Diolch i’r Gweinidog. Rŷm ni nawr yn symud ymlaen i’r eitem nesaf ar yr agenda, sef y datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros iechyd ar adolygiad seneddol i wasanaethau iechyd a gofal. Rwy’n galw ar Ysgrifennydd y Cabinet, Vaughan Gething.

Diolch i chi, Lywydd. Rydym yn credu, fel y pleidiau eraill, fod yr amser yn iawn bellach am sgwrs gyflawn ac aeddfed ynglŷn â sut yr ydym yn siapio dyfodol gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol yma yng Nghymru.

Cytunwyd ar yr adolygiad seneddol o iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru fel rhan o'n compact, 'Symud Cymru Ymlaen', gyda Phlaid Cymru. Hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn i ddiolch nid yn unig i Blaid Cymru ond i’r holl bleidiau yma am eu cyfraniad a'u cydweithrediad wrth gytuno ar y cylch gorchwyl ac aelodaeth y panel, gan alluogi pob un ohonom i symud hyn ymlaen.

Bydd y panel yn adolygu'r dystiolaeth orau sydd ar gael i nodi’r materion allweddol sy'n wynebu ein gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol ac yn tynnu sylw at yr heriau y bydd y rhain yn eu cyflwyno dros y blynyddoedd nesaf. Er enghraifft, mae heriau o ran cyllid y GIG o fewn cyllideb Llywodraeth Cymru sy’n lleihau, cynllunio'r gweithlu, recriwtio a chadw, a bodloni gofynion cynyddol gofal iechyd a disgwyliadau'r cyhoedd sy’n cynyddu. Bydd yr adolygiad yn archwilio’r opsiynau o ran y ffordd ymlaen, ac yna bydd yn gwneud argymhellion ynghylch sut y gallai’r gwasanaeth iechyd a gofal edrych yn y dyfodol.

Bydd y tîm adolygu wrth gwrs yn manteisio ar y gwaith sydd eisoes wedi ei wneud a’i gwblhau yng Nghymru gan y Sefydliad Iechyd, y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygu Economaidd, Ymddiriedolaeth Nuffield, Comisiwn Bevan ac, yn wir, Gronfa'r Brenin. Bydd yn tynnu ynghyd y canfyddiadau ac yn nodi bylchau yn y dystiolaeth a'r wybodaeth y bydd yr adolygiad yn ceisio eu llenwi. Trafodwyd a chytunwyd ar y cylch gorchwyl â phartïon eraill a bydd yn cael ei gyhoeddi yn ddiweddarach heddiw. Bydd y panel hefyd yn cyfarfod i’w drafod yn ddiweddarach y mis hwn.

Rydym i gyd wedi cytuno y dylai'r panel adolygu fod yn annibynnol, a chynnwys arweinwyr blaenllaw, rhanddeiliaid ac academyddion sydd ag ystod eang o gefndiroedd. Felly, heddiw, rwyf yn falch o gyhoeddi bod Dr Ruth Hussey wedi cytuno i gadeirio'r adolygiad. Cafodd Ruth ei geni yn y gogledd, mae’n gyn brif swyddog meddygol Cymru, mae wedi bod yn gyfarwyddwr rhanbarthol iechyd cyhoeddus yn GIG y gogledd-orllewin ac wedi gweithio gyda thîm pontio Iechyd Cyhoeddus Lloegr yn yr Adran Iechyd. Mae hi hefyd wedi bod yn gyfarwyddwr iechyd cyhoeddus dros Lerpwl ac yn uwch ddarlithydd mewn iechyd cyhoeddus ym mhrifysgol Lerpwl.

Mae gan Ruth lawer iawn o brofiad, gwybodaeth drylwyr am y system yma yng Nghymru, yn ogystal â thu hwnt i'n ffin ac o fewn y darlun ehangach o iechyd a gofal cymdeithasol. Bydd y canlynol yn ymuno â hi ar y panel adolygu: Yr Athro Anne Marie Rafferty, sef athro nyrsio a deon ysgol nyrsio a bydwreigiaeth Florence Nightingale yng Ngholeg y Brenin, Llundain, ac mae hi hefyd yn gymrawd y Coleg Nyrsio Brenhinol; Yr Athro Keith Moultrie, sef pennaeth y Sefydliad Gofal Cyhoeddus ym Mhrifysgol Brookes Rhydychen, sydd wedi gweithio'n uniongyrchol â’r Adran Iechyd a'r Adran Addysg, y Comisiwn Ansawdd Gofal a Thîm Gwella ar y Cyd yr Alban, ac mae ganddo hefyd brofiad o weithio yng Nghymru; Yr Athro Nigel Edwards, sef prif weithredwr Ymddiriedolaeth Nuffield, sydd wedi bod yn ymgynghorydd arbenigol i ganolfan ragoriaeth fyd-eang KPMG ar gyfer Gwyddorau iechyd a bywyd, yn uwch gymrawd yng Nghronfa'r Brenin, ac mae hefyd wedi bod yn gyfarwyddwr polisi Cydffederasiwn y GIG am 11 mlynedd; a Dr Jennifer Dixon, prif weithredwr y Sefydliad Iechyd. Cyn hynny roedd yn brif weithredwr Ymddiriedolaeth Nuffield rhwng 2008 a 2013 ac mae hi wedi bod yn ymgynghorydd polisi i brif weithredwr y gwasanaeth iechyd gwladol yn flaenorol.

Er mwyn ehangu’r persbectif ymhellach, bydd cynrychiolydd busnes ar y panel hefyd a byddaf, wrth gwrs, yn trafod y swydd honno gyda llefarwyr pleidiau eraill. Bydd tri aelod ex officio o'r panel hefyd: Yr Athro Syr Mansel Aylward, cadeirydd Comisiwn Bevan, athro addysg iechyd cyhoeddus ym Mhrifysgol Caerdydd a chyn brif gynghorydd meddygol yn Asiantaeth y Cyn-filwyr yn y Weinyddiaeth Amddiffyn; Yr Athro Don Berwick, sy'n llywydd emeritws ac uwch gymrawd yn y Sefydliad Gwella Gofal Iechyd. Mae'n gyn athro pediatreg a pholisi gofal iechyd ac ar hyn o bryd yn ddarlithydd yn yr adran polisi gofal iechyd yn Ysgol Feddygol Harvard, ac yn awdurdod rhyngwladol blaenllaw ar ansawdd a gwella gofal iechyd. Yr aelod ex officio olaf yw’r Fonesig Carol Black, pennaeth Coleg Newnham Caergrawnt, cyn lywydd Coleg Brenhinol y Ffisigwyr ac Academi’r Colegau Meddygol Brenhinol. Bydd hyn yn galluogi’r panel i elwa ar eu harbenigedd a’u profiad rhyngwladol helaeth.

Rhyngddynt, dylai fod gan y panel hwn, felly, yr arbenigedd a'r gallu i ddarparu asesiad cynhwysfawr ac annibynnol o'r ffordd orau o fynd i'r afael â'r materion mawr sy'n ein hwynebu mewn perthynas ag iechyd a gofal cymdeithasol. Bydd y tîm adolygu yn cael ei gefnogi gan grŵp cyfeirio ehangach o randdeiliaid yn cynnwys cynrychiolwyr o gyrff proffesiynol a sefydliadau gwasanaethau cymdeithasol. Rwyf yn disgwyl y bydd y tîm adolygu yn cymryd tua blwyddyn i baratoi ei adroddiad, ond rwyf hefyd yn disgwyl y gallai canfyddiadau interim fod ar gael cyn hynny. Bydd hyn yn caniatáu amser i drafod yr argymhellion, cynnal dadl yn eu cylch a’u rhoi ar waith o fewn y tymor Cynulliad hwn. A byddaf, wrth gwrs, yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Cynulliad wrth i'r gwaith fynd yn ei flaen.

A gaf i groesawu’r datganiad yma gan yr Ysgrifennydd Cabinet? Rwy’n ddiolchgar hefyd am y cydweithio sydd wedi bod ers y cytundeb wedi’r etholiad wrth inni roi cig ar yr asgwrn o ran yr hyn yr oedd Plaid Cymru wedi’i gynnig i gael adolygiad seneddol fel rhan o’r cytundeb hwnnw. A gaf i nodi fan hyn fy mod i’n dymuno’n dda iawn i’r tîm newydd o dan arweinyddiaeth Dr Ruth Hussey? Rwy’n edrych ymlaen at gael cwblhau’r tîm yna gyda phenodiad o gynrychiolaeth y byd busnes.

Mae gen i nifer o gwestiynau—tri chwestiwn. Y cyntaf: a fydd yna gyfnod cychwynnol byr o ymgynghori ar y cylch gorchwyl cyn i’r tîm fwrw ymlaen efo’r adolygiad yn llawn, rhag ofn bod yna waith mireinio ar y cylch gorchwyl fel y mae o’n cael ei roi i dîm yr adolygiad? Yn ail, a allaf ofyn sut mae profiad y claf yn mynd i gael ei glywed o dan yr adolygiad yma, a hynny’n cynnwys sut y gallwn ni, fel Aelodau Cynulliad, fwydo trwodd profiadau’r cleifion sy’n dod i’n sylw ni yn ein hetholaethau?

Yn drydydd, rwy’n gweld bod yr Ysgrifennydd Cabinet yn dweud y bydd y tîm yn edrych ar ganfyddiadau cyfres o adolygiadau eraill sydd wedi bod yn y blynyddoedd diwethaf, yn cynnwys gan yr Health Foundation, yr OECD, Nuffield Trust, Comisiwn Bevan ac ati. A allaf i ofyn pa mor hyderus ydy’r Ysgrifennydd Cabinet y cawn ni olwg wirioneddol ffres ar sut mae ateb heriau gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol yn y dyfodol? Nid egluro’r problemau ac edrych dim ond ar argymhellion sydd wedi cael eu gwneud yn y gorffennol ydym ni eisio ei wneud. Hefyd, pa mor hyderus ydy’r Ysgrifennydd Cabinet y gwelwn ni ymdrech gwirioneddol yma i ddysgu o arloesedd rhyngwladol?

Diolch i'r Aelod am y cwestiynau a’r sylwadau. Unwaith eto, mae hon yn eitem sy'n deillio o gytundeb rhwng y ddwy blaid—bod plaid arall yn y Siambr hon wedi ymuno â ni mewn ffordd gadarnhaol i sicrhau sefyllfa unedig, gobeithio, i ddechrau ohoni. Yna bydd gennym i gyd heriau i'w hwynebu pan fydd yr adolygiad yn cyflwyno ei argymhellion. Does dim osgoi'r ffaith bod heriau gwirioneddol i wleidyddion o bob plaid o ran sut yr ydym yn mynd i gael sgwrs aeddfed nid dim ond nawr, ond aeddfedrwydd yn ein sgyrsiau yn y dyfodol, pan fydd dewisiadau anodd gennym ni i gyd i'w gwneud am yr hyn yr ydym am ei weld a sut y byddwn yn gwireddu’r dewisiadau hynny.

Yn awr, gan droi at eich tri phwynt bras, rwy’n credu, yn amlwg, o ran y telerau y cytunwyd arnynt rhwng y pleidiau, rydym wedi cytuno ar fan cychwyn, ond rwyf yn cytuno y bydd yn ddoeth cael barn aelodau’r panel eu hunain am hyd a lled y telerau yr ydym wedi eu rhoi iddynt a sicrhau bod y telerau yn ddigon tynn. Rwy’n awyddus iawn, fel y byddwch yn gwybod o'n trafodaethau blaenorol, i sicrhau nad oes gennym ymchwiliad hir, sy’n parhau i fynd rhagddo ac sy'n cymryd blynyddoedd a blynyddoedd a blynyddoedd. Rwyf eisiau rhywbeth sy’n mynd i fod yn ddefnyddiol ac yn ymarferol er mwyn i ni roi rhai atebion am y dyfodol yn y tymor hwn a’r tymor nesaf.

Dyna hefyd pam nad ydym wedi cyflwyno strategaeth newydd ar gyfer y GIG. Nid yw 'Law yn Llaw at Iechyd' wedi'i holynu gan strategaeth olynol yn awr, gan ein bod yn mynd i gael yr adolygiad hwn. Ac ni fyddai'n gwneud synnwyr, fel y dywedais, yn fy marn i, yma yn y Siambr hon ac yn ein cyfarfodydd, i ddweud y byddaf yn cyflwyno strategaeth newydd ar gyfer y GIG a chael yr adolygiad hefyd. Mae’n rhaid i’r adolygiad fod yn ystyrlon, ac mae hynny hefyd yn golygu bod yn rhaid i’r cylch gwaith fod yn ddigon tynn i allu cael ei gyflawni o fewn y flwyddyn galendr honno. Os oes ychydig bach o lithriad, dyna un peth, ond nid wyf yn credu o gwbl ei bod o fudd i unrhyw un i’r adolygiad hwn barhau am nifer o flynyddoedd.

O ran barn y claf a safbwynt y claf, unwaith eto, mae'r rhain yn bethau yr ydym wedi eu trafod yn y gorffennol. Felly, yn union fel y gwnaed gyda’r adolygiad o Geisiadau Cyllido Cleifion Unigol, rydym wedi llwyddo i ddod o hyd i ffordd o sicrhau bod safbwynt y claf yn real ac yn cael ei ystyried yn uniongyrchol yn yr adolygiad. Byddwn yn disgwyl y byddai'n rhaid inni gytuno a dod o hyd i fecanwaith tebyg hefyd. Byddwn yn disgwyl hynny nid yn unig mewn cysylltiad â’r alwad am dystiolaeth, oherwydd yn yr alwad gyffredinol honno am dystiolaeth gallwn ddisgwyl i bobl sy'n freintiedig ac yn rhan o sefydliadau gymryd rhan, ond rwyf eisiau gwneud yn siŵr bod gennym safbwynt y claf, sydd wedi’i hwyluso, ynghylch profiad pobl—nid safbwynt y claf yn unig, ond safbwynt dinasyddion, ar draws maes iechyd a gofal. Felly, mae hynny'n sicr yn rhywbeth yn ein meddyliau ni yr ydym eisiau sicrhau y gall y panel adolygu ei ystyried yn uniongyrchol.

Mae hynny wedyn yn arwain at y pwynt olaf a wnaethoch chi, ynghylch arloesedd a hefyd olwg newydd ar y dyfodol. Rydym yn disgwyl i'r panel roi syniad o rai o'r heriau hynny ar gyfer y dyfodol. Mae gennym nifer o heriau sydd wedi’u crybwyll droeon yr ydym eisoes yn eu hwynebu. Mae hyn yn ymwneud ag edrych ar ble rydym nawr a ble y gallem fod yn y dyfodol, a’r opsiynau o ran cyrraedd yno, ac yn ymwneud â sut rydym yn wynebu ac yn ymdrin â’r heriau hynny eisoes. Felly, dyna iechyd a gofal gyda’i gilydd—integreiddio gofal sylfaenol ac eilaidd o fewn gofal iechyd, integreiddio gwahanol grwpiau o weithwyr proffesiynol, integreiddio iechyd a gofal cymdeithasol a rhannau eraill o'r sectorau cyhoeddus a phreifat hefyd. Felly, mae hyn yn ymwneud â gweld y dinesydd o fewn y gwasanaeth a'r hyn y mae angen i ni ei wneud i gael dewisiadau gwirioneddol i’w gwneud ynglŷn â dyfodol ein gwasanaethau. Oherwydd ni allwn ddianc rhag y realiti: mae’r swm ariannol sydd ar gael i ni gynnal gwasanaethau cyhoeddus yma yng Nghymru yn lleihau. Mae dewisiadau anodd ar gael i ni, ond mae gennym ddewisiadau i'w gwneud, a dylai’r adolygiad hwn ein helpu ni i wneud y dewisiadau hynny a chynnig her wirioneddol, yn fy marn i, i wleidyddion, pa un a ydynt yn y blaid lywodraethol, neu yn y gwrthbleidiau, ynghylch yr hyn y gallai’r dewisiadau hynny fod a’r hyn yr ydym yn barod i’w wneud wedyn.

Rwy’n gobeithio bod hynny’n ddefnyddiol o ran ymdrin â'r pwyntiau a wnaethoch. Byddwn yn parhau i siarad, wrth gwrs, drwy gydol cyfnod gwaith yr adolygiad ac yna’r adroddiad terfynol a’r argymhellion.

Weinidog, hoffwn groesawu eich datganiad heddiw, ac rwyf yn gwerthfawrogi'r ymarferiad ymgynghori yr ydych wedi ei gynnal gyda'r holl bleidiau yma. Rwy’n cytuno ei bod yn amser cael dadl aeddfed ar y gwasanaeth iechyd gwladol a'r model gofal cymdeithasol sydd gennym yng Nghymru ar hyn o bryd. Fodd bynnag, credaf fod angen i mi roi ar gofnod y ffaith fy mod wedi mynegi pryderon ynghylch maint y cylch gwaith. Rwy’n credu ei bod yn ddiddorol bod Rhun ap Iorwerth, y gwn ei fod wedi datblygu llawer o hyn gyda chi, wedi cyfeirio at hynny fel un o’i bryderon ef. Byddwn wedi meddwl y byddech wedi trafod hynny o'r blaen, ond byddwn hefyd yn hoffi gweld cyfres glir a thynn iawn o gylchoedd gwaith gan gadeirydd newydd y panel hwn wrth symud ymlaen, oherwydd bod edrych ar y model iechyd a gofal cymdeithasol cyfan sydd gennym yma yng Nghymru yn friff mor fawr. Dywedasoch yn eich datganiad eich bod yn caniatáu tua blwyddyn ar gyfer yr ymchwiliad hwn. Rwy'n pryderu os bydd y cylch gwaith yn rhy fawr, y byddwn yn gweld gormod o lithro. Dywedasoch ychydig yn gynharach, wrth ymateb i Rhun ap Iorwerth, y gallech ragweld y gallai lithro ychydig ond na fyddech yn hoffi ei weld yn mynd ymlaen am nifer o flynyddoedd neu ragor o flynyddoedd. A siarad yn blaen, rwyf yn credu y gallai hyd yn oed dwy flynedd fod yn rhy hir. Felly, a fyddwch yn gallu rhoi syniad o faint o amser ac ymdrech y mae aelodau'r panel yn gallu eu neilltuo i'r ymchwiliad hwn, a faint o waith y byddwch yn disgwyl iddo gael ei wneud o ran ymchwilio a dadansoddi gan eu staff cymorth priodol?

Hefyd, Ysgrifennydd y Cabinet, byddwn yn falch pe gallech roi cyfarwyddyd clir a diamwys, y gall byrddau iechyd wrando arno heddiw, nad yw'r ymchwiliad hwn yn fan aros i fesurau tactegol eraill y mae angen i ni fwrw ymlaen â nhw, boed hynny’n gynaliadwyedd y gweithlu, pwysau'r gaeaf, adeiladu ysbytai newydd, y gwn eich bod yn mynd i’w trafod yn nes ymlaen. O fy mhrofiad i ym maes addysg, pan fyddai’r Llywodraeth yn cyhoeddi amrywiol ymchwiliadau cwmpasu mawr, rwy’n gwybod y byddai rhai yn defnyddio hynny, mewn rhai mannau, i roi'r gorau i’r holl waith arall ac ni hoffwn weld hynny'n digwydd yn y GIG oherwydd bod gennym faterion tactegol y mae angen inni fynd i'r afael â nhw’n gyson.

Byddwch yn gwybod fy mod i’n awyddus iawn i'r panel beidio â chynnwys yr un hen wynebau, ac rwyf wedi trafod gyda chi'n bersonol yn fanwl iawn fy marn i am y rhai nad ydynt ar y panel. Nid wyf yn credu y byddai'n gwbl briodol gwyntyllu’r pryderon a’r sylwadau hynny’n gyhoeddus, ond rwyf eisiau dweud fy mod i'n hynod o falch o weld cynrychiolwyr y sector o sefydliadau megis Ymddiriedolaeth Nuffield, Cronfa'r Brenin a'r Sefydliad Iechyd, yr wyf yn credu y byddant yn cynnig didueddrwydd, arferion gorau, gobeithio, a thystiolaeth o brofiad meincnodi i chi. Fel y gwyddoch, rwyf wedi codi gyda chi fy mhryderon bod y panel yn canolbwyntio gormod ar iechyd ac y byddai’r adolygiad cyfan yn digwydd drwy brism y gwasanaeth iechyd. Felly roeddwn yn awyddus iawn, iawn i groesawu Keith Moultrie—ac rwyf yn diolch ichi am y penodiad hwnnw; rwyf yn credu y bydd yn ychwanegu atom—a chlywed llais ymarferydd megis yr Athro Rafferty. Ac, wrth gwrs, rydych yn ymwybodol iawn o’r awydd cryf iawn sydd gennyf i weld rhywun ar y panel hwnnw sydd â phrofiad busnes ac sy’n meddu ar ddealltwriaeth gorfforaethol helaeth o heriau a materion personél enfawr a logisteg a rheoli logisteg. Rwyf i, hefyd, yn croesawu'r Dr Ruth Hussey i'r gadair. A hoffwn ofyn i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, ai’r cadeirydd, Dr Hussey, fydd y person a fydd yn rhoi ar waith y strwythur a fydd yn galluogi’r panel hwn i gysylltu ag Aelodau'r Cynulliad, yn enwedig aelodau o'r pwyllgor iechyd a gofal cymdeithasol, neu a ydych chi'n gweld chi eich hun yn rhoi ar waith y math hwnnw o strwythur? Oherwydd fy mod yn credu, pan fyddwn wedi trafod hyn, rydym wedi siarad am sut y gallwn gael rhywfaint o ymgysylltu trawsbleidiol gwleidyddol yn cyfrannu i’r panel o ddydd i ddydd, neu o wythnos i wythnos neu o fis i fis wrth i'r panel ddatblygu ei safbwyntiau.

Fy mhwynt olaf: rwyf eisiau codi hyn eto, a gwn fod Rhun ap Iorwerth hefyd wedi codi hyn, sef y sylw a lithrodd i'r datganiad am y tîm adolygu yn manteisio ar y gwaith sydd eisoes wedi ei wneud yng Nghymru gan wahanol sefydliadau ymchwil mawr. Mae hyn yn ffordd newydd o feddwl. Un o'r gwarantau mawr oedd y byddai'r panel adolygu yn edrych o'r newydd, na fyddent yn ailddyfeisio'r olwyn, ond y byddent yn cyfeirio—a defnyddiaf y gair hwnnw’n glir—at y gwaith a wnaed eisoes gan sefydliadau megis Ymddiriedolaeth Nuffield, Cronfa'r Brenin, y Sefydliad Iechyd, ac ati. Hoffwn gael eich sicrwydd llwyr eu bod yn mynd i edrych ar hyn gyda golwg glir, oherwydd, fel y gwn i ac y gwyddoch chi, mae eisoes llawer o waith ymchwil yn y parth cyhoeddus y gellir dadlau ei fod wedi dod o safbwynt penodol a allai roi canlyniadau nad oes yr un ohonom yn gwbl gyfforddus â nhw. Byddai ailgylchu’r rheini a’u cyflwyno fel set o argymhellion yn rhoi hyn a minnau mewn sefyllfa anghyfforddus iawn. Hoffwn gredu y bydd y panel mawreddog hwn o unigolion deallus iawn â phrofiad eang yn edrych o ddifrif ar hyn gydag eglurder a phwyslais i greu darlun a fyddai'n wirioneddol addas ar gyfer cynfas a fyddai'n wirioneddol addas i Gymru yn y dyfodol, fel y gallwn ddangos ar y cynfas hwnnw y strwythur ar gyfer ein gwasanaeth iechyd a gofal cymdeithasol yn y blynyddoedd sydd i ddod.

Diolch i'r Aelod am ei sylwadau a chwestiynau. Efallai y gallaf geisio ymdrin â maint ac aelodaeth y panel yn gyntaf. Rwy'n credu ein bod yn ffodus i eisoes wedi sicrhau panel o arbenigedd a phrofiad gwirioneddol annibynnol eu meddwl sy'n cwmpasu ystod o feysydd ar draws gofal cymdeithasol, ar draws y gwasanaeth iechyd, pobl sydd â phrofiad uniongyrchol o fewn Cymru a’r tu allan i Gymru, hefyd—mae hynny'n bwysig, gweld gwahanol safbwyntiau—pobl sydd â dysgu rhyngwladol a phrofiad rhyngwladol, hefyd. Felly, rwyf yn gobeithio y bydd yn rhoi sicrwydd hwnnw yr ydym wedi trafod yn flaenorol am hyn yn ystod wirioneddol eang o arbenigedd yr ydym wedi llwyddo i sicrhau, yr wyf yn meddwl y dylai pob byddwn yn falch iawn ag ef, mewn gwirionedd, ac i roi'r sicrwydd hwnnw i bobl y bydd y grŵp hwn o bobl wneud y swydd honno gyda meddwl annibynnol, ac mae hynny'n golygu y bydd ganddynt wybodaeth tynnu i'w sylw ar y gwaith sydd eisoes wedi cael ei wneud, ond ni fydd yn pennu yr hyn y maent wedyn yn dod i'r casgliad. Oherwydd os ydynt yn anghytuno ag unrhyw beth, os ydynt yn dymuno rhagor o dystiolaeth i'w gael, fel y dywedais yn fy natganiad, mae'n iddynt wneud hynny, oherwydd, yn y pen draw, tra yr wyf yn derbyn eich pwynt, ac rwyf yn cytuno â chi, bod hyn yn nid yn ymwneud ailddyfeisio'r olwyn ar y gwaith sydd eisoes wedi cael ei wneud, ond yr adolygiad hwn wedi i fod yn annibynnol, mae'n rhaid iddo fod yn heriol ac yn rhaid iddo fod yn seiliedig ar dystiolaeth, ac mae'n adolygiad hwnnw, yn y pen draw, bydd yn rhaid i'r panel roi eu henwau ac eu henw da i—ac mae'r rhain yn ffigurau ystyrlon o fewn y maes iechyd a gofal cymdeithasol.

A dyna pam, gan ddychwelyd at y pwynt ynghylch telerau'r adolygiad a'r amserlen, y mae'n synhwyrol sicrhau bod y telerau a'r amserlen yn gwneud synnwyr â'i gilydd, a chael trafodaeth rhwng llefarwyr os oes angen ystyried a ydym wedi sicrhau bod y ddau beth hynny yn cyd-fynd â’i gilydd. Rwy'n credu ein bod wedi gwneud hynny, ond gadewch i ni ei adolygu pan fydd y panel wedi’i sefydlu; wedi'r cyfan, rydym yn chwilio amdanynt hwy a'u harbenigedd. Ond yn sicr nid wyf eisiau rhywbeth sy'n mynd ymlaen am ddwy flynedd. Pan fyddaf yn siarad am y posibilrwydd o ymestyn yr amser ychydig bach, rwyf yn golygu ychydig bach. Rwy'n siarad am gyfnod o wythnosau neu fisoedd; nid wyf yn siarad am y peth yn mynd ymlaen am ddwy flynedd. Rwy'n credu bod dwy flynedd yn rhy hir. Os bydd yr adolygiad yn cymryd dwy flynedd, nid wyf yn credu y bydd cyfle gwirioneddol i ganiatáu i’r adolygiad hwnnw gael ei ystyried wedyn a chael gwir effaith yn y tymor hwn a’r un nesaf. Nawr, yr ydym i gyd yn ymwybodol o’r cylch gwleidyddol, ac ymhen dwy flynedd, bydd pobl yn paratoi ac yn chwilio am bethau eraill, a bydd yn ein hatal rhag meddu ar y math o aeddfedrwydd a gwrthrychedd yr wyf yn credu sydd eu hangen arnom yn y ddadl hon. Felly, rwyf yn gobeithio y bydd hynny’n ddefnyddiol o ran bod yr adolygiad a'r amserlen o ddifrif ac yn onest.

Unwaith eto, rwyf yn derbyn eich pwyntiau a wnaethpwyd yn ein trafodaethau blaenorol yn ogystal am y cydbwysedd rhwng y materion hynny na ddylai'r Llywodraeth wneud penderfyniadau yn eu cylch, oherwydd eu bod yn rhan o ystyriaeth yr adolygiad, ond, hefyd, gan beidio ag osgoi ein cyfrifoldeb i ymdrin â heriau yn awr, boed hynny yn y Llywodraeth neu yn y gwasanaeth yn ogystal. Nid wyf eisiau gweld pethau’n stopio rywsut a’u hoedi, oherwydd nad dyna’r peth iawn i'w wneud. Rydym ni’n sôn am y dyfodol. Nid ydym yn sôn am faterion y mae angen inni benderfynu arnynt yn awr, ac nid wyf yn ceisio osgoi fy nghyfrifoldeb i na chyfrifoldeb y gwasanaeth iechyd na chyfrifoldeb gofal cymdeithasol i barhau i symud ymlaen. Mae hynny'n golygu y bydd dewisiadau anodd y mae’n rhaid eu gwneud cyn i’r panel gyflwyno ei adroddiad, ond dyna’r hyn y mae'n rhaid i ni ei wneud. Mae hynny'n rhan annatod o’r cyfrifoldeb o fod yn y Llywodraeth, ac yn sicr ni fyddaf yn ceisio osgoi hynny.

Diolch i chi am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet, ac am y ffordd onest, agored a thryloyw yr ydych wedi ymdrin â’r adolygiad hwn gydag Aelodau’r gwrthbleidiau. Bydd y sectorau iechyd a gofal cymdeithasol yn wynebu heriau mawr yn y dyfodol wrth i'n poblogaeth dyfu a heneiddio, ac mae'n iawn ein bod yn adolygu’r ffordd orau o ddarparu’r gwasanaethau hynny yn y degawdau sydd i ddod. Rwy'n croesawu'r cyfle a roesoch i ni i helpu i ddylanwadu ar gylch gorchwyl a chyfansoddiad y panel, ac edrychaf ymlaen at adolygu telerau’r panel pan gânt eu cyhoeddi yn nes ymlaen. Un o'n pryderon mwyaf ynghylch yr adolygiad hwn oedd sicrhau bod y panel yn wirioneddol annibynnol ac yn cael ei arwain gan arbenigwyr. Rwy'n falch o weld y bydd y panel yn cynnwys unigolion o Ymddiriedolaeth Nuffield a'r Sefydliad Iechyd a Chymrawd y Coleg Nyrsio Brenhinol.

Rwyf hefyd yn ddiolchgar y bydd y panel yn cynnwys cynrychiolydd busnes. Mae'n bwysig ein bod yn cael mewnbwn gan y sector preifat, ac edrychaf ymlaen at gael gwybod pwy fydd yn llenwi'r swydd hon. Rwy'n falch hefyd y byddwn yn elwa ar gael safbwynt rhyngwladol gan yr Athro Don Berwick. Hoffwn hefyd groesawu penodiad Dr Hussey yn gadeirydd yr adolygiad. Mae gan Dr Hussey brofiad o'r GIG yng Nghymru ac yn Lloegr, a bydd ei harbenigedd hi ar y panel hwn yn amhrisiadwy.

Mae gennyf un cwestiwn, Ysgrifennydd y Cabinet, sef: pryd y byddwch chi mewn sefyllfa i rannu gyda ni gyfansoddiad y grŵp cyfeirio ehangach o randdeiliaid?

Diolch i chi unwaith eto am eich datganiad. Rwy'n edrych ymlaen at weithio gyda chi a'r panel adolygu fel y gallwn ddarparu system iechyd a gofal cymdeithasol sy'n ymateb i anghenion poblogaeth Cymru ac yn gydnerth o ran heriau iechyd yn y dyfodol. Diolch yn fawr.

Diolch am y sylwadau a'r cwestiynau yna, ac, unwaith eto, dylwn fod wedi nodi’r gydnabyddiaeth gan Rhun ac Angela, ac yn awr Caroline, ynghylch swyddogaeth person busnes i ychwanegu safbwynt arall a phrofiad rhyngwladol. Ac, wrth gwrs, rwy'n falch iawn o glywed y croeso y mae’r Aelodau wedi ei roi i’r ffaith fod Dr Hussey wedi cytuno i gadeirio'r panel adolygu hwn.

O ran y grŵp cyfeirio o randdeiliaid, mae hynny’n rhywbeth y byddwn yn dymuno ei drafod eto gyda llefarwyr y pleidiau i sicrhau ei fod yn rhywbeth sy'n gwneud synnwyr, a sicrhau bod gennym ddigon o safbwyntiau i’w cynnwys ynghylch sut yr ydym yn manteisio ar yr arbenigedd hwnnw ym mhrofiad Cymru, a sut mae gwahanol bobl yn gweld gwahanol alwadau ar y gwasanaeth. Bydd gan Gonffederasiwn GIG Cymru safbwynt penodol ar amryw o’r heriau hyn, a byddwn yn canfod fod gan lawer o bobl yn y trydydd sector amryw o safbwyntiau yn ogystal. Rydym hefyd wedi clywed eisoes gan Rhun am bwysigrwydd cael safbwynt y claf, hefyd. Felly, dyna’r pethau yr wyf yn credu eu bod yn amlwg yn hawdd eu trin ac y gellir eu cyflawni, ac rwyf yn gobeithio y gallwn ddod, fel yr ydym wedi ei wneud o'r blaen, i gytundeb synhwyrol ar sut i sicrhau eu bod yn rhan wirioneddol o'r adolygiad a'i waith. Yna byddwn yn gweld y dylanwad hwnnw yn yr argymhellion a fydd yn cael eu darparu ar ddiwedd gwaith y panel adolygu.

Ac yn olaf, Suzy Davies.

Diolch, Lywydd. Diolch i chithau, hefyd, Ysgrifennydd y Cabinet, am eich datganiad. Rwyf innau hefyd, yn falch o weld y cyfeiriad at ymchwil sy'n bodoli eisoes, er ei bod yn amlwg bod angen gwneud gwaith ynglŷn â hynny yn hytrach na dim ond ei derbyn fel ag y mae.

Roeddwn mewn cynhadledd Cronfa'r Brenin yn Llundain yn ddiweddar a chefais y cyfle i ymgysylltu ag awdurdodau lleol o wahanol rannau o Loegr—nid oedd unrhyw un o Gymru yno ar wahân i un person o’r gogledd—ac maen nhw’n datblygu modelau gwahanol iawn, gan ddibynnu ar ba ran o Loegr y maent yn ei chynrychioli. Mae un ohonynt mewn gwirionedd wedi mynd cyn belled â throsglwyddo ei garfan gyfan o weithwyr cymdeithasol i'r GIG fel eu bod bellach yn gyflogeion y GIG. Nawr, mae'n ddigon posibl y bydd gofynion gofal cymdeithasol yn ormod i awdurdodau lleol ar eu pennau eu hunain, ond rwyf yn credu bod perygl gwirioneddol, onid oes, y bydd gennym wasanaeth wedi’i ganoli anferth yn y pen draw os na fyddwn yn ofalus.

Felly, a allwch chi ddweud wrthyf a fydd y panel yn cael digon o amser i ystyried amrywiaeth o fodelau ar gyfer darparu gwasanaethau integredig, yn enwedig y rhai sydd o bosibl o wahanol rannau o'r byd, sy’n helpu i wynebu'r broblem anochel—un ymarferol a diwylliannol—y gallai'r GIG yn y pen draw lyncu’r cyfrifoldeb dros ofal cymdeithasol? Rwyf yn codi hyn oherwydd bod y GIG, wrth gwrs, eisoes yn profi anhawster wrth fodloni ei anghenion gan ddefnyddio’r adnoddau sydd eisoes yn bodoli, ac ni fyddwn yn hoffi meddwl y byddai gofal cymdeithasol yn dod yn un o'r meysydd hynny sy'n cystadlu am sylw o'r tu mewn i GIG mwy o faint. Diolch.

Diolch am y pwynt—nodaf y darlun yr ydych yn ei ddisgrifio, sef bod gan awdurdodau lleol yn Lloegr ymatebion amrywiol iawn, gan ystyried y boblogaeth sydd ganddynt, yr adnoddau ariannol sydd ganddynt. Ac, mewn gwirionedd, rwy'n credu bod hynny'n rhan o'r her yr ydym yn awyddus i geisio ei hosgoi: cael system amlochrog lle, mewn gwirionedd, na allwch ddeall rhesymeg hynny, a sut mae hynny'n diwallu anghenion y dinesydd. Dyna ran o'r rheswm dros gael yr adolygiad hwn, wrth gwrs—ceisio deall sut y gall iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru weithio mewn ffordd fwy integredig gyda’i gilydd, a deall y dylem eu hystyried fel system gyfan. Dyna ran o'r dull yr ydym yn ceisio ei ddefnyddio yng Nghymru, nid yn unig o ran polisi ac arweinyddiaeth, ond wedyn wrth ddarparu gwasanaethau hefyd. Dyna pam yr ydym yn rhoi cymaint o bwyslais ar integreiddio rhwng iechyd a gofal cymdeithasol wrth ddarparu’r gwasanaethau hynny.

Bydd hynny'n sicr yn rhan o'r adolygiad. Mae o fewn y telerau. Rwyf yn credu bod eich ofn ynghylch y GIG yn canoli ac yn cymryd drosodd ac yn llyncu gofal cymdeithasol ac yna'n anghofio amdano—rwyf yn sylweddoli bod y pryder yn cael ei fynegi mewn ffordd arbennig i wneud y pwynt, ond rydym yn ceisio gweld sut y gallwn gael system wirioneddol integredig yn y dyfodol i gydnabod pwysigrwydd y gofal cymdeithasol hwnnw.

Yn wir, mae llawer o'r hyn yr ydym eisoes yn ei wneud gyda'r bensaernïaeth ddeddfwriaethol, gyda Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, yn ymwneud â hybu ac, ar adegau, gorfodi cydweithio. Felly, mae'r comisiynu ar y cyd a fydd yn digwydd rhwng iechyd a gofal cymdeithasol o ran amryw o feysydd gofal preswyl, y gyd-ddealltwriaeth o anghenion o fewn poblogaeth benodol, y byrddau patrwm rhanbarthol—mae rhywbeth ynghylch sut yr ydym yn symud ymlaen â hynny ac yn gwneud iddo weithio. Bydd yr adolygiad hwn yn cynnwys profiad ar lefel genedlaethol a rhyngwladol ynghylch yr hyn sydd eisoes wedi digwydd, bydd yn ystyried ble yr ydym ar hyn o bryd, a bydd yn rhoi argymhellion ar gyfer y dyfodol. Fel y dywedais yn gynharach, rwyf yn disgwyl i’r argymhellion hynny fod yn realistig, y bydd modd eu gweithredu ac, ar yr un pryd, y byddant yn wirioneddol heriol. Wedi'r cyfan, dyna bwynt a phwrpas cael yr hyn yr wyf yn gobeithio y bydd yn sgwrs o ddifrif, annibynnol ac aeddfed am y dyfodol.

Diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet.