6. Dadl: Hawliau Dynol

– Senedd Cymru ar 3 Mai 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Detholwyd y gwelliant canlynol: gwelliant 1 yn enw Darren Millar.

Photo of David Rees David Rees Labour 4:14, 3 Mai 2022

Yr eitem nesaf yw'r ddadl ar hawliau dynol, a galwaf ar y Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad i wneud y cynnig. Mick Antoniw.

Cynnig NDM7991 Lesley Griffiths, Siân Gwenllian

Cynnig bod y Senedd:

1. Yn nodi ymrwymiad Llywodraeth Cymru i gryfhau a hyrwyddo hawliau dynol, cydraddoldeb a diogelu cymunedau lleiafrifol yng Nghymru.

2. Yn nodi â phryder difrifol y symudiadau mynych gan Lywodraeth y DU i leihau hawliau dynol.

3. Yn credu bod cynigion Llywodraeth y DU i ddiddymu'r Ddeddf Hawliau Dynol yn tanseilio amddiffyniadau allweddol i ddinasyddion ac yn codi materion cyfansoddiadol sylweddol.

4. Yn credu bod Bil yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a’r Llysoedd yn tanseilio hawliau cymunedau lleiafrifol ac yn peryglu'r hawl i brotestio’n gyfreithlon ac yn heddychlon.

5. Yn cytuno â Rapporteur Arbennig y Cenhedloedd Unedig y byddai'r Bil Cenedligrwydd a Ffiniau yn tanseilio'n ddifrifol y broses o ddiogelu hawliau dynol ac yn arwain at ymyriadau difrifol â hawliau dynol.

6. Yn galw ar Lywodraeth y DU i wrthdroi ei dull o ymdrin â Hawliau Dynol, sy’n gam yn ôl, a'r tramgwyddo’n erbyn y cyfansoddiad yn sgil hynny.

Cynigiwyd y cynnig.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:14, 3 Mai 2022

Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae'n bleser gennyf agor y ddadl hon ar adeg hollbwysig i hawliau dynol yng Nghymru, y Deyrnas Unedig a'r byd. Hoffwn ddiolch i Blaid Cymru am gyd-noddi'r ddadl ac am ddangos eu hymrwymiad ar y cyd. Hoffwn ddiolch hefyd am gefnogaeth arweinydd Democratiaid Rhyddfrydol Cymru, Jane Dodds.

Yn amlwg, rydym yn cyfarfod yn gyson am y rhyfel yn Wcráin. Mae miloedd eisoes wedi marw oherwydd dirmyg arweinydd Rwsia tuag at gyfraith ryngwladol. Mae miliynau yn rhagor wedi ffoi o'u cartrefi a'u gwlad. Mae rhai ohonynt bellach yn cyrraedd y Deyrnas Unedig a Chymru, gan daflu goleuni newydd ar sut yr ydym yn trin pobl yn yr amgylchiadau mwyaf enbyd a sut yr ydym yn cyflawni ein hymrwymiadau hawliau dynol rhyngwladol ein hunain.

Daeth y Llywydd i’r Gadair.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:15, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Mae gan Lywodraeth Cymru ymrwymiad clir a hirsefydlog i hyrwyddo a diogelu hawliau dynol. Mae hyn yn rhan annatod o ddeddfwriaeth sefydlu Llywodraeth Cymru, ac rydym ni'n cymryd camau newydd i gryfhau a hyrwyddo hawliau dynol yng Nghymru, sydd hefyd yn cael ei adlewyrchu ar draws ein cytundeb cydweithredu. Wrth gwrs, byddem yn gobeithio sefyll yn gadarn gyda Llywodraeth y DU nawr, gan gadarnhau a dangos ymrwymiad diamod cyffredin i hawliau dynol ledled y byd. Yn hytrach, beth yr ydym ni'n ei weld yw cyfres gyfan o fesurau gan Lywodraeth y DU sy'n cael eu cyfrifo'n fwriadol i danseilio egwyddorion mwyaf sylfaenol hawliau dynol. Gyda'i gilydd, ni allant ond rhoi arwydd i'r byd bod y DU yn atchwelyd o ran hawliau dynol.

Ni allaf wneud dim gwell yn y ddadl hon na chyfeirio at ganfyddiadau adolygiad annibynnol Llywodraeth y DU ei hun o Ddeddf Hawliau Dynol 1998: mae'r Ddeddf wedi cael effaith gadarnhaol ar orfodi a hygyrchedd hawliau yn y DU; achosion yn cael eu clywed yn gynt ac yn llai costus; barnwyr y DU yn gallu ystyried ein cyd-destun cenedlaethol yn well wrth wneud penderfyniadau na barnwyr yn Strasbourg; ni all y llysoedd wrthdroi deddfwriaeth sylfaenol, mae'r Ddeddf yn cynnal sofraniaeth seneddol yn llwyddiannus; mae'r Ddeddf yn rhan ganolog o setliad datganoli'r DU a byddai diwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol yn risg enfawr i'n setliad cyfansoddiadol ac i orfodi ein hawliau. Dyma gasgliad adolygiad annibynnol y Torïaid ei hun, yr un a sefydlwyd ganddyn nhw, ond, wrth gwrs, ni ddaeth i'r casgliadau yr oedden nhw eisiau eu cael, felly maen nhw'n ei anwybyddu ac yn prysuro ymlaen beth bynnag.

Maen nhw bellach yn datblygu eu cynigion eu hunain i ddadfeilio hawliau dynol drwy fil hawliau fel y'i gelwir, deddfwriaeth sydd, ynghyd â deddfwriaeth arall, yn cael ei gyrru'n ideolegol ac yn wleidyddol ac sydd â dim ond un amcan: tanseilio rhai o'r egwyddorion sylfaenol sy'n sail i hawliau democrataidd a rheolaeth y gyfraith yn y DU a galluogi—

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 4:17, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Tybed a wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ildio ar yr union bwynt yna. Un o'r egwyddorion sylfaenol y bydd hyd yn oed myfyriwr Safon Uwch yn ei ddysgu am hawliau dynol yw eu bod yn gyffredinol—does dim modd eu trafod, maen nhw'n gyffredinol, yn berthnasol i bawb. Sut felly mae'n dehongli signal Llywodraeth y DU, gan wrthod, fel mae'n ei ddweud yn gywir, yr hyn y maen nhw wedi'i glywed yn yr ymgynghoriad, y dylid gwahaniaethu rhywfaint rhwng y rhai haeddiannol a'r rhai nad ydynt yn haeddiannol? Mae'n ymddangos i mi, oni bai fy mod yn colli rhywbeth, ei fod yn mynd yn groes i'r ddealltwriaeth Safon Uwch sylfaenol o beth yw hawliau dynol. Os ydyn nhw'n gyffredinol, ni allwch wahaniaethu rhwng haeddiannol ac anhaeddiannol. Mae pawb yn haeddu hawl i gyflwyno eu hachos o ran hawliau dynol.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:18, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Mae'r Aelod yn llygad ei le, ni ddylid gwahaniaethu o gwbl rhwng haeddiannol ac anhaeddiannol fel y'i gelwir, oherwydd mae hynny'n taro ar yr egwyddor bod hawliau dynol yn perthyn i bawb mewn gwirionedd. Wrth gwrs, dywedodd Dominic Raab, yr Arglwydd Ganghellor, yn 2009, cyn iddo fod yn Arglwydd Ganghellor:

'Dydw i ddim yn cefnogi'r Ddeddf Hawliau Dynol a dydw i ddim yn credu mewn hawliau economaidd a chymdeithasol.'

Dyna'n union sy'n sail i gyfeiriad y Llywodraeth yn ideolegol. Fel mae adroddiad diweddaraf Tŷ'r Cyffredin a Chyd-bwyllgor Hawliau Dynol Tŷ'r Arglwyddi yn ei ddweud, yng ngoleuni ein cefnogaeth i Wcráin a'u brwydr dros ddemocratiaeth, hawliau dynol a rheolaeth y gyfraith, byddai'n eironi ofnadwy nawr i ni fod yn gwanhau ein hamddiffyniadau ein hunain wrth i ni wneud hynny.

Wrth gwrs, mae materion cyfansoddiadol allweddol eraill yn y fantol, mae'r Ddeddf Hawliau Dynol yn hanfodol i ddemocratiaeth Cymru. Rhaid i ddeddfwriaeth sy'n cael ei phasio yn y Senedd hon fod yn gydnaws â'r Ddeddf, felly rhaid i unrhyw weithred neu newid gael cytundeb holl ddeddfwrfeydd cenedlaethol y DU. Mae cynigion Llywodraeth y DU bron yn gyfan gwbl yn anwybyddu'r effaith bosibl ar ein fframwaith cyfansoddiadol, cyfreithiol a pholisi datganoledig.

Gadewch i ni droi nawr at Ddeddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a Llysoedd 2022, Deddf sy'n ymosodiad ar ryddid sydd wedi bodoli ers canrifoedd. Mae'n gosod cyfyngiadau mawr ar yr hawl ddemocrataidd i brotestio. Mae'n cynnwys rhai elfennau sy'n debyg i gyfyngiadau ar ryddid sydd wedi'u cyflwyno yn Rwsia Putin ac mae'n dileu'n raddol sylfeini hawliau ein pobl i lefaru rhydd a'r hawl i brotestio, yr hawl i herio arfer pŵer gan y Llywodraeth a cham-drin pŵer.

Bydd y newidiadau arfaethedig yn effeithio ar fywydau pobl ledled Cymru, ac rydym ni wedi brwydro erioed i sicrhau bod llais y Senedd yn cael ei glywed drwy gydol y broses ddeddfwriaethol. Fodd bynnag, mae agweddau ar y Bil sy'n sbarduno gwrthwynebiad moesol iawn. Gwrthododd y Senedd gymalau yn ymwneud â phrotestio a gwersylloedd diawdurdod. Pwysleisiodd ein Senedd yr ymrwymiad i'r hawl i ymgynnull yn heddychlon a phrotestio, a mynegwyd arswyd am yr ymgais i droseddoli pobl o gefndiroedd Sipsiwn, Roma a Theithwyr. Ni all fod, o ystyried digwyddiadau rhyngwladol, ac o ystyried pwy yr ydym ni'n dweud ydym ni fel cenedl, y gall unrhyw un gyfiawnhau'r symudiadau atchweliadol iawn hyn.

Mae'r un peth yn wir am Ddeddf Cenedligrwydd a Ffiniau 2022, sy'n amlygu, rwy'n credu, y man gwan hiliol o ran meddwl Llywodraeth y DU, ac y mae'r Cenhedloedd Unedig yn dweud y bydd hefyd yn torri cyfraith ryngwladol. Bydd yn parhau i erydu ein hawliau dynol sylfaenol. Mae'r Ddeddf yn gwbl groes i'n hathroniaeth o genedl noddfa a nod cyffredinol Llywodraeth Cymru i gael Cymru fwy cyfartal. Bydd yn creu system ddwy haen yn seiliedig ar ddull unigolyn o gyrraedd y DU yn unig ac nid ar sail teilyngdod ei achos. Bydd y Ddeddf yn cael effaith andwyol ar ddarparu cymorth integreiddio yng Nghymru, yn gwaethygu ansefydlogrwydd ac yn cynyddu'r camddefnydd o fudwyr a gweithio anghyfreithlon yn ein cymunedau—pobl sydd eisoes yn agored i niwed ac y bydd eu natur agored i niwed yn cynyddu ymhellach. Bydd yn cynyddu digartrefedd ac o bosibl yn peryglu iechyd y cyhoedd, gan fod y rheini sydd heb droi at arian cyhoeddus yn debygol o ofni dod ymlaen i gael gofal iechyd.

Mae hyn, wrth gwrs, heb sôn hyd yn oed am gynllun Rwanda'r Llywodraeth—cynllun ffiaidd a fydd yn sicr o ddod â bygythiadau difrifol a gwirioneddol i ddiogelwch, yn enwedig diogelwch rhag masnachu mewn pobl, a godwyd gan y cyn Brif Weinidog Theresa May, cynllun a ddisgrifiwyd gan bennaeth Eglwys Loegr fel un

'Yn groes i natur Duw.'

Gadewch i mi fod yn gwbl glir: yr hyn yr ydym ni'n ei weld yma yw ymosodiad ideolegol sylfaenol ar hawliau dynol, cwrteisi sylfaenol a moesoldeb dynol. Mae'r cynigion hyn, gyda'i gilydd ac yn unigol, yn elyniaethus iawn i egwyddorion sylfaenol ein democratiaeth a hanfod tosturi Cymru. Mae ymrwymiad Llywodraeth Cymru i gryfhau a hyrwyddo hawliau dynol i bawb yng Nghymru yn parhau i fod mor gryf ag erioed, a gwn fod y penderfyniad hwn yn cael ei adleisio ymhlith mwyafrif o'n Haelodau.

Cyhoeddwyd ein hadroddiad 'Cryfhau a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru' fis Awst diwethaf, sef yr ymchwil a arweiniwyd gan Brifysgol Abertawe mewn cydweithrediad â Phrifysgol Bangor, Diverse Cymru a Chymru Ifanc. Trafodwyd ein hymateb i'r adroddiad mewn cyfarfod o'r grŵp llywio cryfhau a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol yr wythnos diwethaf, a gadeiriwyd gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol ac roeddwn innau'n bresennol hefyd. Bydd ein hymateb terfynol yn cael ei gyhoeddi'n fuan a byddwn hefyd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r grŵp hawliau dynol trawsbleidiol a chomisiynwyr Cymru. Mae'n nodi'r prif feysydd gwaith y byddwn ni’n eu datblygu: datblygu cyfres o ganllawiau ar hawliau dynol, adolygu dyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus, ychwanegu hawliau dynol at ein hasesiadau effaith integredig, a chynyddu'r ffordd yr ydym ni’n hyrwyddo'r materion hyn yng Nghymru.

Byddwn yn awr yn datblygu cynllun gweithredu ac amserlen fanwl i gwmpasu'r holl ffrydiau gwaith hyn, a byddwn hefyd yn gwneud gwaith paratoi a fydd yn ein galluogi ni i ystyried dewisiadau ar gyfer ymgorffori confensiynau'r Cenhedloedd Unedig yng nghyfraith Cymru yn unol ag argymhelliad cyntaf yr adroddiad ac ymrwymiad ein rhaglen lywodraethu ein hunain yn y maes hwn. Diben Bil o'r fath fyddai cryfhau hawliau holl ddinasyddion Cymru, a lliniaru, cyn belled ag y bo modd, effeithiau negyddol camau gweithredu gan Lywodraeth y DU. Rwy’n gobeithio y bydd yr Aelodau'n ymuno â ni heddiw i ailddatgan ymrwymiad y Senedd i hawliau dynol—

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 4:24, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour

(Cyfieithwyd)

Wel, rydw i ar y diwedd, ond mi wnaf fi dderbyn ymyriad.

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative

(Cyfieithwyd)

Dwi'n gwybod. Roeddwn i eisiau dweud pa mor falch yr ydw i o glywed eich bod chi'n mynd i wneud hynny. Yn amlwg, rydw i wedi fy siomi bod gwrthwynebiad wedi bod i ystyried egwyddorion y Cenhedloedd Unedig ar gyfer pobl hŷn yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ac rydw i'n gobeithio y bydd eich darn o ddeddfwriaeth yn cwmpasu'r ddeddfwriaeth hawliau pobl hŷn ynddo. A allwch chi gadarnhau y bydd hynny'n digwydd? Mae'n rhywbeth yr ydw i wedi bod yn ei hyrwyddo ers blynyddoedd lawer, a byddwn yn falch o weld rhywfaint o oleuni ym mhen draw'r twnnel.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:25, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Rydw i'n croesawu'r cyfraniad yna, oherwydd, ie, yr amcan yw edrych ar sut y gallwn ymgorffori holl gonfensiynau'r Cenhedloedd Unedig o fewn ein fframwaith cyfreithiol er mwyn eu diogelu, ond hefyd eu rhoi wrth wraidd ein syniadaeth ddeddfwriaethol. Felly, mi allaf gadarnhau hynny. Yn sicr, nid yw'n broses hawdd, mae'n gymhleth, ond, yn sicr, byddwn ni'n ystyried hynny'n gryf.  

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ildio ar y pwynt yna?

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour

(Cyfieithwyd)

Fe wnaf fi ildio am y tro olaf.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

Yn syml, rwyf innau hefyd yn croesawu'r ymyriad yna. Yn wir, mae Darren wedi hyrwyddo hynny ers tro byd. Os bydd Llywodraeth Cymru yn bwrw ymlaen yn y modd hwnnw, ac yn naws yr ymyriad gan Darren, mae hynny'n ei gwneud yn eithaf diddorol, oherwydd gallem yn y pen draw gael cefnogaeth drawsbleidiol i ymgorffori'r egwyddorion hawliau dynol yn ein deddfwriaeth ni ein hunain yma yng Nghymru, ac mae hynny'n foment dda i'r Senedd hon, Darren.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:26, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Rydw i'n croesawu'r gefnogaeth honno'n fawr, ac mae hon yn ddadl, mae'n siŵr, y byddwn ni'n parhau â hi.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

[Anghlywadwy.]—tynnu'r gwelliant yn ôl. [Chwerthin.]

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour

(Cyfieithwyd)

Fe wnaf i gydnabod hynny a chadarnhau y byddwn ni'n ymgorffori cefnogaeth ysgubol yr Aelod i'r cyfeiriad yr ydym ni'n dymuno mynd iddo.

Diolch i'r Aelodau am y sylwadau yna ac rwy'n cadarnhau ein hymrwymiad ysgubol i hawliau dynol yn y Senedd hon. Diolch.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

Rwyf wedi dethol y gwelliant i’r cynnig. Dwi'n galw ar Altaf Hussain nawr i gynnig y gwelliant a gyflwynwyd yn enw Darren Millar. 

Gwelliant 1—Darren Millar

Dileu popeth a rhoi yn ei le:

Cynnig bod y Senedd:

1. Yn croesawu ymrwymiad Llywodraeth y DU i ddiogelu a chynnal hawliau dynol.

2. Yn nodi cynigion Llywodraeth y DU i foderneiddio a gwneud deddfwriaeth hawliau dynol yn addas i'r diben.

3. Yn credu bod angen cydbwysedd priodol rhwng hawliau a chyfrifoldebau unigol.

4. Yn gresynu at record Llywodraeth Cymru o bleidleisio yn erbyn hawliau dynol gan gynnwys pleidleisio yn erbyn cyflwyno Bil hawliau pobl hŷn yn ystod y Pumed Senedd.

Cynigiwyd gwelliant 1.

Photo of Altaf Hussain Altaf Hussain Conservative 4:26, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, Llywydd. Rydych chi wedi gwneud gwaith da. Mae'n bleser gen i gyfrannu at y ddadl hon heddiw. Rwy'n talu teyrnged i'r Gweinidog am ddod â'r ddadl i'r Senedd.

Hoffwn siarad am y gwelliant a gyflwynwyd yn enw Darren Millar, ac rydw i am fynd i'r afael yn uniongyrchol â'r cyhuddiadau bod Llywodraeth y DU yn ceisio erydu hawliau dynol. Mae hawliau unigolion a grwpiau o bobl yn cael eu cefnogi mewn sawl ffordd, drwy wahanol feysydd o statudau a thrwy ddatblygu'r materion hynny sy'n cael eu hystyried gan y llys. Mae gan y DU draddodiad balch o sicrhau bod yr hawliau y mae pobl wedi'u mwynhau yn cael eu cynnal a'u hamddiffyn yn y ffordd y byddem ni'n disgwyl ei gweld mewn gwlad sy'n seiliedig ar werthoedd rhyddfrydol, democrataidd. Yr egwyddorion hynny yw rhyddid mynegiant, rhyddid barn, rhyddid i ymgynnull a rhyddid i addoli. Mae gwerthoedd a hawliau yr ydym ni'n eu gweld wedi'u plethu i wead hanes y sir hon yr un mor bwysig yn awr ag y buont erioed.

Mae ein gwelliannau'n atgoffa pobl Cymru y byddai unrhyw Lywodraeth, wrth ddeddfu i ddiogelu hawliau dynol, yn adolygu effeithiolrwydd y fframwaith deddfwriaethol presennol i sicrhau ei fod yn gweithio ac yn addas i'r diben. Fel mae ymgynghoriad Llywodraeth y DU yn ei wneud yn glir:

'Byddwn yn parhau'n ffyddlon i'r egwyddor sylfaenol hawliau dynol, y gwnaethom gytuno arni yn y Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol gwreiddiol'.

Mae Llywodraeth y DU hefyd wedi'i gwneud yn glir y bydd y mesur hawliau arfaethedig

'yn cryfhau swyddogaeth Goruchaf Lys y DU wrth arfer y swyddogaeth farnwrol, yn diogelu hawliau democrataidd y Senedd wrth arfer ei swyddogaeth ddeddfwriaethol, ac yn cefnogi uniondeb y DU, wrth barchu'r setliadau datganoli.'

Ni allaf weld beth sydd o'i le ar hyn. Yn wir, dylid croesawu'r cam hwn.

At hynny, byddai'r bil hawliau arfaethedig yn sicrhau ein bod yn parchu ein rhwymedigaethau rhyngwladol fel plaid i'r confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol, ac y byddwn hefyd yn parhau i gefnogi diwygiadau pellach i Lys Hawliau Dynol Ewrop yn Strasbwrg.

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 4:29, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Photo of Altaf Hussain Altaf Hussain Conservative

(Cyfieithwyd)

Os gwelwch yn dda.

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch. A oes unrhyw gydnabyddiaeth bod Deddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd 2022 yn llesteirio'r hawl i brotestio?

Photo of Altaf Hussain Altaf Hussain Conservative

(Cyfieithwyd)

Beth bynnag, gadewch i mi barhau. Bydd y Bil yn cadw'r holl hawliau sylweddol yn Neddf Hawliau Dynol 1998 a'r confensiwn. Unwaith eto, ni allaf weld beth sydd o'i le ar hyn.

Gallwn i gyd gytuno bod y GIG yn rhywbeth y gallwn ni i gyd fod yn falch ohono. Fodd bynnag, o dan faner y GIG, nid yw'r Ddeddf Hawliau Dynol y mae Llafur eisiau ei chadw bob amser yn diogelu hawliau cleifion. Mae'r GIG yn sefydliad deniadol ar gyfer yr ymarferwyr meddygol gorau ledled y byd, ond mae rhai sy'n dod i weithio yn y DU heb y ddealltwriaeth gywir o hawliau cleifion Prydain. Mewn rhai gwledydd o le yr ydym ni’n barod i dderbyn staff sydd wedi'u hyfforddi'n feddygol, prin yw'r foeseg feddygol. Yn 2019 collodd uwch nyrs ei swydd am ffugio 16 o dystysgrifau meddygol. Er bod yr achosion hyn yn brin iawn, ac er y gallwn ni fod yn falch o'n GIG, mae angen Bil hawliau dynol sy'n addas i'r diben, sydd dim ond yn caniatáu i ymarferwyr meddygol tramor sy'n bodloni ein safonau meddygol balch ni, i ddiogelu cleifion a staff y GIG. [Torri ar draws.] Fe wnaf fi barhau.

O ran mamolaeth, mae angen ystyried triniaeth yn feddygol, ond hefyd yn dosturiol. Nid yw'n ddigon i ymarferydd roi cyngor a thriniaeth yn seiliedig ar dystiolaeth feddygol yn unig. Gall y ffordd y mae mam yn edrych yn ôl ar y profiad geni gael effaith enfawr ar ei hiechyd meddwl ar ôl genedigaeth. Yn ystod y pandemig, roedd rhieni'n aml yn cael eu hynysu oddi wrth eu babanod, neu oddi wrth ei gilydd, yn ystod cyfnod emosiynol iawn. Mae hyn yn amlwg wedi bod yn drawmatig iawn i gynifer o bobl, ac yn aml gall godi trawma o’r gorffennol. Camesgoriad yw'r digwyddiad mwyaf torcalonnus y gall unrhyw fam ei ddioddef, ond mae mamau sydd wedi wynebu hyn dros y ddwy flynedd ddiwethaf wedi gwneud hynny ar eu pennau eu hunain.

Pan fydd gweithdrefnau meddygol yn digwydd heb ganiatâd, mae hyn yn torri preifatrwydd bywyd teuluol, ac yn rhoi gwneud penderfyniadau o flaen uniondeb corfforol a hunan-benderfyniad. Ac mae defnyddio gorchmynion DNAR—hynny yw, peidiwch â cheisio dadebru—i rai cleifion heb ei drafod gyda'r perthnasau yn torri cyfansoddiad y GIG. Gall hyn i gyd gael effaith enfawr ar les cyffredinol.

Ond yn bwysicaf oll, rhaid tynhau hawliau dynol plant. Mae marwolaeth drasig Logan yn achos trasig pryd nad oedd hawliau plant wedi'u diogelu gan y wladwriaeth er gwaethaf yr arwyddion rhybudd. Mae'r rhain yn cynnwys hawliau bywyd, goroesiad, datblygiad, iechyd a lles. Rhaid i Lywodraeth Cymru weithio gydag awdurdodau lleol i sicrhau nad yw hyn yn digwydd eto.

Mewn dyfarniad diweddar, mae polisi'r Llywodraeth ar ryddhau cleifion heb eu profi o ysbytai i gartrefi gofal yn Lloegr ar ddechrau pandemig COVID wedi'i ddyfarnu'n anghyfreithlon gan yr Uchel Lys, sy'n fethiant polisi dinistriol yn yr oes fodern, ac roedd y dioddefwyr mwyaf agored i niwed yn dod o'n poblogaeth oedrannus. Mae gan y dyfarniad hwn oblygiadau i Lywodraeth Cymru, a welodd, yng ngeiriau'r Prif Weinidog, 'ddim gwerth' mewn profion torfol. Ond er bod Llywodraeth Cymru'n ymosod yn wan ar Lywodraeth y DU, mae wedi methu ag edrych yn y drych ei hun—fel y nodwn yn ein gwelliant, mae gwleidyddion Llafur wedi cael y cyfle ers y pumed Senedd i gytuno ar Fil hawliau pobl hŷn, ond wedi gwrthod. Maen nhw'n dweud un peth ond yn gwneud rhywbeth arall, ond diolch i chi'ch hun, erbyn hyn dim ond un peth yw e. [Torri ar draws.]

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 4:33, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Rydw i wedi bod yn hael iawn gydag amser.

Photo of Altaf Hussain Altaf Hussain Conservative

(Cyfieithwyd)

Mae'n ddrwg gen i. Fe wnaf fi orffen. Rhowch eiliad i mi, os gwelwch yn dda.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Iawn, fe rof fi eiliad i chi.

Photo of Altaf Hussain Altaf Hussain Conservative

(Cyfieithwyd)

Mae hyn yn bwysig i'w ddweud am Wcráin, mewn gwirionedd. Rydym yn dyst i wrthdaro parhaus yn y lluoedd arfog a thorri hawliau dynol rhyngwladol, sy'n parhau i ddinistrio iechyd a llesiant dynoliaeth, a'r dioddefaint dynol a welwn yn fyw yn Wcráin. Rhaid i ni ailddiffinio'r ddealltwriaeth o iechyd a chwmpas eu diddordeb a'u cyfrifoldeb proffesiynol o ran yr hawl i iechyd. Gadewch i mi wneud un peth, ar y diwedd—gadewch i mi ofyn i chi. Mae gen i ddiddordeb mewn cael ymateb y Gweinidog i'r ffaith bod erthygl 8 o'r confensiwn yn caniatáu hawliau i'r rheini sydd wedi'u cael yn euog o gam-drin plant yn rhywiol; beth am ddiogelwch a hawliau plant i fyw heb ofni dioddef camfanteisio? Diolch yn fawr iawn.

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 4:34, 3 Mai 2022

Mae Plaid Cymru yn falch o gyd-gyflwyno'r cynnig hwn, ac yn cytuno gyda Llywodraeth Cymru fod angen i'r Senedd hon anfon neges glir heddiw ein bod yn gwrthwynebu'r ymdrechion yma i gyfyngu ar hawliau pobl Cymru ac i danseilio ein hymdrechion i sicrhau tegwch, cydraddoldeb a chyfiawnder i bobl ein gwlad. Rydym yn cytuno ymhellach fod materion cyfansoddiadol difrifol yn codi yn sgil cynigion Llywodraeth San Steffan i ddiwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol.

Mae'r cynnig heddiw yn cyfeirio at sawl mesur, sawl darn o ddeddfwriaeth sydd wedi ei basio neu sydd yn yr arfaeth sydd angen eu hystyried ar y cyd, achos wrth eu hystyried ar y cyd a'r modd y maent yn cyfuno, mae modd gweld y darlun mawr, yr agenda mwy, y cyfeiriad hynod bryderus a pheryglus sy'n nodweddu Llywodraeth Dorïaidd adweithiol Boris Johnson. Does dim dwywaith, does dim amheuaeth o gwbl, eu bod, ar y cyd, yn cynrychioli ymdrech fwriadol i wanhau hawliau pobl Cymru a gweddill y Deyrnas Gyfunol.

Mae Llywodraeth bresenol San Steffan yn un sy'n bygwth ac yn cyfyngu hawliau ac yn tanseilio cydraddoldeb a chyfiawnder ar bob tu. Ac mae'r mesurau a'r cynlluniau deddfwriaethol sy'n cael eu crybwyll yn y cynnig ger ein bron yn brawf eglur o hynny. Sut mae modd cyfiawnhau, sut mae modd i unrhyw Aelod o'r Senedd beidio â gwrthwynebu cynlluniau sydd wedi eu galw'n fygythiad gwirioneddol i'r modd y gall dinasyddion herio'r rhai sy'n dal awenau grym? Sut, wrth inni wylio dewrder pobl Wcráin, y rhai sy'n gwrthwynebu rhyfel anghyfreithlon yr awtocrat Putin a'i gyfundrefn awdurdodaidd yn llythrennol ymladd ar y stryd, yn llythrennol yn aberthu eu bywydau a'u rhyddid dros yr egwyddor y dylai fod gan bobl hawl i wrthwynebu, hawl i herio a gwrthsefyll grym, hawl i gyfiawnder? 

Rydym eisoes wedi trafod yn y lle hwn sut y bydd y Ddeddf Cenedligrwydd a Ffiniau 2022 yn tanseilio hawliau ffoaduriaid a cheiswyr lloches, sut y bydd yn gwanhau yr amddiffyniad i bobl ddiamddiffyn. Mae dogfen ymgynghori y Llywodraeth ei hun ar ddiwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol yn nodi'n gwbl blaen y dylai diwygio'r Ddeddf arwain at gynnydd mewn allgludiadau a sut y byddai hyn yn dod â buddion cyllidol—egwyddor ac ideoleg sy'n gwbl groes i ewyllys mwyafrif helaeth pobl Cymru yn wyneb yr hyn maen nhw'n gweld a thrallod pobl Wcráin ac eraill ar draws y byd sy'n wynebu trais ac erledigaeth. Sut, wrth inni gofio ein hanes ni yma, y gwrthryfel a'r gwrthdystio, y brwydro am hawliau a arweiniodd, yn y pen draw, at sicrhau bod gan bobl Cymru fwy o lais a mwy o rym dros ein bywydau, ac a sicrhaodd sefydlu ein Senedd?

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 4:38, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Rydw i’n cadeirio grŵp trawsbleidiol y Senedd ar hawliau dynol, a chynhaliwyd cyfarfod y bore yma i drafod y cynnig a goblygiadau'r diwygiadau i'r Ddeddf Hawliau Dynol. Altaf Hussain, roeddech chi yno, ond dydw i ddim yn credu yr oeddech chi'n gwrando. Y consensws ymhlith aelodau'r grŵp, sydd ymhlith arbenigwyr mwyaf blaenllaw Cymru ar ddeddfwriaeth hawliau dynol, ar hawliau grwpiau fel merched, pobl anabl, ac ym maes tai a gwasanaethau lleol, eu consensws oedd bod y diwygiad hwn—diwygiad chwedl hwythau—yn ddiangen ac mae'r cynigion yn debygol o arwain at atchweliad o ran diogelu a chyflawni hawliau dynol yng Nghymru, a gyda photensial i lesteirio cynnydd o ran cydraddoldeb a chyfiawnder cymdeithasol yng Nghymru. 

Yn gynharach eleni, cynhaliodd y grŵp rhanddeiliaid hawliau dynol, cynghrair cydraddoldebau a hawliau dynol, Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru a Chanolfan Llywodraethiant Cymru ford gron ymgysylltu â rhanddeiliaid i drafod ymgynghoriad Llywodraeth y DU. Roedd 38 o gymdeithasau dinesig a rhanddeiliaid academaidd yn bresennol, ac mae llawer ohonyn nhw yn aelodau o grŵp trawsbleidiol y Senedd ar hawliau dynol. Roedden nhw hefyd yn cytuno nad oes mandad ar gyfer diddymu ac y bydd diwygio'n lleihau mynediad at gyfiawnder ac atebolrwydd Llywodraeth y DU ac awdurdodau cyhoeddus. A'r casgliad pendant oedd na ddylai hyn fod yn berthnasol yng Nghymru. Mae’n rhaid i ni beidio â gadael i’r rhesymu diffygiol sy’n cael ei sbarduno gan ideoleg Llywodraeth y DU i basio’r Biliau ac i ddiwygio’r Ddeddf Hawliau Dynol i wanhau ein penderfyniad neu leihau ein huchelgais i gryfhau hawliau dynol yng Nghymru. Mae'n hanfodol bod Cymru'n cynnal ei chwrs blaengar presennol o ran hyrwyddo arferion ac ymgorffori hawliau dynol, a chynyddu cysylltiadau rhwng cyfraith hawliau dynol ryngwladol a domestig. O ystyried y cyd-destun a nodir yn y cynnig, dylai Llywodraeth Cymru gyflymu ei gwaith ar sefydlu deddf hawliau i Gymru, ac rwy'n falch o glywed y cynlluniau a gyhoeddwyd gan y Gweinidog deddfwriaeth. Mae atal hawliau dynol yn mynd yn groes i bopeth yr ydym ni’n ei gredu yma yng Nghymru, a'n nod ar y cyd i fod yn genedl noddfa.

Rydym ni’n aml yn siarad am yr angen i ddysgu gwersi caled y pandemig. Heb os, mae'r pandemig wedi dangos bod hawliau grwpiau lleiafrifol mewn perygl arbennig ar adegau o argyfwng. Mae'r adroddiad ‘Drws ar Glo' ar brofiadau pobl anabl yn ystod y cyfyngiadau symud yn dangos yn glir pam y mae'n rhaid cryfhau hawliau, Altaf Hussain, nid eu gwanhau. Roedd yn ei gwneud yn glir i ni sut y gallwn ni ddefnyddio'r Ddeddf Hawliau Dynol i herio a chreu newid. 

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 4:40, 3 Mai 2022

Nid mater cyfansoddiadol cyfreithiol sych mo hwn. Mae'n mynd i effeithio ar fywydau pobl Cymru, y rhai rydym am eu croesawu i Gymru, ac ar ein gallu ni fel rhai sy'n deddfu ar ran pobl Cymru i sicrhau Cymru decach, fwy cydradd i bawb sy'n byw yma.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

Cadeiriodd Sioned y grŵp hwnnw y bore yma, y grŵp trawsbleidiol ar hawliau dynol. Roedd yn ddiddorol iawn, mewn gwirionedd, gwrando ar y drafodaeth. A'r pwyntiau yr wyf i eisiau eu gwneud—fel arfer rwy'n ychydig yn bwyllog, Llywydd, wrth wneud y pwyntiau hyn, oherwydd fel arfer rwy'n sefyll fel Cadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, ac rwy'n sych iawn, ac ati. Rwyf am geisio bod yr un mor bwyllog heddiw, ond ni wnes i ei chael yn anodd, mae'n rhaid i mi ddweud, i ddod o hyd i ddeunydd a oedd yn gyffredinol yn gwrthwynebu rhai o'r newidiadau cronnol yr ydym ni'n eu gweld nawr yn cael eu rhoi ger ein bron, y mae rhai ohonyn nhw eisoes wedi mynd drwodd. Ac rwy'n mynd yn ôl at yr egwyddor honno rwy'n credu ein bod ni i gyd yn credu ynddi yn y bôn, fod hawliau dynol yn gyffredinol. Os felly, ni all yr un ohonom ni ddadlau y dylen nhw wahaniaethu rhwng gwahanol grwpiau neu wahanol unigolion. Ni allwn wneud hynny; mae hynny'n sylfaenol.

Ond hefyd, mae hawliau dynol yn rhoi pŵer yn nwylo'r rhai sydd fel arall yn ddi-rym. Dyna'r cyfan mae'n ei olygu, a dyna pam mae'r Llywodraeth yn ofnus iawn ohonyn nhw, ac felly dylen nhw fod hefyd, oherwydd yr hyn mae hawliau dynol yn ei wneud yw eu bod yn rhoi Mick Antoniw, Jane Hutt ac eraill, a'r rheini yn Llywodraeth y DU ac yn Senedd Ewrop—mae'n eu rhoi ar rybudd bod y dinesydd, gall yr unigolyn, y rhai amddifad, y rhai difreintiedig, yr unigolion a'r grwpiau a'r sefydliadau di-rym, y grwpiau lleiafrifol, yn gallu dod â phwysau'r gyfraith ar eu hochr a herio Llywodraethau yn genedlaethol ac yn rhyngwladol hefyd.

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 4:42, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

Gwnaf yn sicr, Darren.

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am hynna. Rydw i wedi darllen dogfen ymgynghori Llywodraeth y DU ar ddiwygio hawliau dynol a'r angen i foderneiddio'r ddeddfwriaeth hawliau dynol yma yn y DU. Ni allaf weld unrhyw beth sy'n mynd i dynnu hawliau oddi ar bobl. Rydym ni'n mynd i barhau i fod yn llofnodwr confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar hawliau dynol, ac mae'n ymddangos i mi'n gwbl synhwyrol i gael sgwrs gyda phobl i geisio cael barn pobl, ac yna i feddwl am ddarn o ddeddfwriaeth. Nid yw wedi cyhoeddi Bil drafft eto. Pam y mae'n ymddangos eich bod chi'n gallu edrych i mewn i bêl grisial a phenderfynu'n union beth y mae'n mynd i'w ddweud? Dydych chi ddim, ydych chi? Felly, sut ydych chi'n dweud y pethau hyn gyda'r fath hyder?

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 4:43, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, oherwydd nid fi yn unig sy'n eu dweud, Darren. Yn wir, nid fi—os fi oedd yn gyfrifol, byddwn i’n ei ddiystyru'n llwyr; dim ond yr Aelod Seneddol dros Ogwr ydw i. Ond, mewn gwirionedd, mae'r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol ei hun wedi edrych arno, ac nid ydyn nhw wedi gwrthwynebu'n llwyr, ond yr hyn y maen nhw wedi'i ddweud yw—ac mae hwn yn ddyfyniad ganddyn nhw; rydych chi wedi cael hwn hefyd—nid oes achos cryf dros ddiwygio'r Ddeddf. Mae'n gweithio'n dda. Mae ei ddarpariaethau'n cynnal lefel uchel o sofraniaeth seneddol. Yn hytrach, dylai Llywodraeth y DU ganolbwyntio, medden nhw, ar wella dealltwriaeth y cyhoedd o hawliau dynol a'r Ddeddf Hawliau Dynol, cryfhau mynediad at gyfiawnder ac ar gyfer achosion o dorri hawliau dynol, a gwella arferion hawliau dynol. Maen nhw’n mynd ymlaen i ddweud y dylai unrhyw newid sylweddol i'r Ddeddf Hawliau Dynol fod yn gynnyrch—gan gynnwys y gweinyddiaethau datganoledig—o ymgynghoriad cynhwysol a manwl. Maen nhw’n mynd ymlaen ymhellach i ddweud y dylai adlewyrchu barn ac anghenion yr holl grwpiau sydd â diddordeb, gan gynnwys pobl anabl ac yn y blaen. Ac mae'n tynnu sylw—mae'r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yn amlygu, nid fi, Darren, nid fi—fod perygl i newidiadau i'r Ddeddf arwain at oblygiadau sylweddol i setliadau datganoli ledled y DU, gan ei fod yn ffurfio un o bileri craidd pob un.

Ond hyd yn oed yn awr, rydym ni’n troi at Ddeddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd 2022, sydd bellach â Chydsyniad Brenhinol; mae bellach yn gyfraith. Nawr, maen nhw hefyd yn codi, Darren, eu pryderon sylweddol am honno, y maen nhw wedi'u codi yr holl ffordd drwy'r broses, y gwelliannau a anwybyddwyd gan Lywodraeth y DU, gyda phob llais yn troi yn eu herbyn, ond fe wnaethon nhw fynd ymlaen â hi. Mae bellach ar y llyfr statud. Rydw i wir yn meddwl tybed, Darren, a fyddai protestwyr Comin Greenham wedi gallu parhau yn y ffordd y gwnaethon nhw? A fyddai grwpiau protest eraill yn gallu gwneud hynny? Felly, dyna pam, nid fi ond arsylwyr gwybodus eraill. Ac wrth gwrs, yn y Senedd hon hefyd, rydym ni wedi ailadrodd y ddadl sawl gwaith am effaith hyn ar grwpiau lleiafrifol, gan gynnwys cymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr—eu hawl i ymgynnull ac ati. Felly, mae'r holl bethau hyn, Darren, yn golygu nad fi sy'n codi hyn mewn gwirionedd; ond eraill, sy'n wybodus iawn.

Gadewch i mi droi at un arall, felly, i geisio ateb eich cwestiwn. Mae Uchel Gomisiynydd y Cenhedloedd Unedig dros Ffoaduriaid, o ran y trydydd darn yr wyf i eisiau troi ato yn y jig-so penodol hwn, Deddf Cenedligrwydd a Ffiniau, Uchel Gomisiynydd y Cenhedloedd Unedig dros Ffoaduriaid ei hun, wedi dweud bod y Ddeddf hon yn tanseilio'r confensiwn ffoaduriaid a helpodd y DU i'w drafftio ei hun yn sgil yr ail ryfel byd. Felly, nid fi, Darren, sy'n codi'r pryderon hyn.

Felly, mae gen i ddiddordeb mawr, Cwnsler Cyffredinol, yn y ffaith eich bod chi wedi gosod nid yn unig uchelgais yn awr i fynd ymhellach yma yng Nghymru, ond i ymwreiddio'n ddwfn iawn yn y ffordd yr ydym ni’n gwneud hyn yng Nghymru a diogelu hawliau dynol, yn yr hyn a allai fod yn lleihau —. Ac rwy’n dweud hyn, Darren, yn onest iawn: dylai Llywodraethau fod yn ofnus iawn o'r ddeddfwriaeth hawliau dynol a'r egwyddorion sy'n sail iddi. Dylai wneud iddyn nhw grynu oherwydd ei gallu i roi grym yn nwylo eraill a fyddai fel arall yn ddi-rym.

Ni ddylem geisio gwanhau hyn mewn unrhyw ffordd, ac rwy’n croesawu ymagwedd Llywodraeth Cymru wrth ddweud y byddwn ni’n ei chryfhau. Byddwn yn sicrhau ei bod yn brathu yng Nghymru, ni waeth beth sy'n digwydd ar draws rhannau eraill o'r DU.  

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru 4:46, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Rwy’n cytuno’n llwyr â Huw Irranca-Davies fod hawliau dynol yn rhai gyffredinol. Ni allwn ni dewis pwy yr ydym ni'n credu sydd â hawliau a phwy sydd ddim. Rwy'n credu mai dyna sydd i'w ofni mewn llawer o'r ddeialog hon: y syniad hwn bod rhai pobl yn haeddu hawliau ac eraill ddim, ac y gallwn ni ddewis a dethol beth yw hawliau dynol.

Fel y soniwyd, nid oes sail resymegol na rhesymu cymhellol dros y diwygiadau hyn, y tri Bil yr ydym ni’n eu gweld: diwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol, Bil yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd a'r Bil Cenedligrwydd a Ffiniau. Rwy’n anghytuno’n sylfaenol ac yn llwyr â naws a chywair y ffordd y mae llawer o Geidwadwyr yn Llywodraeth y DU yn cynnal yr adolygiad hwn. 

Er ein bod yn gwybod nad yw'r Ddeddf Hawliau Dynol wedi bod heb fai, ac nad yw pob hawl yn cael ei gweithredu fel y dylid, dylem fod yn gwrando ar y rhai sy'n gweithio ar y rheng flaen, drwy'r trydydd sector ac ati, sydd â dealltwriaeth o'r hyn a gyflawnir drwy roi'r amddiffyniadau allweddol hyn ar waith i ddinasyddion sy'n hyrwyddo hawliau dynol, cydraddoldeb ac amddiffyn grwpiau lleiafrifol.

Nid oes unrhyw fater yn codi ychwaith yn y DU a fyddai'n cyfateb yn briodol i raddfa a phwysoliad y cynigion sydd wedi’u cynnwys yn y Biliau. Dylem wrando ar rybuddion y trydydd sector a'r sefydliadau elusennol hynny, ac rwy’n croesawu unrhyw gam os ydym am gryfhau yma yng Nghymru ymgorffori hawliau dynol. Rydym ni wedi gweld rhybuddion y gallai Deddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd gynyddu trais, troseddu ac arestiadau o ganlyniad, a gall hefyd gynyddu costau i'r trethdalwr, oherwydd ei ddedfrydu llymach. Nid yw'n canolbwyntio ar achosion troseddu a natur y system gyfiawnder sy'n cael ei thanariannu'n gronig, sy'n rhy gosbol ac anghyfartal, ac yn hytrach bydd yn gwaethygu cylch sydd eisoes wedi torri.

Nid yw'n mynd i'r afael yn iawn ag anghydraddoldebau sy'n ymddangos o fewn y system, na'n carchardai gorlawn iawn. Fel yr ydym ni wedi’i weld, er bod diwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol yn cael ei farchnata gan y Ceidwadwyr fel moderneiddio deddfwriaeth hawliau dynol, nid yw'n ddim mwy nag atchweliad mewn deddfwriaeth hawliau dynol, a fydd mewn gwirionedd yn methu â darparu amddiffyniadau allweddol a mynediad at gyfiawnder, y dylai Bil hawliau dynol ei wneud.

Mae Deddf Cenedligrwydd a Ffiniau yn annhebygol o dorri'r model o smyglo a masnachu mewn pobl, neu achub bywydau neu gryfhau llwybrau diogel i loches, neu gynyddu amddiffyniadau i ffoaduriaid neu oroeswyr caethwasiaeth fodern, neu ôl-groniadau clir— 

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 4:49, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Gwnaf, wrth gwrs.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour

(Cyfieithwyd)

I siarad am hanes hawliau dynol, a gadewch i ni ei gysylltu â'r Ddeddf ffiniau, rwy'n siŵr y byddwch chi'n cytuno â mi eich bod wedi'ch brawychu gan yr hyn a ddigwyddodd i rai o'r bobl yn sgandal Windrush. Roeddwn i yn yr un ystafell pan fu'n rhaid i May egluro hynny i bobl eraill yn yr ystafell o Jamaica, ac fe gafodd gryn broblem yn gwneud hynny. Felly, o ran eu hanes eisoes ar hawliau dynol, cyn i ni hyd yn oed gyrraedd Deddf ffiniau, ydych chi'n cytuno â mi nad oes ganddyn nhw stori dda i'w hadrodd?

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru 4:50, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Yn sicr, ac rwy'n credu mai dyna pam yr ydym ni’n pryderu. Rwy'n gwybod bod Darren Millar yn dweud, 'Arhoswch i weld', ond rydym ni'n iawn—. Rydym ni wedi gweld hanes Llywodraeth y DU ar hyn, a dylem fod yn bryderus iawn. Mae'r holl Filiau hyn yn mynd yn groes i bopeth yr ydym ni'n sefyll drosto yma yng Nghymru, yn enwedig trin mewnfudwyr, ffoaduriaid a cheiswyr lloches. Mae'n anghydnaws â'n hawydd yma i fod yn genedl noddfa wirioneddol. Maen nhw'n broblemus ac yn wahaniaethol. Maen nhw'n groes i gymdeithas deg ac nid ydyn nhw yn helpu i gynhyrchu democratiaeth gynhwysol sy'n gweithio'n dda i bawb.

Rydym ni wedi dweud, dro ar ôl tro, ein bod eisiau bod yn genedl gynhwysol—cenedl lle mae pawb yn teimlo'n ddiogel ac yn teimlo'n gyfartal. Nid ydym yno eto. Ond bydd y diwygiadau hyn yn mynd â ni ymhellach oddi wrth sicrhau bod hawliau dynol pawb yn cael eu deddfu, ac rydw i'n falch ein bod yn cefnogi'r cynnig hwn heddiw.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 4:51, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Mae hawliau dynol, drwy ddiffiniad, fel yr ydym ni wedi clywed heddiw, yn gyffredinol. Mae'n rhaid iddyn nhw fod. Felly, os ydym ni am amddifadu un grŵp, yna, mewn ffaith, rydym ni’n amddifadu pob grŵp. Dyna'r egwyddor sylfaenol sy'n sail i hawliau dynol, a dydw i ddim yn credu y gellir ei ddweud yn rhy aml. Felly, mae gosod mwy o gyfyngiadau ar bwy sy'n gallu cyflwyno hawliad, neu leihau iawndal yn seiliedig ar ba mor haeddiannol yr ydych chi’n ystyried yr hawliwr, fel y byddai Bil hawliau Prydeinig Llywodraeth y DU, ys gelwir, yn ei wneud, yn lleihau rhyddid pob un ohonom. Unwaith eto, rwy’n credu fod angen i ni ganolbwyntio ar yr un agwedd honno'n unig.

Mae disodli'r Ddeddf Hawliau Dynol yn ddiangen ar y gorau ac ar ei waethaf yn niweidiol, a dyna pam mae Llywodraeth Cymru wedi nodi'r gwrthwynebiadau sylfaenol a manwl i'r cynnig, fel hefyd mae Cyd-bwyllgor Hawliau Dynol San Steffan. Yn y cyfamser, mae gennym Ddeddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd a'r Ddeddf Cenedligrwydd a Ffiniau, ac mae'r ddwy ohonyn nhw yn mynd i fygwth yr hawliau a'r rhyddid sydd wedi'u hymgorffori ac sy'n bodoli ar hyn o bryd. Bydd y gyntaf yn cwtogi ar hawl cymunedau lleiafrifol i fyw'n rhydd, ac unwaith eto mae hynny wedi'i grybwyll yma heddiw. Ni allwch byth danbrisio'r hawl i brotestio yn erbyn eich Llywodraeth pan fydd hi'n gwneud rhywbeth sy'n anghywir, pa liw bynnag y bo'r Llywodraeth honno. Gallai hyn, wrth gwrs, fod wedi bod yn flaengar. Gallai fod wedi ymestyn, er enghraifft, yr hawl i beidio â chael eich aflonyddu'n rhywiol yn gyhoeddus. Gallai fod wedi cydnabod casineb at fenywod fel trosedd. Yn hytrach, mae'r Torïaid wedi dewis amddifadu'r cyfleoedd hynny. Ond wedyn, pan fyddwn ni wedi darllen am yr hyn a ddigwyddodd i Angela Rayner, nid yw'n syndod. Ond dylai merched deimlo'n ddiogel yn eu gweithle, ac mae hwnnw’n weithle. Mae ganddyn nhw'r hawl i fynd i lawr y stryd heb berygl o gael eu beirniadu. Mae ganddyn nhw'r hawl i fyw fel unigolion. Ac rwy’n credu bod rhai, hyd yn oed ar y meinciau hyn yma, a fydd yn cytuno â hynny, ond mae'r Llywodraeth y maen nhw’n ei chefnogi wedi methu â chydnabod hyn.

Yn y cyfamser, daeth cofnodwr arbennig y Cenhedloedd Unedig i'r casgliad y byddai amddifadu rhai amddiffyniadau yn arwain at dorri hawliau dynol difrifol. Felly, mae elusennau blaenllaw wedi'i chondemnio—roeddem ni wedi clywed hynny—ac mae pob sefydliad y gofynnwyd iddo wneud sylwadau hefyd wedi'i chondemnio. Rydym ni’n gwybod ei bod yn bygwth, yma yng Nghymru, ein cenedl noddfa, gyda therfynau amser cosbol ar gyfer dioddefwyr masnachu mewn pobl ac eraill i gyflwyno eu hachosion. Meddyliwch amdano: lleihau amser rhywun sydd wedi cael ei fasnachu, wedi profi trawma, i gyflwyno ei achos i brofi ei achos, hyd yn oed i ddod o hyd i rywun i ymladd yr achos drosto—dyna mae'r Llywodraeth hon yn bwriadu ei wneud. Ac mae'n dod yn ôl eto, onid yw, i bwy sy'n haeddiannol a phwy sydd ddim. Ac mae ganddyn nhw ddigon o hanes yn hyn o beth, pan fyddant yn penderfynu pryd y maen nhw’n rhoi budd-daliadau i bobl neu'n peidio â rhoi budd-daliadau i bobl. Dyma'r un meddylfryd asgell dde sylfaenol. Dyna sydd yma. Rhaid i hawliau dynol fod yn elfen ganolog o'r drefn ryngwladol sy'n seiliedig ar reolau, a'r canlyniad yw bod gennym ni Lywodraeth y DU dan arweiniad Prif Weinidog sydd ag agwedd ddidaro iawn at y rheolau—mae hynny'n ei roi mewn iaith seneddol, gyda llaw, ond rydym ni i gyd wedi bod yn curo drysau'n ddiweddar, ac mae'r bobl sydd allan yna'n defnyddio iaith lawer mwy syml, rydw i’n cael fy ngwahardd rhag ei defnyddio yma heddiw.

Mae hawliau, rheolau a safonau bywyd cyhoeddus yn bwysig. Nid yn unig y mae eu habsenoldeb yn arwain at lywodraeth wael —mae pysgodyn yn pydru o'r pen—ond mae'n arwain at bolisi gwael, fel cynllun mewnfudo Rwanda. Ni allai Llywodraeth Brydeinig sy'n credu mewn hawliau dynol byth gyfiawnhau anfon ceiswyr lloches i gyfundrefn unbenaethol sy'n llawn achosion o gam-drin hawliau dynol. Felly, mae angen i ni ddiogelu ac ymestyn hawliau, nid ymosod arnynt yn sinigaidd. Ac er nad yw'n fater a gedwir yn ôl, rwy'n falch bod holl ddeddfwriaeth y Senedd yn gydnaws â'r Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol. A braf oedd gweld ein bod ni’n ymestyn hynny drwy wahardd cosbi plant yn gorfforol.

Felly, rydw i am anghytuno ag Altaf Hussain, nad yw, yn fy marn i, wedi gwneud unrhyw les i'w blaid yma heddiw gyda'i araith. Fe wnaeth wrthod cymryd fy ymyriad, felly mae'n rhaid i mi ddod yn ôl ato nawr. Roeddwn i’n siomedig braidd, o ran dewis defnyddio'r GIG, sydd wedi gwasanaethu cymaint o bobl mor dda yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf, ar draul rhai o'r unigolion hynny a gollodd eu bywydau i wneud hynny, gan eu defnyddio fel gwystl, yn fy marn i, i gyfiawnhau ymosodiad y Torïaid ar hawliau dynol unigol. Roeddwn i eisiau ei gofnodi drwy ymyriad, a gallai fod wedi ymateb iddo, ond dewisodd peidio â'i dderbyn. 

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 4:57, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour

(Cyfieithwyd)

Rwyf hefyd—. Na, rwyf i y tu hwnt i amser; alla i ddim. Rwyf i hefyd yn dymuno anghytuno ag ef wrth ddefnyddio achosion unigol yr ydym ni i gyd yn gwybod amdanyn nhw, lle mae plant wedi cael cam, fel esgus i dynnu hawliau dynol oddi ar bobl. Rwy'n credu bod hynny'n suddo i'r penderfynydd isaf, a hoffwn i fynegi fy nheimladau yn ei erbyn yn fawr iawn.

Photo of Sarah Murphy Sarah Murphy Labour

(Cyfieithwyd)

Mae'r diwygiadau i hawliau dynol gan Lywodraeth Dorïaidd y DU wedi codi pryderon mawr ynghylch ein hawliau sifil, ac yn arbennig hawliau y rhai hynny o gymunedau lleiafrifol. Yr hyn sy'n drawiadol iawn yn Neddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a Llysoedd oedd y byddai'n mynd ar lwybr carlam drwy'r Senedd yn San Steffan, ond, yn amlwg, nid yw cyhoeddi Bil 300 tudalen ar ddydd Mawrth ac yna cynnal Ail Ddarlleniad y dydd Llun canlynol yn rhoi digon o amser i'r Senedd graffu ar y ddeddfwriaeth ac asesu ei goblygiadau yn llawn. Felly, fe wnaeth protestiadau ohirio'r llwybr carlam hwnnw—yr union gamau y mae'r Ddeddf yn ceisio eu cyfyngu bellach. Yn destun rhwystredigaeth, bydd Deddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a Llysoedd yn cyfyngu'n sylweddol ar ein rhyddid fel dinasyddion i sefyll i fyny i'r wladwriaeth a sicrhau bod ein lleisiau'n cael eu clywed. Yn yr union ystafell hon, nid ydym bob amser yn cytuno ar ba benderfyniadau sydd orau i'n cymunedau, ond mae ein democratiaeth yn dibynnu ar allu cael yr hawl i fynegi'r safbwyntiau hynny, er mwyn iddyn nhw gael eu harchwilio, ac yna dod i ddealltwriaeth.

Mae'r Ddeddf hefyd yn gwella pwerau'r heddlu i orfodi adnabod wynebau, casglu olion bysedd a gwyliadwriaeth fiometrig arall heb unrhyw ystyriaeth i'r goblygiadau ar ein hawl i breifatrwydd, fel y nodir yn erthygl 8 o dan y Ddeddf Hawliau Dynol, erthygl 16 o Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn, a, Darren, fe es i ati i chwilio, egwyddor 14 sydd ar gyfer egwyddorion pobl hŷn.

Mae'n rhaid i ni gael system casglu data sydd wedi ei seilio ar dryloywder a chydsyniad, ond byddai'r Ddeddf hon yn rhoi pwerau i'r heddlu gael gwybodaeth am unrhyw un ohonom heb fod angen dweud pam. Mae defnyddio a chasglu data eisoes yn agored i gam-drin. Rwyf i'n credu bod y Ddeddf hon yn gwaethygu'r perygl hwnnw.

Mae'n rhaid i ni hefyd wrando ar bryderon Labordy Cyfiawnder Data Prifysgol Caerdydd ynghylch yr hyn a allai arwain at sgorio dinasyddion, pan roddir sgoriau i ddinasyddion sy'n cyfuno data o weithgarwch ar-lein ac all-lein i gategoreiddio dinasyddion, dyrannu gwasanaethau a rhagfynegi ymddygiad yn y dyfodol. Oherwydd gadewch i ni beidio â chamgymryd: mae Llywodraeth y DU yn bwriadu defnyddio algorithmau ar gyfer proffilio risg awtomataidd. Nid yw algorithmau yn cael eu creu mewn gwactod; gellir eu lliwio ac maen nhw yn cael eu lliwio gan ragfarn a thuedd, fel gydag unrhyw fath arall o gategoreiddio a phroffilio. Sut ydym yn gwybod na fydd pobl o gymunedau lleiafrifoedd ethnig yn cael eu proffilio a'u categoreiddio i'w hamlygu ymhellach i arferion ymwthiol, na fydd y rhai hynny o gartrefi incwm is yn cael eu rhoi mewn categori 'tebygol o gyflawni trosedd'? A fydd pobl yn cael eu proffilio yn ôl eu nodweddion gwarchodedig heb yn wybod iddyn nhw? Oherwydd gallai data fod yn niwtral mewn theori, ond nid yw sut a pham y cânt eu casglu a'u defnyddio byth.

Nododd y Grŵp Hawliau Agored, yn ei ymateb i'r diwygiad hawliau dynol Torïaidd hwn, fod ffasgaeth yn yr Eidal a Nazïaeth yn yr Almaen yn ganlyniad i Lywodraethau'n defnyddio eu mwyafrif yn y Senedd i is-droi gorchymyn democrataidd. Mae ein hawliau dynol yn dibynnu ar ddiogelu democratiaeth, rhyddid i siarad a thryloywder ynghylch yr wybodaeth y mae Llywodraethau yn ei chasglu gennym. A byddaf yn manteisio ar bob cyfle yn y Senedd hon ac yn brwydro tan y diwedd i ymladd yr ideoleg beryglus nad oes gennych chi ddim i'w ofni os nad oes gennych chi ddim i'w guddio. Daw o le braint; mae'n ideoleg a ddefnyddir bob amser gan y gormeswr. Mae unrhyw effaith ar hawliau dynol unrhyw un yn ymosodiad arnom i gyd. Bydd darpariaethau'r diwygiadau hyn yn effeithio ar bawb.

Mae gwrthwynebiad y cyhoedd i'r diwygiadau hyn wedi bod yn enfawr. Mae'n rhaid i ni wrando ar arbenigwyr, ar ymgyrchwyr a'r rhai a fydd yn teimlo'r effaith fwyaf. Rwy'n cytuno â'r hyn a ysgrifennodd y Grŵp Hawliau Agored yn ei ymateb fod angen i'r diwygiad hwn fynd yn ôl i'r bwrdd llunio, ac rwy'n cytuno â Llywodraeth Cymru heddiw fod yn rhaid i Lywodraeth y DU wrthdroi ei dull ymosodol o ymdrin â hawliau dynol.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 5:01, 3 Mai 2022

Y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol nawr i ymateb i'r ddadl. Jane Hutt.

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour

(Cyfieithwyd)

Llywydd, os caiff y Ddeddf Cenedligrwydd a Ffiniau ei mabwysiadu,

'byddai'n tanseilio'n ddifrifol y gwaith o ddiogelu hawliau dynol pobl sy'n cael eu masnachu, gan gynnwys plant, yn cynyddu'r risgiau o gam-fanteisio a wynebir gan bob mudwr a cheisiwr lloches, ac yn arwain at dorri hawliau dynol yn ddifrifol.'

'Nid yw'r bil yn cydnabod rhwymedigaeth y Llywodraeth i sicrhau amddiffyniad i blant mudol ac sy'n geiswyr lloches, ac mae'n cynyddu'n sylweddol y risgiau o fod yn ddi-wladwriaeth, yn groes i gyfraith ryngwladol.'

Ac mae'n

'datgymalu amddiffyniad craidd o gymdeithasau democrataidd ac yn gwthio pobl sy'n agored i niwed i sefyllfaoedd peryglus.'

A gall pobl

'sydd wedi cael profiad o drais ar sail rhyw gael eu troi i ffwrdd o'r DU yn hytrach na chael caniatâd i geisio a dod o hyd i ddiogelwch.'

Wel, Llywydd, dyma asesiad pum arbenigwr annibynnol ar hawliau dynol y Cenhedloedd Unedig—pum arbenigwr y Cenhedloedd Unedig sydd wedi cyhoeddi'r rhybudd mwyaf difrifol a thorcalonnus. Ac rydym wedi clywed cryfder y gefnogaeth a welwyd heddiw yn y Siambr hon o ran beth fyddai hyn yn ei olygu i'r bobl yr ydym yn eu cynrychioli. Rhybudd nad yw'r Ceidwadwyr, fel y clywsom, yn ei gydnabod ac y byddai'n well ganddyn nhw ei ddiystyru, ond, wrth gwrs, ni allwn eu diystyru.

Cyn i ni hyd yn oed gyrraedd y cynigion i ddiddymu deddfwriaeth hawliau dynol, yr hyn yr ydym wedi ei glywed heddiw, o areithiau pwerus, yw bod yr ymosodiad hwn ar hawliau dynol eisoes yn digwydd ac eisoes ar waith. Y mae wedi ei ysgogi gan Lywodraeth y DU gyda'r ddeddfwriaeth yr ydym wedi ei thrafod y prynhawn yma, nid yn unig y Ddeddf Cenedligrwydd a Ffiniau, a gafodd ei phasio ddydd Iau diwethaf er gwaethaf gwrthwynebiad eang iddi, ond hefyd y Ddeddf Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a Llysoedd. Ac rydym wedi clywed unwaith eto am y ffaith bod hynny, fel y dywed y cynnig, yn tanseilio hawliau cymunedau lleiafrifol ac yn peryglu'r hawl i brotestiadau cyfreithlon a heddychlon. Gwnaeth y Cwnsler Cyffredinol hyn yn gwbl glir o ran yr hyn y mae’n ei olygu i'n democratiaeth a'r hyn yr ydym yn ei weld o ran Rwsia Putin hefyd. [Torri ar draws.] Mae'r rhain yn rhybuddion ar symudiadau ideolegol sydd gennym heddiw, gan ddileu ein hawliau dynol.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 5:03, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Gweinidog, am ildio i ymyriad byr. Roedd adeg, a chyfeiriais at hyn yn flaenorol, yn sgil yr ail ryfel byd, pan oedd consensws trawsbleidiol cryf nid yn unig ar bwysigrwydd hawliau dynol, ond yn enwedig o ran ffoaduriaid. A bellach mae gennych chi Uchel Gomisiynydd Ffoaduriaid y Cenhedloedd Unedig yn dweud bod trosglwyddo

'ffoaduriaid a cheiswyr lloches i drydydd gwledydd yn absenoldeb mesurau diogelu a safonau digonol'— yn—

'groes i lythyr ac ysbryd y Confensiwn Ffoaduriaid', a luniwyd gennym ar y cyd yn y Deyrnas Unedig. Fe wnaethom ei gefnogi, fe wnaethom helpu i'w ffurfio, ac yn awr mae'n hollti ar wahân oherwydd y diffyg cefnogaeth gyffredinol iddo. A wnaiff hi ymuno â mi i apelio at bob Aelod yma, ond hefyd yn Senedd y DU a allai fod yn gwrando ar hyn, a dweud, 'Mae angen i ni gael y consensws hwnnw yn ôl a sefyll y tu ôl i'r confensiwn ffoaduriaid yn ymarferol ac yn weithredol'?

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 5:04, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Mae angen i ni wneud hynny'n gwbl glir, fel y gwnaethoch ei ddweud, Huw Irranca-Davies. Ac rydym ni wedi gwneud hyn yn glir yn y Siambr hon. Mae'n rhaid i mi ddweud y cawsom eiliad o gonsensws yn gynharach, mewn ymateb i'r araith agoriadol, pan ddywedodd Darren Millar ei fod yn croesawu'r ffaith ein bod yn edrych ar sut y gallem ymgorffori confensiynau'r Cenhedloedd Unedig yng nghyfraith Cymru. Ac rwy'n cofio ymateb i'ch dadl chi—rydym ni wedi eu cael ar draws y Siambr hon, ble rydym yn dymuno ymgorffori confensiynau'r Cenhedloedd Unedig. Ac yn wir, fel y dywedais, nid dim ond y rhai yr ydym wedi eu cyhoeddi yn ein rhaglen lywodraethu, yn enwedig hawliau pobl ag anableddau, yn hollbwysig, ac rwy'n credu, Jenny Rathbone, fy mod i'n cofio yr wythnos diwethaf, y confensiwn ar ddileu'r holl wahaniaethu yn erbyn menywod. Byddem ni eisiau cefnogaeth i'r holl ymgorfforiadau hyn, ac fel y gwnaethoch ei ddweud heddiw, rydych chi'n dymuno gweld hynny o ran hawliau pobl hŷn, ond hefyd y confensiwn ar ddileu pob math o wahaniaethu ar sail hil, yn ogystal â holl hawliau plant, Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn, sy'n cael ei adlewyrchu mewn cymaint o'n deddfwriaeth mewn gwirionedd. Ond y ffaith yw bod hyn yn anghyson iawn, y farn honno, mae'n rhaid i mi ddweud, Darren, â'r hyn y mae Llywodraeth y DU yn ei wneud ar hyn o bryd.

A gaf i ddweud diolch i chi am y ffaith bod Sioned Williams yn cadeirio'r grŵp trawsbleidiol ar hawliau dynol a pha mor bwysig oedd hi eich bod wedi cyfarfod heddiw a chael y drafodaeth honno? Ac o gymdeithas ddinesig, mae'r Cwnsler Cyffredinol a minnau wedi cyfarfod â'r gymdeithas ddinesig droeon, gan gynnwys cyfarfod â'r Consortiwm Hawliau Dynol. Ac rwy'n gwybod eich bod chi i gyd, ar draws y Siambr hon, gan gynnwys ein Ceidwadwyr Cymreig, yn gwrando ar y gymdeithas ddinesig. Felly, a ydych yn gwrando ar Rhian Davies o Anabledd Cymru a Charles Whitmore o Gyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru a Chanolfan Llywodraethiant Cymru a ddywedodd, pan wnaethom gyfarfod â nhw i drafod erchyllterau'r ymgynghoriad hawliau dynol hwn, fod rhanddeiliaid yng Nghymru, yn fwy nag erioed, yn dymuno gweld hawliau a diogelwch yn cael eu gwella? Dylai hon fod yn ddadl ar wella cydraddoldeb a hyrwyddo hawliau dynol, sef yr hyn yr ydym yn dymuno ei wneud fel Llywodraeth Cymru.

A hefyd, hoffwn i ddweud mewn ymateb i Altaf Hussain hefyd, ymateb cryf gan holl gomisiynwyr plant Cymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon, y bydd y cynigion a nodir ym mhapur ymgynghori Llywodraeth y DU yn gwanhau'n sylweddol y broses o ddiogelu hawliau plant yn y DU. A diolch i chi, Joyce, am ddangos unwaith eto yr hyn yr ydym wedi ei wneud o ran diogelu a gwella hawliau plant, rydym yn falch o hyn o ran gwahardd cosbi plant yn gorfforol.

Felly, Llywydd, mae hon yn ddadl bwysig a hoffwn ddiolch i Blaid Cymru a'r holl Aelodau am eu cyfraniadau. Mae yn caniatáu i ni ddatgan yn glir ein hymrwymiad i hawliau dynol, ein penderfyniad i warchod rhag eu herydu. A gallwn ond obeithio y bydd y Ceidwadwyr yma ac yn San Steffan yn rhoi sylw i'r pryderon yr ydym wedi eu codi heddiw, ac ar yr achlysuron di-rif yn y gorffennol yr ydym wedi codi hyn, y byddan nhw'n gwneud y peth iawn i amddiffyn pobl ar adegau o berygl, sy'n troi atom ni am ddiogelwch, i warchod ein democratiaeth ac i ddiogelu, yng Nghymru yn arbennig, ein henw da fel cenedl noddfa dosturiol a gofalgar. Diolch yn fawr.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 5:08, 3 Mai 2022

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 1? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Oes, mae yna wrthwynebiad, felly, fe fyddwn ni'n gohirio'r bleidlais o dan yr eitem yma tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 5:08, 3 Mai 2022

Sy'n dod â ni at y cyfnod pleidleiso. Felly, dwi yn mynd i gymryd toriad byr tra ein bod ni'n paratoi yn dechnegol ar gyfer y bleidlais honno.

Ataliwyd y Cyfarfod Llawn am 17:08.

Ailymgynullodd y Senedd am 17:13, gyda'r Llywydd yn y Gadair.