y byddaf i a Phlaid Cymru'n gwrthwynebu—a gwrthwynebu'n chwyrn—y mesur cydsyniad deddfwriaethol yma. Mae hwn yn Fil eang iawn y mae o'n berthnasol iddo fo. Mae o'n cynnwys elfennau, fel y dywedodd y Gweinidog, y mae hi'n eiddgar i'w gweld yn cael eu hymestyn i Gymru. Does gen i yn sicr ddim gwrthwynebiad i weld rhannu deddfwriaeth debyg ar draws yr ynysoedd yma mewn maes fel ei gwneud hi'n drosedd i brofi gwyryfdod, er enghraifft. Wrth gwrs ein bod ni'n cefnogi cymryd y cam hwnnw, ond, fel pwyllgor iechyd, pan ydyn ni'n edrych ar y cynnwys yn y modd yna, mi ydyn ni hefyd yn nodi dro ar ôl tro pa mor anghyfforddus ydyn ni ynglŷn â'r defnydd o'r broses yma.

Roeddwn i'n croesawu'r geiriau gan Gadeirydd y pwyllgor, Russell George, i gloi ei gyfraniad o, fod yna bryder yn cael ei leisio dro ar ôl tro o fewn y pwyllgor ynglŷn ag impact y mesurau cydsyniad yma ar integriti datganoli. Y mwyaf mae Llywodraeth Cymru'n cydsynio, y mwyaf dwi'n ofni bod Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn cael ei grymuso i wneud mwy, i gymryd camau pellach i danseilio integriti y setliad datganoli fel ag y mae o—setliad sydd wedi cael ei gefnogi gan bobl Cymru—oherwydd yr angen i sicrhau bod y sgrwtini mwyaf manwl posib yn gallu cael ei gynnal yma yng Nghymru ar faterion sydd yn berthnasol i'n poblogaeth ni, ac, ie, ar feysydd lle y byddem ni'n bosib iawn yn dymuno dilyn yr un cyfeiriad â'n cyfeillion ni mewn rhannau eraill o'r ynysoedd yma, ond mae'n rhaid i'r sgrwtini yna ddigwydd yma yng Nghymru.

Mae'n rhaid cael yr amser i wneud y sgrwtini yna. Gallwn ni ddim cael yr amser drwy ddilyn proses chwit-chwat o gydsyniad deddfwriaethol o'r math yma. Ac fel rydw i'n dweud, o ran cynnwys a bwriad sawl elfen o'r Bil yn San Steffan, gallwn, mi allwn ni gytuno, ond gallwn ni ddim anwybyddu'r tanseilio sydd yn digwydd yma, a dyna pam ei bod hi'n bwysig iawn ein bod ni'n gwrthwynebu'n gadarn yr ymgais yma sy'n un o nifer cynyddol, wrth gwrs, ar draws holl feysydd polisi'r Senedd. A dwi'n ddiolchgar i Gadeirydd y pwyllgor deddfwriaeth am nodi mor glir nad ydy o, fel minnau, yn ystyried mai risg gyfansoddiadol fach rydyn ni'n ei hwynebu. Mae'r effaith gronnus o'r mesurau yma yn creu risg wirioneddol i ddyfodol datganoli, ac oni bai ein bod ni fel Senedd yn gwneud yn glir ein pryderon am hynny, wel, pwy sydd am wneud?

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 4:55, 15 Chwefror 2022

Galwaf nawr ar y Gweinidog iechyd i ymateb i'r ddadl.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour

Diolch yn fawr, Llywydd, a diolch yn fawr i'r Aelodau am eu cyfraniadau i'r ddadl hon, a diolch yn arbennig i aelodau'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad a'r Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol, a diolch yn arbennig am yr adroddiadau. Dwi'n falch ein bod ni wedi gallu ymateb i'r rheini y bore yma.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour

(Cyfieithwyd)

Rydych chi wedi clywed bod yr ymrwymiadau blwch dogfennau eisoes wedi'u rhoi, a'r hyn a roddwyd yw rhywfaint o fanylion am yr union beth a olygir wrth y math o ddehongliad cyfansoddiadol yr oedden nhw'n meddwl amdano. Felly, yn bennaf mae'n golygu newid enw sefydliad—pe byddent yn mynd i wneud hynny yn Lloegr, byddent yn newid yr enw. Felly, fe wnaethon nhw roi rhai enghreifftiau, a dyna'r holl bwynt o gael yr ymrwymiad blwch dogfennau hwnnw, oherwydd yna gallwch eu dal i gyfrif, oherwydd mae wedi'i ddweud ar lawr y tŷ, ac mae gennych chi rywbeth i apelio yn ei erbyn, i bob pwrpas. Felly, rwy'n derbyn eich pwynt, dim ond am eich bod chi'n cael ymrwymiad gan y Llywodraeth hon, pwy a ŵyr beth allai fod gan y Llywodraeth yn y dyfodol, ond gallwch apelio, fel y gŵyr yr Aelod, i'r hyn sy'n cael ei ddweud ar lawr y tŷ i gael gwell ymdeimlad o'r hyn a olygir gan y math o amodau sy'n ymwneud â'r cytundebau hynny.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:56, 15 Chwefror 2022

Rŷn ni wedi cynnal safbwynt negodi cryf gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig drwyddi draw, ac mae hynny wedi arwain at nifer o welliannau pwysig. Ar yr achlysur yma, gaf i ddweud ein bod ni wedi negodi? Rŷn ni wedi cael lot o'n ffordd ein hunain, rŷn ni wedi dod yn bell iawn, ac maen nhw wedi deall ein dadleuon, a dwi'n falch i weld bod hynny wedi digwydd. O ran y—

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:57, 15 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

gwelliannau canlyniadol, rwy'n deall nad yw hyn yn ffordd ddelfrydol o wneud cyfraith. Rydyn ni i gyd yn deall hynny. Ond dydyn ni ddim mewn sefyllfa, bob amser, i gael y perffaith, ac felly, wrth gwrs, mae risg gyfansoddiadol i Gymru. Y cwestiwn yw: faint o risg ydych chi'n barod i'w chymryd? Ar ddechrau'r broses hon, roedd yn risg gyfansoddiadol yn rhy bell, a dyna pam na fyddwn i wedi argymell ein bod yn derbyn y memorandwm. Nawr, rwy'n credu ein bod ni wedi cael digon o sicrwydd fel bod y risg gyfansoddiadol yn llai.

Ond hefyd rwy'n credu na ddylem golli'r cyfle i amddiffyn pobl Cymru, yn enwedig pan fyddwch chi'n gweld rhywbeth fel troseddoli profion gwryfdod. Pam na fyddem ni am ymrwymo i hynny? Ydyn ni mewn gwirionedd am aros am flynyddoedd a blynyddoedd a blynyddoedd nes y gallwn gael hynny mewn proses ddeddfwriaethol yma, tra bod Lloegr yn bwrw ymlaen? Na, byddai'n well gennyf fi fwrw ymlaen ag ef a mynd ar y bws gyda nhw ar y mater penodol hwnnw. Felly, mae achlysuron. Nawr, wrth gwrs rwy'n deall bod hynny'n golygu ei bod yn anodd i chi graffu—rwy'n deall hynny, ac felly, dydw i ddim yn credu y byddwch chi'n ein gweld yn gwneud hynny'n rhy aml, ac—. Rwy'n credu eich bod yn awyddus i ddod yn ôl i mewn yma, onid ydych chi?

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd. Gweinidog, rwy'n derbyn y ffordd rydych chi'n egluro hyn, bod cydbwysedd yma rhwng y flaenoriaeth wirioneddol o roi polisi da ar waith y byddai Llywodraeth Cymru a phobl Cymru am ei weld yn erbyn cydbwysedd, fel mae wedi'i egluro, sy'n lleihau'r risg gyfansoddiadol. Ond, efallai y byddai sicrwydd ychwanegol, i Aelodau'r Senedd, pe bai defnydd annisgwyl o'r pwerau sydd wedi'u cynnwys yma, o ran Deddf Cymru 2006, neu fod Llywodraeth yn y dyfodol wedi dewis camddehongli'r sicrwydd a roddwyd yn y blwch dogfennau gan Weinidog, mai bwriad Llywodraeth Cymru fyddai amddiffyn y sefydliad hwn a'r setliad cyfansoddiadol yn gadarn.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:59, 15 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, gallaf roi'r sicrwydd hwnnw, yn sicr. Wrth gwrs, byddem ni am wneud hynny. Felly, gallaf roi'r sicrwydd hwnnw i chi, a phe byddem yn eu gweld nhw'n manteisio ar y sefyllfa, byddem yn chwarae'r diawl gyda nhw. Felly, rwy'n credu y gallaf roi'r sicrwydd hwnnw i chi. A hefyd rwy'n hapus i roi'r sicrwydd i chi, o ran cytundebau rhyngwladol, pe bai'r rheini'n digwydd, yna byddem ni'n gallu rhoi rhywfaint o rybudd ymlaen llaw i'r Senedd. Felly, gobeithio y bydd hynny'n rhoi sicrwydd penodol i chi a'ch pwyllgor.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour

So, diolch yn fawr iawn, a dwi yn gofyn i Aelodau i gefnogi'r cynnig yma. Diolch yn fawr.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Oes, dwi'n gweld gwrthwynebiad, ac felly fe fyddwn ni'n gohirio'r bleidlais ar y cynnig yna tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.