2. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol – Senedd Cymru ar 30 Ionawr 2019.
2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ddyfodol y cynllun nofio am ddim i blant a phensiynwyr? OAQ53285
Rwy'n ddiolchgar iawn i fy ffrind a fy nghyn gyd-Aelod Mohammad Asghar am ei gwestiwn. Roeddwn am gael hynny i mewn. [Chwerthin.]
Cwblhawyd adolygiad o'r rhaglen nofio am ddim ym mis Medi 2018. Ac fel rhan o argymhellion yr adolygiad hwnnw, mae opsiynau ar gyfer y rhaglen yn y dyfodol yn cael eu datblygu, a disgwyliaf iddynt gael eu cyflwyno i mi cyn bo hir. Yna, byddaf yn gwneud penderfyniad ynghylch cyfeiriad y rhaglen ar gyfer y dyfodol.
Diolch yn fawr iawn am eich ateb, Weinidog. Canfu adroddiad diweddar gan Chwaraeon Cymru nad yw'r cynllun nofio am ddim i blant a phensiynwyr yn addas i'r diben mwyach, a bod angen ei newid yn sylweddol. Dywedai hefyd nad oedd y cynllun ond yn costio hanner y £3 miliwn blynyddol o gyllid a ddarperir gan Lywodraeth Cymru, ond bod cynghorau'n dibynnu ar yr incwm hwn oherwydd y toriadau i'w cyllidebau. Weinidog, pa drafodaethau a gawsoch gyda Chwaraeon Cymru ynghylch canfyddiadau'r adroddiad hwn, ac a wnewch chi gadarnhau eich bod yn parhau i fod yn ymrwymedig i gefnogi'r cynllun hwn, sy'n cynnig manteision iechyd sylweddol i bobl ifanc a'r henoed yn ein cymdeithas?
Yn sicr, rwy'n dal i fod yn gwbl ymrwymedig. Rwy'n awyddus iawn i ddatblygu rhaglen gyffredinol o weithgarwch corfforol yng Nghymru, ac rwy'n cydnabod bod nofio yn weithgaredd corfforol da iawn y dylid ei annog yn eang, ynghyd â gweithgareddau corfforol eraill. Yr hyn rwy'n awyddus iawn i'w weld yn datblygu yw'r opsiwn i fwy o bobl yng Nghymru gymryd rhan. Nid ein bwriad, mewn unrhyw ystyr, yw lleihau maint y cyllid i hyrwyddo gweithgarwch corfforol, ond yn hytrach, ehangu'r posibiliadau.
Fel y dywedwyd, mae nofio'n arwain at fanteision sylweddol o ran iechyd—ymladd gordewdra, lleihau nifer y bobl yr effeithir gan ddiabetes math 2, a rhywbeth nad ydym yn sôn amdano'n ddigon aml, helpu pobl i ddatblygu cryfder cyhyrol, yn enwedig ar ôl iddynt adael yr ysbyty. Fel mathau eraill o ymarfer corff, mae'n ffordd ardderchog o leihau problemau iechyd a'u hatal rhag datblygu yn y dyfodol, ac onid yw'n well inni geisio atal pobl rhag mynd yn sâl na'u trin wedi iddynt fynd yn sâl?
Rwy'n ddiolchgar am y gefnogaeth gan fy nghyd-Aelod presennol, Mike Hedges, ar y mater hwn. Rwy'n awyddus iawn i weld yr ymateb i weithgarwch Chwaraeon Cymru o ran asesu'r adroddiad cyntaf a gynhyrchwyd ganddynt, ac mae is-grŵp—grŵp llywio'r fenter nofio am ddim—lle caiff awdurdodau lleol, Nofio Cymru a Llywodraeth Cymru eu cynrychioli, wedi bod yn ymgymryd â'r gwaith hwn. Rwyf wedi cael trafodaethau gyda rhai o aelodau'r bwrdd hwnnw eisoes, a gobeithiaf ystyried eu hadroddiad i mi cyn gynted ag y daw i law. Mae Llywodraeth Cymru wedi cyfrannu oddeutu £30 miliwn tuag at y rhaglen nofio am ddim. Fel y dywedais yn gynharach mewn ymateb i Mohammad Asghar, nid oes unrhyw gynlluniau i gael gwared ar nofio am ddim ar gyfer y grŵp oedran 16 ac iau na'r grŵp dros 60 oed. Fodd bynnag, mae materion yn codi ynghylch effeithiolrwydd y cynllun, ac maent wedi'u nodi'n glir yn yr adroddiadau rwyf wedi'u derbyn eisoes, a byddaf yn gwneud datganiad pellach i'r Aelodau cyn gynted ag y bydd gennyf rywfaint o wybodaeth.
Hoffwn ofyn i'r Dirprwy Weinidog edrych ar y ffordd y caiff nofio am ddim ei hyrwyddo yn eich adolygiad, oherwydd cofiaf, yr haf diwethaf, yn fy etholaeth i—mae canolfan hamdden Pentwyn yn gyfleuster gwych, ond ni châi ei hysbysebu'n dda yn yr ardaloedd cynnyrch ehangach haen is ger y ganolfan hamdden, a dyna'r bobl sydd angen eu hysbysu fwyaf pa bryd y gallant fynd i nofio am ddim, gan nad oes ganddynt arian i fynd i nofio oni bai ei fod am ddim. Felly, tybed a wnewch chi edrych ar hynny, oherwydd, os yw arian yn dynn, ymddengys i mi ei bod yn hanfodol mai'r bobl na allant fforddio mynd i nofio fel arall yw'r rhai y dylid blaenoriaethu'r wybodaeth hon ar eu cyfer.
Wel, rydym bellach yn gwneud mwy a mwy o waith ar draws y Llywodraeth a gyda llywodraeth leol ar hyrwyddo pob math o weithgarwch corfforol, a byddaf yn sicr o atgoffa'r awdurdodau lleol drwy eu cysylltiadau uniongyrchol â ni yn y grŵp hwnnw sydd wedi bod yn astudio'r mater hwn nad oes pwynt cael cynllun nad yw'n cael ei ddefnyddio oherwydd methiant i hyrwyddo. Ac felly, yn y gwaith cyffredinol a wnawn ar hyrwyddo gweithgarwch corfforol ar draws y Llywodraeth, byddwn yn rhoi sylw arbennig i'r ardaloedd o amddifadedd, a allai, ynghyd â holl ardaloedd eraill ein cymdeithas ledled Cymru, elwa fwyaf o'r cynlluniau hyn ac o fwy o weithgarwch corfforol.