2. Pa gamau y bydd Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i wella pa mor gyflym y caiff cleifion eu rhyddfau o'r ysbyty yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg? OQ57087

Mae Llywodraeth Cymru wedi darparu cyllid ychwanegol sylweddol i gefnogi prosesau rhyddhau cleifion a llif cleifion gwell, gan gynnwys yn ardal Cwm Taf Morgannwg. Rydym hefyd yn gweithio i fynd i'r afael â phroblemau gweithlu a chapasiti cyfredol ym maes gofal cymdeithasol i gynorthwyo’r broses o ryddhau cleifion yn gyflymach, gan gynnwys drwy'r cyflog byw gwirioneddol i weithwyr gofal.

Weinidog, diolch am yr ateb hwnnw, a gallech ailadrodd y cwestiwn rwy'n ei ofyn am ardal fy mwrdd iechyd fy hun ar gyfer Cymru gyfan, lle nad oes un ateb, ond mae'n fater o gael yr adnoddau cywir ar draws yr ystod honno o ffactorau a fydd yn helpu i gyflymu’r broses o ryddhau cleifion. Ac wrth gwrs, mae hyn yn bwysig i gleifion yn yr ysbyty ac yn bwysig o ran rhyddhau gwelyau, ond hefyd o ran cael pobl adref, fel y gellir eu cefnogi i fyw'n annibynnol yn y lle y maent eisiau bod mor gyflym â phosibl. A allwch chi roi sicrwydd imi y byddwch yn parhau i weithio gydag awdurdodau lleol Rhondda Cynon Taf a Phen-y-bont ar Ogwr yn ogystal â'r bwrdd iechyd i sicrhau bod yr adnoddau yn y lle iawn ar yr adeg iawn, a bod y gefnogaeth yno hefyd ar gyfer y sector gwirfoddol, fel Gofal a Thrwsio Cymru ac eraill, a'r timau cymorth cartref sy'n gwneud gwaith rhyngddisgyblaethol mor wych?

Diolch i Huw Irranca-Davies am y cwestiwn pwysig hwnnw. Rwy'n credu ein bod ni i gyd yn gwybod bod hwn yn gyfnod anodd i iechyd a gofal cymdeithasol, ac yn gwybod pa mor niweidiol yw hi i bobl aros yn yr ysbyty am gyfnodau hirach nag sydd angen. Felly, rydym yn parhau i weithio'n agos iawn gyda phartneriaid iechyd a gofal i gefnogi prosesau rhyddhau effeithiol ac rydym wedi darparu cyllid ychwanegol sylweddol. Mae'r gronfa gofal integredig a'r gronfa drawsnewid wedi cynorthwyo byrddau partneriaeth rhanbarthol i ddatblygu ffyrdd integredig newydd o weithio. Ym mwrdd Cwm Taf Morgannwg, er enghraifft, mae'r prosiect 'cadw'n iach gartref' wedi parhau i ddatblygu, gan atal derbyn pobl i'r ysbyty yn ddiangen a sicrhau bod y bobl sydd angen eu derbyn i'r ysbyty yn cael eu rhyddhau'n amserol. Mae'r gronfa gofal integredig hefyd yn ariannu cydgysylltwyr rhyddhau iechyd a gofal cymdeithasol ym mwrdd Cwm Taf Morgannwg, sydd hefyd yn helpu gyda rhyddhau amserol. Yn ogystal, soniodd yr Aelod am Gofal a Thrwsio Cymru; fe wnaethom ddarparu dros £0.5 miliwn yn 2021-2022 i Gofal a Thrwsio Cymru i ddarparu'r gwasanaeth 'ysbyty i gartref iachach’ sy'n hwyluso'r broses o ryddhau cleifion hŷn agored i niwed o'r ysbyty yn fwy diogel ac yn gyflymach. Ac yn rhanbarth Cwm Taf Morgannwg, darperir y gwasanaeth yn Ysbyty Tywysoges Cymru, Ysbyty Brenhinol Morgannwg ac Ysbyty Tywysog Siarl. Felly, rwy'n cytuno â'r Aelod ei bod yn hollol hanfodol ein bod yn gweithio'n agos gyda'r awdurdodau lleol a chyda'r bwrdd iechyd yn y cyfnod anodd hwn er mwyn i'r gwasanaethau sicrhau’r integreiddiad mwyaf posibl.

Weinidog, pe bai eich Llywodraeth wedi darparu system iechyd a gofal cymdeithasol fwy integredig dros yr 20 mlynedd diwethaf, efallai y byddai cynlluniau rhyddhau cleifion o'r ysbyty wedi bod yn fwy effeithlon ac yn well ar gyfer gofal cleifion. Rydym yn gwybod bod rhai cleifion yn aros yn hwy yn yr ysbyty oherwydd yr amser y gall ei gymryd i asesu eu hanghenion. A yw'r Gweinidog wedi ystyried defnyddio gweithwyr proffesiynol eraill fel therapyddion galwedigaethol a ffisiotherapyddion yn y gymuned yn ychwanegol at y gweithlu gofal cymdeithasol, a beth am asesiadau cartref cyn llawdriniaeth ar gyfer y cleifion hyn? Os hoffai'r Gweinidog wybod mwy amdano, rwy’n hapus i'w drafod â hi. Diolch.

Diolch yn fawr iawn, a diolch am y cynnig i'w drafod ymhellach; byddwn yn hapus iawn i wneud hynny. Hoffwn wneud y pwynt, yn y bôn, fod y broblem hon sydd gennym yng Nghymru gydag oedi cyn rhyddhau cleifion o'r ysbyty a'r system gofal cymdeithasol yn broblem sydd i’w gweld ledled y DU. Clywais ar Radio 4 y bore yma am y problemau mawr y maent yn eu cael yn Lloegr, felly nid yw hyn yn unigryw i Gymru. Yr hyn sy’n rhaid i ni ei wneud yw ceisio dod o hyd i ateb iddo, ac rydym yn gweithio’n galed iawn i geisio gwneud hynny. Mae'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol a minnau yn cyfarfod yn wythnosol â chynrychiolwyr o'r byrddau iechyd a’r awdurdodau lleol i geisio dod o hyd i ffordd i fynd i'r afael â'r oedi niweidiol hwn cyn rhyddhau o'r ysbyty. Ac felly, rydym yn gwneud popeth yn ein gallu, ond mae'n broblem ledled y DU.

Dirprwy Weinidog, mae fy nghwestiwn i yn ddilyniant mewn gwirionedd i gwestiwn Mr Hussain, ac rŷn ni'n ffodus iawn o'i arbenigedd e yn y Senedd yma. Mae fy nghwestiwn i ynglŷn ag wythnos nesaf, bydd y grwp trawsbleidiol ar ddementia yn cyhoeddi adroddiad ynglŷn â gofal ysbyty, ac un argymhelliad yw slotiau penodol i adael i bobl sy'n dioddef o ddementia adael yr ysbyty. Y rheswm am y slotiau penodol hynny yw i sicrhau bod cartrefi gofal, gofalwyr a theuluoedd yn cael cyfle i drafod y rhyddhau o'r ysbyty ac i gyfrannu at hynny. Argymhelliad arall yw sicrhau bod yna dimoedd i adael i bobl adael yr ysbyty a bod y timoedd yna'n sicrhau wedyn bod y gwaith papur, y meddyginiaeth a'r drafnidiaeth yn eu lle yn barod pan fydd y person yn gadael yr ysbyty. Fel rŷch chi'n gwybod, mae'n hanfodol cael y cydweithio agos yma rhwng y sector iechyd a'r sector gofal cymdeithasol. A wnewch chi, a hefyd y Gweinidog iechyd a'r Dirprwy Weinidog iechyd meddwl, edrych yn fanwl ar yr adroddiad yma a'r argymhellion a gweithredu arnyn nhw? Diolch yn fawr.

Diolch yn fawr iawn am y wybodaeth am yr adroddiad hwn. Mae'n swnio'n adroddiad hynod ddiddorol a chredaf y byddai pob un ohonom yn falch o'i ddarllen a gweld a allem fynd ar drywydd unrhyw rai o'r awgrymiadau. Cytunaf yn llwyr fod angen i bobl â dementia, pan fyddant yn gadael yr ysbyty neu ar unrhyw adeg mewn gwirionedd, gael lle ac amser a'r tîm integredig i gynllunio'n ofalus ar eu cyfer. Felly, diolch yn fawr iawn am y gwaith a wnaethoch ar yr adroddiad hwn. Edrychaf ymlaen yn fawr at ei ddarllen.