Detholwyd y gwelliant canlynol: gwelliant 1 yn enw Darren Millar.

Eitem 7 sydd nesaf, dadl Plaid Cymru ar gyllid ar ôl Brexit. Galwaf ar Luke Fletcher i wneud y cynnig.

Cynnig NDM8009 Siân Gwenllian

Cynnig bod y Senedd:

1. Yn credu nad yw ffrydiau ariannu ar ôl Brexit yn gweithio i Gymru.

2. Yn gresynu at y ffaith y bydd Cymru £1 biliwn ar ei cholled o ran cyllid na chafwyd arian yn ei le dros y tair blynedd nesaf.

3. Yn credu bod trefniadau newydd sy'n cael eu rhedeg yn uniongyrchol gan Lywodraeth y DU wedi tanseilio gallu Llywodraeth Cymru i gynllunio gwariant yn strategol er budd Cymru a'i chymunedau.

4. Yn galw ar Lywodraeth y DU i adfer goruchwyliaeth ddemocrataidd Cymru dros y ffrydiau ariannu ar ôl Brexit drwy eu datganoli i'r Senedd.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n gwneud y cynnig a gyflwynwyd yn enw Siân Gwenllian.

Pam ein bod wedi galw am y ddadl hon heddiw? Gallwn ddechrau sôn yn syth bin am fanylion gwahanol gronfeydd ac atgyfodi hen ddadleuon ynghylch Brexit, ond hoffwn ddechrau mewn termau mwy syml: rydym yn wynebu trychineb costau byw. Mae’r rhan fwyaf eisoes wedi dechrau teimlo’i effeithiau ar ôl y cynnydd mewn prisiau ynni ar 1 Ebrill, ac adroddodd y penawdau ddoe y bydd bil ynni cartref cyffredin yn codi £800 y flwyddyn eto ym mis Hydref. Tra bo hyn oll yn mynd rhagddo, nid yn unig nad oes gan Gymru’r ysgogiadau ariannol a lles sydd gan San Steffan i fynd i’r afael â’r argyfwng hwn, ond rydym wedi ein hamddifadu o gyllid hefyd wrth inni adael yr Undeb Ewropeaidd, cyllid a allai wneud byd o wahaniaeth yn awr. Yn hytrach na’r prosiectau digyswllt sy’n gwneud mân newidiadau ar yr ymylon, mae Plaid Cymru'n galw am ddefnyddio’r cyllid ffyniant bro i gyflwyno rhaglenni gwirioneddol drawsnewidiol megis ôl-osod stoc dai Cymru, un o’r stociau tai hynaf yn Ewrop, i arbed dros £600 i aelwydydd ar filiau ynni. Mae Plaid Cymru hefyd yn galw am ddatganoli’r gronfa ffyniant gyffredin, ac am fabwysiadu fformiwla ariannu sy'n seiliedig ar anghenion, gan roi’r cyfle inni unioni'r dull mympwyol o’r brig i lawr a fabwysiadwyd gan Lywodraeth y DU.

Mae angen datganoli’r gronfa ffyniant gyffredin i Lywodraeth Cymru er mwyn sicrhau bod y cronfeydd yn cael eu cyfeirio’n briodol i fynd i’r afael â’r argyfwng costau byw yn uniongyrchol. Mae ffigurau chwyddiant a chyfraddau twf economaidd yn ychwanegu at y dystiolaeth gynyddol o chwyddwasgiad y DU; record y Ceidwadwyr yw 12 mlynedd o fethiant i greu economi sy’n sicrhau llesiant i bobl ledled y Deyrnas Unedig. O’r argyfwng bancio hyd heddiw, mae Llywodraeth San Steffan wedi bachu ar bob cyfle i orfodi mesurau cyni ac i sicrhau Brexit caled o’i gwaith ei hun. Mae'r rheini wedi cyfuno i waethygu argyfwng costau byw'r DU. Oes, mae yna achosion eraill sydd wedi bod y tu hwnt i'n rheolaeth, ond mae'r rhain yn ddewisiadau ideolegol a fydd yn cael eu cofio fel creadigaethau'r Torïaid.

Nid yw'r gronfa ffyniant bro'n gwneud unrhyw beth i gywiro camgymeriadau'r gorffennol na darparu ar gyfer y dyfodol. Yn ôl ffigurau Llywodraeth Cymru ei hun, mae trefniant ariannu ôl-Brexit y Llywodraeth hon ar gyfer Cymru yn brin o £772 miliwn mewn cronfeydd strwythurol yn unig ar gyfer y cyfnod rhwng 2021 a 2025, ac yng Nghymru, rydym yn wynebu colli mwy nag £1 biliwn mewn cyllid heb gael unrhyw gyllid yn ei le dros y tair blynedd nesaf. Mae hynny nid yn unig yn ymosodiad ar ddatganoli yng Nghymru, fel y mae Gweinidog yr economi wedi’i ddweud eisoes, ond mae hefyd yn addewid etholiadol a dorrwyd. Yn 2019, addawodd y Blaid Geidwadol raglen decach ac wedi’i theilwra’n well i’n heconomi yn lle cyllid rhanbarthol yr UE. Fodd bynnag, hyd yma, nid yw swm y cyllid a ddyrannwyd i’r perwyl hwn wedi cadw at addewid rhethreg Llywodraeth y DU ynghylch codi'r gwastad. Nid dyna a addawyd ar dudalen 15 o faniffesto’r Ceidwadwyr Cymreig yn 2019, a ddywedodd na fydd

'unrhyw ran o’r DU ar ei cholled pan na fydd cyllid yr UE ar gael mwyach'.

Ac nid dyna chwaith oedd yr hyn a addawyd ar dudalen 29, a ddywedodd

'na fydd Cymru yn colli unrhyw bwerau na chyllid ar ôl i ni ymadael â’r UE'.

A bod yn deg, mae'n rhaid bod meinciau’r Ceidwadwyr Cymreig yma yn siomedig hefyd, wrth i’w maniffesto ar gyfer 2021 nodi eu gobeithion i weld cronfa ffyniant gyffredin y DU yn mynd i’r afael ag anghydraddoldeb ac amddifadedd ac yn codi'r gwastad yng Nghymru gyfan. Flwyddyn ar ôl y maniffesto hwn, mae anghydraddoldeb ac amddifadedd wedi gwaethygu. Dair blynedd i mewn i’w thymor a chwe blynedd ar ôl Brexit, ni all Llywodraeth y DU fynegi na sicrhau unrhyw fanteision clir i Gymru. Mae arnom angen setliad ariannu gonest, ymgysylltu datganoledig, a ffocws ar gyflawni yn hytrach na chyhoeddiadau deniadol.

Mae agenda ffyniant bro’r DU yn atal Llywodraeth Cymru rhag y gwaith o reoli’r gronfa ffyniant gyffredin, gyda dyraniadau’n cael eu gwneud i ardaloedd awdurdodau lleol yn seiliedig ar gynlluniau buddsoddi gyda chymeradwyaeth yn cael ei rhoi gan Weinidogion Llywodraeth y DU. Mae hyn yn fwriadol yn osgoi trosolwg democrataidd y Senedd. Yn y bôn, mae egwyddor yn y fantol yma: dylai penderfyniadau ar gyfer Cymru gael eu gwneud gan Gymru. Senedd Cymru, sydd wedi’i hethol yn ddemocrataidd, a ddylai benderfynu sut i wario'r ychydig arian sydd ar ôl. Lle mae problem, ymddengys mai ateb Llywodraeth y DU bob amser yw datrysiad clytiog sy’n gwasanaethu carfan fach o’r boblogaeth. Nid oes gan Lywodraeth y DU syniadau ar ôl—heblaw canoli pwerau nad oes ganddynt—ac maent yn eistedd ar eu dwylo wrth i'r economi y maent yn gyfrifol amdani fethu gweithio i aelwydydd a busnesau nid yn unig yng Nghymru, ond ledled y DU.

I gloi, Ddirprwy Lywydd, dylai'r neges hon fod wedi cael ei chlywed amser maith yn ôl. Llywodraeth y DU a’i haddawodd, wedi’r cyfan. Ni fyddwn byth yn rhoi'r gorau i'w hailadrodd, a byddwn bob amser yn eu hatgoffa ohoni: 'Heb fod geiniog ar ein colled, heb golli unrhyw bŵer'.

Rwyf wedi dethol y gwelliant i'r cynnig, a galwaf ar Paul Davies i gynnig gwelliant 1 yn enw Darren Millar.

Gwelliant 1—Darren Millar

Dileu popeth a rhoi yn ei le:

Cynnig bod y Senedd:

1. Yn cydnabod ymrwymiad Llywodraeth y DU i rymuso cymunedau lleol yng Nghymru drwy'r agenda ffyniant bro a'r gronfa ffyniant gyffredin.

2. Yn croesawu'r cadarnhad a gafwyd dro ar ôl tro gan Lywodraeth y DU na fydd Cymru ar ei cholled o ran cyllid ar ôl ymadael â'r UE.

3. Yn galw ar Lywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru i sicrhau bod gwersi'n cael eu dysgu o'r ffordd y gweinyddir cronfeydd yr UE o dan gynlluniau'r cronfeydd strwythurol a buddsoddi Ewropeaidd fel bod buddsoddiad gan y ddwy lywodraeth yn y dyfodol yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i economi Cymru. 

Cynigiwyd gwelliant 1.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Cynigiaf y gwelliant a gyflwynwyd yn enw fy nghyd-Aelod, Darren Millar. Bydd yr Aelodau’n ymwybodol fod y Pwyllgor Cyllid yn edrych ar gyllid ôl-UE, ac fel rwyf wedi'i ddweud o'r blaen, mae’n debyg y bydd Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig yn edrych ar y mater hwn yn ddiweddarach eleni, ar ôl i’r Pwyllgor Cyllid gwblhau ei ymchwiliad. Wrth gwrs, mae darparu cyllid yn effeithiol ar ôl Brexit yn hanfodol, yn enwedig ar adeg pan fo costau byw yn codi a phopeth o fwyd i danwydd i ynni yn costio mwy a mwy i aelwydydd.

Gwyddom fod cronfeydd strwythurol yr UE yn hollbwysig er mwyn cefnogi rhaglenni i fynd i’r afael ag amddifadedd, a chredaf fod hwnnw’n bwynt pwysig iawn. Nid ydym yn sôn am brosiectau seilwaith strategol yn unig, ond mewn sawl achos, prosiectau cymunedol lleol sy’n cael effaith enfawr ar sut y mae pobl yn byw yn eu cymunedau. Gwn fod cyllid yr UE wedi’i ddefnyddio yn fy etholaeth i er mwyn darparu rhaglenni cymorth i fusnesau, prentisiaethau, prosiectau twristiaeth a chynlluniau amgylcheddol. Felly, fel y dywedais o’r blaen yn y Siambr hon, mae mor bwysig nad yw Cymru'n colli'r cyllid hwnnw yn y dyfodol, fel y gall prosiectau barhau i wneud gwahaniaeth gwirioneddol yn ein cymunedau.

Mae ein gwelliant heddiw'n ailgadarnhau'r datganiadau y mae Llywodraeth y DU wedi'u hailadrodd na fydd Cymru ar ei cholled o ran cyllid, ac fel Aelodau ar draws y Siambr hon, byddaf yn parhau i wthio i sicrhau bod hyn yn digwydd. Mae Llywodraeth y DU wedi dweud y byddai rhaglenni blaenorol yr UE yn cael eu cynyddu a’u lleihau, ac y byddai ei hymrwymiad cyllido’n cael ei gyflawni gan gyfuniad o gronfeydd yr UE o raglen 2014-20 a buddsoddiad drwy’r gronfa ffyniant gyffredin. Yn wir, codwyd lefel y cyllid gydag arbenigwyr mewn un o gyfarfodydd diweddar y Pwyllgor Cyllid. Credaf mai Guto Ifan o Ganolfan Llywodraethiant Cymru a eglurodd fel hyn:

'mae’r ddwy Lywodraeth yn gwneud honiadau gwahanol yn seiliedig ar ragdybiaethau hollol wahanol am y dyraniadau a’r gwariant. Felly, mae hynny, ac yna mae mater y data sydd ar gael i'r cyhoedd ar faint o gyllid etifeddol sydd gennym. Nid ydym yn gwybod yn iawn beth fyddai wedi digwydd i gyllid yr UE o ran y cronni, pe baem wedi cael cyfnod rhaglen ariannu newydd. Ac wrth gwrs, ni wyddom beth a fydd yn digwydd i'r gronfa ffyniant gyffredin ar ôl 2024-25, y credaf y byddai angen i chi ei chymharu'n iawn i gael darlun cyflawn o'r gymhariaeth â chyllid blaenorol yr UE.'

Felly, mae'n amlwg fod angen mwy o dryloywder gan y ddwy Lywodraeth ar y ffigurau y maent eisoes wedi'u cyhoeddi. Hoffwn ddweud yn glir y dylai Llywodraeth y DU roi mwy o eglurder ynghylch ei dyraniad i Gymru, ond ni ddylai Llywodraeth Cymru fod yn rhydd rhag unrhyw gyfrifoldeb chwaith. Er bod Llywodraeth Cymru wedi rhyddhau rhai ffigurau, nid yw wedi rhoi cyfrif am gyllid etifeddol yr UE, na faint o gyllid sy’n dod o’r UE, nac wedi gwahaniaethu rhwng dyraniadau a gwariant gwirioneddol, fel yr amlygwyd yn y sesiwn ddiweddar honno yn y Pwyllgor Cyllid.

Mae ein gwelliant hefyd yn cydnabod ymrwymiad Llywodraeth y DU i rymuso cymunedau lleol yng Nghymru drwy’r agenda ffyniant bro a’r gronfa ffyniant gyffredin. Er nad yw rhai'n hoffi hyn, y gwir amdani yw bod gan Gymru ddwy Lywodraeth, ac mae’r cyllid uniongyrchol i awdurdodau lleol yn dangos ymrwymiad Llywodraeth y DU i ddatganoli grym i gynghorau sydd yn y sefyllfa orau i ddarparu’r cyllid hwn. Fel rwyf wedi’i ddweud o’r blaen—[Torri ar draws.]—rydym newydd weld pa mor gadarn y mae ein hawdurdodau lleol wedi bod yn ystod y pandemig, a bydd eu gwybodaeth leol yn amhrisiadwy wrth ddarparu’r buddsoddiad hwn. Ildiaf i’r Aelod dros Ogwr.

Diolch am ildio, Paul. Rwy’n deall yr hyn a ddywedwch ynglŷn â mynd â rhai o’r penderfyniadau hyn i lawr i ardal leol. A dweud y gwir, dyna oedd y grŵp strategol a fu'n edrych ar gyllid rhanbarthol yng Nghymru yn edrych arno, yn seiliedig ar fodelau gorau'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd. Cefais y fraint o'i gadeirio am ychydig. Ond yr hyn nad oeddent yn ei awgrymu, mewn unrhyw ffordd, oedd osgoi’r fframwaith polisi yng Nghymru ar lefel genedlaethol. Roeddent yn cydnabod yr angen am bartneriaeth a gweithio o fewn y cyd-destun hwnnw. Pam fod Llywodraeth y DU wedi dewis osgoi’r sefydliad datganoledig hwn a Llywodraeth Cymru i bob pwrpas?

Daeth y Llywydd i’r Gadair.

Rwyf wedi dweud o'r blaen yn y Siambr hon ei bod yn bwysig fod Llywodraethau ar bob lefel yn gweithio gyda'i gilydd, ond mae hyn yn ymwneud â datganoli go iawn, onid yw? Mae’n datganoli’r materion hyn i awdurdodau lleol, ac mae hynny’n hynod bwysig, gan y gall awdurdodau lleol flaenoriaethu’r prosiectau yn eu hardaloedd eu hunain. Dyna yw datganoli.

Mae rhan olaf ein gwelliant yn galw ar Lywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru i sicrhau bod gwersi’n cael eu dysgu o'r ffordd y mae cronfeydd yr UE wedi’u gweinyddu yn y cynllun cronfeydd strwythurol a buddsoddi Ewropeaidd, fel bod buddsoddiad yn y dyfodol, gan y ddwy Lywodraeth, yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i economi Cymru. Mae rheolaeth ar gyllid Ewropeaidd wedi'i beirniadu yn y gorffennol gan rai am fod yn rhy gymhleth a biwrocrataidd.

Dywedodd PLANED, partneriaeth a arweinir gan y gymuned yn sir Benfro, wrth y Pwyllgor Materion Cymreig,

'Mae cronfeydd Ewropeaidd, er eu bod yn cael eu croesawu a'u gwerthfawrogi, ac yn hanfodol i lwyddiant llawer o brosiectau yn sir Benfro, fel yng ngweddill Cymru a’r DU, hefyd wedi bod yn faich gweinyddol a biwrocrataidd a all amharu, yn aml, ar gyflawniad, allbynnau, a newid cynaliadwy'.

Ac wrth ymateb i hynny, mae’r Pwyllgor Dethol ar Faterion Cymreig yn iawn i ddweud bod y gwaith o ddatblygu’r gronfa ffyniant gyffredin yn gyfle i fynd i’r afael â’r problemau hyn a sefydlu system ariannu sy’n llai beichus yn weinyddol. A byddaf yn sicr yn gwneud yr hyn a allaf i annog Llywodraeth y DU i roi sicrwydd fod y gwersi hynny wedi'u dysgu.

Felly, dylai pob Aelod yn y Siambr fod yn awyddus i weld cyllid ôl-UE yn cael ei ddarparu'n llwyddiannus, lle mae cyllid yn cyrraedd y cymunedau y mae angen iddo eu cyrraedd ac yn cael ei ddefnyddio’n effeithiol i wneud ein hardaloedd lleol yn fwy llewyrchus ar gyfer y dyfodol. Felly, Lywydd, rwy’n annog yr Aelodau i gefnogi ein gwelliant.

Hoffwn ganolbwyntio ar effaith Brexit ar gyllid ymchwil ac arloesi, sy’n dangos yn glir yr honiad yn ein cynnig nad yw ffrydiau cyllido ôl-Brexit yn gweithio i Gymru. Felly, pam fod hyn yn broblem? Mae ymchwil ac arloesi'n hollbwysig i gynhyrchiant a ffyniant ein cenedl. Mae’n ein helpu i ddeall yn well pwy ydym ni a'r ffordd orau o gynllunio ein dyfodol, gan alluogi’r ymchwil a wneir yn ein prifysgolion i gael effaith gadarnhaol a chadarn ar ein bywydau yma yng Nghymru a thu hwnt. Llwyddodd yr enillydd gwobr Nobel, Andre Geim, i grynhoi gwerth ymchwil sylfaenol. Dywedodd,

'Nid oes y fath beth â gwybodaeth sylfaenol ddiwerth. Byddai'r chwyldro silicon wedi bod yn amhosibl heb ffiseg gwantwm. Mae mathemateg haniaethol yn gwneud diogelwch y rhyngrwyd yn bosibl ac yn sicrhau nad yw cyfrifiaduron yn chwalu bob eiliad. Efallai fod damcaniaeth perthnasedd Einstein yn amherthnasol yn eich barn chi, ond ni fyddai eich system llywio â lloeren yn gweithio hebddi. Mae'r gadwyn rhwng darganfyddiadau sylfaenol a nwyddau defnyddwyr yn hir, yn aneglur ac yn araf—ond dinistriwch y pethau sylfaenol, a bydd y gadwyn gyfan yn dymchwel'.

Ac nid oes angen inni edrych ymhellach na blynyddoedd y pandemig i ddeall ein hangen am y ddau ddiwylliant, y dyniaethau a gwyddoniaeth. Nid oes angen inni edrych ymhellach na'r argyfwng hinsawdd i ddeall pam fod ein bywydau yn llythrennol yn nwylo ein hymchwilwyr.

Nododd adroddiad Llywodraeth Cymru yn 2019 ar ddiogelu ymchwil ac arloesi ar ôl gadael yr UE:

'Bydd Brexit yn golygu gostyngiad sylweddol yn y buddsoddiad mewn ymchwil a datblygu yn y DU. Os nad eir i’r afael â hyn, bydd colli cymaint â hyn o arian strwythurol yn fygythiad anghymesur i ecosystem ymchwil ac arloesi gynhyrchiol Cymru, a hynny ar ôl llwyddo dros y ddau ddegawd diwethaf i gyflawni cystal, ac yn well yn wir, na gwledydd eraill y DU a gwledydd a rhanbarthau eraill o'r un maint yn Ewrop ac yn rhyngwladol o ran effaith cyhoeddiadau ymchwil'.

Mae'n amlwg fod y rhagfynegiad hwn yn gwbl gywir. Yr hyn sy’n druenus yw nad yw Llywodraeth y DU na Llywodraeth Cymru wedi ymateb yn ddigonol ers hynny er mwyn sicrhau yr eir i’r afael ag effaith colli cyllid yr UE, gan fod y risgiau’n glir. Mae cronfeydd strwythurol yr UE wedi chwarae rhan hollbwysig yng nghapasiti ymchwil Cymru. Sicrhaodd Cymru oddeutu 25 y cant o gyfanswm dyraniad y DU ar gyfer y cyfnod 2014-20—mwy na phum gwaith cyfartaledd y DU. Yn ystod y cyfnod hwn, dyrannwyd €388 miliwn i Gymru o gyfanswm y DU o gronfa datblygu rhanbarthol Ewrop ar gyfer ymchwil ac arloesi—yr uchaf o unrhyw un o’r gweinyddiaethau datganoledig. Ac ers 2014, mae Llywodraeth Cymru wedi gallu buddsoddi dros £500 miliwn o gyllid sy'n gysylltiedig â’r UE mewn ymchwil ac arloesi. Felly, ni ellir gorbwysleisio effaith colli'r cyllid hwn, heb arian digonol yn ei le. A'r rheswm am hynny yw nad yw Cymru, ar hyn o bryd, yn cael cyfran o gyllid ymchwil ac arloesi'r DU sy'n cyfateb i'r gyfran y dylem ei disgwyl yn unol â fformiwla Barnett. Yn 2020, er enghraifft, er bod 5 y cant o boblogaeth y DU yn byw yng Nghymru, 2 y cant yn unig o gyllid ymchwil a datblygu’r DU a gawsom. Mae lefel buddsoddiad Cymru mewn ymchwil a datblygu yn sylweddol is na chyfartaleddau'r DU a'r UE. A bydd y darlun hwn yn gwaethygu wrth i brifysgolion Cymru fod o dan anfantais anghymesur, o ystyried y lefel uchel o ddibyniaeth ar gyllid yr UE yn hanesyddol.

Yn 2018, amlygodd adolygiad yr Athro Reid o ymchwil ac arloesi yng Nghymru a ariennir gan y Llywodraeth, er bod yr ecosystem ymchwil ac arloesi yng Nghymru yn gryf, nad oedd yn ddigon mawr i wireddu potensial llawn Cymru. A gŵyr pob un ohonom, er mwyn ehangu, fod angen cyllid arnoch yn y rhan fwyaf o achosion. Felly, sut y mae dyfodol y sector hollbwysig hwn yn edrych, pan fo 79 y cant o gyfanswm cyllid yr UE ar gyfer ymchwil ac arloesi yng Nghymru yn dod o gronfeydd strwythurol yr UE, ac mae’r gronfa ffyniant gyffredin gannoedd o filiynau o bunnoedd yn brin o’r addewid gwag na fyddem ‘geiniog ar ein colled'? Wel, nid yw'n edrych yn dda, oherwydd o ystyried pa mor fach yw sylfaen ymchwil Cymru, nid yw'n realistig y byddai rhagor o lwyddiant yn amgylchedd cyllid ymchwil ac arloesi cystadleuol y DU yn unig yn ddigon i dyfu neu hyd yn oed i gynnal ymchwil a datblygu Cymru ar y lefelau blaenorol. O ystyried hyn, mae'n rhaid i Lywodraeth Cymru fynd i’r afael ar fyrder â’r bwlch enfawr hwn yn y cyllid, a fydd yn peryglu ein capasiti ymchwil ac arloesi.

Mae’r Athro Richard Wyn Jones o Brifysgol Caerdydd wedi tynnu sylw at ganlyniadau methiant Llywodraeth Cymru i roi argymhellion llawn adolygiad Reid ar waith, argymhellion a luniwyd i ddiogelu a chryfhau ymchwil ac arloesi yng Nghymru, yn wyneb y niwed a achoswyd gan Brexit. Mae'r Sefydliad Ffiseg, Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru, y Gymdeithas Gemeg Frenhinol, Prifysgol Caerdydd, Ffederasiwn Busnesau Bach Cymru a Prifysgolion Cymru wedi gwneud hynny hefyd. Wrth egluro safbwynt Llywodraeth Cymru, mae Gweinidog yr economi wedi tynnu sylw at rôl Deddf y farchnad fewnol a chronfa ffyniant gyffredin y DU yn lleihau’r cyllid disgwyliedig ac ymrwymiadau blaenorol cysylltiedig.

Er fy mod yn gofyn, felly, i’r holl Aelodau gefnogi ein galwad ar Lywodraeth y DU i ddatganoli cyfrifoldeb dros y ffrydiau cyllido ôl-Brexit newydd, hoffwn hefyd dynnu sylw Llywodraeth Cymru at y ffaith bod y sefyllfa bresennol yn sicr yn fwy o reswm iddynt weithredu ar unwaith, i ategu a chynnal prif sbardun ffyniant ein cenedl. Diolch.

Rwyf am geisio peidio â gwneud unrhyw bwyntiau gwleidyddol o gwbl heddiw. Yr unig beth a wnaf, pan ymyrrais arnoch yn gynharach, Paul—. Mae’r ymagwedd a fabwysiadwyd yn ddiddorol, gan mai’r unig bobl sydd wedi’u hatal rhag cyfrannu at hyn i raddau helaeth yw Aelodau o’r Senedd hon, gan fod Aelodau o Senedd y DU yn cael eu crybwyll yn benodol o fewn yr angen i fwrw ymlaen â hyn. Felly, nid Aelodau o'r Senedd hon, Senedd Cymru—yn cynnwys chi a fi—ond hefyd, ymgysylltiad â Llywodraeth Cymru a'r fframwaith polisi. Nid y dylai Llywodraeth Cymru wneud hyn, ond y dylent fod yn bartner llawn yn hyn o beth. Nawr, y rheswm y soniaf am hynny yw ein bod wedi treulio tair blynedd—tair blynedd o fy mywyd. Nid yw wedi cael ei wastraffu, rwy'n falch o weld, gan fod rhywfaint ohono wedi gweithio'i ffordd i mewn i'r ffordd ymlaen yn awr. Mae wedi gwneud hynny; mae wedi treiddio i mewn iddi, ar ôl inni dreulio tair blynedd yn cyflwyno'r fframwaith ar gyfer buddsoddi rhanbarthol yng Nghymru. Cafodd hwnnw ei gydgynhyrchu gan Gydffederasiwn Diwydiant Prydain, y Ffederasiwn Busnesau Bach, y trydydd sector, addysg uwch, addysg bellach, y byd academaidd, pawb, ac roedd yn seiliedig ar fodelau gorau'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd. Roeddem yn poeni bod hynny’n mynd i gael ei ddiystyru. Mae wedi'i roi o’r neilltu yn rhannol, ond rwy’n falch o ddweud, yn y cyfnod prysur o bythefnos cyn gwneud y cyhoeddiad, ar 13 Ebrill, rwy'n credu, gyda’r cyhoeddiad ar y gronfa ffyniant gyffredin wedi ei symud ymlaen—bu cyfnod prysur o bythefnos o drafodaethau dwys ar ôl dim byd am fisoedd, ond bu cyfnod prysur o bythefnos. Yn y pythefnos hwnnw, un o’r consesiynau a gafwyd oedd cydnabyddiaeth ein bod, yng Nghymru, yn cydweithredu. Yng Nghymru, ceir fframwaith o bartneriaethau—partneriaethau rhanbarthol, awdurdodau lleol yn gweithio gyda'i gilydd, gyda'r trydydd sector, gydag eraill—ac mae hyn rywsut wedi cael ei gynnwys yn sgil protest y pythefnos olaf hwnnw—. Ond y peth siomedig, Darren—ac rwy'n fwy na pharod i dderbyn ymyriad—yw, o'r holl gydweithredu hwnnw, y bartneriaeth honno, yr holl waith a wnaed dros dair blynedd, gyda rhywfaint ohono wedi'i gynnwys, yw mai ni yw'r unig bartner sydd ar goll, ac ni allaf ddeall hynny.

Rwy’n ddiolchgar iawn i chi am dderbyn yr ymyriad. Credaf eich bod yn iawn i godi’r ffaith ei bod yn anffodus, yn fy marn i, nad yw Aelodau o’r Senedd yn rhan o’r broses o wneud penderfyniadau yn yr un ffordd ag Aelodau Seneddol y DU mewn perthynas â'r ffrwd gyllido newydd hon. Ond a ydych yn derbyn hefyd, gyda dull Llywodraeth Cymru o weithredu, ei fod yn destun gofid na chefais unrhyw lais yn yr hyn a oedd yn cael ei wario yn fy etholaeth fy hun, ac na chawsoch chi unrhyw lais yn yr hyn a oedd yn cael ei wario yn eich etholaeth chithau ychwaith, o ran y ffordd yr oeddent yn dyrannu'r arian a oedd ar gael gan yr Undeb Ewropeaidd. Felly, onid ydych yn credu bod hynny, efallai—[Torri ar draws.]—onid ydych yn credu bod hynny, efallai, felly, yn wers i Lywodraeth Cymru yn y ffordd y mae'n ymdrin ag arian grant yn y dyfodol? Oherwydd rwy’n cytuno â chi, rwy'n credu y byddai’n wych rhoi mwy o lais i fwy o bobl leol, gan ein cynnwys ni.

Mae hynny'n rhan o'r gwersi y gwnaethom eu cynnwys yn y fframwaith a gyflwynwyd gennym ac y bu'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn gweithio gyda ni yn uniongyrchol arnynt dros y tair blynedd hynny. Mae’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, gyda llaw, yn dal i weithio gyda Llywodraeth Cymru ar y materion hyn, ac rwy'n credu, y cwestiwn hwnnw ynghylch dysgu gwersi yn sgil cael gwared â pheth o’r fiwrocratiaeth, ond o fewn y cynigion yma, Darren, yr hyn sydd gennym yw peth o'r baich gweinyddol—mae'n broses geisiadau gystadleuol yn awr rhwng y partïon a chanddynt fuddiant. Mae’r broses geisiadau gystadleuol honno bellach yn cael ei rheoli gan awdurdodau lleol unigol. Gallwn fynd drwy'r rhestr o'r hyn a glywsom ar y fforwm sy'n parhau mewn fformat gwahanol i rannu profiadau Cydffederasiwn Diwydiant Prydain, Ffederasiwn Busnesau Bach, y trydydd sector a phawb arall, a'r hyn y maent yn ei ddweud am eu profiad o hyn. A dweud y gwir, maent bellach yn ysgwyddo'r baich o weinyddu hyn—[Torri ar draws.] Fe ildiaf, ond rwy'n ymwybodol o'r amser.

Mae'n un byr iawn. Ac wrth gwrs, mae awdurdodau lleol yn dweud pa mor anodd yw hi iddynt ymdrin â baich gweinyddol hyn. Mewn ymateb i’r hyn a ddywedodd Darren Millar, oes, wrth gwrs, mae gennym ni, fel Aelodau o’r Senedd, gyfle i graffu ar benderfyniadau a wneir gan Lywodraeth Cymru. Dyna yw ein rôl fel seneddwyr, ac a yw’r Aelod dros Ogwr yn cytuno mai’r perygl wrth roi dylanwad uniongyrchol i Aelodau yw eich bod yn troi’r sefyllfa yn wleidyddiaeth 'casgen borc'?

Edrychwch, byddai'n gas gennyf ddweud ei bod yn mynd i fod felly, ond yn wir, mae yna berygl, ac mae'r ffaith na allwn graffu—felly, mae aelodau'r fforwm eisoes wedi tynnu sylw at y ffaith bod ganddynt bryderon y bydd rhai o'r cynigion sy'n cael eu gwneud yn dyblygu rhaglenni presennol Llywodraeth Cymru. Nawr, nid yn unig y byddai hynny'n wastraff ar adnoddau ac amser, sy'n brin beth bynnag, ond efallai y byddant yn gweithio yn erbyn ei gilydd. Wel, yn sicr, mae hynny'n wallgof. Nid yw hynny’n fodelu fframwaith economaidd rhanbarthol da. Felly, Darren, dylem allu ymgysylltu ar y prosiectau hyn, nid yn unig ar lefel leol, ond ar lefel ranbarthol ac yma, a sicrhau eu bod yn iawn fel nad ydym yn dyblygu.

Mae'n ddrwg gennyf, rwyf wedi derbyn cwpl o ymyriadau, felly bydd fy amser ar ben cyn bo hir, hynny yw, nawr—

Nid wyf yn siŵr eich bod wedi dechrau eto mewn gwirionedd, rydych wedi derbyn cymaint o ymyriadau. [Chwerthin.]

Prin fy mod wedi dechrau—[Chwerthin.]—prin fy mod wedi dechrau. Felly, hoffwn sôn am un neu ddwy o'r heriau sydd eisoes wedi'u nodi ar y fforwm. Un yw’r baich ychwanegol y mae’n ei roi ar awdurdodau lleol, gan fod yn rhaid iddynt reoli’r broses geisiadau gystadleuol. Yn ail, yr amserlen dynn, mae ganddynt rhwng yn awr a mis Awst i drafod rhwng gwahanol awdurdodau lleol beth yw'r ceisiadau gorau, a gwneud yr holl bethau y gallem fod wedi'u gwneud mewn ffordd wedi'i rheoli'n llawer gwell yno. Mae gennym heriau hefyd, rhaid imi ddweud, o ran edrych ar yr hyn sydd orau o fewn strwythur rhanbarthol. Y peth da yw bod y cydweithredu a adeiladwyd gennym dros nifer o flynyddoedd yng Nghymru yn ein rhoi mewn sefyllfa dda yn hynny o beth, gan nad wyf yn synhwyro awydd gan awdurdodau lleol i edrych ar ôl eu buddiannau eu hunain ar draul eraill, maent yn awyddus i adeiladu ar yr hyn roeddem yn ei wneud eisoes yng Nghymru, a chydweithio. Ond mae llawer o risgiau ynghlwm wrth hyn.

Felly, yn y ddadl hon heddiw, byddwn yn dweud wrth bobl, ewch i edrych—. Os ydych am gael golwg ddiduedd, gytbwys ar yr hyn y mae rhanddeiliaid yn ei ddweud am y broses hon, gan gynnwys eu dadansoddiad o bwyntiau Llywodraeth Cymru ar y ffaith ein bod, ar hyn o bryd, yn brin o arian, ein bod heb gael arian digonol, a'n bod yn edrych i weld sut y cawn arian yn ei le, ewch i edrych ar gofnodion y tri chyfarfod a gawsom eisoes, gyda'r pedwerydd i'w gyhoeddi cyn bo hir. Rwy'n gobeithio mai'r hyn a welwn, Weinidog, yw aeddfedu o'r sefyllfa hon, gyda Llywodraeth y DU yn estyn llaw, a Llywodraeth Cymru yn estyn atynt hwythau hefyd, i ddweud, 'Gadewch inni wneud i hyn weithio i Gymru.' Oherwydd rydym wedi bod mewn twnnel tywyll ers amser maith, mae'n rhaid imi ddweud, ac nid wyf yn siŵr a ydym wedi dod allan ohono. Ac rwy'n poeni nad yw'r pontio hwn rhwng y sefyllfa yr oeddem ynddi gyda chyllid yr UE a lle rydym yn anelu ato yn cael ei reoli mor effeithiol ag y gallai fod.

Rwy'n croesawu'r ddadl heddiw ac rwy'n croesawu penderfyniad Huw i beidio â gwneud pwyntiau gwleidyddol, ac rwyf innau am geisio peidio â gwneud rhai hefyd. Ond rwy'n cytuno gyda fy nghyd-Aelod, Paul Davies, ar ei grynodeb o’r sefyllfa, ac rwyf innau hefyd yn credu'n gryf fod yn rhaid i Lywodraeth y DU anrhydeddu'r ymrwymiad a wnaed ganddi dro ar ôl tro i sicrhau bod Cymru’n cael ei chyfran o gyllid ôl-UE. O’r hyn a glywaf eisoes ar y Pwyllgor Cyllid, ac rydym eto i weld yr ymateb, ceir darlun cliriach o gyllid ôl-Ewropeaidd, ac yn amlwg, mae camddealltwriaeth neu safbwynt gwahanol yma. Yn amlwg, byddai eglurder yn bwysig o'r ddwy ochr, ac nid yw yno, nid yw'r tryloywder hwnnw yno.

Ond credaf fod yn rhaid inni fod yn ofalus nad ydym yn ystyried hyn yn fygythiad cyson i ddatganoli; mae'n gyfle, a chredaf, fel y dywed Huw, ei fod yn gyfle i lywodraethau gydweithio i sicrhau'r gorau oll i'w cymunedau lleol. Fel arweinydd yn y gorffennol, gwn fod awydd i ddatganoli i awdurdodau lleol. Efallai nad ydynt yn dweud hynny'n gyhoeddus mewn rhai ardaloedd, ond ni ddylai unrhyw arweinydd cyngor a’u cabinetau nad ydynt am gael mynediad at yr ysgogiadau i wneud newid gwirioneddol yn eu cymunedau fod yn arweinydd. Dylent fod yn ceisio sicrhau arian i helpu eu cymunedau, yn agos at gymunedau, i helpu busnesau a chynyddu cyfleoedd.

Mae'n rhaid inni gydnabod bod swm sylweddol o arian eisoes wedi bod yn llifo drwy'r gwahanol gynlluniau—£121 miliwn, fe wyddom, ar gyfer prosiectau i wella seilwaith yng Nghymru drwy'r gronfa ffyniant bro; £46 miliwn ar gyfer 165 o brosiectau drwy'r gronfa adfywio cymunedol; a gwyddom y bydd £585 miliwn o'r gronfa ffyniant gyffredin, ynghyd â'r cyllid Ewropeaidd sydd ar ôl, yn cael ei wario ac yn gyfwerth â'r cyfleoedd a oedd yno ynghynt.

Ond Lywydd, nid oeddwn yn mynd i wneud fy nghyfraniad ar ffigurau yn unig. Roeddwn yn awyddus i feddwl am y ddadl hon mewn ffordd ychydig yn wahanol. Yr hyn sydd ar goll o’r ddadl yn fy marn i yw trafodaeth ynglŷn â pham fod angen y cyllid hwn arnom o hyd yn y lle cyntaf, yn dilyn degawdau o fuddsoddiadau tebyg. Fel rhan o’r Undeb Ewropeaidd, roedd Cymru'n cael cyllid sylweddol drwy’r mecanwaith cyllid strwythurol, a oedd yn cael ei ategu gan gyllid Llywodraeth y DU, ond fel y gwyddom yn iawn, y rheswm am hyn oedd bod y rhan fwyaf o Gymru yn y categori ‘llai datblygedig’, sef rhanbarthau â chynnyrch domestig gros y pen cyfartalog o lai na 75 y cant o’r cyfartaledd ar gyfer yr UE. A beth gyflawnodd y gronfa hon mewn gwirionedd? Oes, mae enghreifftiau o brosiectau da sydd wedi bod o fudd i gymunedau, ond mae datblygiad economaidd yn dal i fod ar ei hôl hi, er gwaethaf y gwahanol fentrau a ffrydiau cyllido. Er enghraifft, pan gyrhaeddodd arian Amcan 1 yn gyntaf, roedd gwerth ychwanegol gros yn rhanbarth Gorllewin Cymru a’r Cymoedd yn 62.1 y cant o gyfartaledd y DU. Erbyn 2019, roedd yn 63.4 y cant o'r gwerth ychwanegol gros ar gyfer Cymru gyfan. Erbyn 2019, roedd yn 72.6 y cant yn unig o gyfanswm y DU—[Torri ar draws.] O, mae’n ddrwg gennyf, Jenny—ie, os gwelwch yn dda.

Fe'm syfrdanwyd wrth eich clywed yn dweud, 'Pam fod angen yr arian hwn ar Gymru rhagor?' Rydym yng nghanol argyfwng hinsawdd ac mae gennym raglen ddatgarboneiddio enfawr y mae angen inni ei chyflawni, a dyna un o'r pethau y defnyddiwyd y rhaglen Ewropeaidd ar ei gyfer. 

Diolch ichi am hynny. Rwy'n credu eich bod wedi fy nghamddeall. Rwy'n gofyn am ddadl ehangach ynglŷn â pham ein bod yn dal i fod yma ar ôl 20 mlynedd. Rwy'n ymwybodol fod arian wedi'i gyfeirio at rai meysydd newydd sy'n ymddangos, ond mae'n rhaid inni ofyn i ni'n hunain pam y mae'r wlad yn dal i fod mewn sefyllfa mor enbyd o ran twf economaidd, ac nad ydym yn gweld y symudiad sydd ei angen arnom i ysgogi ein cymunedau, er gwaethaf yr holl gyllid sydd wedi mynd i mewn i'r ardal.

Fe wyddoch o adroddiad Sefydliad Joseph Rowntree a gyhoeddwyd yn gynharach eleni, ei fod wedi datgan mai Cymru sydd â'r gyfradd tlodi uchaf ym mhedair gwlad y DU, gyda bron un o bob pedwar—23 y cant o bobl—yn byw mewn tlodi; rhwng 1997 a 2000, roedd y gyfradd hon yn 26 y cant. Felly, er gwaethaf holl gyllid yr UE, mae Cymru'n dal i wynebu tlodi parhaus ac economi sydd ar ei hôl hi o'i chymharu â gweddill y DU. Felly, y cwestiwn go iawn yw nid faint o arian y mae Cymru'n ei gael, ond sut y gallwn ddefnyddio'r mecanwaith ariannu newydd fel dechrau newydd i sicrhau bod y buddsoddiadau a wneir gan y ddwy Lywodraeth yn y dyfodol—ac rwy'n pwysleisio y ddwy—yn gwneud gwahaniaeth real, hirdymor i economi a chymunedau Cymru. Oherwydd, yn y pen draw, er gwaethaf yr holl ddadlau yn y fan hon, rhaid inni beidio ag anghofio'r hyn y mae angen i'r cyllid hwn ei wneud. Felly, nid yw'n ymwneud â gweiddi am bwy sy'n iawn a phwy sy'n anghywir; mae'n ymwneud â sut y defnyddiwn yr arian a chodi'r wlad hon allan o'r sefyllfa y mae ynddi ar hyn o bryd.

Yn union fel y dylai penderfyniadau am Gymru gael eu gwneud yng Nghymru, dylai'r cyllid a ddyrennir i Gymru gael ei wario gan Lywodraeth Cymru. Mae honno'n egwyddor sylfaenol. Gadewch inni gofio ddwy flynedd yn ôl fod Llywodraeth Llundain wedi cyhoeddi'r gronfa lefelu i fyny a oedd yn werth bron i £5 biliwn o bunnoedd ar gyfer Lloegr yn unig. Dim ond blwyddyn yn ddiweddarach ddaru nhw gydnabod y byddai ychydig ohono fo yn cael ei rannu rhwng yr ardaloedd a'r gwledydd datganoledig, efo £800 miliwn yn cael ei rannu drwy fformiwla Barnett i Gymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon. Yn lle lefelu i fyny, yr hyn rydym ni'n ei weld ydy'r cynigion diweddaraf yn lledaenu'r adnoddau sydd gennym ni yn deneuach ac yn tynnu arian oddi wrth y mannau hynny lle mae eu hangen nhw fwyaf.

Byddwch chi'n cofio, mae'n siŵr, o dan feini prawf yr Undeb Ewropeaidd yn flaenorol, roedd Gwynedd yn cael ei hystyried fel ardal a oedd angen cymorth ariannol, ac mi ddaru Gwynedd dderbyn cyfraniadau oddi wrth yr Undeb Ewropeaidd yn y miliynau. Ond, o dan y gyfundrefn bresennol, mae Gwynedd yn cael ei gweld fel ardal sydd ddim angen cymorth ac felly yn un o'r ardaloedd isaf o ran cymorth yn lefelu i fyny, tra bod sir ac ardal y Canghellor yn cael ei chydnabod fel un o'r ardaloedd oedd angen mwy o bres ac yn derbyn mwy o arian. Felly, mae'r drefn sy'n cael ei gosod gan San Steffan yn un gwyrdroëdig sydd yn gweithio yn erbyn ein hardaloedd mwyaf anghenus.

Nawr, os edrychwn ar agwedd arall, wrth edrych ar gyllid ar gyfer COVID-19 ac ymdrin â'r pandemig, ymhell o brofi cryfder yr undeb, ymateb y DU i'r pandemig mewn gwirionedd oedd un cymhorthdal enfawr i dde Lloegr. Mae'r Ganolfan Polisi Blaengar wedi cyfrifo bod Llywodraeth y DU wedi gwario £1,000 yn fwy y pen ar drigolion Llundain nag ar drigolion Cymru, a £6.9 biliwn yn fwy ar Lundain na phe bai gwariant argyfwng wedi'i ddyrannu'n gyfartal i bob gwlad a rhanbarth.

Ymateb i flaenoriaethau San Steffan yw rhanbarthau cynllunio strategol presennol Cymru, gan gynnwys bargeinion dinesig a thwf Llywodraeth y DU a chronfeydd ffyniant cyffredin. Maent yn amddifadu tri chwarter Cymru o hyfywedd economaidd a diwylliannol, ac yn parhau i wneud ein dyfodol yn ddibynnol ar friwsion o fwrdd rhywun arall, yn hytrach na gwasanaethu fel cyfrwng i gysylltu ein cymunedau rhwng y gogledd a'r de, y dwyrain a'r gorllewin, a gwireddu potensial ein gwlad ein hunain.

I droi at sector y mae ffrydiau ariannu ôl-Brexit yn effeithio'n fawr arno, mae'r Ceidwadwyr, unwaith eto, wedi torri'r addewidion a wnaed yn eu maniffesto yn 2019 i gymunedau gwledig ac amaethyddol. Rhaid inni ddwyn Llywodraeth y DU i gyfrif am ymrwymiadau a wnaed ynglŷn â chyllid ar gyfer ffermio yng Nghymru yn y dyfodol. Cyhoeddodd cyllideb yr hydref a'r adolygiad o wariant y byddai £300 miliwn y flwyddyn ar gyfartaledd yn cael ei ddyrannu i Gymru ar gyfer amaethyddiaeth a datblygu gwledig, sef £37 miliwn yn llai na'r gyllideb a ddyrannwyd yn 2019. Dyna pryd yr addawodd maniffesto'r Torïaid warantu cyllideb bresennol y polisi amaethyddol cyffredin i ffermwyr ym mhob blwyddyn o'r Senedd nesaf. Bydd hyn yn golygu bod amaethyddiaeth Cymru tua £248 miliwn, bron £0.25 biliwn, yn waeth ei byd erbyn 2025. Mae'r cyd-destun presennol wedi arwain at fwy o ansicrwydd i ffermwyr Cymru, gan ei gwneud yn anos i randdeiliaid a llunwyr polisi yn Llywodraeth Cymru ddarparu'r manylion a'r eglurder sydd eu hangen ar ffermwyr Cymru. Er bod rhai ffermwyr yn aml o'r farn fod system hirsefydlog y PAC yn rhwystr biwrocrataidd i weithgarwch ffermio, ni ellid amau ei chryfderau yn darparu chwarae teg ar draws llawer o wledydd. Am flynyddoedd, rhoddodd y PAC gymorth sylfaenol i ffermwyr ledled Cymru ac Ewrop a'u diogelu rhag aflonyddu ar y farchnad. Fel y nodwyd eisoes, mae Brexit wedi cael gwared ar hyn. Rydym bellach yn rhuthro i lenwi'r bwlch deddfwriaethol a adawyd ar ôl wrth i'r DU adael yr UE, a'r PAC yn sgil hynny.

Ac o ran cronfeydd strwythurol yr UE, gan eu bod wedi'u dyrannu ar asesiad gwrthrychol o angen, yn hanesyddol, arweiniodd y dull hwnnw sy'n seiliedig ar anghenion at Gymru'n cael 24 y cant o gyllid strwythurol y DU, mwy y pen nag unrhyw un o'r gwledydd datganoledig a rhanbarthau Lloegr, gan adlewyrchu'r bwlch sy'n bodoli rhwng rhannau tlotaf Cymru a chyfartaledd y DU. Yn ei ymateb i ymgynghoriad y Pwyllgor Cyllid ar gyllid ôl-UE, mae'r NFU wedi awgrymu y dylai'r Cyngor Cynghori ar Ffyniant Bro, a sefydlwyd gan Lywodraeth y DU, gynnwys cynrychiolaeth benodol o Gymru a chefn gwlad er mwyn rhoi hyder y ceir arian yn lle arian yr UE yn llawn. Maent hefyd yn dweud eu bod yn credu

'y dylid ymgynghori'n ffurfiol ar ffrydiau ariannu yn y dyfodol er mwyn sicrhau bod arian yn cael ei oruchwylio'n strategol effeithiol fel y gall weithio i Gymru, ffermio a'n cymunedau gwledig' hefyd.

Felly, fel mae Plaid Cymru wedi egluro yn y ddadl hon, mae agenda ariannu San Steffan ar ôl Brexit wedi golygu hyd yma fwy o bwerau i San Steffan, mwy o arian i seddi'r Torïaid, a llai o ddemocratiaeth i Gymru, a llai o gyllid a chynrychiolaeth i Gymru hefyd. Rydyn ni'n haeddu gwell na'r ymgais amlwg hon i brynu teyrngarwch i undeb rhanedig a methedig, anghyfartal a blinedig. Diolch.

Jane Dodds.

Diolch, Llywydd, a dwi'n ddiolchgar iawn hefyd i Blaid Cymru am y ddadl yma heddiw.

Mae pobl wedi cael gwybod dro ar ôl tro ers refferendwm 2016—mae'n ymddangos yn amser maith yn ôl, onid yw—na fyddem geiniog yn waeth ein byd na phan adawsom yr UE. Nid wyf am ailadrodd y dadleuon ynglŷn â pha mor annigonol y mae Llywodraeth y DU wedi bod gyda'r trefniadau newydd, ond rwyf am ddweud ei bod yn teimlo braidd fel pe baem yn mynd rownd a rownd mewn cylchoedd, oherwydd rydym yn dal i ddod yn ôl at y mater pwysig hwn, ac mae mor hanfodol ein bod yn dal i wneud hynny, oherwydd efallai fy mod yn gweld llygedyn o obaith gan rai o'r Ceidwadwyr draw yno. Rwy'n falch iawn o glywed Paul Davies yn dweud ei fod am herio Llywodraeth y DU, a bod Peter Fox hefyd yn teimlo y dylid cael tryloywder. Ond gwrandewch ar yr hyn rydych chi'n ei glywed y prynhawn yma. Rydych chi'n clywed am ein ffermwyr yng Nghymru, rydych chi'n clywed am yr hyn y maent yn ei golli. Clywsom y prynhawn yma, a chawsom y ddadl a'r drafodaeth am ein ffermwyr yng Nghymru a pha mor bwysig oedd eu cefnogi, ac eto—. Addawyd iddynt, yr ymadrodd hwn, 'na fyddent geiniog yn waeth eu byd' wrth inni adael yr UE. Fel y clywsom, maent wedi colli tua £375 miliwn y flwyddyn i gynnal bwyd o safon fyd-eang, safonau lles anifeiliaid rhagorol a chadwyn gyflenwi bwyd a diod gwerth £7 biliwn. Os gwelwch yn dda, ewch â'r negeseuon hynny yn ôl at Lywodraeth y DU.

A Peter Fox, efallai nad ydych yn deall yr effaith yr oedd Sioned Williams yn sôn amdani ar ein prifysgolion yma yng Nghymru ac effaith colli cyllid arnynt. Sicrhaodd Prifysgol Aberystwyth, yn fy rhanbarth i, dros £40 miliwn o arian yr UE er mwyn datblygu'r campws menter newydd ac arloesol, canolfan filfeddygol o'r radd flaenaf ac amrywiaeth o sgiliau a phrosiectau eraill hefyd. Mae'r arian ymchwil a datblygu hwn yn hanfodol i ni yma yng Nghymru. Rydym yn siomi pobl ifanc, rydym yn siomi ein ffermwyr, rydym yn siomi ein ffermwyr, rydym yn siomi ein cymunedau gwledig. Rhaid inni wneud yn well, a rhaid inni wneud hynny yn awr. Mae ymagweddu gwleidyddol y Ceidwadwyr yn San Steffan yn parhau i danseilio ein prifysgolion a'n ffermwyr. [Torri ar draws.] Wrth gwrs y gwnaf dderbyn ymyriad.

Diolch am dderbyn yr ymyriad, Jane. Credaf ichi sôn am fy sylwadau ynglŷn ag ymchwil a datblygu. Cytunaf yn llwyr â Sioned ynglŷn ag ymchwil a datblygu, ac nid o reidrwydd oherwydd y gronfa hon, ond yn hytrach oherwydd diffyg rhyngweithio'r Llywodraeth wrth geisio denu ymchwil a datblygu i'r wlad hon. Edrychwch ar yr Alban, y ffordd y mae'r Alban wedi ysgogi cymaint mwy nag a wnaethom ni. Rydym ni—y Llywodraeth hon—wedi siomi Cymru mewn perthynas ag ymchwil a datblygu, ac mae angen inni wneud llawer mwy. Ond roeddwn yn gofyn yn fy nghyfraniad pam ein bod wedi mynd i'r sefyllfa hon, a pham nad ydym wedi gwneud mwy yn ei gylch tan yn awr. Nid wyf yn dweud nad oes angen cyllid, ond pam rydym yn dal i fod yn y sefyllfa hon? Ac er eglurder, mae'r gymuned ffermio yn dal i gael £337 miliwn y flwyddyn. Mae hynny'n ffaith.

Wel, diolch yn fawr am eich ymyriad. Efallai y gallech ymateb i'r NFU. Fel y mae Mabon wedi dweud wrthym, mae'r NFU eu hunain wedi dweud wrthym am y diffyg cyllid i'n ffermwyr a pha mor siomedig y maent yn teimlo, felly mae'n bwysig iawn inni feddwl am y ffermwyr hynny a'n cymuned amaethyddol. Ac mae ymchwil a datblygu yn gwbl hanfodol i Gymru, yr Alban a Lloegr. Fy her i chi, ac fe ddof i ben gyda hyn: os yw Ceidwadwr am codi ar ei draed a dweud wrthym am golli cyllid yr UE, atebwch y tri chwestiwn hyn. Pam na fydd Cymru ar ei cholled? O ble y daw'r arian hwnnw? Faint, a phryd y daw? Oherwydd rydym yn dal i aros, ac ni allwn aros yn hwy ar ran ein cymunedau. Diolch yn fawr iawn.

Nid wyf yn siarad y prynhawn yma i achub cam Llywodraeth y DU. Fodd bynnag, rwy'n anghytuno â chynnig Plaid Cymru y prynhawn yma a safbwynt y rhai sy'n tynnu eu llinynnau yn Llywodraeth Cymru. Ni fydd Cymru £1 biliwn yn waeth ei byd dros y tair blynedd nesaf am nad yw'n cael cyllid yr arferai ei gael, ac nid yw Llywodraeth y DU ychwaith wedi tanseilio gallu Llywodraeth Cymru i gynllunio gwariant yn strategol er budd Cymru a'i chymunedau. Rhaid trin propaganda amlwg o'r fath gan genedlaetholwyr Cymreig gyda'r dirmyg y mae'n ei haeddu. Byddai cyfrifyddu dwbl, ffigurau ffansïol a'r hanes adolygiadol a ddefnyddiwyd i feddwl am golledion dychmygol Cymru—byddai'n ddoniol pe na bai mor beryglus. Ei unig bwrpas yw tanseilio'r Deyrnas Unedig a hyrwyddo agenda genedlaetholgar o lusgo Cymru annibynnol fel y'i gelwir yn groes i'w hewyllys yn ôl i mewn i'r Undeb Ewropeaidd.

Mae Plaid Cymru, a'r Blaid Lafur am ryw reswm anhysbys, am fynd â ni yn ôl i oes aur ein haelodaeth o'r UE, pan oedd y cymorthdaliadau'n fawr a'r trên grefi ar ei anterth. Ond yn eu rhuthr i beintio beddargraff caredig i'r gorffennol, nid ydynt yn sôn am yr holl adegau pan oeddent hwy eu hunain yn taro allan yn erbyn cynlluniau ariannu biwrocrataidd diwerth yr UE—cynlluniau a luniwyd i godi Cymru allan o dlodi, ond a fethodd wneud dim heblaw creu mwy o fiwrocratiaid ac ambell brosiect porthi balchder. Roedd arian Amcan 1 yn gyfle unwaith mewn cenhedlaeth i wella ffyniant economaidd Cymru—

A ydych chi'n derbyn ymyriad?

Na. Byddwn wedi derbyn pe bawn yn derbyn ymyriad. 

Na. O'r gorau. Nid yw'n derbyn ymyriad, Alun Davies. 

Roedd yn frawychus felly pan fethodd ar bob cyfrif wrth i Gymru ddod yn gymwys unwaith eto ar gyfer cronfeydd strwythurol. Hyd yn oed ar ôl i'r UE gael ei ehangu drwy dderbyn hen wladwriaethau cytundeb Warsaw o ddwyrain Ewrop, er bod biliynau o ewros yn cael eu pwmpio i orllewin Cymru a'r Cymoedd, roedd ein gwlad yn dal i fod mor dlawd, neu hyd yn oed yn dlotach, na llawer o'r hen wledydd bloc Sofietaidd a oedd wedi llenwi'r UE. Unwaith eto, roedd biliynau o ewros yn gorlifo i Gymru mewn ymgais i godi'r gwastad yng Nghymru. Yr hyn y mae Plaid Cymru yn hoff o'i anwybyddu yw'r ffaith mai dim ond ar delerau a bennwyd gan yr UE y gellid gwario'r arian hwn. Nid oedd gan y sefydliad hwn unrhyw lais, unrhyw ddylanwad, felly nid yw'n syndod mai'r hyn a ddaeth i'r amlwg oedd rhes o addewidion wedi'u torri, prosiectau aflwyddiannus ac economi ddisymud.

Mae cynlluniau newydd Llywodraeth y DU yn gwrthgyferbynnu’n llwyr. Eu nod yw sicrhau'r budd mwyaf posibl i gymunedau lleol, gyda'r bwriad o roi'r gair olaf i drigolion lleol mewn prosiectau i wella eu hardaloedd, ac eto mae hyn yn annerbyniol i wleidyddion Plaid Cymru a Llafur. Nid ydynt yn poeni am gymunedau lleol, maent ond yn poeni am ddal eu gafael ar bŵer. Rwy'n annog yr Aelodau i wrthod y cynnig hwn a chefnogi—

Gan bwyll. Gan bwyll.

—ein gwelliant heno. Diolch yn fawr iawn.

Rwy'n credu eich bod yn rhy ddig, a dylech ystyried ymdawelu yn eich cyfraniad. 

Angerddol, Lywydd.

Na, na, dicter oedd hynny. Roedd yn ormod. Gofynnaf ichi ystyried hynny ar gyfer eich cyfraniadau yn y dyfodol. Oedd, roedd hynny'n dipyn o sioc yno, a dweud y gwir. Rwy'n mynd i ofyn i'r Gweinidog gyfrannu yn awr. Rebecca Evans. Ac rwy'n siŵr y byddwch chi'n tawelu pethau, er mor angerddol ydych chi, ond angerdd tawel sydd orau bob amser yn fy marn i.

O'r gorau. Diolch yn fawr, Lywydd. Rwy'n croesawu'r cynnig hwn heddiw a'r cyfle y mae'n ei roi inni drafod mater hollol hanfodol. Er gwaethaf ymrwymiadau niferus gan Lywodraeth y DU na fyddwn geiniog yn waeth o ganlyniad i ymadawiad y DU â'r Undeb Ewropeaidd, mae Llywodraeth y DU—ac mae hyn yn ffaith—wedi methu anrhydeddu ei haddewid i ddarparu arian yn lle cronfeydd strwythurol a buddsoddi'r UE yn llawn, gan adael ein cymunedau a'n busnesau dros £1 biliwn yn waeth eu byd o ganlyniad i hynny. A byddwn yn cymeradwyo i fy nghyd-Aelodau y datganiad ysgrifenedig a gyhoeddais mewn ymateb i gais gan Paul Davies ar y mater hwn ychydig wythnosau'n ôl, sy'n nodi'r manylion a'r cyfrifiadau, os mynnwch, ar gyfer hynny.

Ers 2016, mae Llywodraeth Cymru wedi gweithio'n galed i greu'r model cryfaf posibl ar gyfer buddsoddi rhanbarthol ôl-UE yng Nghymru. Hoffwn gofnodi fy niolch enfawr i Huw Irranca-Davies am ei waith a'i arweinyddiaeth yn y maes penodol hwnnw. Yn ystod y cyfnod hwn, rydym hefyd wedi gwneud ymdrechion mynych i ymgysylltu â Llywodraeth y DU ar y cynlluniau hyn, ond ni chynigiodd y Llywodraeth honno unrhyw fath o drafodaeth ystyrlon gyda ni tan bythefnos yn unig cyn cyhoeddi prosbectws y gronfa ffyniant gyffredin. Ac ni fyddai consesiynau wedi'u gwneud bryd hynny oni bai am y trafodaethau dwys y cymerasom ran ynddynt ar yr adeg honno ac mae Llywodraeth y DU bellach o leiaf yn cydnabod yn ei chynlluniau pa mor bwysig yw gweithio mewn partneriaeth ranbarthol a'r trefniadau partneriaeth presennol sydd gennym yng Nghymru.

Fodd bynnag, ni allwn gefnogi penderfyniad Llywodraeth y DU i fabwysiadu model dosbarthu cyllid sy'n ailgyfeirio cronfeydd datblygu economaidd i ffwrdd o'r ardaloedd lle y ceir y tlodi mwyaf dwys. Ac rwyf am ailadrodd hynny, oherwydd dyma y mae argymhellion Llywodraeth y DU yn ei wneud: maent yn ailgyfeirio cronfeydd economaidd oddi wrth ardaloedd lle y ceir y tlodi mwyaf dwys. Pa Lywodraeth fyddai'n gwneud y dewis hwnnw? Mae ei strwythur yn methu'n lân â hyrwyddo achos cyfiawnder cymdeithasol a chydraddoldeb, ac nid yw'n pasio unrhyw fath o brawf y byddai Llywodraeth Cymru yn ei osod ar gyfer y math hwn o wariant. Ond yn fy marn i, mae hefyd ymhell o fod yn pasio prawf codi'r gwastad y byddai Llywodraeth y DU am ei osod ar ei chyfer ei hun.

Mae Gweinidogion Llywodraeth y DU wedi dweud eu bod yn datganoli'n fwy lleol, ond gadewch inni fod yn glir iawn: nid oes unrhyw gyllid na phŵer i wneud penderfyniadau'n cael ei ddatganoli. Rhaid i awdurdodau lleol Cymru baratoi eu cynlluniau, ond cânt eu hasesu wedyn gan weision sifil Whitehall a phenderfynir arnynt gan Weinidogion y DU yn Llundain.

Mae ein cymunedau gwledig hefyd yn dioddef o ganlyniad i weithredoedd Llywodraeth y DU. Wrth ddarparu arian newydd yn lle arian yr UE ar gyfer ffermio, mae Llywodraeth y DU yn didynnu derbyniadau'r UE sy'n ddyledus i Gymru am waith a oedd yn rhan o raglen datblygu gwledig 2014-20. Ac fel y clywsom, yn ymarferol mae hynny'n golygu bod cymunedau gwledig Cymru £243 miliwn yn waeth eu byd na phe baem wedi aros yn yr UE. Ffaith, unwaith eto.

Mae'r broses gyfan wedi bod yn wers druenus ynglŷn â'r hyn sy'n digwydd pan fydd Llywodraeth y DU yn camu i feysydd a ddatganolwyd gyda'r fath ddiofalwch ac mewn modd mor anwybodus. Mae Llywodraeth y DU wedi amharchu setliad datganoli Cymru yn sylfaenol drwy'r broses hon, ac mae'n defnyddio Deddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020 i fynd â chyllid a phenderfyniadau oddi wrth Lywodraeth Cymru a'r Senedd hon, gan danseilio, mae'n rhaid imi ddweud, hyd yn oed eu Haelodau Ceidwadol Cymreig eu hunain o'r Senedd yn y broses.

Mae gennym nifer o enghreifftiau o lle y cafodd pwerau a ddatganolwyd i Gymru eu tanseilio gan Lywodraeth y DU, a lle mae'n fwriadol yn sathru ar ddatganoli yng Nghymru. Mae'r gronfa ffynant bro ar gyfer y DU gyfan yn cymryd lle cronfa'r trefi yn Lloegr, y byddai Llywodraeth Cymru wedi cael symiau canlyniadol Barnett yn ei sgil yn flaenorol i gefnogi ein blaenoriaethau yma yng Nghymru. Felly, nid arian newydd yw'r gronfa. Ni fyddai'r un awdurdod lleol yng Nghymru yn cael sicrwydd o gyllid o ffrwd ariannu gystadleuol Llywodraeth y DU.

Er bod Llywodraeth Cymru wedi cael ei hethol yn ddemocrataidd i arwain ar bolisïau mewn meysydd datganoledig, mae Llywodraeth y DU yn gweinyddu rhaglenni ar gyfer y DU gyfan megis cyfleusterau pêl-droed neu dennis llawr gwlad drwy drydydd partïon, gan osgoi craffu yma. Ac mae cronfa bwyd môr y DU, sy'n werth £100 miliwn, sydd â'r nod o gefnogi pysgodfeydd y DU a'r sector bwyd môr, unwaith eto'n cael ei gweinyddu'n uniongyrchol gan Lywodraeth y DU, gan fethu'n llwyr â deall neu ddiwallu anghenion penodol y sector yma yng Nghymru.

Etholwyd Llywodraeth Cymru i lywodraethu ar faterion datganoledig, a byddwn yn parhau i frwydro dros hawl y Senedd hon i gadw ei rôl ddemocrataidd mewn buddsoddiad rhanbarthol yn y dyfodol. Caiff y Senedd ei hethol gan bobl Cymru i graffu, ac yn y pen draw, i awdurdodi gwariant gan Lywodraeth Cymru. Ond mae Llywodraeth y DU bellach yn creu ffrwd gyfochrog o weithgarwch sydd y tu allan i'r oruchwyliaeth ddemocrataidd hon, ac mae'n anochel na fydd yn cael yr un math o ffocws yn San Steffan ag y byddai'n ei gael yma yn y Senedd. Bydd camu heibio i Lywodraeth Cymru a'r Senedd yn arwain at ddyblygu darpariaeth ledled Cymru, gan gymylu atebolrwydd, creu bylchau ariannu mewn sectorau, a methu sicrhau gwerth cyhoeddus am arian cyhoeddus.

Mae cael llai o lais dros lai o arian yn golygu y bydd gan Lywodraeth Cymru a sefydliadau eraill ym myd busnes, addysg a'r trydydd sector benderfyniadau anodd i'w gwneud, ac rydym wedi clywed am rai o'r penderfyniadau anodd hynny y prynhawn yma. Bydd rhaglenni hanfodol a ddarperir gyda chymorth cronfeydd yr UE, ar adeg pan fyddwn yn gwella o'r pandemig ac yn mynd i'r afael â'r argyfwng costau byw, yn cael eu rhoi mewn perygl.

Rydym wedi rhannu'r gwersi a ddysgwyd gennym o weinyddu cronfeydd yr UE gyda Llywodraeth y DU, gan bwysleisio y bydd dull cenedlaethol mwy strategol yn sicrhau gwell canlyniadau i Gymru. Ond mae wedi methu gwrando ac yn hytrach mae'n parhau â dull tameidiog o fuddsoddi'n bennaf mewn prosiectau lleol llai nad oes ganddynt unrhyw gysylltiad â'n hamcanion ehangach, megis ein gwaith ar sero net neu drafnidiaeth integredig. Ond byddwn yn parhau i weithio gyda phartneriaid i liniaru cymaint o'r aflonyddwch ag y gallwn, ond Lywydd, ni ddylai'r Aelodau fod o dan unrhyw gamargraff o gwbl ynghylch y niwed y bydd y set hon o benderfyniadau yn ei wneud i'r cymunedau ledled Cymru sydd fwyaf o angen y cyllid hwn. 

Llyr Gruffydd nawr i ymateb i'r ddadl.

Diolch yn fawr iawn, Lywydd. A gaf fi ddiolch i bawb am eu cyfraniadau—wel, y rhan fwyaf o'r Aelodau am eu cyfraniadau a'u cyfraniadau adeiladol i'r ddadl hon? Rwy'n credu bod Luke Fletcher wedi taro'r nodyn cywir ar y dechrau. Mae codi'r gwastad yn agenda o'r brig i lawr mewn gwirionedd, a byddwn i'n mynd ymhellach. Pa fath o agenda? Wel, rydym yn gweld etholaethau ac awdurdodau'n cael eu dethol ar gyfer cyllid, gyda'r dictad fod yn rhaid torri rhubanau 12 mis cyn yr etholiad cyffredinol nesaf. Nid ydych yn twyllo neb o ran beth yw'r agenda yma mewn gwirionedd. 

Ac mae'n rhaid imi ddweud, roedd yna ymdrech lew i gyfiawnhau'r gwelliant sy'n cael ei gynnig, ond o ran dweud bod hyn yn ymwneud â grymuso cymunedau lleol, mae'r realiti'n dra gwahanol. Gadewch inni fod yn onest am hyn. Hyd yn oed o dan bwyllgor monitro rhaglenni WEFO, roedd gennych gynrychiolwyr llywodraeth leol, roedd gennych gynrychiolwyr busnes, roedd gennych y sector addysg, roedd gennych y trydydd sector. Ac yn awr, wrth gwrs, o dan y gronfa ffyniant bro mae gennym broses ymgeisio lle mae ceisiadau'n diflannu i grombil Whitehall yn rhywle, i gael eu prosesu gan fiwrocratiaid anetholedig mae'n siŵr—ydych chi'n cofio'r rheini?—biwrocratiaid anetholedig sy'n gwneud penderfyniadau, ac wrth gwrs mae'n gadael i awdurdodau lleol gael eu taflu i'r math hwn o amgylchedd cystadleuol didostur lle rydych yn gosod cymunedau yn erbyn ei gilydd i gystadlu am y sylw, i gael yr arian i dalu am eu prosiectau, ac awdurdodau lleol, yn yr un modd, yn cystadlu yn erbyn ei gilydd.

Ac o'r gorau, sawl gwaith y clywsom, 'Ni fydd Cymru'n colli'r un geiniog ar ôl gadael yr UE'? Mae'n cael ei adlewyrchu eto yn y gwelliant. Mae'n syth allan o lyfr Boris Johnson, mewn gwirionedd, onid yw? Ni waeth pa mor hurt ydyw, dywedwch rywbeth yn ddigon aml, a wyddoch chi beth, efallai y bydd pobl yn eich credu? Wel, mae pobl yn ddoethach bellach. Rwy'n credu ein bod wedi dysgu pryd i beidio ag ymddiried yn y Torïaid. Pan fydd eu gwefusau'n symud, onid e? Dyna mae pobl yn ei ddweud wrthym. Neu'n wir, pan fyddant yn cyflwyno'r mathau hyn o welliannau, neu pan fyddant yn addo rhywbeth mewn maniffesto. Fel llawer o Aelodau, llawer o sectorau, mae llawer o sefydliadau'n dweud wrthym, i ble'r aeth yr arian? Mae wedi diflannu. Dywedwyd wrthym na fyddem geiniog ar ein colled, ac na chollem unrhyw bŵer. Wel, mae'n bell o'r gwir.

Byddwn yn cytuno â nifer o'r Aelodau Ceidwadol a ddywedodd mewn gwirionedd fod angen mwy o eglurder ynghylch y cyllid yma yng Nghymru. Mae angen gweld y ffigurau. Mae angen tryloywder—dyna'r geiriau a ddefnyddiwyd gennych. A byddwn yn cytuno, oherwydd credaf fod hynny'n dangos bod y setliad presennol ar gyfer rhai o'r pwerau cyllidol sydd gennym yma yn ddiffygiol. Pan oeddwn yn Gadeirydd cyllid yn y Senedd ddiwethaf, cawsom un sesiwn dystiolaeth lle y daeth yr Ysgrifennydd Gwladol i ddweud wrthym fod Cymru'n cael mwy o arian, ac yn y sesiwn dystiolaeth nesaf un, cawsom Weinidog cyllid Cymru yn dweud wrthym ein bod yn cael llai. Ac fel pwyllgor, roeddem yn rhyw fustachu yn y tywyllwch yn ceisio gwneud synnwyr ohono. Wel, os na allem ni wneud synnwyr ohono, pa obaith sydd gan unrhyw un arall? Felly, byddwn yn cytuno â chi fod angen inni fynd i'r afael â hyn.

Ac wrth gwrs, clywais y llinell anfarwol fwy nag unwaith o feinciau'r Ceidwadwyr. Pam y mae angen yr arian hwn arnom yng Nghymru ar ôl degawdau o gyllid gan yr Undeb Ewropeaidd? Wel, oherwydd bod y Deyrnas Unedig wedi torri; oherwydd bod y status quo wedi ein gadael yn yr union fan honno. [Torri ar draws.] Na, ni wnaf. Rydych chi wedi cael dros awr i wneud eich dadl, ac os ydych chi wedi'i gadael tan yn awr yna mae'n ddrwg gennyf.

Mae'r ysgogiadau macro-economaidd yn nwylo San Steffan. Dyna'r pwerau a all wneud gwahaniaeth gwirioneddol, ac mae llywodraethau olynol yn y DU wedi ein siomi ac wedi ein gadael yn dlawd. Rydych wedi gwneud cam â ni. Rydych yn ein cadw mewn tlodi, felly rhowch y pwerau inni ac fe wnawn bethau'n well. Nid trefniant pŵer hanner pob inni allu gwneud ychydig bach o hyn ac ychydig o hynny; nid y briwsion oddi ar y bwrdd, fel y dywedodd Mabon ap Gwynfor wrthym. A dylai ddechrau gydag anrhydeddu eich addewidion toredig ar gyllid ôl-Brexit, a rhowch y pwerau i ni.

Diolch. Rwy'n ddiolchgar iawn i chi am dderbyn ymyriad—

Na, rwyf wedi gorffen, mewn gwirionedd. [Chwerthin.]

Fe'm twyllodd innau hefyd, Darren.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig heb ei ddiwygio? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Oes. Mae yna wrthwynebiad, felly dwi'n gohirio'r bleidlais tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.

Dyma ni'n cyrraedd y cyfnod pleidleisio. Fe gymerwn ni doriad byr, felly, i baratoi.

Ataliwyd y Cyfarfod Llawn am 17:28.

Ailymgynullodd y Senedd am 17:31 gyda'r Llywydd yn y Gadair.