3. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am gynnydd Llywodraeth Cymru o ran sicrhau bod pobl Cymru yn gwneud mwy o ymarfer corff? OAQ(5)0420(FM)

Mae ‘Symud Cymru Ymlaen' yn nodi ein huchelgais i gynyddu lefelau ymarfer corff. Mae mentrau presennol i annog ymarfer corff yn cael effaith ac mae mesurau pellach yn cael eu hystyried. Byddant yn cael eu hamlinellu yn y strategaeth iach a gweithgar sydd ar ddod.

Brif Weinidog, bob bore Sadwrn am 9 a.m. ledled Cymru, mae miloedd o bobl yn cymryd rhan mewn parkruns. Fe’u harweinir gan wirfoddolwyr, maen nhw'n cael eu hamseru a gall pobl fonitro eu cynnydd wrth iddyn nhw, gobeithio, wella eu hamseroedd dros y misoedd ac, yn wir, y blynyddoedd. Yng Nghasnewydd, ychwanegwyd at parkrun presennol Tŷ Tredegar yn ddiweddar gyda parkrun trefol canol y ddinas ar hyd glan yr afon. Cymerais ran mewn digwyddiadau diweddar a mwynheais y buddion fel y mae cymaint o bobl eraill yn ei wneud, Brif Weinidog, er bod fy llawenydd ynghylch cael amser personol gorau wedi cael ei leihau ychydig pan ddywedodd y gŵr a orffennodd o fy mlaen ei fod newydd gael clun newydd. [Chwerthin.] Ond, serch hynny, maen nhw'n ddigwyddiadau pwysig iawn ac rwyf wedi rhedeg amser gorau personol. Brif Weinidog, a wnewch chi ymuno â mi i gydnabod a thalu teyrnged i bwysigrwydd ac arwyddocâd y parkruns hyn, sydd yn gwneud cyfraniad cynyddol i gael poblogaeth fwy egnïol yn gorfforol ar hyd a lled Cymru gyfan?

Gwnaf, mi wnaf. Mae'n hynod bwysig bod pobl yn teimlo'n gyfforddus yn ymarfer corff mewn ffyrdd sy'n briodol iddyn nhw. Roedd dau bwynt yr oeddwn i’n ofni y byddai'n eu gwneud. Gwnaeth yr un cyntaf, sef ei fod wedi cymryd rhan mewn parkrun ei hun. Ni wnaeth yr ail, a chroesawaf hynny, sef fy ngwahodd i i ymuno ag ef ar parkrun. [Chwerthin.] Rwy'n gwybod yn iawn y byddai’n sicr ar y blaen i mi yn hynny o beth. Ond rwy'n credu ei bod yn hynod bwysig ein bod yn gallu annog pobl i ymarfer corff mewn ffyrdd newydd, ac mae parkruns, wrth gwrs, yn enghraifft ragorol o sut i wneud hynny.

Yn dilyn cwestiwn John Griffiths, fe fydd y Prif Weinidog yn cofio’r tro diwethaf imi ennill balot unigol yn y lle yma, rhyw chwe blynedd yn ôl, a Mesur i ddiogelu meysydd chwarae oedd hwnnw. Felly, rwy’n gobeithio y bydd yna adeiladu’n mynd i ddigwydd ar hyd y llinellau yr oedd John yn ei awgrymu. Mae’n fater o bryder hefyd, fel roeddwn i’n darllen yn ddiweddar, fod 13 y cant o blant yng Nghymru yn gwneud dim ymarfer corff o un wythnos i’r llall. Pa gynlluniau sydd gyda chi i fynd i’r afael â’r sefyllfa enbydus yna?

Mae’r cynllun o rwydweithiau Cymreig o ysgolion iach yn cefnogi ysgolion i ddatblygu cynlluniau er mwyn gwella iechyd plant yn yr ysgol. Mae 99 y cant o ysgolion yn rhan o’r rhaglen hynny, sef ysgolion sydd ddim yn ysgolion preifat. Hefyd, wrth gwrs, rŷm ni’n gweithio gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru er mwyn cefnogi plant i gario ymlaen gyda’u hymarfer nhw yn ystod gwyliau’r haf, wrth sicrhau bod yna bethau ar gael iddyn nhw eu gwneud i gadw’n iach.

Brif Weinidog, gallai cynyddu mynediad at gefn gwlad i deuluoedd ar gyfer gweithgareddau hamdden cyfrifol gynnig manteision sylweddol i iechyd a llesiant y genedl. Daeth yr ymgynghoriad ar wella cyfleoedd i gael mynediad at yr awyr agored i ben ar 2 Hydref 2015. Pryd fydd eich Llywodraeth mewn sefyllfa i gyflwyno cynigion a fydd yn annog gweithgareddau fel beicio a marchogaeth, gan ddiogelu’r amgylchedd a bywoliaeth pobl sy'n gweithio yng nghefn gwlad Cymru?

Wel, gadewch i ni edrych ar Dewch i Gerdded Cymru: rhaglen a ariennir gan Lywodraeth Cymru, sy'n sefydlu grwpiau cerdded ledled Cymru. Nod hynny yw cyflwyno cerdded i fywydau bob dydd pobl i atal dechrau cyflyrau fel clefyd y galon a gordewdra. Mae hynny’n ategu’r hyn yr ydym ni’n ei wneud eisoes. Wrth gwrs, mae'n bwysig bod pobl yn gwybod ble y cânt gerdded a hefyd bod pobl yn gwybod ble y cânt feicio, ac, wrth gwrs, mae Deddf Teithio Llesol (Cymru) 2013 yn ddarn o ddeddfwriaeth sy'n ein helpu i ddatblygu’r dulliau hynny o ymarfer corff a thrafnidiaeth yng Nghymru yn y dyfodol.