Yr eitem nesaf, felly, yw'r datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ar grŵp gorchwyl a gorffen ar ofal critigol, a dwi'n galw ar y Gweinidog i wneud ei ddatganiad—Vaughan Gething.

Daeth y Dirprwy Lywydd (Ann Jones) i’r Gadair.

Diolch, Llywydd. Bydd yr Aelodau'n cofio ein bod ni, yn 2016, wedi creu adolygiad seneddol o arbenigwyr annibynnol i archwilio iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru, ac fe gafodd yr adolygiad hwnnw, wrth gwrs, gefnogaeth drawsbleidiol. Mae adroddiad yr arolwg seneddol yn disgrifio'r galwadau cynyddol a'r heriau newydd y mae iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru yn eu hwynebu. Mae'r rhain yn cynnwys mwy o anghenion gofal gan y gall mwy ohonom ni ddisgwyl byw yn hŷn, a'r cynnydd yn nisgwyliadau'r cyhoedd o ran datblygiadau meddygol newydd a rhai sy'n datblygu. Mae'r gwasanaethau gofal critigol wedi teimlo'r heriau hyn yn fawr iawn yn y blynyddoedd diweddar. Mae'n amlwg bod straen sylweddol o fewn gwasanaethau gofal critigol, ac mae hyn wedi bod yn cynyddu yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Er gwaethaf hyn, mae pobl â salwch difrifol sydd angen cymorth yn parhau i gael gofal critigol o safon uchel, diolch i ymroddiad y llu o aelodau arbenigol o staff sy'n gweithio mewn amgylchiadau lle mae pwysau mawr.

Fel y nodir yn 'Cymru Iachach', mae gwasanaethau mewn ysbytai megis gofal critigol yn parhau i fod yn rhan hanfodol a gweladwy o'n system iechyd a gofal yn y dyfodol. Fel gyda systemau gofal iechyd eraill, mae angen inni gyflymu'r broses o newid ym maes gofal critigol, gan gynnwys y model darparu ledled Cymru, er mwyn sicrhau bod gennym ni'r gwasanaethau priodol yn y man priodol ar gyfer y rhai sy'n ddifrifol wael. Dyna pam, ym mis Gorffennaf y llynedd, y cyhoeddais ddatganiad ysgrifenedig yn cyhoeddi rhaglen genedlaethol i edrych yn strategol ar y materion a'r heriau ar gyfer ein gwasanaethau gofal critigol. Yn y datganiad hwnnw, dywedais y bydd ein hymagwedd at ofal critigol yn adeiladu ar y gwaith sydd eisoes yn cael ei wneud gyda gweithredu'r cynllun cyflawni ar gyfer y rhai sy'n ddifrifol wael. Erbyn hyn, rydym ni'n cymryd mwy o ran ganolog yn y gwaith o gyfarwyddo hyn yn genedlaethol. Sefydlais grŵp gorchwyl a gorffen, dan gadeiryddiaeth yr Athro Chris Jones, y dirprwy brif swyddog meddygol. Roedd yn cynnwys saith ffrwd waith a oedd yn edrych ar: mapio modelau gwasanaeth, y galw a'r capasiti; gofynion y gweithlu; allgymorth; unedau gofal ôl-anesthesia; cymorth anadlu tymor hir; trosglwyddo cleifion; a mesurau perfformiad.

Yn dilyn argymhellion y ffrydiau gwaith hyn, gwnaed cynnydd ar unwaith. Mae hyn yn cynnwys: gofal critigol yn dod yn elfen o'r ymgyrch recriwtio 'Hyfforddi. Gweithio. Byw'; tynnu sylw at y cyfleoedd presennol i weithio ym maes gofal critigol yng Nghymru; a chynnwys gweithgarwch gofal critigol yn y dangosfwrdd perfformiad gofal heb ei drefnu o hyn ymlaen. Mae hyn yn helpu byrddau iechyd i reoli eu gwasanaethau yn fwy effeithiol.

Rwy'n falch heddiw o gyhoeddi adroddiad terfynol y grŵp gorchwyl a gorffen. Mae'r adroddiad yn onest am yr heriau y mae gofal critigol yn eu hwynebu, ac mae'n cynnig golwg strategol ar yr hyn sydd angen ei wneud i sicrhau bod gwasanaethau i bobl sy'n ddifrifol wael yn addas ar gyfer y dyfodol. Yn ogystal â'r prif adroddiad, mae'r adroddiadau gan bob ffrwd waith wedi'u cyhoeddi ar ffurf atodiadau, sy'n nodi argymhellion manylach. Mae'r adroddiad yn dod i'r casgliad, os na fydd arferion derbyn ac atgyfeirio yn newid, sef rhywbeth yr oedd y grŵp yn teimlo nad oedd fawr o gyfle ar ei gyfer, dim ond drwy gynyddu cyfanswm y capasiti gofal critigol y gellir diwallu'r galw cynyddol yn y dyfodol. Mae'r grŵp gorchwyl a gorffen yn glir bod angen capasiti ychwanegol ar Gymru. Fodd bynnag, rhaid i hyn fod ar y cyd â gwelliannau mewn llwybrau gofal critigol, megis unedau gofal ôl-anesthesia, sy'n cael eu hadnabod yn y gwasanaeth fel PACUs, cymorth anadlu hirdymor, timau allgymorth gofal critigol, a gwell effeithlonrwydd, gan gynnwys lleihau oedi wrth drosglwyddo o ofal critigol a defnyddio cyfuniad sgiliau ein staff yn fwy effeithiol.

Mae angen i ni fynd i'r afael â materion presennol sy'n ymwneud â'r gweithlu, sef cyfuniad sgiliau, recriwtio, cadw a hyfforddi, yn ogystal â chynyddu nifer y gweithwyr gofal iechyd proffesiynol sydd â'r sgiliau priodol i ddiwallu anghenion presennol a'r angen yn y dyfodol. Mae'r grŵp gorchwyl a gorffen yn cydnabod bod y rhaglen genedlaethol yn uchelgeisiol ond, os caiff ei gweithredu'n llawn, bydd yn helpu i sicrhau bod gan Gymru wasanaeth gofal critigol sydd gyda'r gorau yn y DU. Mae staff gofal critigol ledled Cymru yn gweithio mewn amgylchiadau lle mae pwysau mawr, ac mae'r diffyg capasiti drwy'r system wedi gwaethygu hyn. Mae'r grŵp gorchwyl a gorffen yn gobeithio y bydd staff a chleifion yn gweld hyn fel ymrwymiad clir, wedi'i ategu gan argymhellion cadarn ac arian ychwanegol i helpu i gyflwyno rhaglen wella fesul cam.

Er mwyn helpu i roi adroddiad y grŵp gorchwyl a gorffen ar waith, rwyf eisoes wedi cyhoeddi y bydd £15 miliwn ychwanegol o gyllid rheolaidd yn cael ei ddarparu. Bydd y cyllid yn cael ei ddefnyddio i gefnogi nifer o flaenoriaethau cenedlaethol, megis sefydlu gwasanaeth trosglwyddo ar gyfer oedolion sy'n ddifrifol wael ac uned cymorth anadlu hirdymor. Mae blaenoriaethau lleol, gan gynnwys cynyddu capasiti gofal critigol, y gweithlu, allgymorth a sefydlu unedau gofal ôl-anesthesia, hefyd yn cael eu cefnogi.

Mae angen i ni fod yn glir bod yn rhaid i'r arian ychwanegol hwn gael effaith gadarnhaol sylweddol ar y gwasanaeth a bod ein systemau yn gwella o ganlyniad i'r buddsoddiad a'r ailgynllunio gwasanaethau. I gefnogi hyn, caiff cyfres newydd o fesurau perfformiad sy'n gysylltiedig â'r buddsoddiad eu gweithredu a byddwn yn olrhain perfformiad o ran achosion o oedi wrth drosglwyddo gofal. Mae gan y gwaith hwn, a gyfarwyddir yn genedlaethol, gysylltiadau pwysig â meysydd datblygol eraill o wasanaethau arbenigol. Mae'r rhain yn cynnwys trawma sylweddol, triniaeth yn dilyn ataliad y galon y tu allan i'r ysbyty, a llawdriniaeth fasgwlaidd. Mae'n bwysig bod y buddsoddiad hwn yn cael ei weld yn y cyd-destun ehangach hwnnw.

Yn olaf, hoffwn ddod â'r datganiad hwn i ben drwy ddiolch i aelodau'r grŵp gorchwyl a gorffen yn ogystal â'r gweithwyr a'r rheolwyr gofal iechyd sy'n gweithio, ac yn cydweithio gyda'i gilydd, i drawsnewid ein gwasanaethau gofal critigol mewn ffordd real ac ystyrlon.

Gweinidog, diolch yn fawr iawn i chi am gyflwyno eich datganiad ar yr adroddiad hwn. Rwy'n credu bod yr adroddiad hwn yn dda iawn. Roeddwn i'n falch iawn o weld ei fod yn glir, ei fod yn gryno, fod ganddo gyfres o amcanion sydd wedi'u diffinio'n dda, a'i fod yn sôn mewn gwirionedd am y ffordd y gallwn ni ei fonitro a mesur y canlyniadau. Mae'n berl prin, ac rwy'n falch iawn o allu gofyn ychydig o gwestiynau i chi am hyn. 

Mae'n sôn am y ffaith mai gennym ni y mae'r lleiaf o welyau gofal critigol fesul pen o'r boblogaeth o'i gymharu â'r rhan fwyaf o ardaloedd eraill, ac roeddwn i'n meddwl tybed a allech chi efallai amlinellu sut yr ydych chi'n gweld y gwelyau gofal critigol ychwanegol hyn yn cael eu datblygu a sut y byddwch chi'n eu clustnodi fel nad ydyn nhw'n dod yn welyau ôl-driniaeth aneth—. Ni fedraf ddweud y gair; fe wnaf i eu galw nhw'n welyau PACU. Oherwydd rwy'n sylwi ei bod yn eithaf clir ynghylch nifer y gwelyau a ddylai fynd i ba ardal, pa fwrdd iechyd, ond unwaith eto, mae'n golygu sicrhau bod hynny'n digwydd mewn gwirionedd. Pe byddwn i'n darllen yr adroddiad cyfan hwn, yn syml iawn, byddwn yn dweud, 'Adroddiad gwych, dadansoddiad gwirioneddol dda, ond sut ydym ni'n sicrhau ei fod yn cael ei gyflawni mewn gwirionedd, a ninnau'n gwybod bod y byrddau iechyd o dan bwysau aruthrol a phan ein bod yn gwybod bod targedau ac amcanion yn cael eu haddasu, eu newid, ac y gall ystadegau ddweud bron iawn unrhyw beth? Oherwydd, pe gellid cyflawni hyn, byddai'n gam enfawr ymlaen.  

Sylwaf fod y grŵp gorchwyl a gorffen wedi awgrymu, ar ôl i hyn ddod i fodolaeth a'i fod yn symud ymlaen, y dylen nhw gamu'n ôl ac y dylid ei adael i'r grŵp gweithredu ar gyfer y rhai sy'n ddifrifol wael ei fesur. Ond, wrth gwrs, un o feirniadaethau mawr y grŵp gweithredu ar gyfer y rhai sy'n ddifrifol wael yn 2016 oedd y ffaith eu bod nhw'n ei chael hi'n anodd cynnig atebion cynaliadwy, ac nad oedd yr ymrwymiad sefydliadol a oedd ei angen ar y system gyfan yn bodoli. Felly, hoffwn wybod beth fyddwch chi'n ei wneud i sicrhau bod y grŵp gweithredu ar gyfer y rhai sy'n ddifrifol wael yn gallu monitro'r gwaith parhaus hwn, oherwydd credaf ei bod hi'n dweud cyfrolau ein bod ni wedi gorfod cael grŵp gorchwyl a gorffen i ddweud wrthyn nhw beth ddylen nhw ei wneud, pan, a bod yn blwmp ac yn blaen, y dylen nhw fod wedi gallu meddwl am hynny eu hunain.

A wnewch chi roi trosolwg cyflym inni o ble yr ydych chi'n gweld y bydd yr arian, gan ei fod yn dweud yn glir iawn yn y fan yma y dyrennir arian i fyrddau iechyd yn rhinwedd eu swyddi fel comisiynwyr, ac eto mae angen iddyn nhw fynd ati ar unwaith i ddefnyddio'r arian hwnnw i ddechrau cael y gwelyau ychwanegol hyn, i ddechrau llunio'r system trosglwyddo oedolion mewn argyfwng maen nhw'n sôn amdani? Sut byddan nhw'n gwneud cais am hynny, a phwy fydd yn penderfynu ar ba un a yw eu cynllun busnes yn ddigon addas ai peidio i gael yr arian i ddal ati a cheisio cyflawni'r amcanion hynny?

A fydd neilltuo arian yn elfen o hynny? O ran adrodd yn dryloyw ar fesurau canlyniadau gofal critigol gyda threfniadau cadarn ar gyfer uwchgyfeirio: a fyddwch chi, y Gweinidog iechyd, hefyd yn cadw llygad ar hyn, neu a fyddwch chi'n rhoi hyn i'r grŵp gweithredu gofal critigol i'w fonitro? Oherwydd hoffwn i gredu na chaiff yr adroddiad hwn, mewn gwirionedd, ei anghofio, ond y byddwch chi mewn gwirionedd, neu y bydd y Llywodraeth, yn cadw golwg manwl arno i wneud yn siŵr bod y pethau hyn yn digwydd. Yr ofn mawr sydd gennyf yw na chaiff llawer o'r argymhellion hyn, sy'n wirioneddol ragorol, eu cyflawni yn syml oherwydd nad yw'r cyllid yn y lle priodol, nad yw'r sgiliau yn y lle priodol, na fydd y bobl briodol sy'n gwybod sut i newid pethau, a newid pethau yn llwyddiannus, yn gallu cyflawni hyn, yn enwedig ar adeg pan ein bod ni'n gofyn i fyrddau iechyd geisio gweddnewid y ffordd maen nhw'n gweithredu, er mwyn cyflawni'r weledigaeth ar gyfer iechyd, sy'n ffordd arbennig o dda ymlaen yn fy marn i.

Rwy'n credu y bydd fy nghwestiwn olaf yn ymwneud â sut mae'r cyllid sy'n weddill yn cael ei rannu rhwng Aneurin Bevan, Betsi, Cwm Taf, Hywel Dda a Bae Abertawe. Mae'n sôn am feysydd blaenoriaeth y cytunwyd arnyn nhw ar gyfer gwasanaethau gofal critigol, ac, unwaith eto, pwy fydd yn cael y gair olaf ynglŷn â beth yw'r blaenoriaethau cytunedig hynny a pha un a yw'r achos busnes yn dal dŵr wedyn.  

Diolch am y gyfres o gwestiynau, y credaf fod gan rai ohonyn nhw themâu sy'n gorgyffwrdd. Byddwn yn dweud fy mod yn meddwl bod yna bwynt canolog yr ydych chi'n ei wneud ynghylch a fydd yr adroddiad yn cael ei gyflwyno ac a fydd yr arian yn cyflawni'r amcanion a sut y bydd hynny'n cael ei olrhain a'i fonitro. Wel, rwyf wedi bod yn glir bod y dyraniad adnodd a awgrymir yn dod o'r grŵp gorchwyl a gorffen ac mae'n rhywbeth yr ydym ni wedi ei gefnogi. Bydd rhwydwaith gofal critigol a thrawma Cymru yn rhan o'r gwaith o edrych ar y cynlluniau cyflawni gan fyrddau iechyd, oherwydd nid yw'n fater syml o ddweud wrth fyrddau iechyd, 'Ewch yn eich blaen a gwnewch hyn'. Mewn gwirionedd, bydd angen inni weld y cynlluniau cyflawni hynny er mwyn cyflawni'r cynnydd mewn capasiti y mae'r adroddiad wedi awgrymu y mae angen inni ei wneud. Felly, mae'r arian ar gael, ond mae angen iddyn nhw gael cynlluniau cyflawni priodol er mwyn elwa ar hynny. A bydd hynny'n cael ei oruchwylio. Bydd gan rwydwaith gofal critigol a thrawma Cymru farn am hynny hefyd, bydd safbwynt gan y Llywodraeth, ac ar sail y cynlluniau cyflawni hynny y bydd yr arian yn cael ei ryddhau i fyrddau iechyd i gyflawni'r cynnydd hwnnw mewn capasiti. Felly, bydd y broses yn un fwy canolog. Pan gyhoeddais ddatganiad y llynedd, cyhoeddais y byddai hon yn rhaglen o weithgarwch a gyfarwyddir yn ganolog, a nawr rydym ni'n dal i sicrhau mai felly y bydd hi. Felly, ni chaiff hi mo'i hanghofio. Bydd yn rhywbeth lle bydd mesurau perfformiad a mesurau canlyniadau i ddeall yr hyn sy'n digwydd mewn gwirionedd. Ac ydw, rwy'n disgwyl y bydd y Llywodraeth yn cael gwybod beth sy'n digwydd yn hynny o beth ac ni chaiff ei adael i fyrddau iechyd, os mynnwch chi, i farcio eu gwaith cartref eu hunain.

Ac o ran y sylw ynghylch a fydd yr arian yn cyrraedd y nod yn unol â'r amcanion, wel, rwyf wedi bod yn glir yn y gorffennol, pan gawsom ni symiau o arian a oedd wedi'u clustnodi at ddiben penodol, fod angen iddo gyflawni'r diben hwnnw. Os ydych yn ystyried yr enghraifft o'r cyllid perfformiad a gawsom ni yn y blynyddoedd diwethaf, lle nad yw byrddau iechyd wedi cyflawni yn unol â'r cynlluniau a ddarparwyd ganddyn nhw, rwyf wedi bod yn barod i adfachu'r arian hwnnw. Felly, rwyf yn glir y caiff yr arian hwn ei ddefnyddio at y diben, ac na fydd yn diflannu i bot cyffredinol o arian. Rhaid ei ddefnyddio i'r diben.  

Ac mae rhywfaint o'r adeiladu capasiti, wrth gwrs, ymhlith staff, felly mae'r gwaith ynglŷn â'r gweithlu yn bwysig nid yn unig i ddeall yr hyn y mae angen inni ei wybod, ond hefyd i'r dyfodol. Mae'r gweithgareddau recriwtio eisoes yn mynd rhagddyn nhw, y cyngor pellach gan Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru am y grwpiau staff y bydd eu hangen arnom ni, oherwydd, mewn gwirionedd, nid y cyfyngiad mwyaf ar gynyddu gallu yw'r gwely ei hun—ond yr holl staff o'i gwmpas ar gyfer y gwahanol haenau o wasanaeth y mae eu hangen—oherwydd ar y lefel uchaf o ofal, rydym ni'n sôn am ofal nyrsio un i un a gweddill y tîm o amgylch y person hwnnw hefyd. Felly, y staff, mewn gwirionedd, yw'r hyn y mae angen inni fuddsoddi ynddyn nhw o ran hyfforddi a gwella sgiliau, wrth gwrs, â chael y nifer o staff sydd eu hangen i gyflawni'r capasiti ychwanegol y mae'r grŵp gorchwyl a gorffen yn ei argymell ac yr wyf wedi'i dderbyn yr ydym ni eisiau ceisio ei greu.  

O ran y sylw am drosglwyddiadau, serch hynny, mae hynny'n rhywbeth y bydd y pwyllgor gwasanaethau ambiwlans brys yn ymdrin ag ef, gan gydweithio gyda—[Anghlywadwy.]— i edrych ar y profiad sydd eisoes yn bodoli yno. Felly, bydd gennych chi drosolwg yn hynny o beth o'r hyn sy'n cael ei gomisiynu, sut y caiff ei wneud, ac, unwaith eto, swm penodol o arian i fynd i sicrhau'r gwelliant hwnnw, oherwydd os cawn ni welliannau o ran oedi wrth drosglwyddo gofal, nid mater fydd hi lle gallaf i neu'r Dirprwy Weinidog sefyll ar ein traed a dweud, 'Edrychwch, mae oedi wrth drosglwyddo gofal wedi gwella', ond, mewn gwirionedd, y caiff ein hadnoddau drwy'r holl system eu defnyddio'n llawer gwell a mwy effeithlon. Mae'n golygu y gall pobl nad oes angen iddyn nhw fod mewn gofal critigol mwyach gael eu symud i'r man lle mae angen iddyn nhw fod, ac y bydd hynny'n aml yn nes at eu cartrefi, yn enwedig os ydyn nhw'n symud o un o'n canolfannau trydyddol. Ond bydd hefyd yn golygu y bydd rhywun y mae angen iddo gael y lle hwnnw mewn gofal critigol yn fwy tebygol o fod yn y lleoliad cywir yn gyflym, oherwydd rydym ni yn cydnabod bod diffyg hyblygrwydd, effeithlonrwydd a chapasiti yn golygu nad yw rhai pobl yn y lleoliad gorau posib ar gyfer eu gofal. Felly, mae ynglŷn â'r system gyfan. Mae'r oedi wrth drosglwyddo yn gwneud gwahaniaeth i'r lefel uchaf o ofal, ond hefyd i gael pobl i symud drwy'r system yn y cyfeiriad cywir, pa un a ydyn nhw'n symud i fyny neu i lawr yn y system. Felly, rwyf yn credu fod gennym ni'r math cywir o argymhellion fel y bydd hi nawr yn ymwneud â'r cyflawni.

Hoffwn ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad ac am yr wybodaeth ychwanegol a roddodd mewn ymateb i Angela Burns. Fel Angela Burns, fe'm trawyd gan ansawdd uchel iawn yr adroddiad hwn ac, fel y dywedodd y Gweinidog ac eraill, rydym ni'n ddiolchgar iawn i'r grŵp gorchwyl a gorffen am yr holl waith maen nhw wedi'i wneud ac, yn wir, i'r staff sy'n gweithio mewn amgylchiadau lle mae pwysau mawr, fel y dywedodd y Gweinidog.

Os gallaf ddychwelyd at y cwestiynau am y gyllideb—mae hyn yn £15 miliwn yn ychwanegol, sydd i'w groesawu'n fawr, ond nid yn llawer iawn i fynd i'r afael â'r hyn sy'n amlwg yn faterion o bwys y mae angen mynd i'r afael â nhw. A all y Gweinidog roi gwybod inni heddiw o ble ddaeth y £15 miliwn hwnnw? A yw hynny yn arian ychwanegol i'r gyllideb iechyd o rywle arall, neu a yw wedi cael ei ailddyrannu o rywle o fewn ei gyllideb gyfredol, oherwydd mae'r rhain yn amlwg yn benderfyniadau blaenoriaethol anodd iawn i'w gwneud, a chredaf y byddai'n ddefnyddiol inni wybod o ble mae'r arian yna wedi dod, yn arbennig? 

Mae gennyf ddiddordeb mawr yn y sylwadau a wnaeth mewn ymateb i Angela Burns am gynlluniau cyflawni, ond ni atebodd ei chwestiwn yn llwyr ynghylch a fydd y cyllid yn cael ei neilltuo ai peidio. A'n profiad ni yw y gall y Gweinidog weithiau osod disgwyliadau ar fyrddau iechyd lleol nad ydyn nhw bob amser yn eu cyflawni, felly hoffwn bwyso arno ychydig yn galetach ynglŷn â beth fydd y canlyniadau os byddant yn cymryd yr arian hwn ac yn ei wario ar rywbeth arall. Dydw i ddim yn awgrymu am eiliad y byddan nhw'n gwneud hynny, ac mae'r adroddiad yn wirioneddol glir ac mae'n nodi'r hyn sydd angen ei wneud felly ddylen nhw ddim teimlo'r angen i wneud hynny. Ond rwy'n poeni, gan fod hwn yn swm penodol iawn o arian i wneud gwaith penodol iawn, na fyddem ni eisiau iddo fynd ar goll.

Yng nghyd-destun yr elfen o fuddsoddi, pa drafodaethau mae'r Gweinidog neu ei swyddogion wedi'u cael ynghylch buddsoddiadau penodol mewn gwasanaethau yn y gogledd, lle y gwyddom ni sydd â rhai o'r problemau mwyaf—unedau damweiniau ac achosion brys sy'n parhau'n i berfformio'n wael sy'n cael sgileffaith ar sawl rhan arall o'r system, gormod o achosion gofal critigol sydd mewn gwirionedd yn cael eu hanfon o Gymru'n gyfan gwbl, gan gynnwys i Stoke, ac nid yw hynny'n dderbyniol yn y tymor hir, ac nid yw'n ddefnydd da o adnoddau yn y tymor hir chwaith? Felly, a all y Gweinidog ddweud wrthym ni heddiw pa fuddsoddiad penodol a fydd yn y gogledd i fynd i'r afael â'r materion y mae'r adroddiad yn tynnu sylw atyn nhw?

A all y Gweinidog ddweud ychydig mwy am ba mor ffyddiog ydyw ynghylch llwyddiant yr ymgyrch recriwtio, gan seilio hynny, efallai, ar sut hwyl y cafodd yr ymgyrchoedd blaenorol ar gyfer arbenigeddau eraill? Rwy'n falch iawn o weld y caiff hyn ei gynnwys nawr, a bydd yn ddiddorol clywed pa fath o ddisgwyliadau sydd gan y Gweinidog o ran ei chanlyniadau.

Cwestiwn ychydig yn benodol: mae adroddiad y grŵp wedi amlygu sut mae newidiadau i drefniadau pensiwn a threth wedi creu rhai heriau ar gyfer cynllunio gweithlu yn y maes hwn ac, yn ddiau, sut maen nhw'n effeithio ar adrannau eraill hefyd. A all y Gweinidog ddweud ychydig mwy wrthym ni ynghylch sut y mae'n bwriadu sicrhau bod byrddau iechyd yn ymateb i'r heriau hynny, oherwydd mae'n amlwg nad ydyn nhw'n mynd i ddiflannu?

Ac yn olaf, a gaf i ofyn i'r Gweinidog am rywfaint o eglurder ynglŷn â'r amserlen, yr amserlen ar gyfer gweithredu? Cymerais o'r hyn a ddywedodd fod rhywfaint o frys yn y gwaith hwn a'i fod yn disgwyl i'r byrddau iechyd ymateb yn gyflym, ond hoffwn wybod pryd y mae'n teimlo efallai y bydd yn gallu adrodd yn ôl i'r Siambr hon am y cynnydd a gyflawnwyd o ran dyheadau'r adroddiad.

Diolch am y gyfres o gwestiynau. O ran yr adnodd newydd, mae'n adnodd canolog. Nid yw'n ymwneud ag ailddyrannu cyllidebau a oedd eisoes yn bodoli o fewn byrddau iechyd, ond mae yna rywbeth ynghylch sut mae byrddau iechyd yn defnyddio'r adnoddau sydd eisoes ar gael iddyn nhw hefyd. Nid dim ond dweud y bydd capasiti ychwanegol yn cael ei ddarparu drwy arian ychwanegol o'r ganolfan yn unig yw hyn, ond arian o'r canol yw'r £15 miliwn a bydd yr Aelodau yn cofio i'r Gyfadran Meddygaeth Gofal Dwys fynegi pryderon ynghylch capasiti gofal critigol y llynedd, a gofynnais i brif weithredwr GIG Cymru gwrdd â nhw, ac mae hynny wedi helpu i lywio rhywfaint o'r gwaith yr ydym ni wedi'i wneud ers hynny, ac mae aelodau'r gyfadran, wrth gwrs, wedi bod yn rhan o'r grŵp gorchwyl a gorffen. Ac mae hynny'n dod yn ôl at y sylw a wnaethoch chi yn ddiweddarach am y gogledd. Daw'r capasiti ychwanegol yr ydym ni'n sôn amdano—saith gwely ychwanegol—o ffrydiau gwaith y maen nhw wedi'u cymeradwyo hefyd. Dyna'r capasiti ychwanegol y dylai'r cyllid ei ryddhau, ond ar y sail bod cynlluniau priodol ynglŷn â sut y byddant yn gwneud hynny, sut y byddant yn gwneud hynny a sicrhau bod y capasiti ar gael i gyflawni. Ond, fel y dywedais mewn ymateb i Angela Burns, mae'n rhaid cyfuno hynny gyda defnydd mwy effeithlon o adnoddau ac, yn arbennig, fel y dywedais yn fy natganiad, oedi wrth drosglwyddo gofal, maes lle y gallem ni wneud gwell defnydd o'r hyn sydd gennym ni eisoes yn ogystal â'r capasiti ychwanegol yr ydym ni'n gobeithio ei greu.

Rwy'n credu fy mod i wedi ymdrin â'r sylw am yr hyn fydd yn digwydd os bydd pobl yn ceisio gwario arian mewn ffordd wahanol. Rwyf wedi bod yn glir y gellir cymryd yr arian yn ôl mewn meysydd eraill. Caiff byrddau iechyd eu rheoli. Yn y maes hwn, mae'n rhaglen a gyfarwyddir yn genedlaethol, ac rwy'n disgwyl i'r arian gael ei wario yn y ffordd honno, ac ni fydd byrddau iechyd yn gallu dod o hyd i ffordd wahanol o wario arian yn amhriodol. Mae'r argymhellion yn gymharol dynn a chlir o ran sut y caiff arian ei wario, ac felly nid oes llawer o gyfleoedd i ddefnyddio'r arian mewn meysydd eraill o'r gwasanaeth.

O ran eich sylw am yr hyn a fydd yn digwydd gyda gweithgarwch recriwtio, wel, mae gennym ni hanes da drwy 'Hyfforddi. Gweithio. Byw.', ac mae hynny'n seiliedig ar weithio gyda meysydd gwasanaeth, gan weithio gyda grwpiau cynrychioliadol o fewn y maes gwasanaeth hwnnw, ynglŷn â'r hyn sy'n ddeniadol ar hyn o bryd o ran y ffordd yr ydym ni'n darparu ein gwasanaeth a'r hyn a fyddai'n gwneud y gwasanaeth hwnnw'n fwy deniadol. Ac, mewn gwirionedd, mae gallu rhoi barn am ddyfodol y gwasanaeth yn y tymor hir yn rhywbeth y dylai'r staff ei gael yn atyniadol. Ac, wrth gwrs, yn gefndir i hyn mae argymhellion grŵp o glinigwyr sy'n gweithio yn y maes gwasanaeth hwn ar hyn o bryd sy'n cydnabod y pwysau sy'n bodoli ond hefyd sut y gellid cael gwell gwasanaeth i gyflawni ar gyfer ein cleifion ond hefyd, wrth gwrs, ar gyfer ein staff—lle gwell iddyn nhw wneud eu gwaith. Ac rydym ni'n cael llwyddiant o ran seiciatreg, lleoedd hyfforddi meddygon teulu, fferylliaeth, nyrsys a therapyddion yn y rhaglen 'Hyfforddi. Gweithio. Byw.', felly mae gennym ni resymau dros fod yn gadarnhaol ynghylch ein gallu i wneud mwy yn y maes hwn hefyd.

Disgwyliaf y darperir cynlluniau yn yr hydref, a disgwyliaf weld cynnydd o fewn y 12 mis nesaf fwy neu lai. Ond mae rhywfaint o hyn, yn fy marn i, yn ymwneud â gwella sgiliau'r staff sydd gennym ni ar hyn o bryd, yn ogystal â'r staff ychwanegol y mae angen inni eu cael i gyflawni'r capasiti yr ydym ni eisiau ei ddarparu. Felly, dydw i ddim yn mynd i gymryd arnaf y bydd hwn yn ateb cyflym. Mae gennym ni eglurder ynghylch sut y dylid gwario'r arian a'r manteision y dylid eu cael.

Diolch am eich datganiad, Gweinidog, ac am ddarparu copi o adroddiad terfynol y grŵp gorchwyl a gorffen inni. Hoffwn hefyd ddiolch i aelodau'r grŵp gorchwyl a gorffen am eu gwaith yn ein helpu i drawsnewid gwasanaethau iechyd i'r rhai sy'n ddifrifol wael yng Nghymru. Mae casgliadau'r adroddiad i'w croesawu, gyda'r amcanion yn glir a chryno, ynghyd ag argymhellion rhagorol.

Fel y mae'r grŵp yn gywir yn ei nodi ac mae'r Gweinidog yn cydnabod, mae cryn straen yn cael ei roi ar wasanaethau gofal critigol a sut y bydd y straen hwn yn dwysáu yn y dyfodol oherwydd newidiadau demograffig. Ac, fel y dywedwyd, mae'n bwysig, fel gyda gwasanaethau gofal iechyd eraill, ein bod yn cyflymu'r broses o newid o fewn gofal critigol, gan gynnwys y model o ddarpariaeth ledled Cymru, er mwyn sicrhau bod y gwasanaethau cywir yn y lle cywir i'r rhai sy'n ddifrifol wael bryd hynny. Ymddengys mai problemau gweithlu yw'r rhwystr mwyaf i gynyddu gwasanaethau gofal critigol, ac mae recriwtio a chadw staff yn ffactorau pwysig o hyd ledled y GIG.

Gweinidog, mae'r grŵp gorchwyl a gorffen yn cyfeirio at yr effaith y mae newidiadau diweddar mewn pensiwn yn eu cael, o gofio'r ddibyniaeth ar ymgynghorwyr yn cynnal sesiynau ychwanegol. Felly, pa drafodaethau ydych chi wedi'u cael gyda Llywodraeth y DU ynglŷn â'r effaith y mae newidiadau treth a phensiwn yn eu cael ar ein GIG? Rwyf wedi cael gwybod bod y newidiadau diweddar yn annog mwy a mwy o feddygon i beidio â chynnal sesiynau ychwanegol ledled y GIG. Mae'n amlwg bod angen inni recriwtio mwy o staff ar gyfer ein gwasanaeth gofal critigol, ond ni fydd y personél hyn yn ymddangos dros nos, ac, felly, Gweinidog, beth ydych chi'n ei wneud i sicrhau nad yw gwasanaethau gofal critigol yn dirywio ymhellach hyd nes y bydd gennym ni ddigon o staff i ddiwallu'r galw presennol ac yn y dyfodol? Yn bwysig, Gweinidog, a yw'r cyllid wedi'i glustnodi?

Gweinidog, rwy'n croesawu eich agwedd genedlaethol at ofal critigol. O gofio bod y rhwydwaith trawma sylweddol wedi'i gyflwyno, beth ydych chi'n ei wneud i sicrhau bod gennym ni ddigon o gapasiti i drosglwyddo cleifion yn y dyfodol?

Yn olaf, Gweinidog, rwyf hefyd yn croesawu'r pwyslais a roddir ar leihau oedi wrth drosglwyddo o ofal critigol. Fodd bynnag, mae gennym ni broblemau o hyd o ran oedi wrth drosglwyddo gofal drwy'r system gyfan ac yn ddiweddar dysgais am enghraifft o glaf strôc oedrannus yn cael ei anfon adref heb fod unrhyw becyn gofal ar gael. Pa drafodaethau ydych chi wedi'u cael gyda'ch cydweithwyr mewn llywodraeth leol ynghylch cynyddu capasiti gofal cymdeithasol, ac ystyried yr effaith y mae hyn yn ei chael ar wasanaethau megis gofal critigol? Oherwydd bu'r hen ŵr 85 oed hwn yn aros naw awr mewn uned ddamweiniau ac achosion brys am wely, sut fyddwch chi, felly, yn sicrhau bod digon o welyau ar gyfer pobl, oherwydd roedd ei ysbyty lleol hefyd yn llawn dop? Diolch ichi, unwaith eto, Gweinidog, ac edrychaf ymlaen at weithio gyda chi i wella gwasanaethau gofal critigol i gleifion yng Nghymru.

Diolch. O ran y gweithlu, wrth gwrs, o ran sefydlogi'r gweithlu nawr, buddsoddwyd £5 miliwn yn y maes arbennig hwn dros y gaeaf diwethaf, a hynny'n fwriadol er mwyn ceisio sefydlogi'r rhan benodol hon o'r gwasanaeth wrth i ni edrych tua'r dyfodol. O ran eich sylw am oedi wrth drosglwyddo gofal, mae'n eithaf diddorol, a dweud y gwir, oherwydd, pan oeddwn yn mynd drwy amryw o wahanol ysbytai ledled y wlad, fel y caiff pob Gweinidog iechyd y cyfle i wneud drwy gydol y flwyddyn ac yn arbennig drwy'r gaeaf, mae ein hymgynghorwyr meddygol brys mewn gwirionedd yn griw eithaf gonest, a byddan nhw'n dweud wrthych chi yr hyn y maen nhw'n ei gredu sy'n gweithio a'r hyn nad yw'n gweithio. Yr hyn sydd wedi bod yn ddiddorol iawn i mi yw nad ydyn nhw wedi gwneud cais am fwy o welyau yn yr ysbyty yn gyffredinol. Ac rydym ni'n dadlau'n aml am niferoedd gwelyau yn y lle hwn, wrth ddweud, 'rydych chi wedi cael gwared ar ormod o welyau o'r system dros gyfnod hir', ond, a dweud y gwir, eu hangen mawr nhw yw sicrhau mwy o gapasiti mewn gofal cymdeithasol. Cefais ychydig o sgyrsiau diddorol iawn yn ystod y gaeaf pryd dywedon nhw, 'Mae gennym ni her ar hyn o bryd, ond nid wyf yn credu mai cael 20 neu 30 o welyau ychwanegol yn yr ysbyty ar ben yr hyn sydd gennym ni yn barod yw'r ateb'. Roedden nhw'n dweud, 'rydym ni eisiau cael mwy o gapasiti ym maes gofal cymdeithasol i ryddhau pobl o'r ysbyty', oherwydd roedden nhw i gyd yn gwybod am y niferoedd mawr o bobl feddygol iach a oedd yn yr ysbyty, a dyna oedd yr her o ran y system gyfan yn methu â symud pobl i'r man lle'r oedd angen iddyn nhw fynd iddo.

Rwyf wedi crybwyll y materion hyn ac wedi cael trafodaethau gyda byrddau iechyd a llywodraeth leol gyda'i gilydd ar oedi wrth drosglwyddo gofal. Yn ddiweddar, rwyf wedi cwblhau cyfres o gyfarfodydd gyda phob bwrdd partneriaeth ranbarthol, arweinwyr iechyd a llywodraeth leol, ac rwyf wastad, ers —. Wel, yn dilyn fy nhrafodaethau cyntaf am oedi wrth drosglwyddo gofal, lle siaradais yn unigol ag awdurdodau lleol ac wedyn eu bwrdd iechyd a chanfod eu bod yn dweud yn fras mai'r partner nad oedd yn yr ystafell a oedd yn gyfrifol, rwyf bob amser wedi cael cyfarfodydd ar y cyd. Mae wedi bod yn ffordd well o lawer i ddeall sut y gallai ac y dylai'r cynnydd edrych. Ac mae pawb yn deall bod hyn yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth, ond, i'r un graddau iddyn nhw hefyd, boed ym maes iechyd neu lywodraeth leol, ac rydym ni mewn sefyllfa well o lawer, gyda llai o oedi wrth drosglwyddo gofal nag erioed o'r blaen, ond yn Lloegr, fel arall mae'r duedd. Felly, rydym ni'n gwneud rhai pethau'n gywir, ond mae a wnelo â faint yn fwy y mae angen i ni ei wneud.

Ac yna eich sylw am newidiadau pensiwn: wel, mae hon yn her fawr i'r gwasanaeth iechyd, nid yn unig yn y maes hwn, ond yn her lawer ehangach, ac nid dim ond yn her i Gymru. Mae'n effeithio ar bob un genedl yn y DU, pob un partner yn y gwasanaeth iechyd gwladol, ac mae'n gwenwyno'r ewyllys da sy'n bodoli ymysg ein staff sy'n barod i wneud gwaith ychwanegol yn y gwasanaeth iechyd gwladol, gan gynnwys gweithio ar fentrau rhestrau aros ar nosweithiau a'r penwythnosau, a nawr maen nhw'n darganfod biliau treth sylweddol ac annisgwyl yn cyrraedd eu stepen drws. Mae'n broblem sydd wedi'i chreu drwy newid rheolau'r Trysorlys a'r perygl yw y byddwn yn gyrru gweithwyr y GIG allan o'r gwasanaeth iechyd—nid meddygon yn unig, ond staff eraill hefyd—a bydd yn rhaid i ni brynu'r gwasanaethau hynny wedyn a bydd yn costio cymaint os nad mwy na'r hyn y byddem ni fel arall yn ei dalu i staff y GIG. Y risg arall, wrth gwrs, yw, os byddwn yn gyrru staff sydd ar gyflogau breision allan o gynllun pensiwn y GIG, yna mae'n bosib y byddwn yn tanseilio'r cynllun ar gyfer y dyfodol. Felly, rwyf eisoes wedi gohebu â Llywodraeth y DU gyda hyn mewn golwg; y bwriad yw cynnal ymgynghoriad ffurfiol yn y dyfodol agos. Ond rwyf yn gobeithio bod y Trysorlys yn barod i wrando ar bob rhan o'r gwasanaeth iechyd hwladol a gwneud y peth cywir i'n GIG ni, neu fe fyddwn ni i gyd yn talu pris os gwrthodant wneud hynny.

Diolch yn fawr iawn, Gweinidog. Diolch.