Yr eitem nesaf ar ein hagenda ni yw’r datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd, Llesiant a Chwaraeon ar werthusiad annibynnol o fodel ymateb clinigol y gwasanaethau ambiwlans brys. Rydw i’n galw ar yr Ysgrifennydd Cabinet i wneud ei ddatganiad—Vaughan Gething.

Diolch i chi, Lywydd. Rwy'n falch o gael rhoi diweddariad i’r Aelodau ar ganlyniad y gwerthusiad annibynnol o fodel ymateb clinigol y gwasanaethau ambiwlans brys.

Bydd yr Aelodau yn gwybod bod y cynllun peilot model ymateb clinigol wedi dechrau ar 1 Hydref 2015. Roedd cytundeb eang nad oedd y model blaenorol wedi ei gefnogi gan dystiolaeth glinigol a’i fod yn gwneud defnydd gwael o’r gwasanaeth ambiwlans brys. Diben y model ymateb clinigol newydd yw gwneud y defnydd gorau o'n gwasanaeth ambiwlans a sicrhau ei fod yn rhoi’r flaenoriaeth i’r rhai sydd â'r angen mwyaf am driniaeth.

Cefais dystiolaeth glinigol eglur o arolwg a wnaed gan Dr Brendan Lloyd, cyfarwyddwr meddygol Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru, er mwyn ymgymryd â’r peilot hwn. Cymeradwywyd a chefnogwyd ei gyngor yn glir gan yr holl gyfarwyddwyr meddygol eraill yng Nghymru.

Wrth i mi wneud y penderfyniad i gymeradwyo'r cynllun peilot ar gyfer y model ymateb clinigol newydd, cyfarwyddais gadeirydd y pwyllgor gwasanaethau ambiwlans brys, y byddaf yn cyfeirio ato o hyn allan fel PGAB, i gomisiynu gwerthusiad annibynnol trylwyr. Rwyf bellach wedi cael yr adroddiad gwerthuso hwnnw. Wedi ystyried canfyddiadau’r adroddiad a chyngor gan PGAB, gwasanaeth ambiwlans Cymru a’m swyddogion fy hun, rwyf wedi penderfynu y dylid cymeradwyo gweithrediad sylweddol o’r model newydd ar unwaith.

Yn fy natganiad ysgrifenedig ddoe, nodais rai o ganfyddiadau allweddol yr adroddiad gwerthuso. Roedd yr adroddiad yn gefnogol i gyflwyniad y model newydd ac yn nodi amrywiaeth o fanteision o'i gyflwyno. Canfu fod y model newydd wedi helpu i ddarparu gwasanaeth sy'n canolbwyntio yn fwy ar ansawdd y gofal y mae cleifion wedi ei dderbyn ac mae wedi gwella effeithlonrwydd wrth ddefnyddio adnoddau ambiwlans. Mae'r model newydd wedi rhoi mwy o amser i drefnwyr galwadau i asesu cleifion yn well a sicrhau eu bod yn derbyn ymateb gan glinigwr a cherbyd o’r math cywir yn y lle cyntaf. Mae wedi caniatáu i wasanaeth ambiwlans Cymru ystyried ffyrdd eraill o ymateb i alwadau, naill ai dros y ffôn, a elwir yn 'gwrando a thrin', neu yn y fan a’r lle, a elwir yn 'gweld a thrin'. Mae nifer y galwadau a ddaeth i ben trwy wrando a thrin wedi cynyddu yn sylweddol ers cychwyn y cynllun peilot. Ym mis Rhagfyr 2016 yn unig, mae gwasanaeth ambiwlans Cymru wedi gallu osgoi 1,700 o deithiau ambiwlans drwy wrando a thrin. Hon oedd y gyfradd fisol uchaf ers dechrau'r cynllun peilot, ac mae’n gynnydd o 70 y cant o'i gymharu â Hydref 2015. Yn yr un modd, mae cynnydd o 9 y cant wedi bod yn y nifer o achosion a ddaeth i ben ar ôl ymyrraeth wyneb yn wyneb gan barafeddygon yn y fan a'r lle, heb angen am gludo’r claf hwnnw i'r ysbyty. Ym mis Rhagfyr 2016, cafodd dros 3,000 o gleifion eu rhyddhau drwy weld a thrin. Felly, arhosodd y cleifion hynny gartref, a rhyddhawyd adnoddau ambiwlans i'r gymuned heb daith ddiangen i'r ysbyty.

Mae gwasanaeth ambiwlans Cymru wedi gwella ei desg glinigol ym mis Tachwedd y llynedd er mwyn datrys mwy o alwadau heb i gleifion fynd i'r ysbyty. Mae hefyd yn rhoi gwell cefnogaeth glinigol i staff ambiwlans wrth wneud penderfyniadau ynghylch triniaeth yn y fan a’r lle.

Er bod y canlyniadau hyn yn addawol, mae cyfle, wrth gwrs, i gynyddu cyfraddau gwrando a thrin, a gweld a thrin yng Nghymru wrth i ni barhau i fod yn brin ar y mesurau hyn o’n cymharu â rhannau eraill o'r DU. Rwy'n disgwyl i wasanaeth ambiwlans Cymru a phartneriaid bwrdd iechyd weithio gyda'r prif gomisiynydd gwasanaethau ambiwlans i ddwyn y mater hwn yn ei flaen.

Un o argymhellion yr adroddiad oedd adolygiad cyson o gategorïau galwadau i sicrhau bod profiad a disgwyliadau’r claf yn cael eu hystyried yn rhan o'n dull ni sy’n seiliedig ar dystiolaeth. Mae blwyddyn o weithredu erbyn hyn yn golygu bod gwybodaeth sicrach ac amser real gan PGAB i gyflawni’r gwaith hwn ar y cyd â gwasanaeth ambiwlans Cymru i gefnogi gwelliannau i gleifion. Rwy'n gwybod bod data cywir a hygyrch yn hanfodol i ddeall galw, ac mae angen clir i wella data drwy gydol taith y claf. Felly, cyflwynodd y model newydd gyfres newydd o ddangosyddion ansawdd ambiwlans. Mae'r rhain yn rhoi darlun llawer ehangach o ansawdd y gofal sy'n cael ei ddarparu gan glinigwyr ambiwlans. Rwyf wedi cael fy nghalonogi’n arbennig gan lefelau uchel o berfformiad gyferbyn â’r saith o ddangosyddion clinigol a fesurir. Mae hyn yn dangos bod parafeddygon yn rhoi gofal a fydd yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i ganlyniadau cleifion. Mae PGAB yn gweithio ar hyn o bryd gyda'r Picker Institute Europe byd-enwog i wella’r mesurau sy'n ymwneud â phrofiad y claf. Ac mae gwaith ar y gweill yn barod i sefydlu cysylltiad rheolaidd y data drwy gydol taith y claf. Bydd hyn yn ein galluogi ni i ddadansoddi effaith yr ymyriadau ar ganlyniadau i gleifion ar bob cam o’n gofal.

Gyda'i gilydd, bydd y gwaith hwn yn helpu Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru a PGAB i ddeall gwasanaethau ambiwlans brys yn fanylach byth ac i roi ymyriadau yng nghyd-destun ehangach taith y claf drwy'r system gofal heb ei drefnu. Bydd y gwaith hwn hefyd yn cyfarwyddo adnewyddiad y Dangosyddion Ansawdd Ambiwlans yn ddiweddarach eleni i gynnwys mesurau ychwanegol o berfformiad clinigol a gweithredol.

Bydd ailosod y system gyfredol o anfon trwy gymorth cyfrifiadur yn ddiweddarach eleni yn rhoi Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru mewn sefyllfa llawer gwell i reoli pob galwad yn fwy effeithiol trwy well adnabyddiaeth a dyraniad o’r adnoddau mwyaf priodol. Bydd y system newydd yn cael ei chefnogi gan £4.5 miliwn o fuddsoddiad gan Lywodraeth Cymru a disgwylir iddi fod ar-lein yn ddiweddarach eleni.

Mae ein cynllun peilot ni wedi ennyn diddordeb byd-eang. Mae gwasanaeth ambiwlans Cymru wedi derbyn gwahoddiad i roi cyngor i nifer o wasanaethau ambiwlans tramor, gan gynnwys Canada, Seland Newydd, Awstralia, UDA, Chile a Lloegr. Yn wir, mae ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans yr Alban ar hyn o bryd yn treialu model tebyg iawn, gan gyfeirio yn uniongyrchol at y gwaith a wneir yma yng Nghymru. Mae cyfle sylweddol yn y fan hon i adeiladu ar lwyddiant y model hyd yn hyn i dystiolaethu ymhellach i’r arloesi llwyddiannus a’r cam ymlaen a wneir yma.

Rwy’n cydnabod ei bod yn cymryd amser i sefydlu ffyrdd newydd o weithio. Mae'r model clinigol wedi profi ei fod yn effeithiol wrth alluogi gwasanaeth ambiwlans Cymru i roi’r flaenoriaeth i ymateb i angen dirfawr. Er hynny, nid yw'r model ynddo ei hun yn foddion at bob clwyf. Mae gwasanaeth ambiwlans Cymru a PGAB yn cydnabod yn glir bod lle eto i wella gofal y cleifion sydd â'r angen mwyaf, a sicrhau bod cleifion sydd ag angen llai difrifol yn parhau i gael ymateb diogel a phrydlon. Rwyf, felly, wedi ysgrifennu at Athro Siobhan McClelland, yn rhoi cyfarwyddyd i PGAB ddatblygu ffordd ymlaen mewn ymateb i argymhellion yr adroddiad gwerthuso ar gyfer cefnogi’r gwaith sydd eisoes yn mynd rhagddo er mwyn darparu gwasanaethau ambiwlans o safon uchel i bobl Cymru.

Mae'r model newydd wedi dangos ei fod yn gam cadarnhaol ymlaen. Serch hynny, dim ond oherwydd ymrwymiad a sgiliau’r staff sy'n cyflwyno'r gwasanaeth ambiwlans y mae hynny wedi bod yn bosibl, ac rwy’n wirioneddol ddiolchgar iddyn nhw, o ran dadlau’r achos am newid a chyflawni'r newid hwnnw wedyn. Byddaf, wrth gwrs, yn parhau i arolygu perfformiad a gweithrediad y model newydd.

Diolch yn fawr iawn i chi am eich datganiad y prynhawn yma, Ysgrifennydd y Cabinet, ac mae llawer i’w ganmol, neu yn haeddu ei ganmol yn yr adroddiad gan Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru. Fel chi, hoffwn innau ganmol yn arbennig y parafeddygon sydd wedi cymryd camau enfawr ymlaen o ran cyflawni a bod yn alluog i roi gofal amserol. Rwy’n credu eu bod yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i ganlyniadau cleifion, ac nid oes gen i unrhyw ddadl o gwbl gyda’r haeriadau a wnewch i’r cyfeiriad hwnnw.

Mae gen i dri maes allweddol o ymholiad yr hoffwn fynd drwyddyn nhw gyda chi. Mae'r cyntaf yn ymwneud â chynyddu’r adnoddau i'r gwasanaeth ambiwlans. Mae cryn lawer o drafod gan y staff wedi bod o fewn yr adroddiad, yn yr adroddiad ei hun, ac yn y trafodaethau yr ydych wedi'u hwyluso, yn garedig iawn, â gwasanaeth ambiwlans Cymru ddim ond ychydig wythnosau yn ôl am brinder yn nifer y clinigwyr, naill ai mewn canolfan neu o fewn eu harbenigeddau penodol mewn ysbyty, a fydd yn galluogi cleifion sydd wedi cael eu cludo gan barafeddygon at ddrws priodol yr ysbyty i gael eu prosesu yn gyflymach ac yn fwy trylwyr, a bod rhai pryderon gwirioneddol gan y staff eu bod yn teimlo fod yna rwystr yno—. Ac fe hoffwn i wybod eich barn chi am yr hyn yr ydych yn credu y gallwn ni ei wneud i wella, neu y byddwch chi yn ei wneud i wella, ac ychwanegu at yr adnoddau yn y gwasanaeth ambiwlans, ac felly ar ôl i’r parafeddygon anhygoel yma eu cludo at y drws, eu bod drwy'r drws ac yn y lle iawn, ar yr amser iawn, ac yn cael eu trin yn dda. Mae staff hefyd wedi mynegi pryderon bod angen mwy o hyfforddiant arnynt, ac rwy’n meddwl tybed faint o'r pecyn ariannu diweddar ar gyfer hyfforddi staff meddygol y byddwch yn ei ddyrannu i'r grŵp staff penodol hwn er mwyn gwella a rhoi dwysedd ychwanegol i’r gwasanaeth ambiwlans.

Yr ail faes yr hoffwn eich holi chi amdano yw’r galwadau oren ac amseroedd aros. Mae'r adroddiad wedi tynnu sylw at bryder bod y grŵp categori oren yn llawer rhy fawr, ac nad yw’n gwahaniaethu digon. Mae’r staff eu hunain yn dweud bod hon yn broblem wirioneddol, oherwydd, wrth gwrs, ddim ond ychydig o alwadau sydd erbyn hyn yn cael eu rhoi yn y categori coch. A hoffwn ddarllen un dyfyniad byr gan aelod o staff, sy'n dweud:

Nid yw targedau ymateb oren yn cael eu bodloni oherwydd galw a darpariaeth adnoddau. ac

Rwy'n teimlo bod cymaint o alwadau yn y categori hwn, fel nad yw’r ciw brysbennu yn gweithio'n dda. Er enghraifft, caiff claf strôc sy’n anymwybodol ei gategoreiddio islaw unigolyn sydd yn feddw ​​ac heb fod yn effro.

A byddai gen i ddiddordeb mawr mewn clywed eich barn ar bryderon dilys iawn y mae’r staff yn eu codi am alwadau oren ac amseroedd aros.

Roedd y model blaenorol yn galw am i bron 50 y cant o’r galwadau gael eu categoreiddio fel rhai sy’n berygl bywyd, ac rydym i gyd yn cydnabod mai gwrthgynhyrchiol oedd hynny, o ystyried bod y gyfran wirioneddol o alwadau perygl bywyd yn nes at 10 y cant. Pam felly, Ysgrifennydd y Cabinet, mai dim ond 5 y cant o alwadau sy'n berygl bywyd a osodir gyferbyn â thargedau yng Nghymru, ac a fydd yn fwriad gennych adolygu hynny, wrth i chi symud ymlaen?

Mae pryder gwirioneddol hefyd bod y data ar ganlyniadau i gleifion yn rhai gwan iawn, a tybed beth ellir ei wneud i wella hyn. Pan gawsom ni ein cyfarfod gyda swyddogion Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru, a buom yn trafod pam nad yw cleifion strôc, er enghraifft, yn y categori coch—sydd yn rhywbeth yr ydym ni, y Ceidwadwyr Cymreig, yn credu’n llwyr ynddo—roedd y swyddogion yn siarad am y ffaith eu bod yn eu cludo at y drws mewn pryd. A’r hyn yr oedd angen ei wneud oedd siarad â'r byrddau iechyd, i gael sicrwydd bod y cleifion strôc hynny, wrth y drws, yn cael eu symud drwodd i'r man priodol ar gyfer eu trin yn gywir, pe byddent angen sgan CT, neu ryw fath o driniaeth thrombolytig. Ac eto i gyd, pan wnes geisiadau Deddf Rhyddid Gwybodaeth i’r holl fyrddau iechyd, nid oedd yr un ohonyn nhw—dim un ohonyn nhw—yn gallu ateb gyda'r wybodaeth sy'n dweud bod cleifion strôc yn cael eu symud drwodd mewn modd priodol.

Felly, mae gennym broblem o hyd lle ceir salwch sy'n gofyn am rywfaint o driniaeth benodol o fewn amser penodol, ac, er bod y bwrdd iechyd, oherwydd y ffordd yr ydych wedi rhedeg y system nawr—er nad oes raid i’r gwasanaeth ambiwlans fynd at y claf hwnnw mwyach, a’i gludo at y drws ffrynt o fewn cyfnod byr iawn o amser, y pryder yw fod gormod o amser yn cael ei dreulio gan y gwasanaeth ambiwlans cyn eu bod yn mynd i nôl y claf hwnnw, neu gludo’r claf at y drws. Nid oes unrhyw warant hyd yma y bydd y claf, pan fydd yn cyrraedd drws yr ysbyty, yn derbyn y driniaeth briodol yn yr ysbyty hwnnw. Yn y dyddiau a fu, os oedd rhaid cael y claf i’r ysbyty o fewn wyth munud, neu 10 munud, neu beth bynnag, roeddech yn gwybod wedyn fod gennych rai oriau i chwarae gyda nhw pe byddai problemau adnoddau yn yr ysbyty. Rydym nawr wedi troi hynny wyneb i waered. Ac nid fi sy’n dweud hynny, ond yr adroddiad sy’n tynnu sylw at y peth, a phryderon staff yw hynny ynghylch yr hyn sy'n digwydd i gleifion strôc.

Ac fel yr wyf yn dweud, hoffwn ailadrodd hyn, Ysgrifennydd y Cabinet: pan wnes gais Rhyddid Gwybodaeth i bob un bwrdd iechyd unigol, nid oedd yr un ohonyn nhw’n gallu dweud wrthyf i, gydag unrhyw fesur o ddata, fod ganddyn nhw gleifion strôc sydd yn mynd i mewn trwy eu drws, ac yn cael y driniaeth y mae ei hangen arnynt o fewn yr oriau euraid hynny. Ac rwyf yn cael hynny yn achos pryder mawr, a hoffwn gael ateb da ac eglur pam nad yw pobl sydd wedi cael strôc a thrawiad ar y galon yn y categori coch. Mae yna nifer o gwestiynau eraill, ond rwy’n deall fwy na thebyg fy mod yn cymryd gormod o amser.

Diolch i chi am y gyfres o gwestiynau a sylwadau. Dechreuaf gyda rhai o'ch pwyntiau am glinigwyr mewn rhannau eraill o'r gwasanaeth iechyd a'r pwynt ynghylch gohirio triniaeth, neu fel arall. Mae yna, wrth gwrs, her ynglŷn â gweld y gwasanaeth ambiwlans yn rhan o'r system gyfan, ac nid dim ond y claf hwnnw—[Anhyglyw.]—yn rhannol am y gwasanaeth ambiwlans. A dyna pam yr ydym yn canolbwyntio ar oedi mewn ysbytai, gan gyhoeddi gwybodaeth yn rheolaidd am oedi mewn safleoedd unigol ac mewn byrddau iechyd. Dyna pam mae’n rhan o'r atebolrwydd sy'n digwydd gyda byrddau iechyd oherwydd eu cyfrifoldeb i’r boblogaeth gyfan.

Mae rhyw achos dros wneud yn siŵr—ac mae'r adroddiad yn tynnu sylw at hynny hefyd—bod mannau eraill lle y gall pobl fynd am eu triniaeth, oherwydd, weithiau, bydd angen triniaeth ar rywun, ond nid mewn ysbyty y bydd hynny. Felly, mae'n ymwneud â’u hatgyfeirio i leoliad gwahanol, hynny yw yn y gymuned, neu mewn rhan arall o'r system gofal iechyd gyfan. Mae hynny’n rhan o'r hyn yr ydym yn edrych arni, yn system yn ei chyfanrwydd. Ac mae hynny hefyd yn cael ei lywio gan un o'r argymhellion yn yr adroddiad.

O ran eich pwynt am hyfforddi staff, yr hyfforddiant mewnol o fewn y gwasanaeth, fel bod y staff yn derbyn yr adnoddau a’r sgiliau priodol, ond hefyd hyfforddiant gweithlu’r dyfodol, a’r cyhoeddiad wnes i yn ddiweddar am y £95 miliwn yr ydym yn ei fuddsoddi yng ngweithlu’r GIG ar gyfer y dyfodol—niferoedd y parafeddygon yr ydym yn eu hyfforddi ar gyfer y dyfodol, rydym o’r farn eu bod yn ateb yr angen, ond rydym yn credu bod angen gwahanol gymysgedd o sgiliau, o ran sut y bydd pobl yn cael eu trefnu. Felly, mae hynny mewn gwirionedd yn rhan o'r hyn yr ydym yn ei wneud. Mae yna ddewis o wahanol fodelau, wrth edrych ymlaen. Er enghraifft, yn ystod fy ymweliadau yn ddiweddar i weld parafeddygon yn eu gorsafoedd, rwyf wedi cwrdd â nifer o bobl sy’n cymryd rhan yn y cynlluniau peilot hynny. Ym Mro Morgannwg, fe wnes i gyfarfod â pharafeddyg a oedd yn cymryd rhan mewn peilot cymunedol. Rwyf hefyd wedi cwrdd ag uwch- ymarferwyr yn ymgymryd â pheilot tebyg yn Aberdâr, gyda'r Aelod dros Gwm Cynon. Felly, maen nhw’n edrych ar wahanol fodelau i werthuso a deall lle y bydd y man wedyn i gael yr effaith fwyaf a gorau ar wella canlyniadau i gleifion. Mae’r gwaith hwnnw eisoes yn cael ei wneud a bydd yn helpu i orfodi’r math o weithlu sydd ei angen arnom i’r dyfodol.

O ran eich pwynt ehangach am ganlyniadau cleifion—ac yna dof yn ôl at eich pwynt am y categori oren— wrth gwrs, mae gennym ddiddordeb yn nhaith gyfan y claf, felly nid yw edrych ar ganlyniadau yn ymwneud yn unig â’r hyn y mae'r gwasanaeth ambiwlans yn ei wneud. Dyna pam mae cysylltiad data trwy wahanol rannau’r gwasanaeth iechyd yn bwysig iawn. Felly, mae'r buddsoddiad yr ydym wedi ei wneud mewn digipens, er enghraifft, yn golygu ei bod yn llawer haws trosglwyddo’r data hynny ymlaen. Bydd gennym gyfle, oherwydd y ffordd yr ydym yn trefnu hyn, i edrych ar daith rhywun drwy'r system gyfan a deall sut mae ymyriadau, yn y gwasanaeth ambiwlans ac ar y pum cam a osodwyd ar eu cyfer, ond hefyd yng ngweddill ein system gofal iechyd, pa ymyriadau sydd yn cael effaith ar y canlyniad hwnnw yn y pen draw i gleifion? Mae gwaith y Picker Institute yn sôn wrthym am brofiad y claf, oherwydd yn aml mae’r cwynion a wneir am y gwasanaeth iechyd yn ymwneud â phrofiad pobl yn y maes gofal iechyd, yn hytrach na'r canlyniad clinigol terfynol. Felly, mae’r cysylltiad hwnnw o ddata yn hollbwysig.

Nawr, ar eich pwynt am strôc a chategori oren, rwyf am fynd yn ôl at y ffaith bod yr adroddiad yr ydym wedi ei gael yn argymell y peilot yr ydym newydd ymgymryd â gwerthusiad ohono sy’n seiliedig ar dystiolaeth glinigol ar y peth cyfiawn i'w wneud. Nid wyf yn cydnabod eich honiad mai 10 y cant o’r galwadau sy'n berygl bywyd a wnaed i'r gwasanaeth ambiwlans yn hytrach na'r 5 y cant sy'n cael eu categoreiddio yn ôl y categori coch. Rydym yn gweithredu ar sail y dystiolaeth a’r cyngor clinigol gorau sydd ar gael wrth gynnal y peilot newydd, a byddwn yn symud ymlaen â'r model newydd. Bydd yr adolygiad a gynhaliwyd yn dilyn y gwerthusiad yn ystyried a osodwyd ffiniau priodol rhwng coch ac ambr ac ambr a gwyrdd ar gyfer y gwahanol gategoreiddio sy'n bodoli. Felly, byddaf yn parhau i gael fy arwain gan dystiolaeth a chyngor clinigol o'r adolygiad hwnnw ynghylch a yw pob amod yn y categori cywir neu beidio. Rwy'n sylweddoli bod Ceidwadwyr Cymru yn dweud eu bod yn dymuno symud amodau penodol, ond, a dweud y gwir, os mai dim ond barn gwleidyddion Ceidwadol Cymreig yw eu bod yn dymuno symud yr amodau o gwmpas, ni fydd hynny yn fy argyhoeddi i. Yr hyn fyddai'n fy argyhoeddi i fod angen am newid yw pe byddai tystiolaeth a chyngor clinigol dilys yn bodoli mai honno yw’r ffordd gywir i ddefnyddio adnoddau ambiwlans gwerthfawr er mwyn gwella canlyniadau i gleifion. Mae’r gwaith hwnnw yn cael ei wneud yn dilyn y cyfarwyddyd a roddais i gadeirydd y pwyllgor gwasanaethau ambiwlans brys.

Edrychaf ymlaen, ar berfformiad strôc, ac wrth ddelio â'ch pwynt arall Angela Burns—yn y dyfodol agos, byddaf yn gwneud datganiad yn y Siambr hon ar berfformiad strôc ar hyd y llwybr yn ei gyfanrwydd, ar y ffordd yr ydym yn mesur perfformiad strôc yn wrthrychol ac yn agored o fewn y system. Credaf, mewn gwirionedd, fod gennym stori dda i'w hadrodd yng Nghymru am welliant perfformiad mewn strôc, ac edrychaf ymlaen at wneud cynnydd eto yn y dyfodol.

A gaf i ddiolch yn fawr iawn am y diweddariad, ac, wrth gwrs, ddiolch yn fawr iawn i barafeddygon a gweithwyr y tu ôl i’r llenni, fel petai, yn y gwasanaeth ambiwlans am eu gwaith nhw? Wrth gwrs, rydw i’n edrych ymlaen at weld y monitro yn parhau o’r rhaglen yma. Yn sicr, y canlyniadau, neu’r ‘outcomes’, sydd fwyaf pwysig, ac felly mae’n anodd anghydweld â rhaglen sydd yn blaenoriaethu yr achosion mwyaf brys. Beth rydym ni angen bod yn ofalus iawn ohono fo, wrth gwrs, ydy bod rhoi ein holl sylw ar yr achosion mwyaf brys ddim yn golygu ein bod ni’n methu problemau mewn rhannau eraill o berfformiad y gwasanaeth ambiwlans. Er enghraifft, mae amser ‘median’ ar gyfer galwadau oren wedi gwaethygu. A ydych chi’n gyfforddus efo hynny fel Llywodraeth? Yn dilyn ymlaen o’r hyn a godwyd gan yr Aelod dros orllewin Caerfyrddin, rydym ni’n clywed bod y categori o dan adolygiad, ond pa mor debygol ydy hi y gallwn ni weld yr angen am is-gategori newydd—oren tywyll, os liciwch chi, o bosib—i ddelio efo ambell i salwch penodol fel strôc, sydd ddim angen ymateb ar unwaith fel y 5 y cant yna, ond lle byddai yna, o bosib, fudd o osod targed penodol? Ac os ydy hynny’n ystyriaeth, pa asesiad sydd wedi’i wneud o effaith hynny, wedyn, ar yr ymateb i alwadau coch?

Mi dreuliais i ychydig o oriau difyr iawn a gwerthfawr iawn yn ddiweddar yng nghanolfan weithredol ambiwlans yng ngogledd Cymru yn cael golwg drosof fi fy hun beth ydy’r problemau sy’n cael eu hwynebu yno, ac mi wnaeth ambell beth gael eu crisialu yn fy meddwl i. Felly, mae dau gwestiwn wedyn yn deillio o’m profiad i. Pa gamau sy’n cael eu cymryd i sicrhau bod llai o alw ar ambiwlansys o alwadau gan weithwyr iechyd proffesiynol eraill lle nad oes achos brys i alw ambiwlans mewn difri?

Yn ail, rydym ni’n gwybod bod yr oedi yma yn yr ysbyty yn broblem fawr. Mae’n gliriach i fi o’i weld o rŵan ar y sgrîn ac effaith hynny ar weithredu’r gwasanaeth ambiwlans. Y broblem, wrth gwrs, ydy’r cerbydau yma mewn rhesi y tu allan i ysbytai—cerbydau a allai fod yn ateb galwadau brys. Os ydw i wedi deall yn iawn, yn ysbyty Stoke, sy’n cael ei ddefnyddio, wrth gwrs, fel canolfan trawma ar gyfer y gogledd, mae yna wasanaeth yno lle mae parafeddyg neu dîm parafeddygol yn derbyn cleifion ar unwaith, cyn iddyn nhw wedyn gael eu trosglwyddo i’r tîm trawma. Beth mae hynny yn ei olygu, wrth gwrs, ydy bod y cerbyd a’i dîm o staff, o barafeddygon, yn barod i fynd yn syth. Pa waith sydd wedi neu yn cael ei wneud i edrych ar gyflwyno systemau tebyg mewn ysbytai ar draws Cymru er mwyn cyflymu’r broses drosglwyddo yna a sicrhau bod y cerbydau a’u timau arbenigol nhw yn ôl ar y ffordd cyn gynted â phosibl?

Diolch i'r Aelod am y gyfres o gwestiynau a ofynnodd. Rwy’n derbyn y bydd gan yr Aelodau, wrth gwrs, ddiddordeb nid yn unig yn y categori coch, lle'r ydym yn bodloni ac yn cynnal ein targedau perfformiad, a lle mae mesur amser, ond hefyd yn y categori oren. Rydym yn cydnabod bod angen ymateb ar y bobl hynny hefyd, ac mae'n ymateb golau glas i'r holl bobl yn y categori oren. Mae mwyafrif helaeth y bobl yn y categori oren yn cael ymateb ac yn cael profiad nad yw’n achosi problemau o gwbl. Yr her yw bod rhai pobl yn aros am fwy o amser nag y byddem yn dymuno, felly mae'n rhannol yn fater o ddeall y profiad a beth mae hynny'n ei olygu o ran eu canlyniadau hefyd. Bydd hynny'n cael ei gynnwys yn y mesurau adolygu sy'n cael eu gweithredu. Felly ni fyddwn yn dymuno i unrhyw Aelod adael yma dan yr argraff bod pobl yn y categori oren craidd, rywsut, yn cael eu hanghofio. Maen nhw'n sicr yn rhan o'r gwerthusiad a'r argymhellion a gyfeirir at Wasanaeth Ambiwlans Cymru a'r Pwyllgor Gwasanaethau Ambiwlans Brys i’w datblygu ymhellach. Wrth gwrs, rwy’n edrych ymlaen at ddod yn ôl gyda'r argymhellion y byddant yn eu gwneud ar gyfer gwelliannau pellach.

Fel yr wyf yn dweud, os oes gofyniad ar sail y dystiolaeth glinigol a’r cyngor gorau sydd ar gael bod modd gwella canlyniadau drwy ymdrin â’r mater mewn ffordd wahanol, yna, wrth gwrs bydd yn rhaid i mi ystyried hynny ac ymateb yn briodol. Ond mae'n rhaid bod cam positif ymlaen y gellid ei gymryd, ac mae tystiolaeth wirioneddol bod modd gwella canlyniadau os byddwn yn mynd ar drywydd gwahanol. Dyma’r pwynt o gael targed amser lle mae'n briodol.

Mewn gwirionedd, rwy’n falch iawn bod y lle hwn wedi symud ymlaen gryn dipyn o’r sefyllfa yr oeddem ynddi ar adeg y cyhoeddiad cychwynnol. Bryd hynny, roedd pobl mewn ystod o bartïon yn amheus ai diddymu’r targed amser oedd y peth iawn i'w wneud—a fyddem, mewn gwirionedd, yn peryglu canlyniadau cleifion. A dweud y gwir, mae’r adroddiad gwerthuso yn rhoi rhywfaint o gysur i ni, nid yn unig ein bod yn bodloni’r categori coch, ond nad oes tystiolaeth o gwbl bod diogelwch cleifion yn y fantol. Mae hwn yn bwynt pwysig i bob un ohonom ni ei ddeall, ac yn sicr nid yw'n tynnu oddi ar y pwynt am welliant pellach yn y dyfodol.

Rwy’n cydnabod y pwynt a wnewch am weithwyr iechyd proffesiynol, wrth gwrs, a sut y cânt eu rheoli. Mae'n rhan o'r gefnogaeth sydd i fod cael ei darparu, nid yn unig o ran y ffordd y mae gofal yn cael ei ddarparu, ond hefyd y gefnogaeth i’r gweithwyr iechyd proffesiynol hynny o ran lle a sut a ble maent yn cael y gefnogaeth honno. Hefyd, mae lefel yr hyder sy’n cael ei greu yn bwysig, yn fy marn i, o fewn gofal sylfaenol yn benodol, ac os oes angen ymateb, ei fod yn digwydd mewn modd prydlon. Felly, mae hyn yn ymwneud â meithrin hyder o fewn system gyfan, ac mewn gwirionedd, fod pob proffesiwn iechyd yn rhannu cyfrifoldeb dros ganlyniad eu dewisiadau eu hunain sy'n effeithio ar ran arall o'r system gofal iechyd ac, wrth gwrs, ar y daith drwy ofal y mae pob claf unigol yn mynd arni.

Mae hyn yn arwain at y pwynt am oedi mewn ysbytai. Mae penderfyniadau a wneir mewn adran achosion brys ynghylch a ddylid tynnu pobl allan o’r ambiwlans a'u rhoi nhw mewn adran yn cael effaith ar yr unigolyn hwnnw, ond hefyd yn cael effaith ar y gymuned. Os na allwn weld nifer briodol o ambiwlansys yn cael eu rhyddhau yn gywir ac yn gyflym, yna mewn gwirionedd mae yna berygl nac yw hyn yn cael ei reoli'n briodol yn y gymuned chwaith. Dyma pam rydym yn gofyn eto i’r adrannau achosion brys, sy’n dilyn y rhaglen genedlaethol o ofal heb ei drefnu sydd gennym—i wneud yn siŵr bod mwy o ysbytai yn gwneud yr hyn y mae Bwrdd Iechyd Cwm Taf yn ei wneud yn llwyddiannus, sef sicrhau bod pobl yn cael eu derbyn o’r ambiwlansys ac yn cael eu trosglwyddo i adran achosion brys yn gyflym. Yn wir, pe byddem yn gweld yr arfer hwnnw’n cael ei gyflwyno’n fwy cyson a phenderfynol ar draws ein system, byddem mewn gwell sefyllfa. Mae hynny'n golygu y bydd y risg yn cael ei reoli yn yr adran achosion brys. Byddwch yn cofio gweld y lluniau o adrannau llawn drwy gydol y gaeaf, ond mewn gwirionedd mae hwnnw bron yn sicr yn lle gwell i'r person hwnnw fod ynddo. Bydd yn cael ei weld a'i frysbennu gan staff meddygol yn yr adran achosion brys, felly bydd dan oruchwyliaeth. Ond, yn yr un modd, mae hynny wedyn yn golygu bod yr ambiwlans yn cael ei ryddhau i fynd yn ôl allan i'r gymuned. Felly, rydym ni’n glir iawn fel Llywodraeth am yr hyn a ddisgwyliwn, mae’r gwasanaeth iechyd yn deall, ac mae prif weithredwr y GIG wedi dweud hyn dro ar ôl tro ac, unwaith eto, mae hwn yn bwynt rheolaidd sy’n cael ei drafod gen i mewn cyfarfodydd atebolrwydd a sgyrsiau gyda chadeiryddion byrddau iechyd, i wneud yn siŵr eu bod yn symud yn nes at y sefyllfa y mae Bwrdd Iechyd Cwm Taf eisoes ynddi.

Hoffwn ddiolch i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, am eich datganiad? A gaf i ddweud hefyd fy mod i’n croesawu'r adroddiad hwn, sy'n nodi, rwy’n credu, y manteision gwirioneddol sydd wedi dod o'r model gwasanaethau brys newydd?

Dim ond un cwestiwn sydd gen i i'w ofyn, a byddaf yn dod ato ar ôl imi wneud ychydig o sylwadau sydd angen eu cofnodi, yn fy marn i, gan nad oes cymaint o amser â hynny ers imi fod yn un o swyddogion Unsain, yn gorfod amddiffyn y gwasanaeth ambiwlans yn wyneb llawer o feirniadaeth, yn enwedig gan y Torïaid a Phlaid Cymru, a oedd yn ceisio defnyddio'r gwasanaeth ambiwlans yn ddigywilydd—[Torri ar draws.]

Nid yw'r Aelod yn siarad rwtsh. Os ydych chi eisiau cyfrannu at y datganiad, gwnewch hynny mewn modd trefnus. Dawn Bowden.

Diolch, Lywydd. Fe wnaethant geisio defnyddio'r gwasanaeth ambiwlans yn ddigywilydd fel arf wleidyddol ac, fel y dywedasoch chi, Ysgrifennydd y Cabinet, gwnaethant barhau i feirniadu pan gynigiwyd y cynllun peilot o’r model clinigol gan Lywodraeth Cymru. Gan weithio'n agos gyda’r gweithwyr ambiwlans proffesiynol hynny, a oedd yn ddyddiol yn gorfod gwrthsefyll beirniadaethau a oedd i raddau helaeth yn ddi-sail, roeddwn i’n gallu gweld bod hyn yn effeithio ar eu hyder ac yn gwneud eu hymdrechion i redeg gwasanaeth brys effeithiol hyd yn oed yn fwy anodd. Nid oedd y diolch i'r staff hyn, a oedd bob amser yn dilyn y beirniadaethau hynny, mae’n rhaid i mi ddweud wrthych chi, yn dderbyniol—nid oeddent yn dderbyniol.

Yn ystod y cyfnod hwnnw, roedd y staff ambiwlans rheng flaen yn dweud wrthyf beth oedd ei angen. Dywedasant fod angen osgoi’r targed A8 diamcan, a oedd yn golygu bod pob ambiwlans, waeth beth yw natur yr alwad, yn gorfod cyrraedd pen ei daith o fewn wyth munud. Roedd hyn yn erbyn yr holl dystiolaeth glinigol, a oedd yn dangos mai dim ond yr achosion cardiaidd mwyaf difrifol oedd yn elwa mewn gwirionedd o’r targed hwn. Roedd y targed ei hun, mewn gwirionedd, yn gweithredu yn erbyn cael ymatebion cyflym i'r bobl hynny â'r angen mwyaf. Ni dderbyniwyd y sefyllfa hon gan y gwrthbleidiau yma yn y Cynulliad, er gwaethaf cydnabyddiaeth amlwg yn awr gan lefarydd y Ceidwadwyr heddiw fod y model blaenorol mewn gwirionedd yn wrthgynhyrchiol.

Cafodd adolygiad McClelland, a gomisiynwyd yn sgil beirniadaethau cyson o’r gwasanaeth ambiwlans, dystiolaeth gan nifer o randdeiliaid, ac roedd Unsain, sy'n cynrychioli'r staff ambiwlans rheng flaen, yn un ohonynt. Roedd tystiolaeth Unsain yn seiliedig ar brofiad y staff rheng flaen proffesiynol, clinigol, medrus iawn, sydd â chymwysterau da. Dywedasant hwy fod angen newid i ddefnyddio cyfres o ddangosyddion perfformiad, dan arweiniad clinigol, sy'n seiliedig ar dystiolaeth, yn hytrach na dibyniaeth barhaus ar yr amserau ymateb wyth munud, a oedd, mewn gwirionedd, yn gwbl ddiystyr o safbwynt mesur canlyniadau.

Byddai'n deg dweud, Ysgrifennydd y Cabinet, fod barn y staff rheng flaen hyn, a gyflwynwyd gan Unsain, yn y lleiafrif o'r dystiolaeth a gyflwynwyd i'r adolygiad. Fodd bynnag, rwy’n falch bod Llywodraeth Cymru wedi ystyried bod barn y gweithwyr rheng flaen proffesiynol ac arbenigwyr clinigol yn ddigon pwysig, yn hytrach na barn ei gwrthwynebwyr gwleidyddol—

Mae angen i chi ddod at gwestiwn yn awr. Rwyf wedi bod yn drugarog iawn, iawn. Dewch at y cwestiynau.

[Yn parhau.]—ac y bu’n ddigon dewr i wneud y penderfyniad i symud tuag at fodel ymateb dan arweiniad clinigol.

Fy nghwestiwn i chi, Ysgrifennydd y Cabinet— [Chwerthin.]—yw a ydych chi’n cytuno â mi mai’r hyn y mae'r adroddiad hwn yn tynnu sylw ato yw pwysigrwydd sicrhau ein bod yn gwrando ar lais staff rheng flaen wrth lunio polisi, ac mae'n enghraifft wych o fanteision y dull partneriaeth rhwng Llywodraeth Cymru ac undebau llafur y sector cyhoeddus?

Diolch i'r Aelod am ei sylwadau a’i chwestiynau. Rwy’n cofio, pan gefais fy mhenodi i'r adran hon fel y Dirprwy Weinidog ar y pryd, roedd yn gyfnod hynod o anodd. Bydd yr Aelodau yn cofio y ffigurau misol a drafodwyd yn rheolaidd yn y Siambr hon. Roedd yn lle anghyfforddus iawn i fod ynddi. Cafwyd beirniadaeth lem o’r gwasanaeth a galwadau am gamau gweithredu a gwelliannau. A dweud y gwir, nid peth hawdd oedd peidio â dweud ‘A ydym ni mewn gwirionedd yn mynd ar drywydd y targed cywir?  Ai dyma'r peth iawn i'w wneud?’ 

Ac rydych chi'n iawn i atgoffa pobl bod staff rheng flaen yn gyson wrth ddweud nad oedd yr hen darged yn gwneud synnwyr i’r gwasanaeth a'r ffordd y defnyddiwyd y cerbydau i gyrraedd y targed, nac yn wir i’r cleifion. Ac mewn gwirionedd, mae gennym bellach ffordd lawer mwy synhwyrol o wneud hyn, a dyna ran o'r llwyddiant yr ydym yn ei ddathlu mewn gwirionedd wrth symud ymlaen. Ac, yn wir, dylai rhannau eraill o'r DU fod yn ddigon dewr, fel ni yma yng Nghymru, i gael llais unedig y staff rheng flaen ynghylch yr angen am newid, ond hefyd yr arweinwyr clinigol i ddweud bod problem gyda'r hen darged a bod ffordd well o gynnal ein busnes hefyd.

Yn yr adolygiad o'r targed wyth munud a'r ffordd y defnyddiwyd y cerbydau i gyrraedd y targed yn hytrach na bodloni angen clinigol, rwy'n falch iawn o ddweud y byddwn ni’n parhau i wrando ar y staff rheng flaen a'u barn am yr hyn rydym yn ei wneud. Yn wir, yn ystod y pythefnos diwethaf, rwy’n meddwl fy mod i wedi cwrdd â bron i 100 o barafeddygon yn eu gweithleoedd mewn pedwar lleoliad gwahanol o amgylch Cymru. Gallaf ddweud wrthych, mae parafeddygon yn dal i fod yn uniongyrchol ac yn gadarn yn eu barn amdanom ni fel grŵp o wleidyddion, fi fel unigolyn, a'u rheolwyr hefyd. Mae wedi bod yn ddefnyddiol iawn cael clywed yn uniongyrchol oddi wrthyn nhw beth yw eu barn ynghylch yr hyn sydd wedi digwydd, nid yn unig o ran y gwelliannau a wnaed o fewn y model newydd, ond hefyd yr hyn sydd i'w wneud o hyd. Mae'n bwysig iawn canolbwyntio ar yr angen i wella ymhellach hefyd. Edrychaf ymlaen at barhau i gael sgwrs adeiladol gyda'ch olynydd yn ei swydd fel pennaeth iechyd Unsain, a chydweithwyr yn yr undebau llafur gwasanaeth cyhoeddus eraill, i wneud yn siŵr bod gennym ffordd wirioneddol adeiladol o weithio, lle ceir galw, lle ceir her, ond hefyd lle ceir cyfle am sgwrs adeiladol ac aeddfed ynghylch ein hethos a’n gwerthoedd a rennir ar gyfer y gwasanaeth iechyd cyhoeddus, a'r angen am welliant parhaus.

Yn gyntaf oll, a gaf i ddweud nad wyf yn aml yn mynd yn grac iawn yn y Siambr hon â'r sylwadau a wneir gan aelodau o bob plaid, ond roeddwn yn grac am yr hyn a ddywedodd Dawn Bowden. Nid yw’r blaid hon erioed wedi beirniadu’r parafeddygon na'r gwasanaeth a ddarperir ganddynt. Rydym wedi bod yn feirniadol o'r amserau na lwyddwyd i’w bodloni dan fersiwn blaenorol y polisi hwn, ac roedd cyfiawnhad am hynny. Fel y dywedwch, Ysgrifennydd y Cabinet, roedd yn gyfnod anodd, ac roedd yn rhaid i chi gymryd rhai camau. Ac er y byddwn yn cytuno â chi i raddau mai canlyniadau yw’r pethau pwysicaf, mae un peth wedi digwydd yr oeddem yn ei ofni, ac ni wnaethoch chi fynd i'r afael â hwn Dawn: bod pobl yn cael eu methu gan y system newydd hon nad oedd yn cael eu methu o'r blaen, ac, o ganlyniad i hynny, nid ydynt yn cael yr hyn y byddech chi’n ei alw’n brofiad da, gofal o ansawdd da, neu’r daith orau drwy'r system. Ac ar gyfer hynny, rwy’n mynd i ddyfynnu un o fy etholwyr i—gŵr 80 mlwydd oed—a syrthiodd yn ei gartref, ac er gwaethaf ffonio 999 dro ar ôl tro, ni chafodd ymateb am fwy nag wyth awr. Roedd wedi cael toriad i asgwrn y forddwyd. Roedd mewn perygl o ddioddef o ddadhydradu, sioc a niwmonia. Roedd yn alwad oren. Nid oedd unrhyw olau glas yn ystod yr wyth awr hynny. Roedd y gŵr hwnnw, erbyn iddo gyrraedd yr ysbyty, bron iawn yr hyn y byddem bellach yn ei alw’n alwad goch. Bu bron iawn â marw.

Felly, does dim pwynt i chi ddod atom ni a dweud, Weinidog, nad yw'r categori oren yn achosi problemau. Yr hyn yr hoffwn i chi ei wneud yw cyflwyno i ni, neu roi ateb i mi heddiw, ynghylch faint o'r ymatebion oren i alwadau sydd wedi arwain at rywun yn cyrraedd yr adran ddamweiniau ac achosion brys mewn cyflwr y byddech chi wedyn yn ei alw’n gategori coch. I’ch helpu chi i ateb y cwestiwn hwnnw, un o'r rhesymau, rwy’n credu, pam yr ydym yn dal i gael anhawster wrth fodloni unrhyw fath o darged—er nad oes targed penodol gydag oren, nagoes—yw ein bod yn dal i gael anawsterau gydag ambiwlansys yn aros mewn rhes y tu allan i adrannau damweiniau ac achosion brys. Ac efallai y gallwch chi ddweud wrthyf sut, os oes tystiolaeth glinigol ei fod yn syniad da, y cymerodd wyth awr a hanner i un o fy etholwyr i fynd trwy’r adran ddamweiniau ac achosion brys ddydd Iau yn Ysbyty Treforys. Ac yn y cyfnod hwnnw, sef dros nos, ac felly nid oedd yn ystod y cyfnod prysur yn ystod y dydd, roedd chwe ambiwlans yn ciwio y tu allan i’r adran ddamweiniau ac achosion brys i ryddhau eu cleifion. Croesawaf y ffaith bod parafeddygon yn teimlo'n well am hyn. Roedd ganddynt dargedau anodd i’w bodloni yn flaenorol, ond tybed faint ohonyn nhw fydd yn siarad â chi'n fuan i ddweud bod y categorïau oren hynny yr aethant iddynt mewn gwirionedd yn rhai coch. Diolch.

Diolch i'r Aelod am y pwyntiau a wnaeth. Ond gofynnodd gwestiwn y mae hi'n gwybod ei bod yn gwbl amhosibl ei ateb: faint o gategorïau oren allai fod, neu a fyddai, yn goch yn y cyflwr yr oeddent ynddo pan wnaethant gyrraedd yr ysbyty? Rwyf i wedi cydnabod, ac mae'r gwerthusiad yn cydnabod, a’r cyfeiriad yr wyf i wedi ei roi, i'r Pwyllgor Gwasanaethau Ambiwlans Brys ac i Wasanaeth Ambiwlans Cymru wrth ymateb i’r argymhellion hynny, yw edrych eto, mewn gwirionedd, ar gategoreiddio galwadau, ond hefyd edrych ar yr amser y mae’n ei gymryd i ymateb i’r galwadau hynny. Ac mae gwelliant parhaus pan fo hynny’n digwydd. Gyda phob parch, mae rhoi enghreifftiau unigol ac yna ceisio dweud, ‘Mae hyn yn dweud wrthych am y system gyfan’, yn ffordd gyfarwydd iawn, ond, mewn gwirionedd , nid yw'n dweud llawer wrthym am y gwelliannau yn y system gyfan—mae’n dweud wrthym am enghreifftiau unigol. Problem arall yw ceisio ei roi o’r neilltu a dweud, ‘Nid yw hynny’n bwysig’. Wrth gwrs ei fod yn bwysig i unigolion sy'n pryderu. Ond, mewn gwirionedd, ar draws ein system gyfan cafwyd gwelliant gwirioneddol a diamwys ym mherfformiad Gwasanaeth Ambiwlans Cymru, ac mae rhywfaint o hynny i'w briodoli'n uniongyrchol i'r ffaith bod gennym fodel sydd bellach yn gwneud synnwyr o ran y ffordd y caiff adnoddau gwerthfawr y gwasanaeth ambiwlans eu defnyddio.

O ran y pwynt am y feirniadaeth o’r gwasanaeth, allwch chi ddim dianc rhag y realiti bod y modd y disgrifiwyd y gwasanaeth ambiwlans yn rheolaidd wedi cael effaith ar staff. Os byddech yn siarad yn uniongyrchol â’r staff, byddent yn dweud wrthych, er bod pobl wedi dweud, ‘nid wyf yn beirniadu parafeddygon unigol yn uniongyrchol am y gwaith y maent yn ei wneud’, roeddent yn sicr yn teimlo’r feirniadaeth honno a gawsant am gyflawni’r gwaith yr oeddent yn ei wneud, ac mae hynny'n realiti anochel o sut yr oedd pobl yn teimlo ar y pryd. [Torri ar draws.] Does dim pwynt ceisio dweud nad dyna oedd y sefyllfa. Mae'r pwynt yn dal i gael ei wneud pan fyddaf yn mynd i ymweld â staff rheng flaen yng Ngwasanaeth Ambiwlans Cymru.

Daeth y Dirprwy Lywydd (Ann Jones) i’r Gadair.

Nid wyf yn derbyn y pwynt bod y model newydd yn golygu bod pobl yn cael eu methu. Mewn gwirionedd, mae'r model newydd yn sicrhau bod pobl sydd â'r lefel uchaf o angen yn derbyn ymateb pan fo tystiolaeth glir y bydd ymateb cyflym yn gwneud gwahaniaeth i'w canlyniadau. Byddaf yn dal i ddweud: byddaf yn cael fy arwain gan y dystiolaeth, y dystiolaeth glinigol orau sydd ar gael a chyngor ar yr hyn sy’n iawn i'w wneud gyda'r gwasanaeth ambiwlans, gyda chategoreiddio galwadau a gyda'r ymateb i'r galwadau hynny. Does dim gwahaniaeth pa mor aml y mae Darren Millar yn grwgnach am yr hyn y mae’n dymuno ei weld yn digwydd, rwy’n benderfynol o wneud penderfyniad sy'n iawn ar gyfer y gwasanaeth ambiwlans a phobl Cymru, ac nid oes ots gen i o gwbl a yw Darren Millar yn cytuno â hynny—fy nghyfrifoldeb i yw hynny a dyna beth rwy’n mynd i’w wneud.

Diolch yn fawr iawn, Ysgrifennydd y Cabinet.