1. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i wella gwasanaethau i oroeswyr strôc yn ne-ddwyrain Cymru? OAQ52582

Diolch am eich cwestiwn. Mae ein cynllun cyflawni ar gyfer strôc yn darparu fframwaith ar gyfer gweithredu gan fyrddau ac ymddiriedolaethau iechyd, gan weithio gyda'u partneriaid. Mae'n nodi disgwyliadau'r holl randdeiliaid o ran atal, gwneud diagnosis a thrin strôc mewn pobl o bob oed ac i sicrhau y gallant ddychwelyd i fyw'n annibynnol cyn gynted â phosibl.

Diolch am eich ateb, Ysgrifennydd y Cabinet. Ar hyn o bryd, mae'r Gymdeithas Strôc yn darparu gwasanaeth adfer strôc i oroeswyr strôc ledled ardal bwrdd iechyd Aneurin Bevan ac eithrio Casnewydd, wedi i'r awdurdod lleol dorri'r cyllid ar gyfer y gwasanaeth ar ddiwedd 2015. Torrodd gyngor Caerffili y cyllid ar gyfer y gwasanaeth yn gynharach eleni, gyda'r bwrdd iechyd yn talu cyfraniad yr awdurdod ar gyfer y flwyddyn ariannol hon yn unig. Fodd bynnag, ceir diffyg eglurder ynghylch y cyllid ar gyfer y flwyddyn nesaf a thu hwnt. Os torrir yr arian ar gyfer y gwasanaeth ymhellach, mae perygl y bydd yr ardaloedd eraill o fewn y bwrdd iechyd hefyd yn colli allan ar y gwasanaeth hanfodol hwn, neu gallai'r gwasanaeth ddod i ben yn gyfan gwbl.

A wnewch chi ymrwymo i weithio gyda bwrdd iechyd Aneurin Bevan a'r awdurdodau lleol yn y rhanbarth i sicrhau bod cyllid digonol ar gael ar gyfer y gwasanaeth adfer strôc yn yr ardal, er mwyn sicrhau bod gan bob rhan o'r byrddau iechyd fynediad cyfartal at y cymorth hanfodol hwn yn ne-ddwyrain Cymru, os gwelwch yn dda?

Diolch am eich cwestiwn. Mae'n amlygu rhai o'r heriau a wynebwn wrth geisio sicrhau integreiddiad a chydwasanaethau rhwng iechyd a phartneriaid llywodraeth leol ynghyd â'r trydydd sector, yn ogystal â rhai o'r heriau diymwad a wynebwn yn sgil y gostyngiadau parhaus mewn arian cyhoeddus.

Y newyddion da, wrth gwrs, yw ein bod, yn gyffredinol, yn gweld cyfraddau goroesi strôc ar gynnydd. Yn Aneurin Bevan, er enghraifft, dros y 10 mlynedd diwethaf, rydym wedi gweld cynnydd o 15 y cant yn y cyfraddau goroesi ymhlith pobl sy'n 75 oed a hŷn. Mae hynny'n newyddion da, ond mae'r her o ran sut y gweithiwn gyda'n gilydd ar draws y meysydd hynny yn cael ei datblygu gyda'n gilydd, mewn gwirionedd, rhwng y partneriaid hynny.

Rwy'n optimistaidd ynghylch gallu Aneurin Bevan i wneud mwy. Mewn gwirionedd, maent wedi ad-drefnu eu gwasanaethau strôc ar draws ardal y bwrdd iechyd. Mae hynny'n gam a gefnogir gan y Gymdeithas Strôc, a dylai hynny eu cynorthwyo i ddarparu cymorth adsefydlu cynharach hefyd. Mae'n fater rwy'n parhau i fod â diddordeb ynddo, yn ogystal â thrafodaethau ynghylch y bwrdd partneriaeth rhanbarthol yn wir o ran sut y byddant yn gweithio gyda'i gilydd fel partneriaid.

Byddaf yn edrych eto ar y materion ariannu y mae'n eu codi, ond fel y dywedaf, mae a wnelo'r rhain ag awdurdodau lleol yn gwneud eu dewisiadau hefyd.FootnoteLink Nid wyf mewn sefyllfa i'w cyfarwyddo ynghylch defnyddio'u cyllidebau, ond credaf y gallwn sicrhau cytundeb ehangach rhwng partneriaid ynglŷn â sut i ddarparu'r gwasanaethau priodol ar gyfer dinasyddion, boed yn wasanaethau iechyd neu wasanaethau llywodraeth leol.

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)

Ysgrifennydd y Cabinet, drwy gydol toriad yr haf, rwyf wedi bod yn edrych yn fanwl ar wasanaethau gofal iechyd lleol yn fy etholaeth, ac a gaf fi ddweud fy mod yn gwerthfawrogi'r ffaith eich bod wedi rhoi eich amser i ddod i Ferthyr Tudful i ymuno â mi yn un o'r sesiynau trafod hynny? Yn hyn o beth ac yn y gwaith arall a wnaf, rwy'n parhau i edmygu gwaith y proffesiynau perthynol i feddygaeth a'u rôl allweddol ym maes gofal iechyd ataliol ac adsefydlu. Felly, a fyddech yn cytuno, wrth inni sôn am lunio dyfodol ein gwasanaethau iechyd, nad oes a wnelo hyn ag arloesi yn unig, neu hyd yn oed â rhagor o arian o reidrwydd, ond ei fod yn ymwneud â chryfhau arferion gorau, megis rhyddhau cleifion yn gynnar ac adsefydlu ar ôl strôc, a gefnogir gan weithwyr proffesiynol perthynol i iechyd fel ffordd effeithiol a chosteffeithiol o wella'r gwasanaethau hynny?

Ydych, rydych yn iawn i dynnu sylw at rôl gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd, ac yn aml yn ein dadleuon am iechyd yn y lle hwn, rydym yn sôn am feddygon, ac efallai nyrsys, ac rydym yn anwybyddu llawer o'r gweithwyr iechyd proffesiynol eraill sy'n bwysig er mwyn sicrhau bod y system gyfan yn gweithio. Ac yn y maes hwn, adsefydlu cynnar, y mynediad cynharach at amrywiaeth o therapyddion gwahanol sy'n gwneud y gwahaniaeth mwyaf i sicrhau bod pobl yn dychwelyd i'w cartrefi eu hunain ac yn gwella cyn gynted â phosibl. Ac mewn gwirionedd, mae gan Aneurin Bevan record dda yn y maes hwn o ran y gwelliant y maent wedi'i wneud.

Awgryma adroddiad diweddaraf yr archwilwyr fod ganddynt ddwywaith cyfartaledd archwilio'r bobl hynny pan fyddant wedi cwblhau eu hapwyntiad dilynol ar ôl chwe mis. Felly, nid yn unig sicrhau bod pobl yn mynd allan ac yn symud o gwmpas yn fuan ac yn ôl i'w cartrefi eu hunain, ond y cynllun dilynol wedi iddynt ddychwelyd i'w cartrefi eu hunain hefyd. Ac mae gennym gyfradd gydymffurfio o oddeutu 70 y cant gyda'r amserlen i gytuno ar eu nodau adsefydlu o fewn pum niwrnod, ac mae hynny'n llawer gwell nag amryw o unedau eraill ledled y DU. Felly, mae hwn yn fwrdd iechyd sy'n edrych tua'r dyfodol, sy'n edrych ar wneud gwelliannau pellach ac sy'n sicr, fel y dywedoch, yn meddwl am y gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd eraill hynny a'u rôl hanfodol yn sicrhau prosesau adfer ac adsefydlu effeithiol.