Symudwn ymlaen at yr eitem nesaf ar ein hagenda, sef datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd, Llesiant a Chwaraeon ynglŷn â bod yn barod am y gaeaf, a galwaf ar Vaughan Gething i wneud y datganiad.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n falch o ddiweddaru'r Aelodau ynglŷn â sut y mae GIG Cymru, awdurdodau lleol a phartneriaid eraill yn cynllunio cyflenwi gwasanaethau cadarn i ddinasyddion ar gyfer cyfnod y gaeaf sydd i ddod.

Y gaeaf diwethaf, cafodd y gwasanaethau brys ac argyfwng ddiwrnodau lle'r oedd ymchwydd sylweddol yn y galw, yn enwedig gan gleifion a chanddynt anghenion gofal mwy cymhleth. Rai diwrnodau, roedd y galw yn uwch o lawer na’r hyn y gellid ei ragweld yn realistig ar gyfer ambiwlansys brys, gofal sylfaenol y tu allan i oriau ac, yn wir, derbyniadau brys i'r ysbyty drwy adrannau damweiniau ac achosion brys. Er enghraifft, ar droad y flwyddyn, cyrhaeddodd nifer yr ambiwlansys a oedd yn cyrraedd mewn adrannau damweiniau ac achosion brys uchafbwynt o 22 y cant yn uwch na'r cyfartaledd ym mis Ionawr 2015, ac roedd hyd at 23 y cant yn fwy o bobl mewn adrannau damweiniau ac achosion brys na'r cyfartaledd ym mis Ionawr 2015.

Erbyn hyn, cydnabyddir bod pwysau ar y system gofal yn wirionedd drwy gydol y flwyddyn, ac eto profiad y rhan fwyaf yw bod ein staff rheng flaen yn parhau i ddarparu gofal proffesiynol a thosturiol. Rwy'n siŵr y bydd pawb yn y Siambr yn ymuno â mi i ddangos ein gwerthfawrogiad o’n haelodau staff ymroddedig, sy'n helpu pobl pan fyddant ei angen fwyaf.

Eleni, rhoddwyd cyfarwyddiadau gennym i GIG Cymru ac awdurdodau lleol ddatblygu cynlluniau integredig yn gynt nag o'r blaen er mwyn cynllunio ar y cyd eu hymateb i’r heriau y bydd y gaeaf yn anochel yn eu cyflwyno. Cynhaliodd y GIG a phartneriaid gyfres o ddigwyddiadau cynllunio cenedlaethol lle craffodd aelodau allweddol o staff ar gynlluniau i rannu arferion dysgu o’r gaeafau a fu ac enghreifftiau o arferion gorau.

Yn y blynyddoedd diwethaf, rydym wedi gweld ein system yn cryfhau drwy ddatblygu dull system gyfan, felly mae cynllunio a sefydliadu gyda’i gilydd wedi adeiladu ar gynlluniau a phrofiadau y flwyddyn diwethaf er mwyn paratoi at y gaeaf hwn. Mae yna, wrth gwrs, amrywiaeth o gamau gweithredu cadarnhaol wedi’u cynllunio i gryfhau gwasanaethau ymhellach, gan gynnwys cynnyddu nifer y gwelyau, o ystyried y cynnydd tebygol yn nifer y cleifion â llawer o gyflyrau y bydd angen eu derbyn i'r ysbyty. Caiff gwasanaethau triniaeth ddydd brys eu cryfhau i alluogi cleifion â chyflyrau penodol i gael eu trin heb fod angen iddyn nhw aros yn yr ysbyty dros nos, lle bo hynny’n bosibl. Ac rydym wedi gweld tuedd gyffredinol o leihad yn yr oedi wrth drosglwyddo gofal, ac mae partneriaethau rhanbarthol wrthi’n gweithio i gyflawni gwelliannau pellach.

Mae cynnal llif cleifion da ar draws y system gyfan yn allweddol, a rhoddir pwyslais cryf ar hwyluso'r broses o ryddhau cleifion drwy wneud y mwyaf o nifer ein gwelyau drwy gydweithio. Mae meysydd eraill i’w cryfhau yn barod at y gaeaf hwn yn cynnwys gwasanaethau cam-i-fyny a gwasanaethau cam-i-lawr ychwanegol ar draws Cymru er mwyn darparu gwelyau arhosiad byr i bobl sy'n gadael yr ysbyty ac sy'n feddygol iach, ond nad ydynt yn barod eto i ddychwelyd adref. A chaiff y gwelyau hynny hefyd eu defnyddio fel rhai cam-i-fyny i bobl yn y gymuned er mwyn osgoi cael eu derbyn i'r ysbyty. Mae pob bwrdd iechyd yn bwriadu cynyddu darpariaeth ymgynghorol yn ystod y cyfnodau penwythnos heriol, a bydd hynny’n cynnwys sicrhau bod uwch swyddogion sy’n gwneud penderfyniadau yn ystod y penwythnos yn bresennol, er enghraifft, wrth y drws ffrynt neu ar wardiau cleifion mewnol er mwyn helpu i gefnogi rhyddhau cleifion yn brydlon. Bydd cymorth ychwanegol ar gyfer gwasanaethau gofal sylfaenol y tu allan i oriau a gwell defnydd o weithwyr cymdeithasol yn yr ysbyty er mwyn hwyluso’r gwaith o asesu a rhyddhau, i enwi ond ychydig.

Ond rydym ni hefyd yn disgwyl dysgu o'r gorffennol, ac rwy’n awyddus i fodelau newydd o ofal gael eu gweithredu yn eang i gefnogi anghenion cleifion. Cefais fy mhlesio gan amrywiaeth eang o ddulliau arloesol, er enghraifft, y fenter 'pontio'r bwlch' sydd wedi ennill gwobrau, sef dull integredig yn ardal Caerdydd, sy’n canolbwyntio ar gefnogi cleifion sy'n mynd i’r adran ddamweiniau ac achosion brys neu sy’n ffonio am ambiwlans yn rheolaidd, er mwyn helpu i wella canlyniadau a lleihau'r galw; y model gofal uwch Môn yn Ynys Môn, sy'n darparu gofal dwys yn y cartref i gleifion oedrannus â salwch difrifol drwy weithio fel tîm gan ddefnyddio adnoddau cymunedol, gan gynnwys gofal cymdeithasol, uwch-ymarferwyr nyrsio a meddygon teulu fel partneriaid allweddol; a rhaglen gwasanaethau cymunedol bae’r gorllewin yn Abertawe, sydd eto’n dîm aml-ddisgyblaethol, a fwriedir er mwyn ei gwneud hi’n haws cael gafael ar wasanaethau gofal canolraddol a chadw pobl yn iach ac yn annibynnol. Yn olaf, rwy’n falch iawn o ddweud bod y cynllun peilot braenaru ‘pathfinder 111’ wedi cychwyn ym Mwrdd Iechyd Lleol Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg ym mis Hydref ac mae'n darparu cyfle gwirioneddol i gyfeirio cleifion at y gwasanaeth priodol.

Rydym ni wedi cefnogi ein gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol i ddarparu gwasanaethau diogel a phrydlon dros y gaeaf a thu hwnt drwy fuddsoddi’n sylweddol, ac rydym wedi gwneud gwelliannau sylweddol. Wrth gwrs, ar 3 Tachwedd, cyhoeddais fod y Llywodraeth hon wedi darparu £50 miliwn ychwanegol i GIG Cymru er mwyn helpu i reoli'r galw dros y gaeaf a chefnogi perfformiad y GIG. Mae hynny yn ychwanegol at y £3.8 miliwn i gefnogi rhaglen genedlaethol o brosiectau braenaru a phrosiectau sy’n pennu cyfeiriad er mwyn profi ffyrdd newydd ac arloesol o gynllunio, trefnu a darparu gwasanaethau gofal sylfaenol, a daw £10 miliwn o’r gronfa gofal sylfaenol genedlaethol i gefnogi datblygiad clystyrau gofal sylfaenol. Mae hynny'n golygu 250 o swyddi gofal sylfaenol ychwanegol, gan gynnwys meddygon teulu, swyddi nyrsio, ffisiotherapyddion, therapyddion galwedigaethol a fferyllwyr i enwi ond rhai ohonynt. Hefyd, rhoddwyd £60 miliwn ar gael gennym ar gyfer y flwyddyn hon drwy'r gronfa gofal canolraddol er mwyn helpu i atal derbyniadau diangen i'r ysbyty ac oedi wrth ryddhau. Mae’r holl fentrau hyn gan Lywodraeth Cymru yn gwneud gwelliannau sylweddol i’r gwasanaethau a ddarperir i bobl.

Yn bwysig, wrth feddwl yn ôl i'r llynedd, mae ein gwasanaeth ambiwlans eleni mewn sefyllfa lawer gwell ar gychwyn tymor y gaeaf, yn dilyn gwelliant parhaus mewn perfformiad dros y flwyddyn ddiwethaf. Mae'r wybodaeth ddiweddaraf yn dangos mai dim ond pedwar munud a 38 eiliad yw’r amser ymateb cyfartalog i gleifion lle mae eu bywydau yn y fantol.

Am y tro cyntaf mewn blwyddyn, rydym wedi gweld dros 1 miliwn o ymweliadau ag adrannau damweiniau ac achosion brys, ac mae’r galw hwn, ynghyd â'n poblogaeth sy'n heneiddio a chynnydd yn nifer y cleifion a chanddyn nhw anghenion cymhleth, yn rhoi pwysau gwirioneddol ar ein system. Gwelir pwysau tebyg ar draws teulu’r GIG yn y DU. Mae yna, wrth gwrs, lawer mwy i'w wneud er mwyn cyflawni'r gwelliannau yr ydym ni’n dymuno eu gweld, ond rydym wedi gweld gwelliannau cyffredinol mewn perfformiad yn erbyn targedau allweddol o ran mynediad at ofal brys dros y chwe mis diwethaf. Wrth gwrs, gallwn ni i gyd chwarae ein rhan fel dinasyddion i helpu'r GIG drwy sicrhau bod mwy o’r bobl hynny sy’n gymwys i gael brechlynnau ffliw am ddim, yn eu derbyn, ac ystyried yn ofalus ai fferyllydd yw'r dewis gorau pan fyddwn ni’n teimlo’n sâl.

Yn olaf, wrth gwrs, rydym ni’n annog pobl i wneud 'Dewis Doeth' y gaeaf hwn drwy gadw eu hunain yn gynnes. Bydd hynny'n helpu i atal annwyd, y ffliw neu gyflyrau iechyd mwy difrifol megis trawiad ar y galon, strôc, niwmonia neu iselder. Mae pob un ohonom yn cydnabod bod y gaeaf yn gyfnod heriol ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol. Rydym wedi gweld galw yn cynyddu flwyddyn ar ôl blwyddyn a fydd yn parhau i herio'r system gyfan, ac mae hynny’n atgyfnerthu'r angen am ddull system gyfan. Ni ddylai neb gymryd arnynt y bydd y gaeaf yn hawdd, ond rwy’n credu'n gryf y bydd paratoi’n helaeth ar lefel leol a chenedlaethol yn darparu gwasanaethau cadarn a chryf fel y gall pobl gael gafael ar y gofal y maen nhw ei angen pan fyddant ei angen.

Diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet am y datganiad heddiw. Fel mae’n digwydd, mae’r pwyllgor iechyd yma yn y Cynulliad yn ymchwilio ar hyn o bryd i barodrwydd y gwasanaeth iechyd am y gaeaf. Rydym ni’n edrych ymlaen at y sesiwn dystiolaeth efo’r Ysgrifennydd Cabinet yn y dyddiau nesaf. Oes, mae yna dystiolaeth sydd wedi cael ei chlywed fel rhan o’n hymgynghoriad ni hyd yma sydd yn dangos elfennau o bwysau ychwanegol—mae pediatreg yn un penodol sydd wedi dod i’r amlwg. Ond, wir, yr hyn sy’n dod i’r amlwg fwyaf ydy hyn: petasai’r gwasanaeth iechyd â’r capasiti cyffredinol i ymdopi gydol y flwyddyn, mi fuasai ganddo fo’r capasiti i ddelio efo unrhyw gynnydd dros dro sy’n digwydd, p’un ai yn y gaeaf neu ar unrhyw adeg arall o’r flwyddyn, er enghraifft yr haf, pan fo adrannau achosion brys ar eu prysuraf. Beth sydd gennym ni, wrth gwrs, yn y datganiad yma heddiw ydy amlinelliad o nifer o bethau mae’r Llywodraeth yn eu gwneud i drio ymateb i sialensau y gaeaf, ond rydw i’n credu bod yna anwybyddu’r ffactorau ehangach yna. Mae o’n sôn am geisio lleihau mynediad i adran damweiniau ac achosion brys ac arosiadau dros nos, ond nid ydy o’n sôn llawer am ofal cymdeithasol ar wahân i ddweud bod gweithwyr cymdeithasol yn mynd i fod mewn ysbytai er mwyn cyflymu’r broses o gael pobl allan. Ac rydym ni’n gwybod, wrth gwrs, bod yna ddiffyg integreiddio yn y system fel ag y mae hi.

Four quick questions if I could: the statement acknowledges that pressure on the system is year-round, as I stated. Is the Cabinet Secretary happy that the overall capacity of the system is capable of dealing with the pressures each season brings? And we remember that winter happens every year. Secondly, extra beds: perhaps you could give us a little bit more detail about the kind of extra beds that you are seeing coming on stream. Thirdly, a specific question on keeping patients away from their general practitioner: NHS England has had a great deal of publicity over its scheme to let pharmacists see people with sore throats to determine whether the infection is viral or bacterial. Is NHS Wales looking at that specifically? And, finally, turning it on its head somewhat, the focus of many of the Government’s efforts, it seems, is on speeding up discharge, but we know of research showing dangers for some patients in being discharged too early. What is the Government doing to ensure that hospitals pay just as much attention to keeping people in hospital, if that is the right clinical decision, whatever the pressures of winter, so discharges are never, ever motivated by the short-term pressures to clear space?

Diolch am y sylwadau a’r cwestiynau. O ran eich sylwadau agoriadol, nid wyf yn derbyn eich asesiad na cheir llawer o sôn am ofal cymdeithasol. Mae gofal cymdeithasol yn hanfodol i sicrhau bod y system gyfan yn gweithio. Nid yw’n ymwneud â gweithwyr cymdeithasol o fewn ysbytai yn unig—wrth feddwl am yr ICF a'r ffordd y mae’n gweithio, mae’n rhaid iddo fod yn bartneriaeth â gofal cymdeithasol. Ac, yn eich etholaeth eich hun, mae’r enghraifft benodol y gwnes i ei chrybwyll ynglŷn â’r gwasanaeth gofal uwch yn Ynys Môn, dim ond yn gweithio gan fod gennych chi ofal cymdeithasol, uwch-ymarferwyr nyrsio a meddygon teulu yn gweithio gyda'i gilydd. Ac, mewn gwirionedd, mae meddygon ymgynghorol yn Ysbyty Gwynedd yn gadarnhaol iawn, iawn ynglŷn â’r cynllun, oherwydd eu bod yn cydnabod y gwir fanteision a ddaw yn ei sgil. Ceir cynlluniau tebyg o amgylch y wlad sydd dim ond yn gweithio oherwydd bod gennych chi’r bartneriaeth system gyfan honno ar waith, a dyna beth y mae angen i ni weld mwy ohoni drwy gydol y flwyddyn, yn ogystal ag yn ystod cyfnod prysuraf y gaeaf wrth gwrs.

I fynd i’r afael â'ch pwynt ynglŷn â’r galw yn ystod yr haf a'r gaeaf, a pha un a oes gennym ni’r capasiti cywir, wel, mae’r proffil o ran galw yn wahanol. Ceir mwy o niferoedd yn ystod yr haf, ond, mewn gwirionedd, mae proffil y cleifion a ddaw i mewn yn ystod y gaeaf yn golygu, mewn gwirionedd, eu bod yn fwy tebygol o gymryd lle mewn ysbyty, gan ei fod yn fwy tebygol o fod y dewis cywir ar eu cyfer nhw, ac maen nhw’n fwy tebygol o aros am fwy o amser hefyd, oherwydd gwyddom eu bod yn fwy tebygol o fod yn bobl hŷn sy'n fwy sâl ac sydd â chasgliad mwy cymhleth o gyflyrau sydd angen sylw. Felly, dyna pam yr ydym ni’n gwybod bod y pwysau yn hollol wahanol yn y gaeaf, er bod y niferoedd eu hunain yn llai. Felly, dyna pam yr ydym ni’n ystyried yr ymchwydd mewn capasiti o fewn y system gofal difrifol. Mae hynny'n beth synhwyrol i gynllunio ar ei gyfer, o ran y ffordd y mae gennych chi’r cydbwysedd rhwng gofal heb ei drefnu a gofal wedi'i gynllunio yn y gaeaf hefyd: mae’r cydbwysedd yn newid. Ond hefyd, dyna pam y soniais i am y cyfleuster cam-i fyny a cham-i-lawr. Mae rhywfaint o hyn yn ymwneud â defnyddio ein casgliad o ysbytai cymunedol, ond mae hefyd yn ymwneud â chomisiynu capasiti’n fwy deallus o fewn y sector gofal preswyl. Gallem ni a dylem ni wneud mwy dros amser gyda'r sector annibynnol er mwyn ystyried pa gapasiti sy’n bodoli ac i wneud yn siŵr ei fod yn gweithio ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol, ac ynglŷn â sut yr ydym ni’n gwario’r arian cyhoeddus hwnnw, oherwydd gallai fod yn lle mwy priodol i rywun adfer y tu allan i’r ysbyty os yw’n feddygol iach i gael ei ryddhau.

Mae hynny'n fy arwain at eich pwynt olaf—soniaf eto am fferylliaeth—ynglŷn â chadw pobl i mewn os mai hynny yw’r dewis clinigol cywir. Nid oes gennyf lawer iawn o enghreifftiau o gwbl lle y mae pobl yn ysgrifennu ataf ac yn dweud, 'Dylai fy mherthynas neu fi fod wedi aros yn hirach mewn gwely ysbyty: dyna oedd y lle iawn i mi.' Bron bob amser, mae pobl yn dweud, 'Roeddwn i eisiau mynd, roeddwn i'n barod i fynd, ond roedd angen mwy o gymorth arnaf i’m galluogi i wneud hynny'. Ac rydym ni mewn gwirionedd yn credu mai’r broblem fwyaf o ran oedi wrth drosglwyddo gofal yw dewis y cleifion, lle nad yw pobl yn dymuno gadael am nad yw’r lle y maen nhw’n dymuno mynd iddo ar gael. Mae hynny'n golygu, wrth gwrs, eu bod yn aros mewn gwely ysbyty, gan olygu bod rhywun sydd â llawer mwy o angen ddim yn gallu ei ddefnyddio. Ceir heriau anodd yn y fan yma, ond nid wyf yn credu y ceir her ar draws y system o ran rhyddhau pobl o’r ysbyty cyn eu bod yn barod. Wrth gwrs, pe byddai hynny’n digwydd, byddai hynny'n destun pryder, ond mae’r her fawr sydd gennym o ran y system mewn gwirionedd yn helpu i ryddhau pobl pan fyddant yn barod i adael a’u lleoli mewn rhan fwy priodol o'r system ofal, naill ai i gael gofal gartref, gyda chymorth neu heb gymorth, neu i gael gofal mewn lleoliad gwahanol.

Yn olaf, gan na fyddaf yn anwybyddu'r pwynt ynglŷn â fferylliaeth, nid dim ond dolur gwddw y mae gennym ni ddiddordeb ynddo. Mae'r cynllun anhwylderau cyffredin sydd gennym yn llawer ehangach na hynny, ac rwy’n disgwyl, y gaeaf hwn, y caiff y cynllun anhwylderau cyffredin ei gyflwyno, ac y caiff hynny ei alluogi, wrth gwrs, o ganlyniad i’r buddsoddiad a wnaed gennym ni mewn seilwaith TG ac o ran rhannu cofnodion meddyg teulu.

Weinidog, diolch yn fawr iawn am eich datganiad heddiw. Y pwynt cyntaf yr hoffwn i gytuno â chi yn ei gylch yw dangos gwerthfawrogiad i'r aelodau staff sy'n helpu i gynnal ein gwasanaethau GIG yn ystod y gaeaf, pan geir, rwy’n credu ein bod ni i gyd yn cydnabod, pwysau eithriadol, a hoffwn dalu fy nheyrnged iddyn nhw hefyd.

Mae hwn yn ddatganiad eithaf gobeithiol, ac rwy'n eithaf siŵr ei fod yn adlewyrchu yn eithriadol eich gobeithion o ran ein gallu ni i ymdrin â phwysau’r gaeaf, ond mae'n rhaid i mi ddweud wrthych chi, Weinidog, nid yw'n adlewyrchu'r dystiolaeth yr ydym wedi’i chlywed yn ystod ein sesiynau pwyllgor. Felly, un neu ddau o bwyntiau allweddol yr hoffwn eich holi chi yn eu cylch: rydych chi’n siarad am gael amrywiaeth o gamau cadarnhaol wedi’u cynllunio er mwyn cryfhau gwasanaethau ymhellach. A ydych chi wedi’ch llwyr fodloni fod y byrddau iechyd wedi gweithredu hyn? Oherwydd o fod yn siarad â meddygon teulu a siarad â nifer o glinigwyr o’r adrannau Damweiniau ac Achosion Brys, y colegau brenhinol, ac ati, rydym wedi sylwi eu bod yn llai argyhoeddedig y bu trafodaeth cwbl integredig ynglŷn â sut y gallwn ymdrin â phwysau’r gaeaf. Felly, hoffwn gael sicrwydd eich bod chi’n fodlon bod hyn dan reolaeth gan y byrddau iechyd, oherwydd, fel y dywedais, nid yw'n adlewyrchu'r hyn yr ydym wedi’i glywed.

Rwy’n awyddus i ddeall, Ysgrifennydd y Cabinet, o le y daw’r aelodau staff, o le y daw’r gwelyau ychwanegol hyn. Rydych chi’n sôn y gallai fod yna ragor o welyau mewn ysbytai ar gael ar gyfer ymdopi â phwysau’r gaeaf, rydych chi’n sôn am welyau cymunedol, ond mae gostyngiad gwirioneddol wedi bod yn nifer y gwelyau mewn ysbytai ac o fewn y gymuned, a hoffwn ddeall sut y caiff hynny ei gywiro mewn cyfnod o amser mor fyr, o gofio bod y gaeaf bron â chyrraedd. Un enghraifft y byddwn i’n ei rhoi i chi yw y bu gostyngiad o 30 y cant yn nifer y nyrsys ardal. Felly, sut yr ydym ni am lwyddo i gadw pobl yn y gymuned ac allan o'r ysbyty, i gael gofal gan feddygon teulu a chan wasanaethau eraill?

Gwnaethoch chi sôn am duedd gyffredinol o leihau’r oedi wrth drosglwyddo gofal, ond, Weinidog, bob mis, mae tua 450 o bobl yn aros mewn ysbytai i becynnau gofal cymdeithasol gael eu gweithredu fel y gallant adael yr ysbyty a pharhau â'u bywydau. Sut yr ydych chi’n cysoni’r rhif hwnnw sydd eisoes gennym ar gyfer mis Gorffennaf, mis Awst, mis Medi, mis Hydref—ac mae hynny cyn i bwysau’r gaeaf ein taro ni—pan fo’r cymysgedd o achosion yn newid yn sylweddol, fel yr ydych wedi cydnabod eich hun, a bod gennym ni lawer mwy o bobl hŷn, mwy o bobl bregus eu hiechyd, a mwy o bobl sy’n agored i niwed ac, wrth gwrs, llawer mwy o blant ifanc sy’n dod i’r ysbyty gydag anghenion difrifol?

A wnewch chi, efallai, egluro sut yr ydym ni am lwyddo i ymdrin â’r diffyg hwnnw, o gofio bod prinder hefyd o weithiwr cymdeithasol? Oherwydd mae popeth yn eich datganiad yn swnio'n hollol wych, ond rydym i gyd yn gwybod ein bod yn cael trafferth i gael digon o aelodau staff i fod yn rhan o’r system iechyd, ac nid wyf yn deall yn iawn sut y maen nhw wedi llwyddo i ddatrys hynny’n sydyn a bod hyn am weithio'n hynod effeithiol dros y tri neu bedwar mis nesaf.

A gaf fi hefyd ofyn i chi os ydych chi wedi gofyn i'r byrddau iechyd ystyried datblygu mwy ar y syniad o gael clinigwyr acíwt i fod yn gyfrifol am adrannau penodol megis yr adran orthopedeg, megis yr adran pediatreg, er mwyn gallu ailgyfeirio pobl o’r adrannau damweiniau ac achosion brys i leihau’r pwysau? Oherwydd mae’n ymddangos bod y dystiolaeth yn dangos ein bod yn gallu dargyfeirio tua 30 y cant o bobl i ffwrdd o’r adran damweiniau ac achosion brys at wasanaeth meddygon teulu y tu allan i oriau—ond, eto, nid yw’r gwasanaethau hyn yn gallu bod yn weithredol oni bai bod ganddyn nhw weithwyr cymdeithasol ar alwad, os oes ganddyn nhw’r ffisiotherapyddion, os oes ganddyn nhw’r gweithwyr iechyd meddwl i roi cefnogaeth.

Felly, datganiad gwych, cadarnhaol a gobeithiol iawn, rwy’n gwerthfawrogi eich bod wedi cael y trafodaethau â'r byrddau iechyd, ond rwy’n ei chael hi’n anodd iawn derbyn bod newid sylweddol wedi bod yng nghyfundrefnau’r ysbytai a'r gwasanaethau cymunedol sydd ar gael i ni, o ystyried y prinder o ran aelodau staff sydd gennym, sydd am ganiatáu inni ymdopi’n dda yn ystod y gaeaf mewn ffordd rwy’n ofni efallai y bydd y byrddau iechyd yn gobeithio y gallant wneud. Wedi'r cyfan, rydym wedi bod yn yr un sefyllfa bob blwyddyn, yn siarad am bwysau’r gaeaf. Mae profiad yn dechrau mynd yn drech na gobaith yn hyn o beth, ac rydym ni’n awyddus i ddod o hyd i rai atebion sy'n gwbl gynaliadwy ar gyfer y dyfodol. Diolch.

Diolch am y sylwadau a’r cwestiynau. Rwy'n credu y gallaf fod yn obeithiol ac yn uchelgeisiol ynghylch lle y gallem fod ac ynghlych lle y dylem fod a siarad am wasanaeth cryf, ond, fel rwyf wedi dweud sawl gwaith yn fy natganiad, bydd y gaeaf yn her; fel y mae bob amser. Gwyddom fod y proffil o ran galw yn newid yn ystod y gaeaf. Gwyddom, wrth i ni sôn am y pwysau sydd ar y gwasanaeth, ein bod ni’n sôn am ein haelodau staff ac rwy'n falch iawn eich bod wedi talu teyrnged i aelodau staff y GIG. Mae gan aelodau staff yn y GIG ac aelodau staff ym maes gofal cymdeithasol swydd anodd iawn i'w chyflawni, ac, mewn gwirionedd, mae system y GIG yn parhau oherwydd yr ymdrechion ychwanegol gan yr aelodau staff gofal cymdeithasol, i sicrhau eu bod yn gallu cael pobl allan o leoliadau acíwt mewn ysbytai ac i leoliadau gofal cymdeithasol. Felly, mae'r gwelliannau yr ydym wedi’u gweld yn y blynyddoedd diwethaf o ran sicrhau bod pecynnau o ofal ar gael o hyd, er enghraifft, wedi bod yn hanfodol wrth gadw llif y gwaith o fewn y system gyfan. Wrth gwrs, dyna oedd un o'r pwyntiau a wnaethoch ynglŷn â buddsoddi mewn gwasanaethau cymunedol, fod gan bob bwrdd iechyd leoliad ychydig yn amrywiol, ond eu bod wedi gwneud y buddsoddiad hwnnw mewn gwasanaethau cymunedol, nid yn unig wrth ystyried—gwn y ceir her o ran nifer y nyrsys ardal, ond, mewn gwirionedd, mae nifer y nyrsys yn y gymuned wedi cynyddu dros y chwe blynedd diwethaf, ond hefyd, y bartneriaeth ag amrywiaeth o bobl yn y trydydd sector ac o ran tai hefyd, ac maen nhw wedi bod yn hanfodol wrth sicrhau bod y mecanwaith cymorth cymunedol hwnnw’n bodoli mewn gwirionedd er mwyn eu galluogi i fynd yn ôl i’w cartrefi eu hunain neu i leoliad gofal gwahanol y tu allan i wely ysbyty acíwt.

Rwyf, wrth gwrs, yn edrych ymlaen at fod yn bresennol yn y pwyllgor ac, ydw, rwy’n edrych ymlaen at ateb yr holl gwestiynau ychwanegol nad ydych chi’n cael cyfle i’w gofyn heddiw. Ond, wyddoch chi, ceir amrywiaeth o bethau hefyd yr wyf am dynnu sylw atyn nhw. O ran y peth hwnnw ynglŷn â’r llif i mewn ac allan o'r ysbyty hefyd, ynglŷn â chadw pobl draw o'r ysbyty pan nad yr ysbyty yw’r lle priodol iddyn nhw—pwyntiau a godwyd gan Rhun ap Iorwerth—ond, o ran yr oedi wrth drosglwyddo gofal, mae'n gyflawniad sylweddol i lwyddo i gydbwyso a lleihau nifer yr achosion o oedi wrth drosglwyddo, ac nid wyf i na neb arall yn cymryd arnom nad yw hyn am fod yn bwysau drwy gydol y gaeaf. Yn ystod gaeaf y llynedd, gwelsom gynnydd yn nifer yr achosion o oedi wrth drosglwyddo gofal yn ystod rhai o gyfnodau prysuraf y gaeaf, a byddech chi’n disgwyl i hynny fod yn wir; byddai'n afrealistig i feddwl fel arall. Ond, mae'r system yng Nghymru wedi gweld tuedd ar i lawr dros nifer o flynyddoedd o’i chymharu â’r cynnydd uchaf erioed a’r lefelau uchaf erioed o achosion o oedi wrth drosglwyddo—maen nhw’n eu galw’n achosion o oedi cyn rhyddhau—yn Lloegr, a phroblemau tebyg yng Ngogledd Iwerddon ac yn yr Alban hefyd. Felly, mewn gwirionedd, rydym ni mewn sefyllfa well o’i chymharu â’r gweddill gan ein bod wedi gweld gostyngiad, ond ein huchelgais ni yw gweld gostyngiad pellach, yn hytrach na bod yn fodlon â’n sefyllfa.

Ac o ran y pwyntiau a wnaed ynglŷn â llif yr ysbyty, o fewn y system ysbytai, rydym yn cydnabod y ceir her. Nid wyf yn siŵr pa mor ddiflewyn ar dafod y nodwyd hyn gan y Coleg Brenhinol Meddygaeth Frys, ond gwyddom y ceir teimlad weithiau, wrth y drws ffrynt, lle mae llawer o’r pwysau mwyaf, fod angen mwy o bobl sy'n gwneud penderfyniadau, fel y dywedais yn fy natganiad, fel y mae pob system ysbyty yn cydnabod, ond hefyd i ystyried sut nad yw’r cyfrifoldeb wrth y drws ffrynt yn dechrau ac yn gorffen wrth y drws ffrynt ychwaith. Yr hyn a olyga hynny yw fy mod yn awyddus i weld cleifion yn cael eu derbyn i’r ysbyty, ond hefyd yn dilyn y system hefyd, ac mae hynny'n rhan o'r her ym mhob ysbyty ledled Cymru i raddau, i sicrhau bod cyfrifoldeb yn cael ei rannu rhwng y gwahanol adrannau, a pheidio â gadael yr adran damweiniau ac achosion brys i ymdopi ar ei phen ei hun, yn y bôn.

Nawr, i gloi, gwnaethoch chi ofyn i mi a oeddwn i'n llwyr fodlon ar y sefyllfa fel ag y mae hi. Byddai pwy bynnag a fyddai’n gwneud fy swydd i ac yn dweud eu bod yn gwbl fodlon â’r sefyllfa bresennol, yn unigolyn dewr, os nad ffôl. Rydym ni’n cydnabod bod y sefyllfa’n gwella o ran cynllunio a pharatoi at y gaeaf ac mae'n bwysig nodi hynny. Rydym ni mewn sefyllfa well yn awr nag yr oeddem ni’r gaeaf diwethaf neu'r gaeaf cyn hynny. Ond, fel y dywedais, ni ddylai neb gymryd arnyn nhw y bydd y gaeaf yn hawdd neu y bydd yn berffaith; rydym ni’n disgwyl y bydd adegau heriol ac y bydd angen dysgu mwy o’r gaeaf hwn hefyd, ond rwy’n disgwyl i'r system fod yn gadarn. Yn wahanol i rai rhannau o Loegr y gaeaf diwethaf a'r gaeaf cyn hynny, rwy’n disgwyl i’r drysau gael eu cadw ar agor, oni bai mewn gwirionedd y ceir galw sydd wirioneddol, eithriadol, y tu hwnt i'r hyn y gellid ei ddisgwyl yn rhesymol. A dyna beth yw fy uchelgais: gofal diogel, tosturiol, a gaiff ei gynnig ag urddas i bobl sydd wir ei angen, a dysgu eto a gwella eto ar gyfer y gaeaf nesaf, hefyd.

Ysgrifennydd y Cabinet, rwy’n cytuno â chi; rydym ni i gyd eisiau ymdrechu i sicrhau gofal diogel a thosturiol i'n holl etholwyr a phobl yng Nghymru, ac felly rwy’n croesawu'r datganiad yr ydych chi wedi’i roi heddiw, yn enwedig o ran yr ymdrechion i sicrhau ein bod ni’n gallu cyflawni hynny yn ystod misoedd prysuraf y gaeaf. A gaf i hefyd ymuno â chi i ganmol proffesiynoldeb ac ymroddiad ein haelodau staff? Rwy’n datgan buddiant gan fod fy ngwraig yn un o’r aelodau hynny o staff y rheng flaen. Ond, mae'n bwysig eu bod mewn gwirionedd yn cael eu cydnabod am eu gwaith caled, ac rwy’n cytuno ag Angela Burns ar ambell bwynt. Rwy’n pryderu am lefelau’r gweithlu, yn enwedig, weithiau, pan welwn gynnydd yn lefelau o salwch o ganlyniad i'r pwysau y mae hynny’n ei roi ar weddill aelodau’r staff, a hoffwn i chi, efallai, ystyried sut yr eir i'r afael â hynny, yn enwedig hefyd mewn cysylltiad â nyrsys ardal, gan fod nyrsys ardal—fel y gwnaethoch chi nodi, ceir mwy ohonyn nhw yn y gymuned, ond ceir prinder o nyrsys ardal ar draws y meysydd ac, o ganlyniad, rwyf wedi gweld yn uniongyrchol bod anawsterau o bryd i’w gilydd o ran cael nyrsys ardal i ddod allan a chefnogi unigolion, oherwydd y pwysau sydd arnynt.

Ynglŷn â’ch datganiad, ambell bwynt: roeddech chi’n sôn am y gwelyau ychwanegol. Rwyf am ofyn yr un cwestiwn ynglŷn â’r lefelau staffio a'r lefelau adnoddau ar gyfer y gwelyau ychwanegol hynny, oherwydd yr hyn nad wyf yn dymuno—. Yr hyn a ddywedir wrthyf yn aml gan fyrddau iechyd, yw ‘Mwy o welyau ac fe wnawn ni eu llenwi’n gyflym'. Nid wyf eisiau gweld mwy o welyau’n cael eu llenwi ac wedyn yn cael eu gadael, oherwydd o bryd i’w gilydd nid yw oedi wrth drosglwyddo gofal yn fy ardal i gystal, efallai, ag ydyw ar draws Cymru. Mae'n bwysig bod gennym ni ddigon o aelodau staff er mwyn sicrhau bod y rhai hynny’n cael eu defnyddio'n effeithiol.

Rydych chi’n sôn am ddefnydd gwell o weithwyr cymdeithasol, nid mwy o weithwyr cymdeithasol. A ydym ni am ystyried mwy o weithwyr cymdeithasol mewn ysbytai fel y gallwn ni sicrhau’r pecynnau gofal hynny yn hytrach na gwell defnydd o weithwyr cymdeithasol? Gwnaethoch chi sôn am wasanaethau cam-i-fyny, a cham-i-lawr ychwanegol yn eich datganiad, ac y caiff y gwelyau eu defnyddio fel cam-i-fyny ar gyfer pobl yn y gymuned er mwyn osgoi derbyniadau i'r ysbyty, ond pwy mewn gwirionedd sy'n mynd i’w derbyn i’r unedau hynny? Pwy sy'n mynd i wneud y penderfyniad ynghylch a ydyn nhw am gael eu cyfeirio at yr unedau hynny? Ai meddyg teulu fydd hynny? Ai nyrs fydd hynny? Ai’r unigolyn fydd hynny? Pwy mewn gwirionedd sydd am benderfynu a ydyn nhw am gael eu derbyn i’r unedau penodol hynny a’r gwelyau penodol hynny?

Rwyf hefyd eisiau gofyn cwestiynau efallai ynglŷn â llawdriniaethau dewisol sydd yn aml yn cael eu gohirio neu’u canslo. Y llynedd yn fy ardal bwrdd iechyd fy hun, gwnaethon nhw ganslo nifer o achosion o lawdriniaethau dewisol. Am ychydig o fisoedd, o ganlyniad, achoswyd oedi pellach a mwy o boen a gofid i gleifion wrth iddyn nhw aros am y llawdriniaeth nesaf. Pa fath o awgrym sydd wedi’i roi gan y byrddau iechyd hynny eu bod yn ystyried y materion hynny ac na fydd cleifion yn profi’r oedi maith hynny? Maen nhw’n aml yn gorfod disgwyl hyd at 36 wythnos, ac weithiau y tu hwnt i'r targed o 36 wythnos, ond nid wyf yn dymuno gweld y cleifion hyn yn gorfod aros yn hirach na hynny dim ond oherwydd nad ydynt wedi ystyried sut y byddant yn mynd i'r afael â llawdriniaeth ddewisol yn ystod cyfnod y gaeaf.

Diolch am y pwyntiau—nifer o bwyntiau tebyg i rai Angela Burns, a rhai newydd hefyd. O ran yr her yn ymwneud â’r gweithlu, fel y dywedais, rydym ni’n cydnabod hynny. Ym mhob datganiad rwyf yn ei wneud yn y Siambr hon, pob cyfres o gwestiynau, rwy’n disgwyl cael fy holi am yr heriau yn ymwneud â’r gweithlu. Mae'r rhain yn heriau nad ydynt yn unigryw i Gymru, ond mae gennym gyfrifoldeb i geisio eu datrys. Rwy’n cydnabod yr her o ran y nyrsys ardal, er bod mathau eraill o nyrsys cymunedol wedi cynyddu o ran nifer, a'r her bob amser yw: sut yr ydym ni’n darparu'r gwasanaeth cywir fel ei fod ar gael i ddinasyddion, er mwyn iddyn nhw gael gofal, cyngor a chefnogaeth o ansawdd da? A dweud y gwir, mae nyrsys yn bwysig iawn wrth gadw pobl draw o'r ysbyty yn ogystal â gofalu amdanyn nhw ble maen nhw. Rydym ni’n gwneud defnydd gwell o lawer o sgiliau'r proffesiwn nyrsio i frysbennu ac i gefnogi pobl a'u cadw yn eu cartrefi eu hunain am gyfnod hirach, a chael mwy o annibyniaeth.

A dweud y gwir, mae staff nyrsio yn hanfodol, wrth gwrs, i sicrhau bod gwelyau ychwanegol yn gweithio’n effeithiol mewn lleoliad acíwt. Ceir bob amser her o ran sut yr ydych chi’n mynd ati i fod yn hyblyg a beth ydych chi’n bod yn hyblyg yn ei gylch. Mae rhai o'r aelodau staff o fewn y system yn barod i weithio oriau hirach, ond am gyfnod o amser. Ni allwch chi ddisgwyl i’r lefel honno o weithgarwch barhau trwy'r flwyddyn gyfan yn ychwanegol at y posibilrwydd o gael trefniadau contract ac asiantaeth priodol hefyd. Nawr, mae’r her bob amser yn ymwneud â deall y galw ariannol a ddaw yn sgil hynny hefyd, ond ceir angen—os byddwch chi angen gwelyau ychwanegol a’r gallu i ymdopi ag ymchwydd ychwanegol o ran staff, bydd yn rhaid i hynny fod yn rhan o'r broses gynllunio. Dyna pam yr ydym ni’n disgwyl i bob bwrdd iechyd, â’u hawdurdod lleol a’u partneriaid gwasanaeth, ddeall yr hyn y maen nhw’n ei wneud yn rhan o’r cynllun cyfan.

Mae'n rhaid i mi gadarnhau, ynglŷn â gweithwyr cymdeithasol, ein bod ni’n gweld mwy o weithwyr cymdeithasol yn cael eu lleoli mewn ysbytai fel rhan o'r tîm. Nid yw'n ymwneud yn syml â threfnu ac ymdrin â phobl mewn gwahanol rannau o'r system. Gwyddom y ceir her â’r gweithlu cymdeithasol o ran niferoedd, ond mewn gwirionedd ceir cydnabyddiaeth ei fod yn lle gwell i gael mwy o weithwyr cymdeithasol yno fel rhan o'r tîm hwnnw er mwyn helpu i gefnogi pobl i ddychwelyd i'r gymuned. O ran cael eich derbyn i unrhyw gyfleuster, y clinigwr neu'r tîm o glinigwyr fydd yn gorfod gwneud y dewis hwnnw. Ni chaiff y penderfyniad ei lywio gan safbwyntiau ynglŷn â chyllid; caiff ei lywio gan y lle yr ystyrir ei fod yn glinigol briodol i rywun dderbyn gofal a chymryd rhan mewn gofal.

Yn olaf, rwy’n dymuno ymdrin efallai â'r prif bwynt newydd yr ydych chi’n ei wneud, ynglŷn â derbyniadau dewisol a gweithgarwch dewisol. Gwyddom, yn y gaeaf, y ceir cryn dipyn o weithgarwch dewisol. Nid yw'n wir dweud na cheir unrhyw weithgarwch dewisol yn y gaeaf. Ceir cyfaddawdu o ran gofal heb ei drefnu pan geir cynnydd yn nifer y gwelyau sy’n cael eu llenwi o ganlyniad i ofal heb ei drefnu, ond mae gweithgarwch dewisol yn digwydd o hyd. Yn wir, y gaeaf diwethaf, o gymharu ystadegau rhwng mis Ionawr a mis Mawrth 2016 ag ystadegau rhwng mis Ionawr a mis Mawrth 2015, gwelsom fwy na 4,000 o weithdrefnau dewisol ychwanegol yn digwydd o fewn y GIG yng Nghymru, felly mae gwir angen parhau i weld mwy o weithgarwch yn digwydd er mwyn sicrhau nad yw pobl yn aros am gyfnodau annerbyniol o amser.

Nid wyf am grwydro at bwynt hollol wahanol, ond rwy’n cydnabod yr her a’r pwysau sydd ar weithgarwch dewisol yn y gaeaf, a bydd rhywfaint o'r adnoddau gwerth £15 miliwn yr ydym wedi’u dyrannu yn cael eu targedu at gefnogi gweithgarwch dewisol yn ystod y gaeaf.

Yn olaf, Dawn Bowden.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei ddatganiad cynhwysfawr, a gaiff ei groesawu'n fawr? Rwyf yn credu ei fod yn dangos bod y Llywodraeth wedi rhoi llawer o sylw ac ystyriaeth i'r mater hwn, gan ei fod yn amlwg. Ceir amrywiaeth eang o ffactorau sy'n effeithio ar barodrwydd gwasanaethau iechyd a chymdeithasol i ymdopi â’r pwysau ychwanegol hynny yn ystod y gaeaf, ac mae’r rhai hynny i gyd wedi'u trafod yn helaeth dro ar ôl tro. Ond mae’r datganiad hwn yn rhoi rhywfaint o obaith i mi fod y materion a nodwyd yn y dystiolaeth wedi’u hystyried a bod hynny wedi’i wneud heb hunanfodlonrwydd, ac mae'n rhoi hyder i mi y caiff yr hyn y gellir ei wneud, yn fy marn i, ei wneud. Rwy’n credu y byddwn ni’n edrych ymlaen at aeaf gwell nag ein cydweithwyr yn Lloegr, yn anffodus, o ran y gwasanaethau iechyd a chymdeithasol yng Nghymru.

Felly, hoffwn ofyn dau gwestiwn syml iawn, Ysgrifennydd y Cabinet, os caf: un yr wyf wedi’i godi yn y gorffennol, ac mae’n ymwneud â'r ymgyrch Dewis Doeth a'i gyfraniad at amseroedd ymateb ambiwlansys a gwneud i bobl feddwl ddwywaith cyn mynd i adrannau damweiniau ac achosion brys; a hefyd ynglŷn â nifer yr aelodau staff sy’n manteisio ar frechlynnau ffliw. Nodaf, Ysgrifennydd y Cabinet, y cyfeiriasoch yn eich datganiad at yr ymgyrch Dewis Doeth, ond tybed a allech chi ddweud yn benodol sut yr ydych chi’n credu y gall yr ymgyrch gyfrannu at strategaeth y Llywodraeth. Caiff ei chrybwyll yno wrth fynd heibio, ond sut y gall gyfrannu at y strategaeth i liniaru’r cyfnodau prysur hynny, yn enwedig mewn cysylltiad â derbyniadau i'r ysbyty?

A allech chi hefyd ddweud wrthym beth arall yn eich barn chi y gellir ei wneud i annog aelodau staff y GIG i fanteisio ar frechlynnau ffliw, gan olygu, felly, nid dim ond lleihau'r risg o drawsheintio, ond helpu i fynd i'r afael â’r lefelau staffio is o ganlyniad i absenoldebau oherwydd salwch a achosir gan bobl yn methu â gweithio oherwydd y ffliw yn ystod y cyfnod allweddol hwn?

Ysgrifennydd y Cabinet.

Helo. Mae'n ddrwg gennyf i?

[Anghlywadwy.]—i’w ateb.

Mae'n ddrwg gennyf i. Diolch am y sylwadau a’r cwestiynau—wedi’u datgan gydag awdurdod cyn bennaeth iechyd Unsain, wrth gwrs. Rwy’n credu, mewn gwirionedd, fod y pwynt a wnaethoch yn gynnar ar y dechrau ynglŷn â’r system yn Lloegr—. Rhan o'n her ni yng Nghymru yw cydnabod yr heriau y mae’r system fwy darniog yn Lloegr wedi’u cyflwyno i’w haelodau staff a’i dinasyddion, ond hefyd i wireddu’r manteision damcaniaethol a’u gwireddu’n ymarferol drwy gael system integredig wedi’i chynllunio yma yng Nghymru—sydd â’r bwriad mewn gwirionedd o fod yn fwyfwy blaengar drwy bob gaeaf, ond hefyd drwy weithgarwch dewisol a heb ei drefnu yn ystod gweddill y flwyddyn.

Rwy'n falch eich bod wedi sôn am yr ymgyrch Dewis Doeth. Cafodd ei harwain eto eleni gan Andrew Goodall, prif weithredwr GIG Cymru. Mae rhywbeth yma sy’n ymwneud ag ymgysylltu dinasyddion â’u dewisiadau gofal iechyd eu hunain a helpu'r system mewn gwirionedd. Wrth wneud hynny, ceir manteision gwirioneddol i'r unigolyn. Mae’n dibynnu ar ba gyfres o ffigurau y byddwch yn edrych arnynt, ond, yn dibynnu ar bwy fyddwch yn siarad â nhw, mae rhwng 9 a 30 y cant o’r bobl sy'n dod i adran damweiniau ac achosion brys nad ydynt angen unrhyw fath o ymyrraeth gofal iechyd. Gellid ymdrin â rhai pobl mewn lleoliad gofal iechyd gwahanol. Hefyd, mae angen i chi feddwl am awduron y gwahanol ffigurau hynny, ond ceir nifer sylweddol o bobl sy'n dod i’r adrannau damweiniau ac achosion brys nad oes angen iddyn nhw fod yno o gwbl, naill ai oherwydd nad oes angen ymyrraeth gofal iechyd arnyn nhw neu oherwydd y gallen nhw ei chael yn rhywle arall, naill ai o fewn y gymuned, mewn fferyllfa neu yn rhywle arall. Felly, mae hynny'n rhan bwysig iawn o hyn.

Yr her yw sut yr ydym ni’n ymgysylltu â’r cyhoedd wrth wneud y dewisiadau hynny, oherwydd os byddwch chi’n dod i adran damweiniau ac achosion brys a’ch bod chi’n aros am gyfnod o amser am ymyrraeth weddol syml y gallech chi ei chael ar y stryd fawr, rydych chi wedi gwastraffu eich amser eich hunan yn ogystal â dargyfeirio’r bobl hynny sy'n gwneud penderfyniadau, o bosibl, a’r bobl hynny sy'n rhoi gofal yn y lleoliad hwnnw oddi wrth bobl sydd ag anghenion difrifol iawn, ac sydd mewn adran ddamweiniau ac achosion brys o ganlyniad i ddamwain ddifrifol neu argyfwng gwirioneddol. Felly, mae rhywbeth yn y fan yma ynglŷn â sicrhau bod pobl yn ymgysylltu, a’i gwneud hi’n haws mewn gwirionedd i’w ffrindiau a’u hanwyliaid eu hunain a allai fod yn y sefyllfa honno o fod angen y gofal ychwanegol hwnnw, i gael gafael arno’n gyflymach.

Byddwn, wrth gwrs, yn bwriadu gwerthuso'r ymgyrch Dewis Doeth. Rwyf eisoes wedi gofyn, ar gyfer diwedd cyfnod y gaeaf hwn, am gael gwerthusiad priodol er mwyn deall yr effaith y mae eisoes wedi’i gael i roi gwersi gwirioneddol i ni ar gyfer y dyfodol. Rwy'n credu bod hynny'n bwysig, hefyd.

Ynglŷn â’r brechlyn ffliw—rwy’n falch eich bod chi wedi sôn am hyn, gan fy mod wrth fy modd â'r gwaith y mae Rebecca Evans wedi bod yn ei arwain ynglŷn ag ymgyrch y brechlyn ffliw eleni. Mae angen deall y cydbwysedd rhwng fferyllfeydd a meddygon teulu wrth gyflwyno'r brechlyn ffliw, ond hefyd, yn arbennig, meddwl am bobl sy'n gweithio yn y maes gofal cymdeithasol neu'r gwasanaeth iechyd i sicrhau eu bod mewn gwirionedd yn cael y brechlyn ffliw eu hunain. Yn amlwg, mae’r bobl hynny yn gweithio gyda phobl sy'n agored i niwed, a'r her yw, os nad ydyn nhw’n cael y brechlyn ffliw, mae pwynt yn y fan yna am ddilyniant iechyd a gofal cymdeithasol o ran gallu darparu ac ymarfer eu hunain beth bynnag, ond hefyd y posibilrwydd ar gyfer gwneud rhai o'r bobl fregus hynny yn salach a chynyddu’r posibilrwydd iddyn nhw ddal y ffliw yn y lle cyntaf.

Felly, rwy’n edrych ymlaen at ganlyniad cadarnhaol i ymgyrch eleni. Byddwn yn dysgu oddi wrth ymgyrch eleni, beth bynnag fo'r canlyniadau, i weld rhagor o gynnydd a gwelliant ar gyfer y flwyddyn nesaf hefyd. Ond rwy’n meddwl bod her wirioneddol yn y fan yma ar gyfer y sector gofal cymdeithasol annibynnol yn arbennig, i wneud yn siŵr eu bod yn manteisio ar y cyfleoedd sy’n ymwneud â dilyniant busnes o ran sut yr ydym yn cyflawni hyn mewn ffordd wirioneddol, sydd wedi ei hymgorffori, o bosibl mewn comisiynu, ac efallai y bydd gan y Gweinidog fwy i'w ddweud am hynny ym mhwyllgor yr wythnos hon.

Diolch i chi, Ysgrifennydd y Cabinet.