Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

1. Cwestiynau i Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth – Senedd Cymru am 1:36 pm ar 16 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 1:36, 16 Ionawr 2019

Cwestiynau nawr gan lefarwyr y pleidiau. Llefarydd y Ceidwadwyr, Russell George.

Photo of Russell George Russell George Conservative 1:35, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. Weinidog, a allwch amlinellu pa gynlluniau sydd ar waith ar gyfer gweithredu eich cynllun gweithredu economaidd eleni?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:36, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Iawn, a diolch i'r Aelod am ei gwestiwn, ac rwy'n dymuno blwyddyn newydd dda iddo ac i'r holl Aelodau eraill.

Wrth gwrs, bellach mae timau rhanbarthol a phrif swyddogion rhanbarthol wedi'u sefydlu i fynd gyda'r cynllun gweithredu economaidd. Mae gennym fwrdd cyflawni trawslywodraethol, mae cynlluniau rhanbarthol yn cael eu rhoi at ei gilydd ar hyn o bryd, a gwahoddwyd y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd i graffu ar, ac i asesu llwyddiant y cynllun gweithredu economaidd. Rydym wedi rhoi'r contract economaidd ar waith a chronfa dyfodol yr economi hefyd, a gyda chronfa dyfodol yr economi, wrth gwrs, y galwadau i weithredu—y lens a ddefnyddiwn yn awr ar gyfer buddsoddi mewn busnesau.

Photo of Russell George Russell George Conservative 1:37, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i'r Gweinidog am ei ateb a'i groesawu yn ôl i'r swydd yn y Llywodraeth newydd?

Wrth gwrs, fe sonioch yn y fan honno am weithredu'r cynllun, ond yr hyn rwyf am ei ddeall yw manylion hynny. Yn sicr, yng nghyfarfod Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau ym mis Ionawr, gofynnodd Aelodau i chi ynglŷn â chyflwyno'r cynllun gweithredu economaidd newydd, ac yn y cyfarfod hwnnw, pan ofynnwyd iddynt gan aelodau'r pwyllgor ynglŷn â manylion y gwaith o gyflwyno'r cynllun gweithredu, fe ddywedoch fod trafodaethau ar y gweill rhwng Llywodraeth Cymru a rhanddeiliaid perthnasol ac y byddai mwy o fanylion yn dilyn yn y gwanwyn. Felly, cyflwynais gwestiwn ysgrifenedig yn y gwanwyn a gofyn pa gynnydd a wnaed ar y contract economaidd a'r galwadau am weithredu—dau o brif elfennau'r cynllun, wrth gwrs—ac yn eich ateb, fe ddywedoch chi,

'Buom yn trafod ein dull o weithredu gyda busnesau a sefydliadau eraill ledled Cymru'.

Felly, unwaith eto, gofynnais i chi mewn cwestiwn ysgrifenedig ychydig cyn y Nadolig—gwta fis yn ôl—ac yn eich ateb y pryd hwnnw fe ddywedoch fod eich mesurau arfaethedig yn cynnwys mireinio eich dull o weithredu yn 2019 a bwrw ymlaen â gwaith ar ddatblygu cynigion heriol gyda grwpiau o fusnesau. Felly, fy mhryder yma, Weinidog, yw bod sôn am gynlluniau ond nid oes dim y gallwn ei weld yn bendant. Cynlluniau yw'r unig beth a glywaf: cynlluniau i ddarparu cynllun ac yna i gyflwyno'r cynllun nesaf. Felly, rwyf am ofyn hyn, Weinidog: a yw'r gwaith o gyflwyno'r cynllun gweithredu wedi'i oedi, ac unwaith eto, pa bryd fyddwn ni a busnesau yn gweld cynnydd pendant ar lawr gwlad?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:38, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Mae'r Aelod yn hollol iawn ei fod yn ymwneud â gweithredu'r cynllun. Mae'n ymwneud â mwy na dylunio cynllun a chyhoeddi cynllun yn unig, fel y gwelodd Llywodraeth y DU yn ei hanallu i weithredu cynllun Brexit na chael cytundeb iddo hyd yn oed. Gallaf gadarnhau i'r Aelod fod y contract economaidd bellach ar waith ac mae mwy na 100 o fusnesau sy'n ceisio cymorth ariannol gan Lywodraeth Cymru wedi llofnodi'r contract economaidd. O ran mireinio'r cynllun gweithredu economaidd, rydym yn edrych ar sut y gallwn yn gyntaf ymestyn egwyddorion y cytundeb economaidd ar draws y Llywodraeth, gan gynnwys drwy gaffael, ond rydym hefyd yn ystyried, fel y credaf imi ei ddweud eisoes mewn ymddangosiadau blaenorol gerbron y pwyllgor, sut y gallwn grynhoi cyllid pellach yng nghronfa dyfodol yr economi. Gwnaed dwsinau o ddyfarniadau eisoes drwy gronfa dyfodol yr economi. Credaf efallai ein bod wedi gweld un o uchafbwyntiau'r cyfnod rhwng lansio'r cynllun gweithredu economaidd a'i weithredu yr wythnos hon, pan fu modd inni gyhoeddi cymorth i Thales allu bwrw ymlaen â'r Ganolfan Datblygu Digidol Genedlaethol, sydd wrth gwrs yn fenter sy'n cyflawni mwy nag un o'r galwadau i weithredu. Mae'n canolbwyntio i raddau helaeth ar ddatblygu sgiliau. Mae'n canolbwyntio ar ymchwil a datblygu, ac mae hefyd yn canolbwyntio ar arloesi, gan ddangos sut y mae'r cynllun gweithredu economaidd eisoes yn gwneud gwahaniaeth mawr wrth inni ymdrechu i sicrhau bod mwy o waith medrus sy'n talu'n dda ar gael ac wrth inni fwrw ymlaen â'r agenda twf cynhwysol.

Mae'n werth imi ddweud yn ogystal â hynny, o ran y cyfleoedd heriol y byddwn yn eu hystyried cyn bo hir, ychydig cyn y Nadolig rhennais lwyfan gyda'r Ysgrifennydd Gwladol dros Fusnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol, Greg Clark, yn Llundain yn y Gymdeithas Frenhinol, lle y bu'r ddau ohonom yn siarad am bwysigrwydd datblygu economaidd sy'n seiliedig ar le a sut y gall y cynllun gweithredu economaidd gydweddu â strategaeth ddiwydiannol y DU mewn nifer o ffyrdd. Roedd un o'r ffyrdd y buom yn trafod cydweithredu pellach, neu un o'r llwybrau y buom yn eu trafod o ran cydweithredu pellach yn ymwneud â heriau mawr Llywodraeth y DU a chynigion heriau Llywodraeth Cymru gan fusnesau.

Felly, credaf fod llawer iawn o waith wedi digwydd eisoes o ran gweithredu'r cynllun gweithredu economaidd, drwy'r dwsinau o ddyfarniadau hyn, drwy gronfa dyfodol yr economi, ac mae llawer o swyddi wedi'u creu. Ond yn bwysicaf oll, rydym bellach yn sbarduno agenda twf cynhwysol eglur iawn drwy weithredu'r contract economaidd a thrwy fod busnesau'n rhoi croeso mor gynnes iddo ac yn dod yn rhan o'r contract hwnnw.

Photo of Russell George Russell George Conservative 1:41, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

[Anghlywadwy.] darparu, wrth gwrs—mae hynny'n bwysig, yn hytrach na dim ond cynllun. Yr hyn y mae busnesau ei angen, rwy'n siŵr y byddwch yn cytuno, yw eglurder i allu gweithredu'n effeithiol, ac maent yn disgwyl i Lywodraeth Cymru ddarparu'r eglurder hwnnw. Felly, Weinidog, rwyf am weld rhywbeth penodol a rhywbeth ymarferol yn digwydd ar lawr gwlad, a beth sy'n mynd i gael ei gyflawni dros y 12 mis nesaf? Mae busnesau am wybod ac rwy'n meddwl ein bod ni, fel Aelodau, eisiau gwybod hynny fel y gallwn eich dwyn i gyfrif a chraffu arnoch o safbwynt hynny. Ond a gaf fi ofyn i chi ystyried gosod amserlen—amserlen o un mis i'r llall—dros y flwyddyn nesaf fel y gallwn fesur cyflawniad yn erbyn eich cynllun economaidd?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:42, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf fi gyfeirio at nifer o feysydd y credaf y dylai Aelodau ddangos diddordeb ynddynt y flwyddyn hon, yn enwedig ar ôl inni adael yr UE, ac maent yn ymwneud â'r dyfarniadau a wnawn drwy gronfa dyfodol yr economi: faint o ddyfarniadau a wnawn i fusnesau sy'n ceisio sbarduno twf cynhwysol ac i ddiogelu eu hunain ac economi Cymru ar gyfer y dyfodol?

Mae'r ail yn ymwneud â'r contract economaidd: faint o fusnesau sy'n ymrwymo i'r contract economaidd? Ac yna, yn drydydd, creu unedau rhanbarthol: faint o aelodau o'r gwasanaeth sifil a ddyrennir ar gyfer sefydliadau ymchwil y contract? Ar hyn o bryd, mae timau sefydliadau ymchwil y contract yn fach iawn. Wrth inni sbarduno twf economaidd rhanbarthol—yr agenda honno sy'n seiliedig ar le—rwy'n bwriadu cynyddu'r timau hynny cyn gynted â phosibl fel bod y newid ar lawr gwlad yn amlwg iawn i fusnesau.

Yr hyn y mae busnesau yn ei ddweud wrthyf o hyd yw fod yna nifer fawr o wasanaethau cynghori a cheir nifer fawr o wasanaethau cymorth, ond y broblem, efallai, yw nad oes symlrwydd a thryloywder. Ac yn rhan o ethos y fenter Creu Sbarc, mae angen inni sicrhau bod mwy o symlrwydd, cydweithredu a chydgrynhoi lle bynnag a phryd bynnag y bo modd, ac am y rheswm hwnnw, rydym yn sefydlu'r unedau rhanbarthol, gan ddwyn gweithgareddau Llywodraeth Cymru a gweithgareddau Llywodraeth Leol ynghyd ar sail ranbarthol a'u cysoni gyda'r gwasanaethau a gynigir gan Busnes Cymru a Banc Datblygu Cymru. Felly, ni waeth ble rydych yng Nghymru, fe fyddwch o fewn un pwynt cyswllt i gymorth ariannol, gwasanaeth cynghori a'r math o gymorth sydd ei angen er mwyn diogelu eich busnes ar gyfer y dyfodol yn y pedwerydd chwyldro diwydiannol.

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn. Weinidog, a allech ein hatgoffa sut y diffiniwch beth yw cwmni angori, a pha mor bwysig y credwch yw eu lles a'u cynaliadwyedd hirdymor i economi Cymru?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:44, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Bydd yr Aelod yn falch o wybod fy mod yn cynnal adolygiad o'r diffiniad o statws cwmni angori a chwmnïau o bwys yn rhanbarthol. Nid oes unrhyw amheuaeth fod cwmnïau mawr yn gwneud cyfraniad enfawr i economi Cymru. Yn 2018, Lywydd, roedd 1,675 o fentrau mawr yn weithredol yng Nghymru, sef 0.6 y cant o'r holl fentrau gweithredol yng Nghymru, sy'n llawer uwch na'r ffigur cyfatebol ar gyfer y DU o 0.1 y cant. Fel y gwelsom gyda chwmnïau fel Aston Martin ac Airbus, mae cwmnïau yr ystyrir eu bod yn gwmnïau angori ar hyn o bryd yn hynod o bwysig ar gyfer ysgogi twf o fewn eu cadwyni cyflenwi.

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Mae'n ddiddorol nodi'r adolygiad a fydd yn digwydd, ac edrychaf ymlaen at glywed canlyniadau'r adolygiad hwnnw. Un cwmni angori, wrth gwrs, yw Ford. Deallwn yn awr fod 1,000 o swyddi mewn perygl yno. Mae Airbus yn un arall. Pwy a ŵyr pa fygythiadau a fydd i fuddsoddiad yno yn y dyfodol yn sgil Brexit. Byddai Wylfa Newydd, yn sicr, yn gwmni angori yn y blynyddoedd i ddod. Bydd cyfle i mi ddychwelyd at y mater hwnnw mewn cwestiwn amserol yn nes ymlaen. Ond beth yw eich barn ar effaith bosibl y ffaith ei bod hi’n ymddangos, ledled Cymru, fod cwmnïau angori'n llithro, ac a yw hynny'n ysgogiad i'r adolygiad y galwoch amdano?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:45, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Nid yw cwmnïau angori’n llithro, o reidrwydd. Gadewch i ni edrych ar Airbus UK fel enghraifft berffaith. Maent yn dod yn llawer mwy effeithlon, ac mae gan Airbus oddeutu 6,000 o weithwyr ym Mrychdyn. Mae'n nifer debyg i’r hyn a oedd ganddo chwe blynedd yn ôl, ond yr hyn sydd wedi newid rhwng 2013 a 2019 yw bod y safle wedi dod oddeutu 40 y cant yn fwy effeithlon, a rhaid i hynny ddigwydd; mae'n rhaid cynnal ymgyrch effeithlonrwydd o’r fath ar draws pob busnes os ydynt yn mynd i lwyddo ac ymdrechu yn y pedwerydd chwyldro diwydiannol—oes ddigideiddio, digido, deallusrwydd artiffisial ac awtomatiaeth.

Mae Ford yn bryder mawr, ac yn yr un modd ag y byddaf yn Airbus yfory yn sôn am ganlyniadau a goblygiadau’r hyn sy'n digwydd yn San Steffan gydag arweinwyr busnes yng ngogledd Cymru, ac yn bennaf gydag Airbus, heddiw roedd y Prif Weinidog yn Ford yn trafod dyfodol y ffatri. Yr hyn sy'n amlwg iawn yw bod y newid yn y sector modurol yn creu heriau enfawr i'r diwydiant modurol byd-eang, ac mae Ford ei hun yn edrych ar gau ffatrïoedd, cael gwared ar linellau cynhyrchu ar safleoedd yn Ffrainc, o bosibl Rwsia, yn yr Almaen. Yma yng Nghymru, yn Ford ym Mhen-y-bont ar Ogwr, fel y dywedais ddoe, mae gennym weithlu hynod ddibynadwy, rhaglen waith effeithlon iawn, a chynnyrch, injan Dragon, yr ystyrir ei bod ar flaen y gad yn y diwydiant cynhyrchu motorau tanio mewnol. Nawr, beth sy'n bwysig i’r injan Dragon yw ei bod yn cael ei hystyried ar gyfer ei hybrideiddio ar safle Pen-y-bont ar Ogwr, a byddwn yn gwneud popeth a allwn i sicrhau bod hynny'n digwydd.

Ond mae hefyd yn bwysig i Ford ym Mhen-y-bont ar Ogwr fanteisio ar unrhyw gynnydd yn y galw am injan Dragon fel y mae heddiw, oherwydd rwy’n credu mai chwe chyfleuster yn unig sy'n gallu adeiladu injan o’r fath, ac mae Pen-y-bont ar Ogwr yn sicr yn un o'r rhai mwyaf effeithlon, os nad y mwyaf effeithlon, gyda gweithlu hynod fedrus a theyrngar. Ochr yn ochr â hynny, bu llawer o ddyfalu ynglŷn â photensial buddsoddiad Ineos, ac unwaith eto, mae Llywodraeth Cymru yn gwneud popeth yn ei gallu i ddiogelu'r buddsoddiad hwnnw.

Rhwng y gwaith a wnaethom gyda Ford, gydag Airbus, rwy’n gobeithio bod yr ymagwedd ymyraethol a fabwysiedir gennym pryd bynnag a lle bynnag y bo modd, ac a arweiniodd yr wythnos diwethaf at greu cannoedd o swyddi mewn banc heriol newydd, ac sydd wedi arwain yr wythnos hon at greu'r ganolfan datblygu digidol genedlaethol, yn dangos nad yw Llywodraeth Cymru yn aros yn llonydd wrth i’r byd o’i chwmpas droi. Mae'n ymddangos y tu hwnt i reolaeth oherwydd dilema Brexit.

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 1:48, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Fodd bynnag, yr hyn a welwn, drwy lawer o'r hyn a drafodwyd gennych yn y fan honno, yw pa mor fregus yw’r sectorau angori hynny, hyd yn oed, y credwn eu bod mor bwysig. Nawr, fe fyddwch yn gwybod nad wyf yn berson 'Wyau i gyd mewn un fasged, gadewch i ni ddibynnu ar fanc buddsoddi uniongyrchol tramor ac ar gwmnïau mawr yn unig’, er ein bod ni ym Mhlaid Cymru yn glir ynglŷn â’r angen, er enghraifft, i ail-ffocysu ar dyfu ein mentrau cynhenid ​​bach a chanolig eu maint. Ond nid oes modd dianc rhag pwysigrwydd y cwmnïau mawr hynny, ac fel y cytunwch yn eich atebion, mae hon yn amlwg yn adeg beryglus iawn iddynt. Felly, a wnewch chi gytuno i gynnal uwchgynhadledd economaidd fawr yn awr i ddangos bod Cymru o ddifrif ynglŷn â goresgyn heriau presennol, i ddangos bod Llywodraeth Cymru o ddifrif ynglŷn â goresgyn heriau, ac i drafod natur yr heriau hynny ynghyd â'n hanghenion o ran buddsoddi mewn seilwaith, ac anghenion ein mentrau bach a chanolig eu maint? Oherwydd ni allwn fforddio wynebu'r heriau hynny heb ddangos ein gallu fel cenedl, a dangos ein bod ni o ddifrif ynglŷn â’u goresgyn.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:49, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Ni fyddwn yn anghytuno â'r Aelod ar y pwyntiau hynny, ac rwy'n falch o ddweud fy mod wedi bod yn ymgysylltu â busnesau drwy eu sectorau perthnasol ac ar sail ranbarthol dros y 12 mis diwethaf—uwchgynadleddau ar raddfa lai, os hoffech, i drafod yr effaith y mae Brexit yn ei chael, a hefyd yr heriau a'r cyfleoedd mwy hirdymor y mae llawer o sectorau, yn enwedig gwasanaethau ariannol a phroffesiynol, gweithgynhyrchu uwch a gwyddorau bywyd yn eu hwynebu. A bydd yr uwchgynhadledd nesaf yn digwydd yn ddiweddarach y mis hwn mewn gwirionedd. Bydd yn ymwneud ag ynni morol ac fe'i cynhelir yn Abertawe. Felly rydym yn mynd ar drywydd pob cyfle i ymgysylltu â busnesau er mwyn nodi bygythiadau, heriau a chyfleoedd y dyfodol, yng nghyd-destun y sefyllfa a wynebwn gyda Phrydain yn gadael yr Undeb Ewropeaidd wrth gwrs.

Credaf mai'r hyn sy'n wirioneddol bwysig yn awr, er hynny, yw fod Llywodraeth y DU yn cynnig safbwynt digynnwrf a phwyllog ar yr holl waith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud ac yn gallu ei wneud fel y gall Llywodraeth briodol gydag arweinyddiaeth go iawn ei gynnig yn San Steffan, ac yn fwy na dim, rhaid i'r ansicrwydd ynglŷn â Brexit ddod i ben.

Photo of David Rowlands David Rowlands UKIP

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. Ac a gaf fi hefyd longyfarch y Gweinidog ar gael ei gadw yn ei swydd yn y Cabinet?

Safodd y Prif Weinidog yn y Siambr hon—mae'n ddrwg gennyf. Safodd y Prif Weinidog blaenorol yn y Siambr hon a datgan bod diweithdra yng Nghymru yn is na chyfartaledd y DU ar 3.8 y cant. Fodd bynnag, mae'r ffigur diweddaraf bellach yn 4.2 y cant, sy'n uwch na chyfartaledd y DU. A yw'r Gweinidog yn credu bod y Prif Weinidog wedi rhoi ei asesiad cadarnhaol o'r agwedd hon ar economi Cymru ychydig yn rhy gynnar?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:51, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Na. Er tegwch i'r cyn Brif Weinidog, roedd yn dyfynnu'n ffeithiol o'r ystadegau diweithdra ar y pryd, a'r hyn sy'n hollol glir yw fod diweithdra yng Nghymru yn is nag erioed, mae cyfraddau anweithgarwch economaidd yn is nag erioed, mae cyfraddau cyflogaeth yn uwch nag erioed, ac rydym hefyd yn gweld—. Rhagdybir yn aml fod gweithgarwch economaidd a chyflogaeth wedi'u cyfyngu, yn bennaf, i ardaloedd mwy trefol, ond mewn gwirionedd, os edrychwch ar ardaloedd gwledig—fe welwch, ledled Cymru, mewn cymunedau gwledig, fod cyfraddau cyflogaeth yn uwch a chyfraddau diweithdra yn is na'r cyfartaledd drwy Gymru. Mewn rhannau o Gymru—os edrychwch ar ogledd Cymru er enghraifft—fe welwch nid yn unig fod y gyfradd ddiweithdra yno yn is na chyfartaledd Cymru, ac ar lefel is nag erioed—yn wir, mae ar ei lefel isaf ers dechrau cadw cofnodion—mae'r gyfradd ddiweithdra yno yn is na chyfartaledd y DU hefyd.

Credaf fod gallu Llywodraeth Cymru i ostwng lefelau diweithdra wedi bod yn llwyddiant enfawr, ac mae'r holl ffeithiau, yr holl dystiolaeth, yn ategu'r datganiad hwnnw. Ers datganoli, Cymru sydd wedi gweld y cynnydd mwyaf ond tri mewn gwerth ychwanegol gros, mae diweithdra wedi gostwng yn ddramatig, mae cyfraddau anweithgarwch wedi gostwng yn ddramatig. Ond yr hyn sy'n fy mhoeni heddiw, ar hyn o bryd, yw fod angen inni sicrhau o hyd, yn erbyn cefndir o gyflogaeth uwch nag erioed a diweithdra is nag erioed, fod swyddi'n fwy diogel, mae angen inni sicrhau o hyd fod cyflogau'n well, ac mae angen inni sicrhau o hyd fod gan bobl lefelau uwch o sgiliau er mwyn cael swyddi o ansawdd gwell.

Photo of David Rowlands David Rowlands UKIP 1:53, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Gweinidog am yr ateb hwnnw. Wrth gwrs, fel gyda phob ystadegyn, yn y manylion y ceir y gwirionedd. Er enghraifft, gwelwn fod yr ystadegyn ar ddiweithdra'n cynnwys pobl ar gontractau dim oriau anghyfiawn fel pobl a gyflogir. Ac un ffactor arall nad yw'n cael sylw yw'r cynnydd yn nifer y bobl yn ein hardaloedd ar y ffin, yn enwedig yn Nwyrain De Cymru a dwyrain gogledd Cymru sydd, er eu bod yn byw yng Nghymru, yn gweithio yn Lloegr mewn gwirionedd, ac nid yw'r gwrthwyneb o reidrwydd yn wir. Byddai hyn yn ymddangos eto, oni fyddech yn cytuno, fel pe bai'n gwaethygu ymhellach anghywirdeb y ffigurau diweithdra a nodwyd ac felly, gwir gyflwr economi Cymru wrth gwrs?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour

(Cyfieithwyd)

Wel, dengys y ffigur yn ardal Cynghrair Mersi a'r Ddyfrdwy, fod ardal ddaearyddol weithredol gogledd-ddwyrain Cymru a Chaer a Gorllewin Sir Gaer a Wirral, fod tua 25,000 o bobl yn gwneud fel y dywed yr Aelod—teithio o Gymru i Loegr bob dydd i weithio—ac mae'r ffigur sy'n teithio o Loegr i Gymru bob dydd hefyd tua 25,000. Felly, mewn gwirionedd, mae'n sicrhau cydbwysedd da iawn, a dyna pam rydym yn awyddus i sicrhau bod prosiect coridor Sir y Fflint yn mynd rhagddo i wneud Cymru yn lle mwy deniadol ar gyfer buddsoddi ynddo, fel y gallwn ennill mwy o fuddsoddiad ar yr ochr hon i'r ffin. Mae hefyd yn ffactor sy'n cyfrannu'n enfawr at y ffigurau gwerth ychwanegol gros gwell rwyf eisoes wedi'u dyfynnu.

Ond mae'r Aelod yn nodi pwynt eithriadol o bwysig am gontractau dim oriau ac argaeledd gwaith teg. Wel, rydym am i Gymru ddod yn genedl gwaith teg, ac ym mis Mawrth, bydd y Comisiwn Gwaith Teg yn adrodd yn ôl gydag argymhellion ynglŷn â sut y gwireddwn ein gweledigaeth. Bydd eu hargymhellion yn cael eu hystyried yn llawn yng nghyd-destun y contract economaidd sydd wedi'i gynnwys yn y cynllun gweithredu economaidd. Ac mae'n fwriad gennyf allu mabwysiadu'r argymhellion hynny a'u rhoi ar waith mewn contract economaidd diwygiedig cyn gynted â phosibl.

Photo of David Rowlands David Rowlands UKIP 1:55, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Gweinidog am yr eglurhad hwnnw. Mae'r rhagolygon diweddaraf ar gyfer Prydain ôl-Brexit yn dweud wrthym y bydd y DU yn codi uwchben Ffrainc ac yn dod yn chweched economi fwyaf yn y byd ac mae'n debygol o aros yno am o leiaf ddegawd. A all y Gweinidog ein sicrhau y bydd ef a'r Llywodraeth hon yn gwneud popeth a allant i sicrhau na fydd Cymru colli’r cyfle unigryw hwn i fanteisio ar yr ehangu disgwyliedig yn economi'r DU fel y byddwn ni yng Nghymru yn osgoi'r ffigurau diweithdra uchel difrifol a brofir ar hyn o bryd ar draws y rhan fwyaf o Ewrop?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour

(Cyfieithwyd)

Wel, er mwyn codi lefelau cyfoeth yn ogystal â lles y wlad, mae arnom angen i Gymru ac mae arnom angen i'r DU ddod yn fwy cynhyrchiol. Mae angen inni hefyd allu cystadlu'n well ar y llwyfan rhyngwladol. Os ydym yn gadael yr Undeb Ewropeaidd heb gytundeb, fy ofn mawr yw y bydd ein heconomi’n crebachu oddeutu 10 y cant, bydd yna ergyd i’n cystadleurwydd, gallai ein lefelau cynhyrchiant ostwng a chwympo’n sydyn, oherwydd ni fydd mor hawdd ag y mae ar hyn o bryd i ddod o hyd i lafur medrus yma ar chwarae bach nac yn wir, i adleoli pobl—rydym yn siarad am Airbus—o Frychdyn i Toulouse heb fawr o rybudd. Ni fyddwn yn gallu cludo nwyddau'n rhydd ac yn gyflym. Ac mae hyn hefyd wedi'i osod yn erbyn cefndir diwydiant 4.0, sy’n cynnig cyfle i ni wneud yn well na chenhedloedd eraill mewn gwirionedd. Ychydig iawn o gyfleoedd gwerthfawr a gaiff economïau i ragori’n sydyn mewn cyfnod byr, ond os manteisiwn ar yr holl gyfleoedd, mae'r pedwerydd chwyldro diwydiannol yn rhoi cyfle i ni wneud yn well na rhai o economïau cryf presennol y byd ond hefyd y rhai sy'n brathu wrth ein sodlau. Byddwn yn gallu llamu o'u blaenau, ond fel y dywedais, ni allwn wneud hynny heb fanteisio’n llawn ar y pedwerydd chwyldro diwydiannol.