3. What assessment has the Cabinet Secretary made of the level of progress over the last six months to solve problems at Betsi Cadwaladr University Health Board? OAQ52607

Yn fy natganiadau rheolaidd ar fwrdd iechyd prifysgol Betsi Cadwaladr, rwyf wedi nodi'r manylion ynglŷn â ble y gwnaed gwelliannau, megis yn y gwasanaethau mamolaeth, ond rwyf hefyd wedi bod yn glir iawn ynglŷn â ble y mae'n rhaid i'r bwrdd iechyd gymryd camau brys dros y 18 mis nesaf. Ym mis Mai eleni cyhoeddais fframwaith gwella newydd ar gyfer Betsi Cadwaladr a chyhoeddais amrywiaeth o gymorth dwys, gan gynnwys y £6.8 miliwn ychwanegol o fuddsoddiad a grybwyllais yn gynharach yn fy sgwrs gyda Rhun ap Iorwerth, ac rwyf wedi targedu meysydd perfformiad allweddol lle rwy'n disgwyl gweld gwelliannau brys. Bydd adroddiadau cynnydd manwl yn cael eu darparu yn erbyn y fframwaith gwella. Bydd y rhain yn cael eu cyhoeddi ym mis Hydref eleni.

Diolch i chi am yr ateb hwnnw, Ysgrifennydd y Cabinet. Rwy'n gobeithio eich bod yn gyfarwydd ag achos brawychus a thrallodus Reece Yates, y baban a fu farw yn Ysbyty Maelor Wrecsam ac y cynhaliwyd ei gwest ddoe. Fel y gwyddoch, mae hon yn un o ysbytai bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr. Clywodd y cwest y byddai Reece wedi bod yn fwy tebygol o oroesi ei gymhlethdodau pe bai wedi cael ei drin yn rhywle arall, ac mai diffyg cyfathrebu oedd yr unig beth a wnaeth atal camau i'w drosglwyddo i uned ar y Wirral. Cyfaddefodd y bwrdd, er mai drwy eu cyfreithiwr y digwyddodd hynny, ac rwy'n dyfynnu yma:

Byddai gobaith Reece o oroesi wedi bod yn well pe bai wedi cael ei eni mewn uned arall.

Mae'n gyfaddefiad syfrdanol fod methiannau yn yr ysbyty yn ffactor ym marwolaeth y baban hwn, er fy mod yn credu y dylid rhoi cydnabyddiaeth i'r bwrdd am fod yn onest. Felly, fy nghwestiwn i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, yw hwn: a fyddwch yn cynnal ymchwiliad i'r achos hwn ac os oes angen, a fydd pobl yn cael eu diswyddo o'r diwedd am fethiannau angheuol y bwrdd iechyd rydych yn gyfrifol amdano?

Rwy'n cydymdeimlo'n aruthrol â'r teulu yn eu colled. Nid wyf am geisio defnyddio eu sefyllfa i gael cydnabyddiaeth na sgorio pwyntiau. Rwy'n credu mai'r pwynt pwysig, ym mhob achos o'r math hwn, yw bod yna adolygiad mewnol yn cael ei gynnal er mwyn darganfod beth ddigwyddodd a beth aeth o'i le. Yn gynharach, roeddem yn trafod cwestiwn arall ynglŷn ag effeithiau gwirioneddol a pharhaol pan fo gofal iechyd yn mynd o chwith, gan gynnwys y posibilrwydd y bydd pobl yn colli eu bywydau. Wrth gwrs, rwy'n disgwyl y bydd pob rhan o'r gwasanaeth iechyd, nid gogledd Cymru yn unig, yn dysgu'n briodol o gamgymeriadau mewn gofal iechyd ac yn darparu'r sicrwydd y bydd pobl ei eisiau. Nid wyf am fachu ar gyfle i ddiswyddo pobl o fewn y gwasanaeth iechyd yn fympwyol, ond rwy'n disgwyl y bydd atebolrwydd priodol a gwersi'n cael eu dysgu, sef yr hyn y mae'r cyhoedd ehangach yn ei ddisgwyl rwy'n credu.

Diolch, Llywydd. Rwy'n falch iawn, wrth gwrs, fod yr uned gofal dwys ar gyfer babanod, y SuRNICC, bellach wedi agor yng Nglan Clwyd ac mi fyddai'n braf medru llongyfarch y Llywodraeth ar ei gweledigaeth yn hynny o beth. Ond, wrth gwrs, y gwir plaen yw bod y Llywodraeth a'r bwrdd iechyd, yn ôl yn 2013, wedi cymeradwyo israddio gofal dwys i fabanod newydd-anedig yn y gogledd. Bryd hynny, y cynllun oedd symud y gwasanaeth i Arrowe Park yng ngogledd-orllewin Lloegr. Nawr, dim ond ymgyrch nerthol gan drigolion y gogledd orfododd y Llywodraeth i newid cyfeiriad. Felly, mi hoffwn i ddefnyddio'r cyfle yma i longyfarch yr ymgyrchwyr hynny ar eu dycnwch a'u dyfalbarhad. Mi wnaeth eu hymgyrch nhw newid meddyliau y bwrdd iechyd ac mi wnaeth e newid meddwl y Llywodraeth hefyd, gan sicrhau bod SuRNICC yn cael ei ddatblygu fel canolfan gwasanaethau gofal dwys yn y gogledd ar ran babanod y dyfodol. Felly, a wnewch chi ymuno â fi i longyfarch yr ymgyrchwyr hynny ar eu llwyddiant ac i ddiolch iddyn nhw am eu hymdrechion diflino?

Roedd amryw o bobl, wrth gwrs, yn rhan o drafodaethau ac ymgyrchoedd ar y pryd, ac edrychodd y Llywodraeth eto a chynnal adolygiad, ac fe wnaeth y Prif Weinidog benderfyniad yn dilyn adolygiad arbenigol, sydd bellach wedi arwain at agor y ganolfan isranbarthol ar gyfer gofal newyddenedigol dwys. Mae yna bobl yn y Siambr hon a gymerodd ran yn yr ymgyrch honno, a gwelaf yr Aelod lleol yn edrych arnaf, ac wrth gwrs roedd hi'n un o'r rhai hynod o ddi-flewyn-ar-dafod ar y pryd, nid yn unig yn gyhoeddus, ond yn breifat yn ogystal, fel y cofiaf.

Y stori lwyddiant yw ein bod wedi dewis buddsoddi mewn adnoddau ychwanegol sylweddol yn dilyn hynny ac mewn gwirionedd, pan ymwelais â'r uned cyn ei hagor yn ffurfiol gwelais bobl a oedd wedi derbyn gofal ac roeddent yn hynod o gadarnhaol ynglŷn ag ansawdd y gofal roeddent wedi'i dderbyn. Dysgais fod rhai aelodau o staff wedi dweud nad oeddent yn credu'n iawn y byddai'n digwydd mewn gwirionedd, hyn yn oed pan oedd y gwaith adeiladu'n mynd rhagddo, ac mae rhywbeth yno ynglŷn â diffyg ymddiriedaeth ac mae angen i ni barhau i ailadeiladu'r ymddiriedaeth honno gyda'n staff a'r cyhoedd y bydd y penderfyniadau rydym yn eu gwneud yn cael eu gwireddu. Ond mae'r staff sy'n gweithio ar y ward yn awr yn cydnabod bellach fod ganddynt gyfleusterau o'r radd flaenaf, maent yn falch o'r gofal y maent yn ei ddarparu, ac yn bwysicach, rwy'n credu y gall pobl gogledd Cymru fod yn hyderus ac ymfalchïo yn ansawdd y gwasanaeth yn dilyn y buddsoddiad y mae'r Llywodraeth hon wedi'i wneud.