Mae eitem 5 ar yr agenda yn ddatganiad gan y Gweinidog Addysg ar adroddiad blynyddol Estyn yn 2019-20, ac rwy'n galw ar y Gweinidog Addysg i wneud y datganiad.

Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Hoffwn i ddiolch i Meilyr Rowlands, y prif arolygydd addysg a hyfforddiant yng Nghymru am ei adroddiad blynyddol ar gyfer 2019-20, ac am y gwaith y mae Estyn wedi bod yn ei wneud ar yr adeg arbennig o heriol hon. Fel y gwyddoch chi i gyd, ym mis Mawrth, bu'n rhaid i Estyn atal eu gweithgarwch arolygu arferol, gan eu bod, wedi troi eu sylw, yn briodol, at bandemig COVID. Mae'r adroddiad yn rhoi disgrifiad cychwynnol pwysig o ymateb y sector addysg a hyfforddiant hyd at fis Awst 2020. Wrth wneud hynny, mae'n ein helpu ni i ddeall effeithiau cychwynnol coronafeirws ar addysg.

Rwy'n falch bod yr adroddiad yn cydnabod ymdrechion aruthrol holl staff, disgyblion a theuluoedd yr ysgol i sicrhau bod y dysgu wedi parhau eleni. Mae hyn yn dyst i waith caled, ymroddiad ac ymrwymiad pawb sy'n gysylltiedig, ac mae'n adlewyrchu'r ymrwymiad cyffredin i gefnogi dysgwyr ledled Cymru.

Roedd yn galonogol darllen bod ysgolion a darparwyr addysg a hyfforddiant eraill, yn ystod cyfnod y cyfyngiadau symud, wedi blaenoriaethu diogelwch a lles dysgwyr, ac yn enwedig ein dysgwyr mwyaf agored i niwed. Aethom ni ati ar draws y Llywodraeth i sicrhau bod plant yn cael eu diogelu a bod plant a phobl ifanc sy'n agored i niwed yn cael y cymorth yr oedd ei angen arnyn nhw.

Mae'r ymateb yng Nghymru i helpu i ddarparu offer TG i ddisgyblion ac ysgolion wedi creu argraff fawr arnaf i. Fodd bynnag, mae'n iawn i'r adroddiad dynnu sylw at y ffaith bod lleiafrif o'n dysgwyr dan anfantais yn ystod y cyfnod hwn oherwydd nad oedd ganddynt y gallu i ddefnyddio offer addas. Roedd y Sefydliad Polisi Addysg yn ei gymhariaeth o wledydd y DU yn gwbl glir bod Cymru wedi arwain y ffordd o ran darparu offer TG i ddysgwyr. Hyd yn hyn, rydym ni wedi darparu 120,000 o ddyfeisiau ar gyfer ysgolion a bydd 35,000 o ddyfeisiau eraill yn cael eu dosbarthu yn ystod yr wythnosau nesaf. Fodd bynnag, rydym ni'n cydnabod bod yn rhaid i ni fynd ymhellach o hyd a byddaf i'n parhau i weithio gyda'r Gweinidog Cyllid i sicrhau ein bod ni'n darparu cyllid pan fydd angen y cyllid hwnnw i sicrhau bod gan bob dysgwr y ddyfais y mae ei hangen arnyn nhw.

Mae'r adroddiad blynyddol hefyd yn tynnu sylw at y ffaith bod gwybodaeth a phrofiad ysgolion a staff unigol â thechnoleg ddigidol wedi amrywio cyn y cyfyngiadau symud. Fodd bynnag, mae'n gadarnhaol sut mae'r cyfnod hir hwn o ddefnyddio technoleg ddigidol wedi golygu bod llawer o ddysgwyr ac athrawon wedi gwella eu sgiliau digidol yn fawr. Roeddwn i'n arbennig o falch bod yr adroddiad wedi tynnu sylw at rai o'r manteision sydd gennym ni yng Nghymru wrth fynd i'r afael â'r argyfwng diolch i'n platfform digidol cenedlaethol sefydledig Hwb.

Mae'r adroddiad yn nodi heriau cymhleth y pandemig sydd wedi'i gwneud yn ofynnol i arweinwyr a staff ledled addysg a hyfforddiant wneud penderfyniadau o dan amgylchiadau anodd a gweithio mewn ffyrdd newydd. Ond maen nhw wedi ymateb i'r her, ac mae mwy o werthfawrogiad o'u gwaith a phwysigrwydd disgyblion yn mynychu'r ysgol wedi bod. Fel y mae'r adroddiad yn ei amlygu, nid yw'n syndod bod yr heriau ychwanegol wedi rhoi pwysau ar benaethiaid ac uwch arweinwyr i flaenoriaethu a gwneud penderfyniadau cyflym gydag amser cyfyngedig i ystyried opsiynau'n fanwl, gan effeithio weithiau ar eu lles. Dyna pam yr ydym ni wedi cyllido gydag arian grant, Cymorth Addysg, elusen llesiant staff ysgolion y DU, i ymgymryd â phecyn cymorth pwrpasol i'r gweithlu ysgolion yng Nghymru ar hyn o bryd.

Rwy'n cydnabod, fel y mae'r adroddiad, fod hwn wedi bod yn gyfnod pryderus i fyfyrwyr hŷn, gan eu bod wedi wynebu ansicrwydd ynghylch arholiadau a chwblhau eu hastudiaethau heb yr asesiadau diwedd cwrs arferol. Gwnaethom ni benderfyniad cynnar i ganslo arholiadau haf 2021 a sefydlu trefniadau asesu eraill am y rheswm hwn, er mwyn sicrhau tegwch i ddysgwyr a gwneud y mwyaf o'r amser addysgu a dysgu sydd ar gael i gefnogi cynnydd. Wrth i sefyllfa COVID-19 barhau i ddatblygu, bydd ein dull o ymdrin â chymwysterau ac asesu yn parhau i fod yn ymatebol a bydd yn rhoi blaenoriaeth i gefnogi lles a chynnydd dysgwyr.

Hoffwn i droi'n fyr nawr at rai o ganlyniadau'r arolygiadau sydd wedi'u crybwyll yn yr adroddiad. Mae hyn i bob pwrpas yn adlewyrchu perfformiad sylfaenol ein system addysg wrth fynd i mewn i'r pandemig. Mae'r dystiolaeth yn dangos patrwm tebyg o welliant i'r blynyddoedd diwethaf ac rwy'n falch bod safonau, darpariaeth ac arweinyddiaeth ar draws llawer o ddarparwyr ôl-16 hefyd. Ac er ei bod yn braf bod safonau mewn ysgolion cynradd yn parhau i fod yn uchel, rydym ni'n ymwybodol bod yn rhaid i ni barhau i gefnogi ein hysgolion uwchradd yn yr ymdrech i'w gwella, a bydd hyn yn parhau i fod yn flaenoriaeth wrth i ni symud i'r cyfnod adfer o'r pandemig. 

Wrth edrych i'r dyfodol, nid yw'n syndod bod heriau sylweddol yn parhau i'n system addysg. Er enghraifft, mae tystiolaeth gychwynnol o dymor yr hydref yn awgrymu y gallai llawer o ddisgyblion fod wedi cymryd cam yn ôl yn eu sgiliau llythrennedd a rhifedd. Ochr yn ochr â chymhwysedd digidol, llythrennedd a rhifedd yw'r sgiliau sy'n ffurfio sylfaen yr holl ddysgu ac sy'n galluogi dysgwyr i fanteisio ar ehangder y cwricwlwm cyfan. Rwyf i'n cytuno'n llwyr felly â sylwadau'r prif arolygydd fod helpu dysgwyr, yn enwedig y rhai sy'n agored i niwed ac yn ddifreintiedig, i ddal i fyny yn dasg fawr i'r system addysg nawr ac i'r dyfodol.

Yn ystod yr argyfwng, daeth yn amlwg nad yw llawer o ddysgwyr wedi symud ymlaen gymaint ag y bydden nhw wedi disgwyl. Mewn ymateb, mae Llywodraeth Cymru wedi darparu amrywiaeth o gyllid ychwanegol i roi hwb i gymorth i ddysgwyr ar adegau tyngedfennol yn eu haddysg, gan gynnwys £29 miliwn i ysgolion recriwtio, adfer a chodi safonau. Rydym ni wedi gosod nod o 900 o staff cyfwerth ag amser llawn ychwanegol ac rydym ni wedi rhagori ar hynny, ac mae pob un yn chwarae rhan hollbwysig yng ngweithrediadau ysgolion y tymor hwn.

Rwyf i wedi fy nghalonogi gan sylwadau'r prif arolygydd y gall mwy o ganolbwyntio ar les, cadernid ac annibyniaeth dysgwyr, mwy o brofiad o ddysgu digidol, a chyfathrebu agosach â theuluoedd roi ysgolion mewn gwell lle i baratoi ar gyfer Cwricwlwm Cymru, a hefyd bod llawer o ysgolion wedi dechrau ceisio addasu eu dulliau o addysgu a dysgu i adlewyrchu'r cwricwlwm newydd.

Aelodau, dyma'r adroddiad blynyddol olaf gan Meilyr Rowlands fel prif arolygydd. Ymunodd Meilyr ag Estyn ar ddechrau democratiaeth Cymru ein hunain, ac mae ef wedi bod yn ffigwr allweddol wrth lunio ein system addysg yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf. Yn bersonol, rwyf i wedi gwerthfawrogi ei gyngor meddylgar a'i ymrwymiad i le a swyddogaeth ysgolion o fewn cymunedau, ac i godi safonau i bawb, sydd unwaith eto'n amlwg yn yr adroddiad hwn. Rwy'n siŵr y bydd gan Aelodau eraill eu teyrngedau eu hunain. Diolch, Meilyr. Diolch o galon.

I gloi, er yr holl heriau a'r materion y mae system addysg Cymru wedi'u hwynebu'n anochel drwy gydol y pandemig hwn, ac y mae adroddiad Estyn yn ei ddisgrifio'n briodol, gallwn ni hefyd ymfalchïo yn rhai o'r ffyrdd cadarnhaol y mae ein system addysg wedi ymateb. Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd.

A gaf i ddechrau hefyd drwy ddiolch i Meilyr am y gwaith rhagorol y mae ef wedi'i wneud fel y prif arolygydd, a dweud diolch iddo am fod mor rhwydd gweithio gyda ef ac am iddo fod mor agored wrth gael ei holi? Mae'n sicr yn gwneud gwahaniaeth o ran ein helpu ni i graffu ar waith Estyn. Hoffwn i ddiolch i Estyn yn gyffredinol am ei waith parhaus yn helpu ein hysgolion a'n colegau a lleoliadau addysg eraill yn eu taith i safonau gwell.

Ond wedi dweud hynny, rwy'n meddwl yr hoffwn i ofyn rhai cwestiynau i chi, Gweinidog, ynghylch y chwe mis cyn y cyfyngiadau symud ym mis Mawrth, oherwydd er bod gwelliant cymedrol wedi bod, fel y dywedwch chi, o ran atgyfnerthu mewn rhai mân feysydd efallai, mewn gwirionedd nid ydym ni'n gweld llawer iawn o welliant. Er tegwch i'r lleoliadau meithrinfeydd neu gyn-ysgol a'r ysgolion cynradd, mae'r canlyniadau'n well yno, ond rwy'n meddwl tybed a wnewch chi ddweud wrthyf i pam eich bod yn credu na fu gwelliant, neu welliant amlwg beth bynnag, yn y sector uwchradd. Oherwydd nid yw hon yn her newydd yr ydym ni wedi bod yn ei hwynebu, ac er bod Estyn yn amlwg yn arolygu gwahanol ysgolion na'r rhai sydd wedi mynd o'r blaen, mae'r ysgolion hynny wedi cael y cyfle i weld yr holl adroddiadau, cael yr holl gefnogaeth gan gonsortia, yr holl honiadau o ganlyniadau arholiadau gwell ac, a bod yn deg, mwy o arian yn y flwyddyn ddiwethaf cyn COVID er mwyn gwella safonau eu hysgolion.

A oes rhywbeth ynghylch y ffordd yr ydym ni'n arolygu ysgolion uwchradd sydd â gogwydd cynhenid yn eu herbyn mewn rhyw ffordd? Neu a ydyn nhw yn gyffredinol yn addas i'r diben, yr adnoddau sy'n cael eu defnyddio i ddatgelu a oes problemau yma? Oherwydd er i chi ei arddangos mewn goleuni da iawn, rwy'n credu bod yn rhaid i ni dderbyn bod angen monitro ychydig o dan hanner ein hysgolion uwchradd ymhellach. O'r 25 o ysgolion uwchradd a gafodd eu harolygu eleni, mae angen monitro 11 ohonyn nhw—hynny yw bron hanner—ac mae pedair ohonyn nhw wedi ymuno â'r 18 ysgol uwchradd y llynedd sydd yn dal i fod mewn categori statudol flwyddyn yn ddiweddarach. Allwch chi ddweud wrthym ni beth yw'r broblem yma yn eich barn chi? Beth nad yw'n gweithio yn y system gwella safonau i helpu'r ysgolion hyn i ddod, er gwaethaf y cymorth yr oeddwn i wedi sôn amdano'n gynharach? Un o'r pethau sydd wir wedi fy nghythruddo i, am yr adroddiad penodol hwn, yw'r 48 y cant o ysgolion uwchradd yr oedd angen eu gwella neu eu gwella ar frys—mae hynny bron yn hanner y garfan—hyn, ac rwy'n dyfynnu o'r adroddiad,

'mae hyn yn aml yn ganlyniad i ddisgwyliadau isel a chynllunio gwael.'

Pam ar y ddaear ydym ni'n dal i ddarllen am ddisgwyliadau isel mewn adroddiadau fel hyn? Pam ydym ni'n dal i'w gweld? Mae arweinyddiaeth ysgolion ac ansawdd yr addysgu yn ymddangos yn yr adroddiadau estyn hyn flwyddyn ar ôl blwyddyn, felly hoffwn i wybod pam eich bod chi'n meddwl ein bod yn dal i ddarllen hynny.

Ac yna, yn olaf, oherwydd rwy'n credu bod hwn yn gwestiwn pwysig, y £29 miliwn yr ydych chi wedi cyfeirio ato—ac rwy'n credu y byddan nhw'n cael £12 miliwn yn fwy—i helpu ysgolion i adennill eu safonau, i ba lefel o safonau yr ydych chi'n disgwyl iddyn nhw wella? Oherwydd wrth ddarllen yr adroddiadau hyn, os ydym ni'n ceisio cyrraedd y cam yr ydym ni arno nawr—ac rwy'n gwerthfawrogi y gallai hynny fod yn demtasiwn, oherwydd mae COVID wedi bod yn niweidiol iawn—nid yw'n ddefnydd arbennig o uchelgeisiol o'r arian hwnnw, ydyw e? Dylem ni fod yn ceisio codi safonau er gwaethaf y sefyllfa anodd yr ydym ni ynddi. 

Ac os byddwch chi'n caniatáu un arall i mi, Dirprwy Lywydd, beth yw'ch barn chi ynghylch cyflwyno'r cwricwlwm nawr? Rydych chi'n hollol gywir wrth dynnu sylw at y ffaith bod Estyn wedi dweud bod defnydd digidol wedi gwella a defnyddio'r adnoddau i wella llesiant, mae hynny wedi gwella, ond mae llawer mwy yn y cwricwlwm newydd na hynny. Nid wyf i wedi fy argyhoeddi y bydd ysgolion uwchradd, yn arbennig, yn agos at fod yn barod ar gyfer hyn yn y ffordd yr wyf i'n amau eich bod chi'n gobeithio y byddan nhw. Diolch.

Diolch, Suzy, a diolch yn fawr am fynd i'r drafferth o gydnabod cyfraniad ein prif arolygydd i'r system addysg. Rwy'n credu ei bod yn gwbl deg dweud bod ei berthynas naill ai â'r Gweinidog neu â llefarwyr addysg wedi bod yn un o dryloywder llwyr, ac mae ef wedi bod eisiau rhannu ei wybodaeth a'i farn ynghylch addysg yng Nghymru mewn ffordd gwbl ddiduedd fel y mae ei swydd yn mynnu. Felly, diolch am eich sylwadau; gwerthfawrogir hynny yn fawr. 

O ran safonau mewn ysgolion uwchradd, yn amlwg, mae angen i ni wneud mwy o gynnydd. Rwy'n credu ei bod yn bwysig i awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol nodi cyn gynted â phosibl yr ysgolion hynny sydd mewn risg o danberfformio neu sy'n achosi pryder. Mewn rhai ffyrdd, erbyn i Estyn wneud dyfarniad ffurfiol yn yr achos hwnnw, mae pethau wedi mynd ymlaen yn rhy hir. Felly, mae her wirioneddol yno i'r consortia rhanbarthol a'r awdurdodau lleol fod mewn cysylltiad agos, ac i nodi a darparu cymorth yn gynharach.

Rwy'n ymwybodol bod Estyn wedi parhau i ymgysylltu'n agos ag ysgolion mewn categori statudol yn ystod y pandemig, felly nid yw fel petai'r materion hyn wedi'u diystyru neu wedi'u hanwybyddu oherwydd ein bod ni yng nghanol pandemig. Mae Estyn wedi mabwysiadu dull o weithredu sensitif a hyblyg gyda'r ysgolion hyn, ac wedi neilltuo arolygydd bugeiliol i bob un ohonyn nhw i weld sut y maen nhw'n ymdrin â'r pandemig, i gadw llygad ar lesiant ac i gynnig cymorth parhaus, fel y gwnaeth awdurdodau lleol a chonsortia rhanbarthol. Ond does dim dianc rhag y peth, ac rwy'n cydnabod bod gormod o'n hysgolion uwchradd nad ydyn nhw'n gwella'n ddigonol neu'n ddigon cyflym, a dyna pam y gwnaethom ni dreialu dull amlasiantaethol ar gyfer ysgolion uwchradd sydd angen y lefel uchaf o gymorth, ar gyfer ysgolion sydd eisoes yn achosi pryderon neu'r ysgolion hynny a oedd mewn risg o wneud hynny.

Rwy'n nodi sylwadau'r prif arolygydd am y treial a'r dull newydd hwnnw. Gwnaethom ni weithio'n agos gyda rhanddeiliaid ledled yr haen ganol i'w ddatblygu, ac mae wedi datblygu o waith y pedwar consortiwm rhanbarthol sydd wedi bod yn fwyaf effeithiol o ran gwella ein hysgolion mwyaf heriol. Felly, mae'n datblygu arfer da o'r hyn a weithiodd mewn amgylchiadau blaenorol. Gwnaethom ni ddechrau profi'r dull amlasiantaethol gyda nifer fach o ysgolion uwchradd ledled Cymru—dwy o bob rhanbarth, mewn gwirionedd—ond, yn anffodus, cafodd y broses o dreialu'r dull newydd hwn ei hatal ym mis Mawrth gan fod angen i ysgolion ac awdurdodau lleol ganolbwyntio ar yr ymateb i'r pandemig. 

Mae Estyn a Llywodraeth Cymru wedi cynnal arolwg anffurfiol o ysgolion, awdurdodau lleol a rhanbarthau a oedd wedi cymryd rhan yn y treial hwnnw, ac rydym ni wedi cydnabod rhai o bwyntiau cryfder y dull gweithredu hwnnw. Yn amlwg, byddwn ni yn awr yn ceisio cyflwyno'r dull hwnnw i bob ysgol uwchradd sydd mewn categori cyn gynted ag y gallwn ni wneud hynny. Ond rwy'n credu bod y ffordd yr ydym ni'n nodi ysgolion yn gynharach cyn iddyn nhw gyrraedd y categoreiddio hwnnw, ac yna sut y mae gennym ni ddull amlasiantaethol, felly nid gwaith yr ysgol yn unig ydyw, ac mae Estyn yn dod nifer o wythnosau neu fisoedd;yn ddiweddarach i lunio barn eto, ond mewn gwirionedd mae'n rhan o daith gwella'r ysgol—bydd y dull newydd hwnnw, yn ein barn ni, yn talu ar ei ganfed. 

O ran y £29 miliwn a pha safonau yr ydym ni'n dychwelyd atyn nhw, Suzy, byddwch chi'n ymwybodol o'r hyn y mae'r arolygydd yn ei ddweud ynghylch dirywiad mewn llythrennedd a rhifedd. Mae hyn yn arbennig o heriol i'n plant ieuengaf, a'n plant mwyaf difreintiedig. Yr hyn y mae angen i ni ei wneud yw mynd i'r afael, yn y lle cyntaf, â cholli'r dysgu hwnnw a chael plant yn ôl i lefel y mae modd disgwyl ganddyn nhw yn rhesymol—felly, lle bydden nhw wedi disgwyl i'w cynnydd fod wedi cyrraedd pe na bai'r pandemig wedi ein taro ni. Mae angen i ni gael y plant hynny'n ôl at y pwynt hwnnw yn y lle cyntaf, ac yna ceisio gwella o hynny. Ond byddwch chi'n ymwybodol bod yr arolygydd yn dweud bod adroddiadau cynnar o fis Medi yn dangos bod nifer o blant wedi cwympo nôl, felly mae angen i ni eu cael nhw nôl i'r hyn y byddai safon ddisgwyliedig wedi bod, neu'r disgwyliadau y byddai athro wedi'u cael ar gyfer y plant hynny, pa gam bynnag o addysg y maen nhw arno, cyn i'r pandemig daro.

O ran y cwricwlwm, a gaf i ddweud yn gwrtais eich bod chi wedi dewis a dethol yr hyn y mae'r arolygydd wedi'i ddweud o ran y cwricwlwm? Rydych chi'n gywir; mae'n adrodd yn gadarnhaol ar well cymhwysedd digidol, mae'n sôn am lesiant, ond mae'n dweud mewn gwirionedd fod ysgolion cynradd ac uwchradd eisoes—er gwaethaf yr her y maen nhw'n ei hwynebu yn yr adegau anoddaf hyn, bod lefel yr amhariad wedi bod gymaint fel eu bod wedi defnyddio'r cyfle hwn i symud i ffwrdd o'r ffordd yr oedd pethau arfer bod, i ddechrau newid eu dulliau gweithredu gan ragweld y cwricwlwm. Felly, mae hynny'n dda i'w weld—hyd yn oed yn yr adegau anoddaf hyn, pan fo agor y drws yn y bore weithiau wedi bod yn fuddugoliaeth, yn enwedig mewn rhannau o Gymru lle mae sefyllfa iechyd y cyhoedd wedi bod fwyaf difrifol, mae ysgolion cynradd ac uwchradd yn dechrau meddwl ac ymarfer yn barod ar gyfer y cwricwlwm newydd.

Yn amlwg, mae gennym ni ddwy broses yma. Mae gennym ni'r broses ddeddfwriaethol, yr ydych chi a finnau'n ymwneud â hi'n weithredol iawn, ac yna mae gennym ni'r broses weithredu, a byddwn ni'n parhau i weithio, fel yr ydym ni wedi'i wneud drwy gydol cyfnod cynllunio'r cwricwlwm hwn, gyda'r sector i fynd i'r afael â materion parodrwydd ac i barhau i adolygu a yw'r amser yn ddigonol ac a yw lefel yr amhariad wedi achosi gormod o anhawster i ysgolion. Ond fel y dywedais i, rwy'n cael fy nghalonogi. Efallai y byddai wedi bod yn reddfol credu nad oedd yr un ysgol yn dechrau meddwl am y cwricwlwm ar hyn o bryd, ac mae'r arolygydd yn dweud rhywbeth gwahanol iawn. Diolch.

Hoffwn innau ddymuno'n dda iawn i Meilyr Rowlands ar ei ymddeoliad a diolch am bob cydweithrediad dros y blynyddoedd diweddar. Mae Meilyr wedi bod yn llais cryf dros ysgolion cymunedol, ac mae gan y weledigaeth honno le pwysig, dwi'n credu, wrth i ni adlewyrchu ar yr hyn sydd angen newid yn y blynyddoedd a ddaw. 

O'r arolygiadau y llwyddodd Estyn i'w cynnal—tua 60 y cant o'r hyn a gynlluniwyd—rydym ni'n gweld darlun tebyg i flynyddoedd blaenorol. Mae'r safonau yn rhagorol neu'n dda mewn tua 80 y cant o ysgolion cynradd, ond dim ond mewn tua hanner o ysgolion uwchradd. O roi hynny ffordd arall, mae yna le i bryderu am 20 y cant o'n hysgolion cynradd, a lle i bryderu am hanner ein hysgolion uwchradd ni, a dwi'n credu roedd Suzy Davies yn iawn i dynnu sylw at y broblem barhaus hon, sydd yn mynd tu hwnt i COVID.

Mae'r arolygydd o'r farn y gallai'r profiadau a'r gwersi sy'n cael eu dysgu wrth ddelio efo'r pandemig helpu i gryfhau addysg yng Nghymru yn y tymor hir. Wel, amser a ddengys ydy hynny, wrth gwrs. Mae'n dibynnu ar lefel y buddsoddiad, byddwn i'n dadlau. Mae'r arolygydd yn pryderu bod sgiliau craidd disgyblion mewn llythrennedd a rhifedd wedi dirywio'n gyffredinol oherwydd y tarfu ar addysg, ac mae o'n sôn bod helpu dysgwyr, yn enwedig y rhai agored i niwed a'r rhai o gefndiroedd difreintiedig, i ddal i fyny yn dasg fawr—ei eiriau o ydy'r rheini—sydd angen ei gwneud yn y dyfodol.

Dwi wedi bod yn galw am i chi a'ch Llywodraeth gyhoeddi cynllun adfer addysg ôl-COVID, a gwneud pob ymdrech i sicrhau arian sylweddol i gefnogi hwnnw. Dwi'n meddwl bod dyletswydd arnoch chi i greu cynllun uchelgeisiol o'r hyn sydd angen ei wneud, ac wedyn gwneud y ddadl am lefel y buddsoddiad sydd ei angen. Fel dwi'n ei ddweud, 'tasg fawr' meddai'r arolygydd, ac mae pob tasg fawr angen buddsoddiad y tu cefn iddi hi. Mae'r £29 miliwn wedi'i ddyrannu gan eich Llywodraeth chi eisoes, ac mae pawb yn falch iawn o hynny, ond tu draw i'r arian hwnnw, beth ydy'ch cynllun buddsoddi er mwyn adfer yn y tymor hir? Ac yn benodol, beth ydy'ch bwriad i fuddsoddi i helpu'r dysgwyr sy'n agored i niwed a'r rhai difreintiedig?

Efo'r mwyafrif o ddisgyblion yn dysgu o gartref, mae dysgu digidol yn ffactor allweddol. Mae Estyn yn tynnu sylw at y ffaith bod ymgysylltiad disgyblion efo dysgu o bell yn amrywio gryn dipyn o ryw 95 y cant o ymgysylltu yn yr achosion gorau i gyn lleied ag 20 y cant mewn rhai darparwyr sydd efo'r heriau mwyaf. Felly, hoffwn wybod sut y mae'ch Llywodraeth chi yn mynd i gefnogi'r ysgolion a'r colegau sydd wedi wynebu'r heriau mwyaf—y rhai yn y categori 20 y cant yma. Sut ydych chi'n mynd i'w helpu nhw i symud ymlaen o ran y diffyg ymgysylltu sydd wedi bod efo disgyblion?

Y pwynt olaf y buaswn i'n hoffi ei wneud ydy bod Estyn wedi canfod bod bron pob ysgol wedi darparu cefnogaeth i staff ac mae'r arweinwyr yn pryderu'n fawr am les eu staff o ran cynaliadwyedd y trefniadau cyfredol a'r effaith hirdymor. Mae yna sawl ffactor, wrth gwrs, wedi effeithio'n andwyol ar les penaethiaid ac uwch arweinwyr, yn ogystal â staff gweddill yr ysgolion, yn cynnwys ymateb i ganllawiau sydd yn newid, pryderon am les cydweithwyr a disgyblion, a'r llwyth gwaith ychwanegol sy'n cael ei achosi ar faterion gweithredol, yn aml iawn. Felly, beth ydy'ch cynllun chi ar gyfer delio â'r pwysau sylweddol sy'n wynebu staff yn ein hysgolion ni? Rydych chi wedi sôn am roi grant i Education Support, sy'n elusen lles sy'n gweithredu ar draws y Deyrnas Unedig, dwi'n credu, ac maen nhw'n gweithio ar becyn o gymorth i'r gweithlu ysgol yng Nghymru. Faint o grant sydd wedi cael ei roi i'r elusen yma, os gwelwch yn dda, ac oes modd gweld yn union pa fath o gymorth y gallem ni fod yn ei ddisgwyl?

Ac yn olaf, fedrwch chi roi eglurder am beth fydd yn digwydd efo arolygiadau Estyn ar ôl mis Medi? Maen nhw i fod i ailgychwyn ym mis Medi, dwi'n credu, ar ôl hoe oherwydd y cyfnod a oedd i fod wedi'i neilltuo ar gyfer darparu ar gyfer y cwricwlwm. Fydd hi'n deg disgwyl i ysgolion ymdopi efo arolygiadau unwaith eto ar ôl yr haf, o gofio'r holl heriau, a hefyd o gofio'ch awydd chi i yrru ymlaen efo gweithredu'r cwricwlwm newydd—gwaith sydd wedi mynd ar ei hôl hi, mae'n debyg?

A gaf i ddiolch i Siân Gwenllian, Dirprwy Lywydd, eto am ei sylwadau caredig am Meilyr Rowlands? Tynnodd hi sylw at un o'i ddiddordebau penodol, sef addysg sy'n canolbwyntio ar y gymuned, sydd wedi bod yn ysgogiad gwirioneddol y tu ôl i waith Meilyr. Pan fydd Meilyr yn sôn am ysgol sy'n canolbwyntio ar y gymuned, nid yw'n sôn am ysgol sy'n llogi neuadd yr ysgol; mae'n sôn am ysgol sydd wedi'i gwreiddio'n ddwfn, sy'n â dealltwriaeth ddofn o'r gymuned y mae'n ei gwasanaethu ac sy'n edrych tuag allan, y tu hwnt i amgylchedd ei chaeau chwarae neu iard ysgol ac sy'n ymgysylltu'n weithredol â phob aelod o'r gymuned ym mywyd yr ysgol, ac wrth wneud hynny, yn cyfoethogi'n fawr y cyfleoedd addysgol sy'n cael eu cynnig i'r plant yn yr ysgol. Mae ef bob amser wedi bod yn awyddus iawn i hyrwyddo'r agwedd honno ar addysg yng Nghymru.

Mae'r Aelod yn sôn am lawer o'r materion y mae Suzy Davies wedi'u codi hefyd, felly ni wnaf ailadroddaf yr atebion i'r rheini. Y cyfan y byddwn i'n ei ddweud yw, pan fydd yr Aelod yn sôn am gynllun adfer ar ôl COVID, mawredd mawr, rydym ni yn dal i fod yng nghanol COVID, ac ni fyddai cynllun a fyddai wedi'i ysgrifennu ychydig wythnosau'n ôl wedi rhagweld yr holl gau ar y fath raddfa yr ydym ni'n ei wynebu ar hyn o bryd. Yr hyn sydd wir yn bwysig yw bod y £29 miliwn hwnnw wedi'i ddefnyddio. Rwy'n gwybod bod consortia rhanbarthol bellach yn gweithio gyda'u hysgolion i ddeall sut y mae modd addasu'r cynlluniau gwreiddiol ar gyfer yr arian hwnnw i gefnogi'r sefyllfa bresennol yr ydym ni’n ei chael ein hunain ynddi, ond yr wyf i a'r Gweinidog Cyllid, ac rwy'n ei weld yn gwrando'n astud ar y datganiad y prynhawn yma, yn ymwybodol iawn o'r heriau sy'n wynebu ein system addysg. Dyna pam ein bod wedi nodi arian o fewn y gyllideb addysg ei hun i barhau i gynorthwyo ysgolion, a pham mae'r Llywodraeth gyfan wedi blaenoriaethu cyllid awdurdodau lleol.

Mewn sawl ffordd, y llinell sylfaen honno o gyllid y mae ein hysgolion ni'n ei chael drwy'r awdurdodau addysg lleol y bydd angen i ni, drwy gydweithio, eu cefnogi nhw, wrth symud ymlaen, oherwydd mae'r colli dysgu a oedd wedi'i nodi gan yr arolygydd ym mis Medi yn cael ei dwysáu, er gwaethaf ymdrechion gorau pawb dan sylw, gan cyfnod hir hwn o ysgolion yn peidio â bod yn agored ar gyfer addysg wyneb yn wyneb i fwyafrif y disgyblion. Byddwn ni'n parhau i weithio ledled y maes addysg i ddeall beth yw'r ffordd fwyaf effeithiol o gefnogi plant. Rydym ni o'r farn mai drwy gefnogi penaethiaid unigol i wneud cynlluniau ar gyfer eu hysgol y mae hynny. Y nhw'n sy'n adnabod eu carfan o blant orau, ac maen nhw a'u cyrff llywodraethu yn gwybod yr hyn sydd ei angen ar eu plant, a'n gwaith ni yw rhoi'r arian angenrheidiol iddyn nhw addasu i'r amgylchiadau y mae'n nhw'n eu cael eu hunain ynddyn nhw.

Rwy'n falch bod Siân Gwenllian wedi codi'r cwestiwn o bwysau ar y gweithlu. Mae'r arolygydd yn nodi'n briodol y sefyllfa y mae arweinwyr ysgolion ac uwch dimau rheoli wedi cael eu hunain yn gweithio ynddi, sydd wedi'u rhoi o dan bwysau mawr. Yn wir, rydym ni wedi darparu cyllid grant i Gymorth Addysg i ymgymryd â phecyn cymorth pwrpasol ar gyfer y gweithlu cyfan yng Nghymru yn ystod y flwyddyn academaidd hon. Mae'r cymorth sydd ar gael yn cynnwys digwyddiadau llesiant, cymorth rhwng cymheiriaid i benaethiaid a phenodi cynghorydd llesiant i roi cyngor ac arweiniad ychwanegol i staff. Mae cyllid ychwanegol i ddarparu prosiect estynedig eisoes wedi'i gytuno. Bydd hyn yn caniatáu i elfennau ychwanegol o gymorth i benaethiaid yn arbennig, gael eu cynnwys, i gydnabod y pwysau sylweddol sydd arnyn nhw. 

Rwy'n ymwybodol bod consortia rhanbarthol hefyd wedi bod yn cynnal nifer o ddigwyddiadau cymorth, yn aml yn anhysbys, er mwyn i benaethiaid allu camu ymlaen heb ofni stigma, neu heb ofni cael eu hadnabod, er mwyn iddyn nhw allu cael cymorth. Rwy'n gwybod, er enghraifft, ar ôl cael sgyrsiau gyda Chonsortiwm Canolbarth y De y bore yma, fod llawer o benaethiaid wedi nodi eu bod yn gyfranogwyr o ganlyniad i gefnogaeth y rhaglen honno, ac wedi dweud ei bod wedi eu helpu'n fawr yn eu gallu i ymdopi yn y sefyllfa ddigynsail hon.

Rydym ni hefyd wedi ystyried, ac wedi cymryd camau i liniaru gwasgbwyntiau lle y gallwn ni. Er enghraifft, rydym ni wedi ceisio, lle bynnag y bo modd, leihau ceisiadau am ddata neu ddileu gofynion nad ydyn nhw'n ychwanegu gwerth ar hyn o bryd. Weithiau gall hynny fod yn her; mae pobl yn y Siambr hon yn mynnu data drwy'r amser. Ond, wrth gwrs, mae'n rhaid dod o hyd i'r data hwnnw yn rhywle, ac mae hynny fel arfer yn disgyn ar ysgol unigol. Felly, mae'n ymwneud â sicrhau'r cydbwysedd hwnnw rhwng sicrhau ein bod ni'n gwybod beth sy'n digwydd, a hefyd dileu galwadau ar y gweithlu ar hyn o bryd nad ydyn nhw'n ychwanegu gwerth. Byddwn ni'n parhau i weithio gyda'r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol, sydd, drwy ei rhaglen gyswllt, hefyd wedi bod yn rhoi cymorth i arweinwyr ysgolion ar yr adeg benodol hon. Rwy'n gwybod bod llawer ohonyn nhw wedi gweld hynny'n arbennig o ddefnyddiol wrth fynd i'r afael â straen a phwysau.

O ran dyfodol arolygiadau, mae'n amlwg bod yn rhaid i ni fod yn ymwybodol o'r sefyllfa iechyd y cyhoedd sy'n ein hwynebu ni ar hyn o bryd. Nid ydym ni eisiau i fwy o bobl fynd i ysgolion nag sydd wir angen iddyn nhw fod yno, ac mae'n rhaid i ni fyfyrio ar y pwysau y mae'r system ysgolion yn ei hwynebu ar hyn o bryd. Mae Estyn wedi profi eu bod yn arbennig o fedrus wrth drawsnewid y ffordd y maen nhw wedi gweithio, gan gefnogi'r ysgolion hynny sydd mewn categori, gan weithio gydag awdurdodau addysg lleol i ddeall a datblygu arfer gorau, a byddem ni'n disgwyl i hynny barhau. Ond, yn amlwg, bydd yn rhaid gwneud unrhyw symudiad tuag at arolygiadau ffurfiol eto ar yr adeg briodol. Yn amlwg, ar hyn o bryd, oni bai bod newid sylweddol yn y ffordd y mae'r ysgolion yn gweithredu, yna ni fyddai'n briodol dychwelyd at y model arolygu ffurfiol ar hyn o bryd.

Fe hoffwn i hefyd dalu teyrnged i Meilyr Rowlands yr wyf wedi'i adnabod ers dros ddegawd ers imi fod yn arolygydd lleyg di-nod, ac roedd Meilyr yno bob amser i bob un ohonom ni, ac mae wedi bod yno i blant Cymru yn arbennig i ganolbwyntio ar ansawdd yr addysgeg sydd ei hangen i sicrhau bod ein holl ddysgwyr yn cyflawni hyd eithaf eu gallu. Ond hefyd yr ymrwymiad hwnnw i lesiant ein holl blant. Felly, rwy'n credu y bu yn wych, ac rwy'n credu bod rhai o'r pethau y mae'n eu dweud yn ei ragair yn arbennig o berthnasol i'r heriau sy'n ein hwynebu ar hyn o bryd. Mae'n sôn am bwysigrwydd Hwb, sy'n destun cenfigen i gyd-Aelodau dros y ffin, a hefyd am bwysigrwydd fframwaith y cwricwlwm newydd, lle credaf ei fod yn sôn am bwysigrwydd meddwl o'r egwyddorion cyntaf am yr hyn y mae ar ddysgwyr ei angen mewn gwirionedd, a sut mae'n rhaid inni feddwl o'r newydd am y ffordd y mae disgyblion yn dysgu a'r ffordd orau o ddarparu'r rhain, gan ystyried eu sefyllfaoedd gartref.

Mae pennod y blynyddoedd cynnar yn adroddiad ingol iawn gan ei fod yn ein hatgoffa o'r profiadau gwych y mae plant wedi'u cael yn y blynyddoedd cynnar ac sy'n anodd iawn eu hefelychu gartref. Pa faint bynnag yr ydych chi wedi ymrwymo fel rhiant, nid yw'r un peth â galluogi plant i ddysgu drwy chwarae gyda'i gilydd, gyda chefnogaeth fedrus gan y rhai sy'n eu dysgu. Ond rwy'n credu mewn gwirionedd, fel y dywed Meilyr, fod hyn wedi gorfodi athrawon i gael perthynas lawer agosach â rhieni oherwydd bod yn rhaid iddyn nhw wneud hynny. Felly, gobeithio, bydd hynny'n cryfhau'r ffordd yr ydym ni'n bwrw ymlaen â'r cwricwlwm i sicrhau ei fod yn gweithio i bawb mewn gwirionedd.

Hoffwn ofyn, Gweinidog, sut y credwch chi fod y gyfundrefn arolygu'n cyd-fynd â'r heriau, sydd gymaint yn fwy mewn ysgolion lle mae llawer o anfantais yn hytrach na rhai ysgolion, sydd mewn maestrefi deiliog ac sy'n gallu cyflawni graddau uchel mewn TGAU a Safon Uwch yn hawdd, oherwydd mae ganddyn nhw bob amser yr adnoddau ychwanegol y gall llawer o deuluoedd eu rhoi i'w plant, ond nid yw rhai'n gallu gwneud hynny. Felly, sut ydych chi'n meddwl y gallwn ni symud tuag at bwyslais llawer mwy ar y gwerth a ychwanegir gan ysgolion unigol, o gofio'r llinell sylfaen y cyrhaeddodd plant yr ysgol honno arni, fel y gallwn ni mewn gwirionedd weld y—

A wnewch chi ddirwyn i ben, os gwelwch yn dda?

—cyfraniad y mae plant yn ei wneud? Diolch.

Diolch. Gweinidog.

Diolch, Jenny. Rydych chi'n gywir—mae Meilyr wedi canolbwyntio'n ddi-baid ar blant drwy gydol ei yrfa, ac yn yr arolygiaeth, ac mae'n canolbwyntio'n fawr ar blant yn ei feirniadaeth ac yn ei ddadansoddiad o'r system addysg.

Credaf mai un agwedd gadarnhaol—a bobl bach, maen nhw'n brin iawn, ond mae angen inni chwilio amdanyn nhw yng nghanol y sefyllfa ofnadwy hon yr ydym ni ynddi—yw'r cyfathrebu gwell rhwng ysgolion a rhieni, y mae'r adroddiad yn cyfeirio ato. Mae wedi bod yn nodwedd angenrheidiol o ddysgu o bell ac addysg o bell, a gobeithio y bydd y newid hwnnw mewn diwylliant a'r disgwyliadau hynny am gyfathrebu rheolaidd yn newid diwylliant parhaol. Yn aml iawn, mae pob un ohonom ni eisiau dychwelyd i'n trefniadau arferol, ond mae'n rhaid i ni gydnabod weithiau nad oedd yr hen drefn arferol yn ddigon da, ac mae hon yn enghraifft lle gall normal newydd ysgogi gwelliannau go iawn, a bod cyfathrebu â rhieni yn gwbl allweddol. Ni all ysgol addysgu plant ar ei phen ei hun; rhaid i hynny fod yn bartneriaeth rhwng y gweithwyr proffesiynol yn yr ysgol a'r teulu, ac mae ein hysgolion gorau yn datblygu'r berthynas gref iawn honno, ac mae hynny'n dod â manteision gwirioneddol i blant.

Ac rwyf yn credu, Jenny, fod y drefn arolygu'n dda o ran sicrhau gwerth ychwanegol. Nawr, yn amlwg, mae'r arolygiaeth eu hunain yn mynd drwy raglen ddiwygio. Nid yw hi ond yn briodol, pan edrychwn ni ar ddiwygio ein rhan ni o'r system addysg, eu bod hwythau hefyd wedi edrych arnyn nhw eu hunain fel y gallan nhw ddiwygio eu prosesau a'u rhagolygon, fel y gallan nhw wneud eu rhan i wella addysg. Ond mae'n rhaid i mi ddweud, un o uchafbwyntiau fy mlwyddyn yn Weinidog addysg yw noson flynyddol Estyn, lle mae'r rhai sydd wedi eu graddio'n 'rhagorol' mewn unrhyw gategori, boed hynny y sector meithrin neu ar ben arall y sbectrwm y colegau addysg bellach a phopeth yn y canol, lle caiff y rhagoriaeth honno ei chydnabod. Ac mae'n rhaid i mi ddweud, gyda'r nosweithiau hynny, fy mod yn wir wedi ysgwyd llaw â phenaethiaid rhai o'n hysgolion yn ein maestrefi deiliog, ond rwyf hefyd wedi ysgwyd llaw â phenaethiaid ysgolion sy'n gwasanaethu rhai o'n cymunedau mwyaf difreintiedig, ac sy'n ymdrin â phlant sydd o dan lawer o bwysau, teuluoedd sy'n wynebu llawer iawn iawn o bwysau, a chredaf y caiff hynny ei gydnabod yn y ffordd y mae Estyn yn gwneud ei waith. A allwn ni fynd ymhellach i wella ein system atebolrwydd ein hunain i adlewyrchu hynny? Gallwn, fe allwn ni, ac rydym ni wrthi'n gwneud hynny, ac rwy'n gwybod fod Estyn eisiau sicrhau eu bod yn cydnabod effaith addysgeg dda ac ysgolion da ar blant.

Diolch ichi am eich datganiad, Gweinidog, ac fe hoffwn i ddiolch i'r prif arolygydd a'i dîm a dymuno'n dda iddo yn y dyfodol. Hefyd, 'diolch' enfawr i'r holl athrawon a staff sydd wedi gwneud popeth o fewn eu gallu i gyfyngu ar yr effaith y mae'r pandemig wedi'i chael ar addysg pobl ifanc yn ystod y 12 mis diwethaf.

Tynnodd y prif arolygydd sylw, yn ei adroddiad, at sut y gallai dysgu digidol ategu addysgu a dysgu traddodiadol yn y dyfodol. Felly, pa gynlluniau sydd gennych chi i alluogi ac annog gwelliannau i ddysgu digidol yn y dyfodol? Sut ydych chi'n gweld dysgu o bell yn datblygu yn y tymor byr i ganolig, a sut y bydd Llywodraeth Cymru yn sbarduno arloesedd yn y gofod hwn? A fydd Llywodraeth Cymru yn buddsoddi mewn llwyfannau dysgu ffynhonnell agored ac yn sicrhau na fydd pob buddsoddiad cyhoeddus mewn technoleg yn arwain at ddatblygu offer a llwyfannau perchenogol?

Ac yn olaf, Gweinidog, mae pandemig COVID wedi amlygu pa mor eang yw'r rhaniad digidol mewn gwirionedd. Felly, pa drafodaethau ydych chi wedi'u cael gyda chyd-Aelodau ynghylch ffyrdd o gau'r rhaniad a bod yn barod ar gyfer pandemigau yn y dyfodol? Diolch yn fawr.

Diolch, Caroline, am hynna, ac rwy'n siŵr y bydd yr arolygydd yn gwerthfawrogi eich dymuniadau da yn fawr.

O ran cymhwysedd digidol, wel, cymhwysedd digidol yw rhan gyntaf ein cwricwlwm newydd a gyhoeddwyd ac mae'n fodd i sbarduno datblygiad sgiliau yn y maes hwn i'n pobl ifanc. Maen nhw, os nad yn barod—ac mae'r pandemig hwn wedi profi hynny—yr un mor bwysig â sgiliau llythrennedd a rhifedd. O ran sut y byddwn yn bwrw ymlaen ag ef, rydym yn parhau i adolygu canllawiau a chymorth o ran beth yw model dysgu o bell da. Mae ymchwil yn dod i'r amlwg drwy'r amser, o ganlyniad i'r pandemig hwn, ynglŷn â beth sy'n gwneud cyfuniad dysgu da, ac fe gaiff yr wybodaeth honno ei dosbarthu i ysgolion. A'r hyn sydd hefyd yn wirioneddol bwysig yw bod llawer o ysgolion mewn gwirionedd yn gwrando ar ddysgwyr a theuluoedd ynglŷn â'r hyn sy'n gweithio iddyn nhw a'r hyn y mae angen iddyn nhw wella arno, ac mae angen adlewyrchu hynny yn y cynigion y mae ysgolion yn eu cyflwyno.

A gaf i ddweud, o ran sut y gallwn ni gefnogi ysgolion a theuluoedd, rydym yn unigryw gan fod gennym ni gyfle anhygoel, gan weithio gyda rhai o'r cwmnïau meddalwedd mwyaf yn y byd? A does neb yn fwy na Microsoft. Gall pob un plentyn yng Nghymru a phob un athro yng Nghymru gael meddalwedd Microsoft am ddim ar hyd at bum dyfais, oherwydd mae Llywodraeth Cymru wedi buddsoddi ac wedi darparu hynny ar eu cyfer. Ni yw'r genedl gyntaf yn y byd, rwy'n credu, i gael mynediad am ddim i feddalwedd Adobe i staff ac i blant, ac mae hynny'n llwyfan anhygoel i adeiladu arno. Ond bydd angen i ni adeiladu ar hynny, ac, unwaith eto, fel y dywedais yn gynharach, rydym yn chwilio am agweddau cadarnhaol.

Mae dulliau addysgeg newydd yr ydym ni wedi'u dysgu drwy'r pandemig hwn. Mae sgiliau athrawon yn y maes hwn wedi tyfu'n aruthrol. Ac o bosib, mae cyfleoedd gwirioneddol drwy ddysgu o bell i gefnogi plant y mae bod mewn ysgol draddodiadol yn heriol ac yn anodd iddyn nhw, ac felly mae eu helpu, gan barhau i ddysgu o bell, yn rhywbeth y gallwn ni ddysgu ohono, yn ogystal â mynd i'r afael ag ef, ar raddfa ehangach, y gwersi rydym ni eisoes wedi'u dysgu o'n prosiect ysgol. Mae fy merch yn gallu astudio pwnc Safon Uwch na fyddai ar gael iddi mewn ysgol, oherwydd mae'n cael ei gyflwyno o bell gan athro mewn ysgol arall. Byddai wedi gorfod cyfaddawdu ar ei dewisiadau oni bai am sgil yr athro unigol hwnnw i ddysgu nid yn unig y plant sydd o'i flaen yn ei ystafell ddosbarth, ond hefyd ystafell ddosbarth mewn ysgol tua 15 milltir i ffwrdd. Felly, credaf fod cyfleoedd yn bendant yn bodoli i allu gwella cyfleoedd addysgol. Ac ar hyn o bryd, mae plant ysgol Cymru yn cael darlithoedd a gwersi a gyflwynir iddyn nhw gan Sefydliad Technoleg Massachusetts—y brifysgol orau yn y byd. Mae eu myfyrwyr a'u staff yn cyflwyno darlithoedd i fyfyrwyr o Gymru bellach o Massachusetts, ac mae hynny'n dangos i chi sut y gallwn ni ddefnyddio'r dechnoleg hon i chwalu rhwystrau a galluogi i'n plant gael y gorau posib, lle bynnag y bo hynny, i ehangu eu cyfleoedd, i ehangu eu gorwelion ac i'w cefnogi i gyrraedd eu llawn botensial.

Diolch yn fawr iawn, Gweinidog.