5. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Sbeicio

– Senedd Cymru ar 10 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Detholwyd y gwelliannau canlynol: gwelliannau 1 a 3 yn enw Siân Gwenllian, a gwelliant 3 yn enw Lesley Griffiths. 

Photo of David Rees David Rees Labour 3:28, 10 Tachwedd 2021

Croeso nôl. Yr eitem nesaf yw dadl y Ceidwadwyr Cymreig: sbeicio. Galwaf ar Tom Giffard i wneud y cynnig. 

Cynnig NDM7824 Darren Millar

Cynnig bod y Senedd:

1. Yn nodi â phryder y cynnydd gofidus yn yr achosion o sbeicio mewn lleoliadau ledled Cymru.

2. Yn galw ar Lywodraeth Cymru i gymryd camau brys i weithio gyda rhanddeiliaid i:

a) darparu caeadau ar gyfer poteli a gorchuddion diodydd yn rhad ac am ddim mewn lleoliadau;

b) gwella diogelwch, gan gynnwys archwiliadau ar bocedi, bagiau, siacedi a chotiau;

c) hyfforddi staff ar sut i adnabod a delio ag achosion o sbeicio;

d) gwella teledu cylch cyfyng mewn lleoliadau i gynorthwyo gyda thystiolaeth i sicrhau bod y rhai sy'n gyfrifol yn cael eu herlyn.

Cynigiwyd y cynnig.

Photo of Tom Giffard Tom Giffard Conservative 3:28, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n falch o agor y ddadl hon yn y Senedd heddiw am y pryder cynyddol ynghylch y cynnydd syfrdanol mewn sbeicio diodydd mewn clybiau nos yng Nghymru a ledled y DU. Rwy'n siŵr fod llawer ohonom yn y Siambr hon wedi clywed straeon erchyll, naill ai yn ein mewnflychau fel Aelodau o'r Senedd neu gan ein ffrindiau a'n teuluoedd, ac mae hwn yn fater sy'n effeithio ar bob rhan o Gymru. Mae'n flin gennyf ddweud bod llawer o fenywod wedi dweud wrthyf eu bod bellach yn rhy ofnus i fynd allan i fwynhau eu hunain yn ein clybiau am eu bod yn poeni am eu diogelwch eu hunain. Ac i wneud pethau'n waeth, nid sôn am sbeicio diodydd yn unig a wnawn mwyach. Dros yr wythnosau a'r misoedd diwethaf, cafwyd llu o adroddiadau o fenywod yn cael eu sbeicio gan bigiadau yn ein clybiau nos hefyd. Mae'n rhaid i rywbeth newid. A newid yn gyflym.

Bydd rhai yn gofyn pam fy mod i, fel dyn, yn agor y ddadl hon heddiw, ar fater sy'n effeithio'n anghymesur ar fenywod. A thra nad wyf am siarad heddiw i fychanu neu 'ddynsbonio' unrhyw un o'r materion o dan sylw yma neu'r straeon y mae ein menywod yn eu hadrodd, mae'r rheswm roeddwn am siarad heddiw'n glir: er mwyn i ni, fel dynion, sefyll ochr yn ochr â'n chwiorydd, partneriaid, cydweithwyr a ffrindiau, a hyd yn oed menywod nad ydym yn eu hadnabod, i gyfleu'r neges i ddynion eraill fod yr ymddygiad hwn yn gwbl wrthun, yn annerbyniol ac nad oes lle iddo yn ein cymdeithas. Dylai pawb allu mynd allan a chael amser da gyda ffrindiau neu deulu yn ein clybiau nos heb ofni cael eu sbeicio gan yr unigolion ffiaidd ac atgas hyn. Ond mae arnaf ofn ei bod yn broblem sydd ar gynnydd. Yn 2019, cafwyd 1,020 o achosion o sbeicio diodydd yng Nghymru a Lloegr. Fodd bynnag, ym mis Medi a mis Hydref eleni yn unig, cadarnhawyd 198 o achosion o sbeicio diodydd, ynghyd â 24 achos o sbeicio drwy bigiad. Ac mae achosion sy'n ymwneud â phobl dan 18 oed wedi mwy na dyblu, o 32 yn 2015 i 71 yn 2018. A rhwng mis Ionawr a mis Medi 2019, cafodd 68 o achosion eu cofnodi. Ond cyfyngedig yw gwerth y data hwnnw hyd yn oed, gan ein bod hefyd yn gwybod nad yw'r heddlu'n cael gwybod am y rhan fwyaf o'r digwyddiadau. Dangosodd astudiaeth gan StopTopps nad oedd oddeutu 98 y cant o ddioddefwyr—98 y cant—wedi rhoi gwybod i'r heddlu am y digwyddiadau hyn, ac roedd llawer yn teimlo na fyddai pobl yn eu credu.

Yn ogystal, nid yw'r rheini sy'n cael eu sbeicio bob amser yn sylweddoli eu bod wedi cael eu sbeicio, neu maent yn ei anwybyddu fel rhywbeth nad yw o bwys, neu'n anffodus, efallai nad ydynt yn sylweddoli ei bod yn drosedd yn y lle cyntaf. Dyna reswm arall pam ein bod yn cyflwyno'r ddadl hon heddiw—i godi ymwybyddiaeth o'r broblem ac i annog pobl sy'n cael eu sbeicio i roi gwybod i'r heddlu, nid yn unig am ei bod yn drosedd, ond am y byddai'n rhoi syniad cliriach i ni o faint y broblem, ac i'r heddlu nodi mannau problemus posibl ar gyfer y math hwn o weithgarwch i allu mynd i'r afael ag ef ac i allu dal y troseddwyr sy'n gwneud hyn fel na allant niweidio unrhyw un arall yn y dyfodol.

Mae'r achosion cynyddol o sbeicio wedi ysgogi nifer o bobl i gymryd camau i fynd i'r afael â'r mater hwn. Y mwyaf nodedig, efallai, yw boicot diweddar Girls Night In a ddigwyddodd dros bythefnos yn ôl. Fe wnaethant drefnu boicot cydgysylltiedig o sefydliadau bywyd nos ledled y DU i annog y diwydiant bywyd nos i fod o ddifrif ynglŷn â'r mater, yn ogystal â diogelwch menywod ifanc. Credaf ei bod yn bwysig, serch hynny, nad ydym yn paentio'r diwydiant bywyd nos cyfan gyda'r un brwsh. Mae rhai lleoliadau wedi rhoi ystyriaeth ddifrifol i hyn, a dylid eu canmol am hynny—clybiau nos fel Sin City yn Abertawe yn fy rhanbarth, lle mae'n rhaid imi gyfaddef fy mod wedi treulio rhywfaint o amser dros y blynyddoedd. Mae'n un o'r lleoliadau hynny. Maent wedi gweithredu'n rhagweithiol, gan archebu 12,500 o StopTopps—math o gaead gwrth-sbeicio—yn ogystal â'u polisi hirsefydlog i gyfnewid unrhyw ddiodydd yn y lleoliad y mae pobl yn amau ​​eu bod wedi'u sbeicio.

Ond gwn nad dyna fydd y profiad ym mhob clwb nos ym mhob tref a phob dinas yng Nghymru, a dylai'r rheini a all wneud mwy wneud hynny. Fodd bynnag, gŵyr pob un ohonom na all hyn fod yn gyfrifoldeb i berchnogion y busnesau hynny'n unig. Er bod rhai yn y diwydiant bywyd nos wedi cymryd camau, ni all y cyfrifoldeb fod ar y clybiau nos yn gyfan gwbl yma, yn enwedig mewn diwydiant sydd wedi dioddef trafferthion ariannol aruthrol dros y 18 mis diwethaf oherwydd cyfyngiadau COVID.

Ond mae mwy y gall y Llywodraeth ei wneud bob amser yn y maes hwn, a dyna pam rwy'n croesawu, er enghraifft, y buddsoddiad o £30 miliwn ledled y DU i helpu i fynd i'r afael â'r mater hwn. Mae hynny'n cynnwys £5 miliwn i gronfa diogelwch menywod yn y nos, yn ychwanegol at y £25 miliwn a roddwyd i'r gronfa strydoedd mwy diogel. Mae'r buddsoddiad ariannol hwn gan Lywodraeth y DU yn hanfodol i gefnogi cynlluniau fel Ask for Angela, sef system sy'n helpu pobl i deimlo'n ddiogel rhag ymosodiad rhywiol drwy ddefnyddio allweddair i nodi pan fyddant mewn perygl neu mewn sefyllfa anghyfforddus.

Rydym hefyd wedi galw ar Lywodraeth Cymru i ystyried ystod o syniadau ymarferol yn ein cynnig heddiw i sicrhau diogelwch menywod mewn clybiau nos. Bydd gwella teledu cylch cyfyng mewn lleoliadau, er enghraifft, yn helpu i roi mwy o dystiolaeth wrth erlyn y troseddau hyn, a gall roi hyder i bobl roi gwybod amdanynt, yn enwedig y rheini y soniais amdanynt yn gynharach a oedd yn ofni na fyddai pobl yn eu credu. A byddai darparu mwy o gaeadau poteli a gorchuddion diodydd mewn lleoliadau hefyd yn helpu i fynd i'r afael â'r broblem hon, ac yn gwneud sbeicio diodydd bron yn amhosibl. A gall helpu staff i nodi'r arwyddion yn gynharach fod rhywun wedi cael eu sbeicio eu helpu i drin y materion hyn pan fyddant yn codi.

Dyna pam fod gwelliannau Llywodraeth Cymru heddiw yn siomedig, gan fod angen i Lywodraeth Cymru gamu i mewn a gweithio gyda rhanddeiliaid i sicrhau diogelwch y rheini sy'n mynd allan gyda'r nos. Yn hytrach na lleihau eu cyfrifoldeb, dylai Llywodraeth Cymru fod yn cefnogi ein cynnig, sy'n gam pwysig i fynd i'r afael â sbeicio a gwneud lleoliadau'n amgylchedd mwy diogel i bawb ei fwynhau. Ac mae'r sefyllfa bresennol yn galw am weithredu, gan nad diodydd yn unig sy'n cael eu sbeicio bellach, ac mae tuedd frawychus o chwistrellu pobl â nodwyddau. Mae wedi ychwanegu elfen greulon arall o berygl at yr hyn sydd eisoes yn fater hynod bwysig.

Ers mis Medi—mis Medi—cafwyd adroddiadau am 218 digwyddiad o'r fath yn y DU, a gwyddom y bydd llawer mwy heb eu cofnodi. A dylem roi ystyriaeth lawer mwy difrifol i sbeicio pobl drwy bigiad. Mae'n rhan o gynnydd mewn camdriniaeth wedi'i thargedu tuag at fenywod yn bennaf. Mae ymhlith y troseddau mwyaf difrifol y gallai unrhyw un eu cyflawni. Nid oes ddwywaith amdani—mae gweithred o'r fath yn cael ei chyflawni oherwydd bwriad i dreisio menywod, ac mae'n rhaid ei thrin gyda'r difrifoldeb y mae'r ensyniadau hynny'n eu haeddu. Ond y cwestiwn allweddol yw hwn: beth fydd yn newid ar ôl i sylw'r cyfryngau i'r stori dawelu? Beth fydd yn newid ar ôl i'r cynnig hwn gael ei drafod ac ar ôl inni bleidleisio arno heddiw? A fyddwn yn gadael y Siambr hon wedi gwneud popeth a allwn i ddiogelu ac amddiffyn menywod? A dyna pam rwy'n galw ar bawb i gefnogi ein cynnig heddiw.

Photo of David Rees David Rees Labour 3:34, 10 Tachwedd 2021

Rwyf wedi dethol y tri gwelliant i'r cynnig, a galwaf ar Sioned Williams i gynnig gwelliannau 1 a 3, a gyflwynwyd yn enw Siân Gwenllian.

Gwelliant 1—Siân Gwenllian

Dileu pwynt 1 a rhoi yn ei le:

1. Yn nodi â phryder y cynnydd gofidus mewn achosion o sbeicio mewn lleoliadau ledled Cymru ac yn cydnabod bod hyn yn rhan o broblem ehangach o ymosodiadau rhywiol ac aflonyddu tuag at fenywod sydd wedi'u gwreiddio mewn rhywiaeth a chasineb at fenywod.  

Gwelliant 3—Siân Gwenllian

Ychwanegu pwyntiau newydd ar ddiwedd y cynnig:

Yn galw ar Lywodraeth Cymru i:

a) cefnogi mentrau sy'n herio agweddau diwylliannol sy'n caniatáu i ymosodiadau rhywiol ac aflonyddu ddigwydd; 

b) llunio strategaeth gynhwysfawr ar atal ymosodiadau rhywiol ac aflonyddu yn economi nos Cymru; 

c) gofyn am eglurder gan Lywodraeth y DU ar ei chynlluniau i ddosbarthu casineb at fenywod yn drosedd casineb, a fyddai'n annog pobl i roi gwybod am achosion o sbeicio ac yn galluogi categoreiddio troseddau'n well er mwyn deall maint y broblem. 

Yn galw ar Lywodraeth Cymru i weithio gyda Llywodraeth y DU i:

a) gwella mecanweithiau a phrosesau adrodd ynghylch ymosodiadau ac aflonyddu rhywiol; 

b) gwella'r gefnogaeth i ddioddefwyr sbeicio a mathau eraill o ymosodiadau ac aflonyddu rhywiol. 

Cynigiwyd gwelliannau 1 a 3.

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 3:35, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n falch hefyd o siarad yn y ddadl bwysig hon, oherwydd mae hwn yn fater sydd, yn llythrennol, yn fy nghadw'n effro yn y nos oherwydd bod gennyf ferch 19 oed. Mae'n dweud wrthyf, bob tro y bydd yn mynd allan i far neu glwb, neu i barti yn nhŷ myfyriwr arall, ei bod yn ymwybodol, yn anffodus, fod yn rhaid iddi geisio diogelu ei hun a'i ffrindiau rhag iddynt gael eu sbeicio naill ai drwy ddiodydd neu drwy gael eu chwistrellu, pethau a allai arwain at drais rhywiol yn y pen draw. Rwy'n gorwedd yn effro yn aros am y neges destun i ddweud ei bod gartref yn ddiogel. 

Mam i fenyw ifanc neu beidio, rhaid bod y mater hwn yn destun pryder i ni i gyd, a rhaid i ni, gynrychiolwyr y gymdeithas Gymreig, wneud mwy i fynd i'r afael â phroblem casineb at fenywod, aflonyddu rhywiol a thrais rhywiol sy'n ganolog i'r ddadl heddiw a gwelliannau Plaid Cymru i'r cynnig. Nid yw hon yn broblem newydd, ac er nad yw'n drosedd a gyflawnir yn erbyn menywod yn unig, mae'r mwyafrif llethol o ddioddefwyr sbeicio yn fenywod, ac rwy'n siŵr fod pob menyw yn y Siambr hon a thu hwnt, ar ryw adeg neu'i gilydd, wedi teimlo'r un pryder yng nghefn eu meddyliau wrth iddynt fwynhau noson allan. Ond mae'r broblem yn gwaethygu, ac nid ydym ni fel cymdeithas yn mynd i'r afael ag achos y broblem hon. Ac nid yw'r system cyfiawnder troseddol yn gwasanaethu nac yn gwrando ar fenywod sy'n ddioddefwyr sbeicio ac ymosodiadau a thrais rhywiol. Nid oes ond angen inni edrych ar yr ystadegau cywilyddus ar y gostyngiad yn nifer yr erlyniadau a'r euogfarnau trais rhywiol a domestig i weld bod hyn yn wir. 

Yn ystod y ddau fis diwethaf, fel y dywedodd Tom Giffard, cadarnhaodd heddluoedd y DU 198 o adroddiadau o sbeicio diodydd, a 56 o ddigwyddiadau gyda dioddefwyr yn dweud eu bod yn ofni eu bod wedi cael eu sbeicio drwy bigiad. A dim ond crafu'r wyneb yw hynny, oherwydd canfu ymchwil a gyflawnwyd gan Stamp Out Spiking UK nad oedd 98 y cant o ddioddefwyr sbeicio yn rhoi gwybod amdano, gan nad oeddent yn credu yn y broses gyfiawnder neu am eu bod yn meddwl na fyddai'r heddlu'n eu credu. Nid ydym yn gwybod i ba raddau y mae'r drosedd hon yn digwydd, felly sut y gallwn fynd i'r afael â hi'n iawn? Ac oherwydd ein bod yn gwybod bod cynifer o achosion yn mynd heb eu cofnodi, gwyddom felly nad ydym yn gwrando ar y rhai sy'n dioddef canlyniadau hunllefus y drosedd hon nac yn eu cefnogi. 

Er y gall cyflwyno cynigion fel gorchuddion diodydd a chaeadau poteli, gwell diogelwch a theledu cylch cyfyng ganiatáu i bobl deimlo'n fwy diogel rhag sbeicio wrth fynd allan i rai lleoliadau, megis clybiau a bariau, nid yw hynny'n wir, wrth gwrs, mewn partïon yn nhai pobl, ac ni fydd y mesurau hyn yn newid yr agweddau diwylliannol sy'n gyrru trais rhywiol yn y lle cyntaf. Oherwydd os ydym o ddifrif ynglŷn ag atal sbeicio, mae'n rhaid inni fynd i'r afael â gwraidd y broblem sy'n arwain at y drosedd hon. A gadewch i ni fod yn glir: gellir gweld patrymau ymddygiad sy'n codi o gasineb at fenywod a all arwain at sbeicio mewn nifer enfawr o leoliadau eraill ledled ein cymdeithas. Ceir lefel uchel o drais ac aflonyddu rhywiol, epidemig mewn gwirionedd, yn ôl Cymorth i Fenywod Cymru, y tu hwnt i sbeicio ac economi'r nos. Mae'n rhaid ystyried bod yr agweddau sy'n gyrru aflonyddu rhywiol a thrais a cham-drin yn gwbl annerbyniol ym mhob lleoliad, gan gynnwys y cartref, mewn ysgolion a cholegau ac yn y gweithle. Er mwyn helpu i gyflawni hyn, mae'n rhaid inni fuddsoddi ac ariannu mentrau'n gynaliadwy gyda'r nod o atal trais yn erbyn menywod, a chefnogi'r holl oroeswyr yn yr un modd ar hyd a lled Cymru. 

Mae addysg, wrth gwrs, yn allweddol i atal, a soniodd Tom Giffard am ymgyrch Big Night In mewn colegau a phrifysgolion, sydd wedi codi ymwybyddiaeth o ffenomenon sbeicio ac sydd wedi gwneud cyfres o ofynion ymarferol yn deillio o brofiad menywod eu hunain, gan gynnwys pwyslais ar hyfforddiant i staff bariau a chlybiau, yn ogystal ag i bob glasfyfyriwr, ar sut i ymateb i ddigwyddiadau o'r fath. Dylai Llywodraeth Cymru ymrwymo i weithio gyda sefydliadau partner i weithredu'r gofynion hyn, a helpu i edrych ar atal, lles dioddefwyr a chymorth drwy ddarparu strategaeth gynhwysfawr a phenodol ar hyn ar gyfer economi'r nos yng Nghymru. 

Ac mae'n amlwg fod angen i Lywodraeth Cymru bwyso am wella'r mecanweithiau adrodd, y prosesau a'r ddeddfwriaeth sy'n ymwneud â sbeicio, ymosodiadau rhywiol ac aflonyddu, er mwyn sicrhau bod menywod yng Nghymru yn teimlo y gallant roi gwybod am y troseddau hyn a gweld cyfiawnder yn cael ei weinyddu. Ar hyn o bryd, nid yw'r weithred o sbeicio ynddi ei hun wedi'i chategoreiddio'n benodol yn y gyfraith; fe'i rhestrir yn hytrach fel trosedd o dan ddeddfwriaethau eraill, sydd hefyd yn cynnwys llawer o fathau eraill o droseddau. Mae hyn yn amharu ar gasglu data, ac mae'n golygu nad oes gennym ddarlun cywir o'r broblem. Mae hefyd yn hepgor yr elfen ryweddol na ellir gwadu ei bod yn bresennol yn y rhan fwyaf o achosion o sbeicio. Dylai Llywodraeth Cymru alw ar y Swyddfa Gartref i adolygu'r ffordd y caiff sbeicio ei ddosbarthu a'i gofnodi er mwyn caniatáu i'r sector bywyd nos ac awdurdodau perthnasol gael meincnod i allu archwilio gwahaniaethau rhanbarthol a meddwl am atebion ar sail dealltwriaeth well.

Yn y cyfamser, dylid annog a chefnogi heddluoedd yng Nghymru i nodi pan fydd troseddau'n cael eu hysgogi gan gasineb tuag at ryw neu rywedd, fel y gellir gwella'r data ar gyfer Cymru'n unig. A dylai Llywodraeth Cymru hefyd ofyn am eglurder gan Lywodraeth y DU ynglŷn â'u cynlluniau i wneud casineb at fenywod yn drosedd gasineb, newid a argymhellwyd gan arolwg cyfredol Comisiwn y Gyfraith. Mae troseddau fel sbeicio yn digwydd i fenywod am mai menywod ydynt. Hyd nes y bydd cymdeithas yn deall hyn, hyd nes y caiff hyn ei ymgorffori yn y gyfraith a'i gydnabod gan yr heddlu a chan y llysoedd, ni fydd menywod sy'n cael eu sbeicio byth yn cael eu credu, eu diogelu a'u cefnogi'n llwyr, a hyd nes y bydd hynny'n digwydd, bydd y troseddau hyn yn parhau. Mae'n rhaid inni greu'r Gymru rydym eisiau ei gweld; mae'n rhaid i ni feithrin cenedl lle mae'r rhywiau'n gyfartal—

Photo of David Rees David Rees Labour 3:40, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Mae'n rhaid i'r Aelod ddirwyn i ben yn awr.

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

—rydym eisiau i'n merched dyfu i fyny ynddi heb ofn. Geilw hyn am fyw na lliniaru risgiau; rhaid anelu at bolisi i ddileu'r risgiau hynny'n gyfan gwbl. Diolch.

Photo of David Rees David Rees Labour

Galwaf ar y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, Jane Hutt, i gynnig yn ffurfiol welliant 2, a gyflwynwyd yn enw Lesley Griffiths.  

Gwelliant 2—Lesley Griffiths

Dileu popeth ar ôl pwynt 1 a rhoi yn ei le::

Yn credu bod y weithred o sbeicio yn drosedd lechwraidd sy'n tynnu urddas, hawliau a rhyddid person ac yn datgan yn glir mai hawl sylfaenol menywod yw teimlo'n ddiogel a byw'n rhydd.

Yn datgan yn glir nad yw'r cyfrifoldeb ar ddioddefwyr troseddau o'r fath ond ar y cyflawnwyr a'r rhai sy'n gwybod am unigolion sy'n cyflawni'r troseddau hyn ac nad ydynt yn adrodd am y cyflawnwyr pan fydd yn ddiogel gwneud hynny.

Yn ymrwymo Llywodraeth Cymru i fwrw ymlaen â'i gwaith ar drais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol a'r ffocws o'r newydd ar ddwyn cyflawnwyr i gyfrif.

Yn ymrwymo Llywodraeth Cymru i weithio gyda rhanddeiliaid allweddol, yn enwedig y rhai yn economi'r nos, i adolygu a gweithredu'r holl opsiynau diogelwch posibl ar frys.

Cynigiwyd gwelliant 2.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour

(Cyfieithwyd)

Gadewch inni fod yn glir: dynion yn unig sy'n sbeicio. Dim ond dynion sy'n treisio ac yn cam-drin menywod ar ôl eu gwneud yn anymwybodol; problem dynion ydyw, nid problem menywod. Ac eto, rydym bellach mewn sefyllfa lle mae pobl yn dweud wrth fenywod sut y gallant gadw eu hunain yn ddiogel, lle mae clybiau nos a bariau a heddlu a grwpiau cymorth yn cynnig mesurau i helpu menywod i gadw eu hunain yn ddiogel. Nawr, mae'n bosibl fod angen mesurau a chyngor o'r fath ar hyn o bryd, oherwydd y perygl. Ond gadewch inni fod yn gwbl glir: dynion sy'n creu'r perygl, nid menywod, ac mae angen i ddynion herio'r diwylliant sydd wedi gwneud i hyn ddigwydd, lle mae rhai dynion yn credu ei bod yn dderbyniol i edrych ar fenywod nid yn unig fel nwyddau, ond fel pethau i gamfanteisio arnynt a'u cam-drin. Un symptom eithafol yn unig o'r agweddau hyn yw'r twf arswydus mewn sbeicio sy'n gysylltiedig â thrais a cham-drin rhywiol ac mae angen i ni ei herio.  

Canfu ymchwiliad gan y BBC yn 2019 dros 2,500 o adroddiadau i'r heddlu ynghylch sbeicio diodydd yng Nghymru a Lloegr dros y pedair blynedd flaenorol—dros 2,500. Mae'r heddlu ledled y DU yn cael nifer gynyddol o adroddiadau am achosion o sbeicio, gyda llawer ohonynt yn cynnwys cyfeiriad at rywbeth miniog, ac mae undebau myfyrwyr ledled y wlad bellach yn adrodd yn rheolaidd am achosion tybiedig o ymyrryd â diodydd. Mae un newyddiadurwr benywaidd yn ysgrifennu:

'Bron nad yw llaw dieithryn yn gwthio i fyny eich sgert ar noson allan wedi dod yn ddigwyddiad arferol i fenywod ifanc. Mae aflonyddu ar y stryd—nid chwibanu a gweiddi ond dynion yn gwneud awgrymiadau anweddus a menywod yn cael eu dilyn gan ddynion a allai droi'n ymosodol os cânt eu gwrthod—wedi ei normaleiddio.'

Mae hi'n parhau:

'Mae menywod ifanc wedi cael llond bol ar glywed y dylent aros gyda'i gilydd, neu y dylent gadw llygad ar eu diodydd, er mai'r broblem yw trais dynion, nid pa mor ofalus yw menywod.'

Nawr, mae rhai mentrau gwych wedi bod yn herio hyn yn ddiweddar, gan gynnwys Big Night In a drefnwyd gan undebau'r myfyrwyr yn ystod wythnos y glas i foicotio clybiau nos er mwyn codi ymwybyddiaeth nid yn unig o'r risgiau ond hefyd yr angen i ddynion wneud safiad. Ac yn wir, ymunodd tîm rygbi'r dynion ym Mhrifysgol Abertawe â'r boicot, gydag un o aelodau'r tîm yn dweud:

'Cafodd stigma gwrywdod tocsig ei gysylltu â bechgyn rygbi...roeddem eisiau bod yn un o'r clybiau cyntaf i wneud rhywbeth yn ei gylch, oherwydd mae pawb yn adnabod rhywun sydd wedi dioddef hyn ac rydym eisiau newid hynny.'

Fe wnaeth Cymorth i Fenywod Cymru fy nghyfeirio at ymgyrch That Guy, a gynhelir gan Heddlu'r Alban, gyda 'Better Ways to be a Man' yn is-deitl iddi gyda llaw, ac mae wedi denu cymeradwyaeth bersonol gan ffigurau adnabyddus fel Mark Bonnar, sy'n actio yn Line of Duty, a Greg McHugh, un o actorion The A Word, a sêr chwaraeon yr Alban ac eraill yn sôn am eu rolau fel gwŷr a thadau i ferched, ac am bwysigrwydd siarad â'ch ffrindiau, a dweud, 'Peidiwch â bod yn ddyn fel'na' fel y mae'r ymgyrch yn dweud, ond hefyd, 'Peidiwch â gadael i'ch meibion fod yn ddynion fel'na chwaith.' Ac mae sefydliadu ieuenctid wedi defnyddio'r ymgyrch fel ffordd o ddechrau sgwrs gyda dynion ifanc ynghylch yr ymdeimlad o hawl rhywiol mewn dynion ac ymddygiad amhriodol a lle y gall hyn arwain. Fel y dywed Mark Bonnar:

'Mae'n rhaid inni archwilio ein hymddygiad fel dynion a herio ymddygiad ein cyfoedion.'  

Felly, i gloi, a gaf fi ofyn i'r Gweinidog pa waith rydym yn ei wneud yn Llywodraeth Cymru gyda phartneriaethau diogelwch cymunedol a'r heddlu yng Nghymru, ond gydag eraill hefyd, gan gynnwys awdurdodau lleol, gwasanaethau ieuenctid, sefydliadau'r trydydd sector, yn ogystal â chlybiau nos a bariau a lleoliadau adloniant, a chyda sefydliadau fel Cymorth i Fenywod Cymru, nid yn unig i godi ymwybyddiaeth o'r broblem a deall maint y broblem, ond er mwyn mynd i'r afael â mater sylfaenol gwrywdod gwenwynig, yr ymdeimlad o hawl rhywiol mewn dynion a chasineb at fenywod? Mae angen inni fynd at wraidd y broblem, nid y symptomau'n unig.

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 3:45, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Mae hon yn drafodaeth hynod bwysig ac amserol sydd angen ei chynnal ar frys, a diolch i fy nghyd-Aelod, Darren Millar, am ei chynnig. Fel arweinydd cymunedol, menyw a mam, mae sbeicio'n ffenomenon fodern sy'n greiddiol i bryderon am ddiogelu lles ein hanwyliaid a menywod ifanc eraill pan fyddant allan yn mwynhau ein lleoliadau lletygarwch. Gyda'r nod o analluogi rhywun ddigon i ddwyn oddi arnynt neu ymosod arnynt, a drysu dioddefwyr i'r pwynt lle maent yn cyfogi, yn cael rhithwelediadau ac amnesia, mae hon yn weithred ddieflig a llwfr gan leiafrif o unigolion sydd bellach yn bygwth diogelwch ein pobl ifanc a hyfywedd ein gweithredwyr diwydiant nos rhagorol.

Mae ymchwil gan StopTopps a gynhaliwyd yn gynharach eleni yn dangos bod 38 y cant o'r ymatebwyr wedi dioddef sbeicio o leiaf unwaith, ac ni wnaeth 98 y cant ohonynt roi gwybod i'r heddlu am y drosedd. Gwyddom hefyd fod adroddiadau ac euogfarnau am sbeicio yn isel ar y cyfan, yn aml oherwydd pryderon y dioddefwyr na fyddant yn cael eu credu, neu na fydd yr heddlu'n gweithredu. Mae Heddlu Gogledd Cymru wedi derbyn 22 adroddiad ynghylch sbeicio hyd yma eleni, ond un arestiad yn unig a ddeilliodd o hynny. Yn 2020, cafwyd 18 adroddiad; dim arestiad. Mae'r diffyg cysylltiad hwn rhwng y niferoedd sy'n adrodd am y digwyddiadau a nifer yr arestiadau yn peri pryder ac yn galw am sylw.

Mae gan yr heddlu bwerau sylweddol i weithredu lle maent yn credu bod problem. Gallant alw am adolygu trwydded safle a gallant weithio gyda'r rheolwyr a'r awdurdod trwyddedu. Felly, tybed—i adleisio'r hyn rydych chi wedi'i ddweud, Huw—a all Llywodraeth Cymru amlinellu pa sgyrsiau y mae ein Cwnsler Cyffredinol wedi'u cael gyda swyddogion y gyfraith yn Llywodraeth y DU i sicrhau bod ein heddluoedd yn cael hyfforddiant priodol i ddeall a defnyddio'r pwerau hyn.

Gweithgaredd brawychus arall, a grybwyllwyd gan Tom Giffard, yw'r pigiadau a ddefnyddir ar eraill. Dywedodd Cyngor Cenedlaethol Penaethiaid yr Heddlu fod 24 adroddiad o sbeicio drwy chwistrellu wedi'u gwneud ym mis Medi a mis Hydref yn unig, gan gyflwyno elfen newydd o berygl i'n pobl ifanc. Er bod y data'n awgrymu bod sbeicio diodydd yn llawer mwy cyffredin na sbeicio drwy chwistrellu, mae pryderon am sbeicio yn cyfuno â phryderon am ledaeniad hepatitis B ac C, gan golygu bod llawer o fenywod ifanc bellach yn gorfod gwisgo siacedi denim fel ffordd o atal neu arafu effeithiau pigiad. Ond mae'n parhau i fod yn anodd asesu a yw sbeicio drwy nodwydd yn dod yn duedd genedlaethol oherwydd y diffyg data ymarferol sydd ar gael. Felly, unwaith eto, rwy'n annog Llywodraeth Cymru i gynnal adolygiad cyflym wedi'i arwain gan randdeiliaid i ganfod gwir nifer yr achosion o sbeicio drwy nodwydd sydd wedi digwydd yng Nghymru, ac archwilio ffyrdd y gall lleoliadau gymryd camau mwy ataliol. Mae angen cadarnhad hefyd y bydd trafodaethau o'r fath yn cael eu defnyddio yn awr i ddiweddaru 'Cynllun Cyflawni ar gyfer Camddefnyddio Sylweddau 2019-2022'. Er i hwn gael ei ddiweddaru ym mis Ionawr, mae'n syndod nad oes sôn am sbeicio, na'r pigiadau hyn yn wir.

Hoffwn gloi drwy dalu teyrnged i'r gwaith rhagweithiol a wnaed gan gweithwyr proffesiynol yn y diwydiant a rhai sy'n barod i gyflwyno mwy o archwiliadau wrth adael pobl i mewn i leoliad. Mae angen rhoi mwy o gamau ar waith, gan gynnwys gwella teledu cylch cyfyng i gynorthwyo gyda chasglu tystiolaeth a chymorth i hyfforddi staff ar sut i adnabod ac ymdrin ag achosion o sbeicio. Bydd hyn hefyd yn helpu gyda digwyddiadau cysylltiedig eraill, ac mae'n rhaid i mi sôn yma heddiw am y cynnydd mewn troseddau cyllyll, ac rwy'n gweithio gyda rhanddeiliaid ar hyn o bryd i fynd i'r afael â hynny yn fy etholaeth. Gyda Heddlu Gogledd Cymru yn cofnodi 277 o droseddau'n ymwneud â chyllyll neu arfau miniog yn 2019-20, mae angen mynd i'r afael â hyn hefyd. Rwy'n ymdrin ag etholwr a aeth allan yn ddiniwed un noson ac a ddaeth yn ôl gyda 62 o bwythau. Ei gwestiwn i mi yw, 'Beth ddaeth dros ben rhywun i gario cyllell rasel hir? Beth ddaeth dros ben y person hwnnw i ymosod ar rywun yn sydyn a'u clwyfo i'r graddau fod angen 62 o bwythau arnynt?' Felly, rydym angen i Lywodraeth Cymru ddilyn arweiniad ein Hysgrifennydd Cartref, y Gwir Anrhydeddus Priti Patel AS, a gweithio'n rhagweithiol gyda rhanddeiliaid i fynd i'r afael â'r problemau hyn er mwyn gwneud ein lleoliadau'n ddiogel i bobl eu mwynhau. Mae'r Is-ysgrifennydd Gwladol Seneddol yn y Swyddfa Gartref, Rachel Maclean AS, hefyd wedi cyfarfod ag Awdurdod y Diwydiant Diogelwch i sicrhau bod cymwysterau goruchwylwyr drysau a swyddogion diogelwch yn cynnwys elfen benodol sy'n ymwneud â thrais yn erbyn menywod a merched. Rwy'n erfyn ar y Gweinidog a'r Siambr heddiw i sefydlu consensws trawsbleidiol fel y gellir cyflwyno newid effeithiol, a hynny'n gyflym. Diolch.

Photo of Delyth Jewell Delyth Jewell Plaid Cymru 3:50, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Wrth i fenywod ifanc dyfu i fyny, cawn ein dysgu i fod yn ofalus, i osgoi rhai sefyllfaoedd, pobl, gwisgoedd, i gyfyngu ar y pethau a wnawn a'r gofod a ddefnyddiwn, i beidio â cherdded adref ar ein pen ein hunain, i beidio ag yfed gormod, i beidio ag ymddwyn mewn ffordd a fyddai'n denu sylw diangen, a phan fyddwch allan gyda ffrindiau, cadwch eich llaw dros eich diod, a pheidiwch â gadael diod ar y bwrdd os ydych yn mynd i'r toiled neu at y llawr dawnsio, nid am ein bod yn poeni y bydd rhywun yn dwyn y ddiod, ond am ein bod yn poeni y bydd rhywun yn ei sbeicio, yn rhoi rhywbeth ynddi a fydd yn troi'r noson yn hunllef. Oherwydd dyna sy'n cael ei ddysgu i ni. Cawn ein hyfforddi i ragweld perygl, i lywio ofn, i fyw ein bywydau mewn ffyrdd sy'n cael eu fframio gan y perygl posibl hwnnw, a dyma lle y ceir rhaniad cymdeithasol anochel ym mhrofiadau pobl, oherwydd bydd yr holl bethau y soniais amdanynt yn rhyfeddol o gyfarwydd, yn ystrydebol hyd yn oed, i'r holl fenywod sy'n gwrando, ond i ddynion, byddai gwneud rhywbeth fel hyn yn brofiad dieithr yn naturiol, oherwydd fel cymdeithas rydym yn rhoi'r cyfrifoldeb ar fenywod i gadw eu hunain yn ddiogel, nid ar ddynion i roi'r gorau i ymosod ar fenywod.

Credaf fod llawer o'r syniadau a gyflwynwyd yn y cynnig—yn syniadau Cymdeithas Diwydiannau'r Nos ynglŷn â darparu caeadau ar gyfer poteli a gorchuddion diodydd yn rhad ac am ddim i gwsmeriaid mewn tafarndai a bariau—ond cuddio'r broblem y mae gweithredu o'r fath ar ei ben ei hun yn ei wneud. Yn yr un modd, byddwn yn croesawu camau pellach i godi ymwybyddiaeth y cyhoedd o beryglon sbeicio diodydd ac edrych ar fwy o gyllid ar gyfer hyfforddiant ar y perygl i swyddogion diogelwch a staff bar. Ond yn y pen draw, Ddirprwy Lywydd, rydym yn dal i sôn am reoli'r broblem yn hytrach na'i dileu.

Mae'n annhebygol iawn y bydd goroeswyr sbeicio yn cael cyfiawnder. Mae'n rhaid cynnal profion tocsicoleg o fewn 12 i 72 awr, ond yn aml mae'n anodd canfod y cyffuriau a ddefnyddir—nid oes unrhyw arogl, na blas, na lliw yn perthyn iddynt. Erbyn i'r goroeswr adrodd beth sydd wedi digwydd, maent yn aml wedi diflannu o'r corff. Yn fwy na hynny, mae goroeswyr sbeicio wedi siarad am y gymnasteg meddyliol y mae'n rhaid iddynt ei ddioddef, wrth fynd yn ôl ac ymlaen rhwng gwasanaethau heddlu ac ysbyty i gael y profion. Yn rhy aml, mae goroeswyr yn teimlo eu bod wedi'u diystyru gan yr heddlu neu'n teimlo na chânt eu credu—rhywbeth a glywsom eisoes yn y ddadl heno. Rydym yn galw ar Lywodraeth Cymru i weithio gydag ysbytai a heddluoedd i sicrhau y ceir ymarfer safonol o ran y ffordd yr adroddir am ddigwyddiadau fel hyn a sut y cânt eu trin. Mae'n rhaid cefnogi goroeswyr yn well.

Ddirprwy Lywydd, rwy'n gwrthod derbyn y dylai llywio perygl fod yn rhan annatod o fywyd i fenywod. Nid oes unrhyw beth cynhenid am drais gwrywaidd yn erbyn menywod, am fygythiadau i ddiogelwch menywod. Rydym wedi ein cyflyru i dderbyn bod y risg yno ac i weithredu yn unol â hynny. Felly am y tro, wrth gwrs y dylem godi ymwybyddiaeth, dylem ddarparu cymorth ac ystyried darparu caeadau ar gyfer poteli a gorchuddion diodydd a dulliau eraill o helpu menywod i deimlo'n ddiogel, ond ni fydd menywod yn ddiogel mewn gwirionedd nes inni fynd at wraidd y mater a rhoi sylw i pam fod rhai dynion yn tyfu i fyny i sbeicio diodydd menywod, i ddilyn menywod adref, i aflonyddu arnynt ar y strydoedd, i chwibanu a gweiddi arnynt, i gam-drin menywod ar-lein, i ymosod ar fenywod, i'w tawelu. Ni all gorchuddio diod ddileu'r broblem, problem sydd mor gyffredin fel ein bod wedi rhoi'r gorau i gydnabod na ddylai fod yn normal hyd yn oed, problem sy'n golygu fod yna ddisgwyliad na sonnir amdano, pan fydd menywod yn mynd allan gyda'r nos, y byddwn yn anfon neges destun at ein ffrindiau benywaidd pan fyddwn yn y tacsi, pan fyddwn wedi cyrraedd adref; y profiadau a rennir nad oes yr un ohonom eisiau eu cael, ond eto sy'n dal i'n cysylltu. Ni ddylai polisi a gwleidyddiaeth orfod meddwl am leihau risg hollbresennol. Ni ddylai'r risg fod yn normal.

Photo of Gareth Davies Gareth Davies Conservative 3:54, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Mae'n bleser cymryd rhan yn y ddadl bwysig a pherthnasol hon y prynhawn yma. Rwy'n falch fod sbeicio wedi cael sylw yn y cyfryngau prif ffrwd o'r diwedd gan fod y malltod wedi bodoli ers blynyddoedd lawer, ond diolch byth mae ymwybyddiaeth ohono wedi codi yn ystod y misoedd diwethaf. Felly, rwy'n ddiolchgar i fy nghyd-Aelod a fy mhlaid am gyflwyno'r ddadl hon heddiw, ond rwy'n anghytuno â gwelliant Plaid Cymru i'r cynnig. Er ei bod yn wir fod y rhan fwyaf o ymosodiadau sbeicio yn erbyn menywod, mae un o bob pedwar o'r ymosodiadau hynny yn erbyn dynion a dyna sut yr ymosododd treisiwr gwaethaf Prydain o ran nifer ei droseddau, Reynhard Sinaga, ar ei ddioddefwyr. Diolch byth, mae Sinaga yn y carchar, wedi'i ddedfrydu i 40 mlynedd am gyflawni 159 o ymosodiadau rhywiol.

Yn anffodus, mae llawer gormod o ymosodiadau, yn erbyn dynion neu fenywod, naill ai heb eu cofnodi neu heb arwain at unrhyw erlyniadau o gwbl. Yn fy ardal heddlu yng ngogledd Cymru, dim ond 18 o adroddiadau a gafwyd y llynedd ac ni chafodd neb eu harestio. Mae'n rhaid inni gyfleu'r neges i ddioddefwyr y drosedd lechwraidd hon ei bod yn iawn iddynt roi gwybod am achosion o sbeicio, mae'n drosedd, ac ni ddylech fod â chywilydd ei hadrodd. Rwy'n cydymdeimlo â safbwynt Llywodraeth Cymru y dylai'r ffocws fod ar ddwyn troseddwyr i gyfrif, ond mae'r bobl sy'n cyflawni'r troseddau hyn yn unigolion gwyrdröedig sy'n dda iawn am osgoi sylw'r system cyfiawnder troseddol.

Rwy'n ddiolchgar fod yr Ysgrifennydd Cartref o ddifrif ynglŷn â'r mater ac rwy'n edrych ymlaen at weld cynnydd yn nifer yr erlyniadau. Fodd bynnag, mae gennym ddyletswydd hefyd i godi ymwybyddiaeth o'r drosedd. Mae gan bob un ohonom ran i'w chwarae yn ymladd malltod sbeicio, ac rwy'n annog Llywodraeth Cymru i weithio gyda gweithredwyr economi'r nos ar fesurau i ddiogelu cwsmeriaid ac i godi ymwybyddiaeth o sbeicio.

Yn anffodus, ceir llawer o gamwybodaeth ynghylch y mater hwn. Rydym i gyd wedi gweld y ffeithluniau ar y cyfryngau cymdeithasol, yn ein rhybuddio i gadw llygad am bethau fel newid lliw neu rew'n suddo. Er y gallai fod yn wir mewn rhai amgylchiadau, mae'n aml yn amhosibl dweud a yw diod wedi'i sbeicio â chemegau, neu alcohol ychwanegol yn wir. Yr unig ffordd o sicrhau nad yw eich diod wedi'i sbeicio yw drwy beidio â'i adael o'ch golwg o gwbl, ond rydym i gyd yn gwybod nad yw hynny'n ymarferol. Felly, mae angen inni weithio gyda'r diwydiant i edrych ar atebion eraill ar gyfer diogelwch diodydd. Mae eraill wedi sôn am gaeadau a dulliau tebyg. Cafwyd treialon gyda loceri diodydd hefyd, sef ffordd o ddiogelu eich diod pan ewch i'r ystafell ymolchi neu at y llawr dawnsio—yr ail fyddai fy newis i ar noson allan.

A pha gamau bynnag a gymerwn, y pwysicaf fydd codi ymwybyddiaeth, ac mae gan bob un ohonom ddyletswydd i sicrhau ein bod yn wyliadwrus, er mwyn ei gwneud yn amhosibl i'r creaduriaid ffiaidd sy'n ceisio drygio eraill er mwyn gallu cyflawni eu troseddau erchyll. Gadewch inni weithredu ac atal unrhyw fenywod a dynion ifanc eraill rhag dod yn ddioddefwyr. Diolch yn fawr iawn.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 3:58, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Nid yw sbeicio diodydd yn beth newydd. Cafodd fy niod i ei sbeicio ym 1982. Roedd hynny 39 mlynedd yn ôl ac mae'n brofiad brawychus iawn, ac yn un sy'n aros gyda chi am byth. Yn achos fy niod i, roeddwn yn nhafarn ffrind i mi. Roeddwn yn drwyddedai fy hun. Camais allan drwy'r drws a cherdded tua 800 llath, mae'n debyg, o fy nghartref fy hun. Roeddwn yn byw mewn pentref bychan yng Nghymru. Nid oeddwn mewn clwb nos. Nid oedd unrhyw flas arno ac nid oeddwn yn gwybod beth oedd wedi digwydd. Ond roeddwn yn lwcus am fod gennyf ffrindiau gyda mi ac roeddent yn gwybod bod rhywbeth o'i le, ac fe wnaethant yn siŵr fy mod yn cyrraedd adref. Roeddwn yn meddwl fy mod yn sâl. Roeddent hwy'n meddwl fy mod yn sâl. Cyrhaeddais adref, rhoddodd fy ffrind wybod i fy ngŵr, euthum i'r gwely ac fe ddeffrois yn y diwedd y diwrnod canlynol. Ond yr hyn rwy'n ei gofio yw na allwn weld unrhyw liw. Roedd fy ngolwg wedi'i gyfyngu i ddu a gwyn yn unig. Aeth oriau lawer heibio cyn y gallwn weld sbectrwm llawn yr hyn a oedd o fy nghwmpas, ond roeddwn i'n dal heb wybod fy mod wedi cael fy sbeicio. Ddyddiau lawer yn ddiweddarach, wrth ail-fyw ac ailadrodd fy mhrofiad wrth fy nghwsmeriaid, roedd un ohonynt wedi clywed am sbeicio diodydd, ac awgrymodd ei bod hi'n debygol mai dyna oedd wedi digwydd.

Yr hyn a wn yw bod dieithryn yn y dafarn honno ar y noson arbennig honno, dieithryn gwrywaidd, ac ni ddaeth byth yn ôl i'r pentref. Nid oes gennyf amheuaeth nad ef a sbeiciodd y ddiod. Rwy'n gwybod hynny, oherwydd mai dim ond pedwar neu bump o bobl oedd yn y dafarn. Roeddent i gyd yn ffrindiau i mi, ac fel y dywedais, fe wnaeth dau ohonynt yn siŵr fy mod yn cyrraedd adref. Felly, mae'n bwysig iawn ein bod yn cyfleu'r neges hon. Mae'n bwysig hefyd nad ydym yn canolbwyntio ar glybiau nos yn unig, ond ein bod yn gwneud pobl yn ymwybodol y gall diodydd gael eu sbeicio yn unrhyw le ar unrhyw adeg.

Mae'n rhaid imi ddweud fy mod yn cytuno bod cadw llygad ar eich diodydd, cael eich ffrindiau i gadw llygad ar eich diodydd yn bwysig, ond rwy'n cytuno hefyd fod rhoi'r cyfrifoldeb ar yr unigolyn a'u beio hwy yn anghywir. Y troseddwr sydd ar fai, nid y dioddefwr. Rydym wedi clywed am feio dioddefwyr ac ymddygiad menywod dro ar ôl tro, a chyfeiriwyd at hynny yma. Rydym wedi clywed pobl yn dweud, ar ôl i fenywod gael eu treisio neu ddioddef ymosodiad rhywiol, eu bod yn gofyn amdani—wedi'r cyfan, roedd ei ffrog yn rhy fyr, roedd ei thop yn dangos gormod. Mae hynny'n esgusodi'r troseddwr. Yn yr achos hwn, mae'n amlwg mai un person yn unig sydd ar fai.

Rwy'n cytuno bod yn rhaid inni fynd i'r afael â chasineb at fenywod, oherwydd mae llawer o bethau'n deillio o'r iaith a'r ymddygiad gwreig-gasaol rydym ni i gyd yn ei weld. Yn bendant, dylid ei chynnwys fel trosedd gasineb yn y ddeddfwriaeth i roi diwedd ar drais yn erbyn menywod. Os ydych yn cam-drin menyw yn eiriol am ddim rheswm heblaw'r ffaith mai menyw yw hi ac yn defnyddio iaith atgas, nid oes amheuaeth nad yw'n drosedd gasineb. Mae arnaf ofn fod Boris Johnson, pan ddywedodd fod menywod sy'n dewis gwisgo burkas yn edrych fel blychau llythyrau, wedi defnyddio iaith wreig-gasaol. Mae'n rhaid i'r iaith a ddefnyddiwn—mae'n rhaid i ni fel gweision cyhoeddus wylio rhag ailadrodd y safbwyntiau a'r geiriau hynny mewn mannau eraill. 

Ni allwn fod yn gliriach ynglŷn â'r digwyddiad hwn. Rwy'n gwybod sut beth yw hyn. Gallaf ailadrodd y stori honno heddiw a gallaf gofio'r effeithiau, ond gwn fy mod yn lwcus, a gwn fod yna bobl eraill nad ydynt yn lwcus. Ond nid amdanaf fi y mae hyn. Felly, gofynnaf i bob heddlu ledled Cymru fod o ddifrif ynglŷn â hyn. Gofynnaf i bob dyn ymuno yn y gweithgareddau, yn enwedig y mis hwn, mis Tachwedd, gyda'r diwrnod rhyngwladol i roi diwedd ar drais yn erbyn menywod ar 25 Tachwedd, a gwneud safiad, fel rwy'n siŵr y bydd llawer o ddynion yma yn ei wneud. Gofynnaf i Lywodraeth Cymru weithio ar draws pob cymuned i ymgysylltu â'r holl sefydliadau gwirfoddol, sector cyhoeddus a sefydliadau ieuenctid i addysgu yn ogystal â mynnu camau i roi diwedd ar y drosedd hon. Diolch.

Photo of Joel James Joel James Conservative 4:04, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddechrau drwy ddiolch i fy nghyd-Aelodau am yr holl bwyntiau dilys a phwysig y maent wedi'u codi hyd yma yn y ddadl hon, a thalu teyrnged i fy nghyd-Aelod, Joyce, am siarad am ei phrofiad personol. 

Mae sbeicio diodydd mewn tafarndai a chlybiau nos wedi bod yn broblem ers peth amser. Er y gallai unrhyw un gael eu heffeithio, fel y clywsom eisoes, menywod sy'n dioddef hyn yn bennaf. Mae'n broblem mor ddrwg fel bod pobl ifanc fwyfwy, yn enwedig menywod, yn ofni mynd allan. Yn Abertawe, er enghraifft, mae eisoes wedi ysgogi ymateb trefnedig gan fyfyrwyr prifysgol, pan gynhaliwyd Big Night In ar 24 Hydref eleni, fel y nodwyd eisoes gan Aelodau eraill yn y Siambr hon, i annog myfyrwyr i beidio â mynd allan i glybiau nos ar ddiwrnod prysuraf yr wythnos yn y gobaith o godi ymwybyddiaeth a gorfodi clybiau nos i fynd i'r afael â'r broblem. 

Yn anffodus, y brif broblem gyda sbeicio yw'r anhawster, fel y clywsoch eisoes, i ddal ac erlyn y bobl a gyflawnodd y drosedd. Defnyddir sawl dull i sbeicio diodydd, ond y mwyaf cyffredin yw ychwanegu alcohol at ddiodydd nad ydynt yn rhai alcoholaidd neu ychwanegu alcohol ychwanegol at ddiodydd sydd eisoes yn rhai alcoholaidd. Prin iawn yw'r erlyniadau o ystyried nifer yr achosion, a hynny'n bennaf am nad oes llawer o dystiolaeth i brofi bod sbeicio wedi digwydd. Mae angen profion gwaed o fewn cyfnod byr wedi i'r sbeicio ddigwydd i allu darparu tystiolaeth, ac mae llawer o bobl yn teimlo nad yw'r heddlu a gweithwyr iechyd proffesiynol yn rhoi ystyriaeth ddigon difrifol i'r hyn a ddywedant am sbeicio honedig—yn y bôn eu bod wedi yfed gormod, neu na allant ddal eu diod.

Mae maint y broblem yn destun pryder fel y datgelodd arolwg a gynhaliwyd gan yr Ymddiriedolaeth Addysg Alcohol. Canfu'r arolwg o 750 o bobl fod 35 y cant o ddiodydd wedi cael eu sbeicio mewn partïon preifat, a 28 y cant mewn clybiau nos, 13 y cant mewn bariau, a 7 y cant mewn gwyliau. Dywedodd cynifer ag un o bob saith menyw rhwng 16 a 25 oed eu bod wedi'u targedu, er bod 92 y cant o'r dioddefwyr wedi dewis peidio â rhoi gwybod i'r heddlu am eu profiadau. O'r rhai a wnaeth, datgelodd yr arolwg nad oedd dim wedi digwydd o ganlyniad. Mae'r diffyg erlyniadau troseddol am sbeicio diodydd wedi gwneud y troseddwyr mor hyderus nes eu bod bellach wedi dechrau chwistrellu pobl. Mae'n ymddangos bod yr ymddygiad hynod ofidus hwn yn dod yn fwy cyffredin, ac oherwydd bod y nodwyddau'n cael eu hailddefnyddio dro ar ôl tro, mae hefyd yn cynyddu'r risg y bydd dioddefwyr yn dal clefydau fel HIV a hepatitis.

Er y gall sbeicio diod arwain at ddedfryd o hyd at 10 mlynedd o garchar, y broblem yw gallu'r heddlu i ddal pobl yn sbeicio mewn modd dibynadwy ac i erlyn yn unol â hynny. Mae hyn yn parhau i fod yn anodd eithriadol, a hyd nes y rhoddir system briodol ar waith, credaf y bydd dynion a menywod yn parhau i ddioddef yn sgil y drosedd ffiaidd hon. Ar hyn o bryd, mae sbeicio diodydd ar flaen meddyliau pobl oherwydd sylw diweddar ar y cyfryngau. Yn naturiol, bydd pobl yn dod yn fwy gwyliadwrus yn y tymor byr; fodd bynnag, dim ond gwthio'r bobl sy'n sbeicio diodydd i'r cysgodion y mae hyn yn ei wneud. Gydag amser, a'r cyfryngau'n colli diddordeb yn y broblem, byddant yn dychwelyd. Mae sbeicio diodydd wedi bod yn broblem ers amser maith, ac mae angen rhoi ateb hirdymor ar waith. Rhaid inni ofyn i ni'n hunain pa raglenni sydd ar waith i addysgu rhai yn eu harddegau a phobl ifanc am y perygl, ond hefyd i dynnu sylw at agweddau ac ymddygiad amhriodol tuag at fenywod. 

Beth y mae clybiau nos a thafarndai wedi'i wneud i helpu i gael gwared ar y broblem? Mae diodydd â chaeadau yn ateb tymor byr amlwg, ond hyd nes y bydd yn orfodol, dim ond ateb tymor byr fydd hynny i leddfu'r pryder presennol. Mae angen gosod systemau teledu cylch cyfyng gwell yn ein clybiau nos a'n tafarndai, gwella mynediad at gyfleusterau profi, a gwella ffyrdd o gasglu tystiolaeth i nodi patrymau ymddygiad ailadroddus. Oni bai bod ewyllys wleidyddol i wneud newidiadau hirdymor, bydd hyn yn parhau i fod yn risg barhaus i'n pobl ifanc am beth amser, a dyma pam y mae angen inni gefnogi'r ddadl hon a rhoi camau cadarn ar waith i fynd i'r afael â'r broblem. Diolch.

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch hefyd i Darren Millar am godi'r pwnc pwysig yma.

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch i Blaid Cymru am eu gwelliannau, a byddwn yn eu cefnogi. Credaf fod y gwelliannau i gyd yn cryfhau diben y cynnig hwn heddiw, ac rwy'n ddiolchgar iawn am y cyfle i dynnu sylw at y gwaith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i fynd i'r afael â thrais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol. A gaf fi ddiolch i Tom Giffard am ei araith agoriadol rymus? Gosododd y naws ar gyfer y ddadl gyfan heddiw, rhaid imi ddweud. Credaf y gallwn symud ymlaen ar sail drawsbleidiol, ond gan ein dwyn ni i gyfrif wrth gwrs fel Llywodraeth Cymru, a bwrw ymlaen â hyn.

Rydym wedi clywed negeseuon cryf a phwerus iawn heddiw, gan ddynion, gan Aelodau o'r Senedd—ein Haelodau gwrywaidd o'r Senedd yn ogystal â'n Haelodau benywaidd o'r Senedd, ac mae hynny i'w groesawu'n fawr—yn siarad heddiw, yn codi llais heddiw, a dangos sut rydych yn mynd i fwrw ymlaen â hyn yn eich bywydau eich hunain a chyda'ch cyfrifoldebau eich hun: cyfrifoldebau gwleidyddol, cyhoeddus a mwy cyffredinol. Oherwydd gadewch i bawb ohonom gydnabod eto fod y weithred o sbeicio yn drosedd lechwraidd. Mae'n cael gwared ar urddas, hawliau a rhyddid unigolyn. Fel y dywedodd yr Aelodau heddiw, mae'n enghraifft wych o'r camddefnydd o bŵer a rheolaeth sy'n nodweddu trais yn erbyn menywod a merched. Mae gweithredoedd fel sbeicio yn rhan o batrwm o ymddygiad, cam-drin a thrais sy'n difetha gormod o fywydau a chyfleoedd menywod.

A gaf fi ddiolch yn arbennig, hefyd, i Joyce Watson am rannu ei phrofiad personol? Pan glywn am brofiadau pwerus gan gynrychiolwyr etholedig yn y Siambr hon, yn y Senedd hon, gwyddom beth y mae'n ei olygu i rannu hynny'n bersonol. Mae'n ddewr iawn, a gwn fod pob un ohonom, fel y dywedwyd eisoes, yn diolch ichi am hynny, Joyce, oherwydd rydych yn cynrychioli'r bobl sy'n dioddef yn sgil y drosedd lechwraidd hon. Felly, diolch i Joyce Watson.

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 4:10, 10 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Rwyf hefyd am wneud dau bwynt i ddechrau. Credaf y byddwn i gyd yn rhannu'r negeseuon hollbwysig hyn. Yn bennaf oll, gadewch inni fod yn glir nad yw'n fater o ddisgwyl i fenywod addasu eu hymddygiad—gwnaeth Delyth Jewell y pwynt hwn—mae'n fater o ddisgwyl i'r rhai sy'n cam-drin newid eu hymddygiad hwy, ac nid y menywod a ddylai ysgwyddo cyfrifoldeb am y troseddau hyn, cyfrifoldeb y dynion llechwraidd sy'n eu cyflawni ydyw.

Mae'r ail neges heddiw i'r rhai sy'n adnabod y tramgwyddwyr—ac mae hon yn neges gyhoeddus; gobeithio y gellir rhannu'r ddadl hon yn ehangach: os ydych yn gwybod am rywun sy'n cyflawni'r troseddau hyn, neu'n eu gweld yn eu cyflawni, mae gennych ddyletswydd foesol i roi gwybod amdanynt cyn gynted ag y bydd yn ddiogel ichi wneud hynny. Felly, mae gennym neges gref yn ein strategaeth trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol: peidiwch â chadw'n dawel. Mae'n neges bwerus ac mae angen inni sicrhau ei bod yn cael ei chlywed heddiw. Mae gennym ddyletswydd yn ein cymunedau i dynnu sylw at ymddygiad amhriodol a chynnig cymorth lle mae'n ddiogel i wneud hynny. Gwnaeth Huw Irranca-Davies y pwynt ynglŷn â rôl dynion i gael eu grymuso i ymgysylltu â dynion a bechgyn eraill er mwyn tynnu sylw at ymddygiad camdriniol a rhywiaethol ymhlith eu ffrindiau, eu cydweithwyr a'u cymunedau i hyrwyddo diwylliant o gydraddoldeb a pharch. Felly, mae hyn yn ymwneud â phryder gwirioneddol menywod a merched ifanc mewn perthynas â'u diogelwch, yn enwedig yn lleoliadau'r economi nos. Dylai menywod allu mwynhau noson allan a bod yn ddiogel, dylai menywod allu cael diod a bod yn ddiogel. Yn syml, dylai menywod allu mwynhau eu bywydau a bod yn ddiogel.

Ddirprwy Lywydd, credaf ei bod yn hollbwysig ein bod yn mynd i graidd y mater—yr hyn sy'n ei achosi, fel y dywedodd Sioned Williams. Dyma pam y mae'r strategaeth genedlaethol ar drais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol mor bwysig; dyna lle mae Llywodraeth Cymru yn bwrw ymlaen â hyn ac rwy'n falch iawn o gael cyfle i adrodd ble rydym arni ar y pwynt hwn. Rydym yn cryfhau ac yn ehangu ein strategaeth trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol; rydym yn ei chryfhau ac yn ei hehangu i gynnwys ffocws ar drais ac aflonyddu yn erbyn menywod a merched mewn mannau cyhoeddus yn ogystal ag yn y cartref. A dros yr wythnosau a'r misoedd diwethaf, gwyddom fod y mannau cyhoeddus, y gymuned, y stryd, gan gynnwys trafnidiaeth hefyd—ac mae'n amlwg fod angen inni edrych ar hyn yn fanwl iawn mewn perthynas â'r economi nos.

Rydym wedi bod yn canolbwyntio i raddau helaeth ar gam-drin domestig a thrais yn y cartref ac wrth gwrs bydd hynny'n parhau, ond rhaid inni gryfhau ac ehangu ein strategaeth yn awr—ac rydym yn gwneud hynny—i gynnwys mannau cyhoeddus i fenywod hefyd. Mae'n strategaeth sydd wedi'i diweddaru a byddaf yn ei lansio cyn bo hir. Fe'i datblygwyd ochr yn ochr â grŵp o sefydliadau partner allweddol, gan gynnwys y rheini yn y sector arbenigol sy'n cefnogi dioddefwyr a goroeswyr trais yn erbyn menywod a cham-drin domestig. Ei nod yw cynyddu cydweithio â'r heddlu a phartneriaid ym maes cyfiawnder troseddol, fel y galwyd amdano heddiw, gan gynnwys goroeswyr sydd hefyd yn ymwneud â phob agwedd ar ddatblygu'r strategaeth a'r ddarpariaeth. Mae'n rhaid inni sicrhau ei bod wedi'i chydlynu a'i bod yn effeithiol ac yn cynnwys pob asiantaeth.

Ond mae mynd i'r afael â thrais gwrywaidd, anghydraddoldeb rhwng y rhywiau a chasineb at fenywod yn galw am weithredu ar ddau ben y sbectrwm wrth gwrs. Rhaid inni gefnogi goroeswyr, rhaid inni ddwyn cyflawnwyr i gyfrif, ond rhaid inni greu newid ymddygiad gwirioneddol. A dyma sut yr awn i'r afael â'r ymagweddau negyddol llechwraidd a hollbresennol tuag at fenywod sydd i'w gweld mewn gweithredoedd fel sbeicio. Mae gweithio gyda phlant a phobl ifanc a thynnu sylw at bwysigrwydd perthnasoedd diogel, cyfartal ac iach yn mynd i gael sylw mawr yn ein cwricwlwm newydd, ond credaf y bydd y strategaeth ddiwygiedig yn mynd i'r afael â'r materion hyn yn amlwg iawn.

Rwyf am dreulio eiliad ar ymateb yr heddlu, oherwydd dyma lle mae rôl allweddol yr heddlu yn hollbwysig. Ddoe, cyfarfûm â'r prif gwnstabl arweiniol, Pam Kelly, a'r dirprwy gomisiynydd heddlu a throseddu, Eleri Thomas, i drafod sbeicio, i ofyn i holl heddluoedd Cymru adrodd ar y mater, a rhoddasant eu hymrwymiad i mi, fe'm sicrhawyd bod y pedwar heddlu o ddifrif ynglŷn â'r mater, a chefais adroddiadau ar bob agwedd ar y gwaith hwnnw. Yn wir, mae bwrdd partneriaeth plismona a throseddu Cymru, a gadeirir gennyf fi, yn gyfle pwysig a gwerthfawr iawn. Mae ar agenda ein cyfarfod nesaf, y bydd Ysgrifennydd Gwladol Cymru yn ei fynychu hefyd, felly ceir cryn dipyn o gydweithio yn ogystal.

Felly, mae'n hanfodol ein bod yn symud ymlaen yn yr ymateb hwn, ac rwyf am ddweud hefyd, yn fyr iawn, o ran casineb at fenywod fel trosedd casineb, rydym wedi bod yn glir nad yw'r drefn troseddau casineb bresennol yn addas i'r diben. Nid yw'n ymdrin â chasineb at fenywod fel arddangosiad clir o drosedd casineb, ac arhoswn am ganlyniad adolygiad Comisiwn y Gyfraith, a gofynnwn i Lywodraeth y DU gyflymu deddfwriaeth i ymateb i hynny.

Felly, i orffen, a gaf fi ddweud bod Joyce Watson wedi tynnu sylw at y Rhuban Gwyn? Mae'r ddadl yn un amserol. Cynhelir Diwrnod y Rhuban Gwyn ar 25 Tachwedd. Mae'r 16 diwrnod o weithgarwch sy'n dilyn yn galw ar bob dyn i wneud safiad yn erbyn trais ar sail rhyw a rhywedd ar bob ffurf ac i roi diwedd ar drais gan ddynion yn erbyn menywod. Lysgenhadon y Rhuban Gwyn—gobeithio y bydd ein holl Aelodau gwrywaidd yn y Senedd yn ymroi i hyn. Mae Jack Sargeant wedi arwain y ffordd yn bendant iawn. Ystyriwch ddod yn llysgennad Rhuban Gwyn ac addo peidio byth â chyflawni, esgusodi neu gadw'n dawel am drais gan ddynion yn erbyn menywod, oherwydd gyda'n gilydd, credaf y gallwn uno i roi diwedd ar drais ar y strydoedd a thrais yn y cartref. Rhaid inni uno er mwyn newid, a rhaid inni uno er mwyn galluogi pawb i fyw heb ofn. Diolch yn fawr.

Photo of David Rees David Rees Labour 4:16, 10 Tachwedd 2021

Galwaf ar Sam Rowlands i ymateb i'r ddadl.

Photo of Sam Rowlands Sam Rowlands Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd, a diolch i chi, Weinidog, am eich ymateb i'r ddadl a glywsoch heddiw. Wrth gloi'r ddadl hon mae wedi bod yn galonogol gweld yr holl Aelodau, o bob rhan o'r Siambr, yn cefnogi prif fyrdwn ein cynnig Ceidwadol heddiw i fynd i'r afael â sbeicio. Ac rwy'n falch fod y Ceidwadwyr Cymreig wedi cyflwyno'r ddadl hynod bwysig hon i galon democratiaeth yng Nghymru yma yn y Senedd, gan gyflwyno mesurau a syniadau real a fydd yn helpu i fynd i'r afael â'r sefyllfa bryderus hon.

Yn y fan hon, hoffwn ddiolch hefyd i Joyce Watson ac ymuno ag eraill i ddiolch i chi am rannu eich hanes pwerus am brofiad a gawsoch, sy'n sicr yn rhoi ffocws i bwysigrwydd y drafodaeth hon yma a'r angen inni siarad am y mater fel Aelodau, ac i'r cyhoedd glywed.

Mae llawer o'r Aelodau wedi dangos eu bod yn poeni, yn gwbl briodol, ynglŷn â'r cynnydd yn nifer yr achosion y rhoddir gwybod amdanynt, ac mae'n hanfodol fod gan y rhai sydd wedi dioddef yn sgil sbeicio hyder i roi gwybod i'r awdurdodau perthnasol. Rwy'n bryderus iawn ynglŷn â'r hyn a nododd Joel James, sef bod nifer yr euogfarnau yn isel tu hwnt er gwaethaf y cynnydd sydyn mewn adroddiadau o sbeicio. Er enghraifft, hyd yma yn 2021, yn fy rhanbarth i yng ngogledd Cymru, cafwyd 22 o adroddiadau o sbeicio, a arweiniodd at arestio un person yn unig. Nid yw hynny'n ddigon da, ac mae angen ei wella. Mae hefyd yn destun pryder mawr nad yw llawer o'r bobl sy'n cael eu sbeicio yn rhoi gwybod amdano, a gellir cysylltu hyn â'r diffyg cysylltiad pur rhwng nifer yr adroddiadau a nifer y rhai sy'n cael eu harestio. Wrth agor y ddadl, tynnodd Tom Giffard sylw at yr ymchwil gan StopTopps, fel y gwnaeth Sioned Williams ac Aelodau eraill yma heno. Mae eu hymchwil a gynhaliwyd eleni wedi datgelu bod 38 y cant o bobl wedi dioddef yn sgil sbeicio eu diodydd o leiaf unwaith, gyda 98 y cant o ddioddefwyr—ie, 98 y cant o ddioddefwyr—heb roi gwybod i'r heddlu am y drosedd. Felly, roedd clywed hynny yn y ddadl heddiw yn peri pryder mawr. Ac yn ogystal, fel y nododd Mr Giffard yn ei agoriad hefyd, dywedodd tua 70 y cant o'r ymatebwyr yn yr un arolwg eu bod yn poeni ynglŷn â chael eu diodydd wedi'u sbeicio.

Credaf fod Sioned Williams wedi tynnu sylw at bwynt pwysig ynghylch y ddeddfwriaeth a'r cyfreithiau sydd ar gael i orfodi rhai o'r materion hyn. Wrth gwrs, mae'n werth nodi, o dan Ddeddf Troseddau Rhywiol 2003, pan fydd diod yn cael ei sbeicio, a bod cymhelliant rhywiol, gallai arwain at ddedfryd o 10 mlynedd o garchar. Felly, mae'n amlwg fod gan yr heddlu nifer o ddulliau y gallant eu defnyddio, a bod ganddynt bŵer i ddod â'r rhai sy'n cyflawni'r troseddau erchyll hyn o flaen eu gwell, ac mae angen iddynt wneud cymaint o ddefnydd ohonynt â phosibl. Oherwydd os na chânt eu defnyddio, yn amlwg, ni fydd pobl yn rhoi gwybod am ddigwyddiadau yn y ffordd y dylent.

Ar wahân i weithredu gan yr heddlu, nododd yr Aelodau rai o'r mesurau ymarferol a argymhellwyd yma heddiw i leddfu problem sbeicio. A nododd Gareth Davies yn rymus fod angen inni weithredu'n gyflym, a gweithio gyda rhanddeiliaid i ddarparu caeadau ar gyfer poteli a gorchuddion diodydd yn rhad ac am ddim mewn lleoliadau, gwella diogelwch, hyfforddi staff mewn lleoliadau hefyd, a sicrhau bod gan leoliadau ddigon o ffyrdd o hwyluso erlyniad. Serch hynny, mae'n amlwg yn dda gweld y gwaith y mae lleoliadau eisoes yn ei wneud i geisio rhoi camau ar waith i atal sbeicio diodydd rhag digwydd. Roeddwn yn falch o glywed hefyd, o ddadl San Steffan yn gynharach yr wythnos hon, fod mesurau'n cael eu rhoi ar waith, a chlywyd geiriau'r Ysgrifennydd Cartref y prynhawn yma hefyd.

Rhaid imi ddweud fy mod yn siomedig ar y cychwyn pan ddarllenais eiriad y gwelliant gan y Llywodraeth i ddileu popeth, o ystyried y mesurau ymarferol roeddem ni fel Ceidwadwyr yn ceisio eu cyflwyno heddiw, a gofynnir i ni'n aml ar y meinciau hyn i gyflwyno camau gweithredu a gweithgareddau. Ond Weinidog, rwy'n cydnabod ac yn gwerthfawrogi eich geiriau i dynnu sylw at eich cefnogaeth i fyrdwn yr hyn y ceisiwn ei wneud yma heddiw, ac rwy'n falch ein bod wedi gallu dechrau'r cyfeiriad teithio hwn, fel grŵp ar y meinciau hyn y prynhawn yma.

Credaf i Janet Finch-Saunders sôn am bwynt pwysig o ddechrau 2020 lle holwyd y Gweinidog cyllid ynglŷn â'r cynllun cyflawni ar gamddefnyddio sylweddau yn y dyfodol, a'r ffaith nad oes sôn ynddo am sbeicio, a chredaf fod angen adolygu hwnnw, a'i adolygu ar gryn dipyn o frys.

Rwyf am ddod â fy nghyfraniad i ben yn y man, Ddirprwy Lywydd, ond ar y pwynt yma, rwyf am dynnu sylw—rwyf innau hefyd yn dad i dair merch ifanc, ac fel y soniodd Sioned Williams, yn anffodus, mae hynny'n rhywbeth sydd ar flaen fy meddwl, yn hytrach nag yng nghefn fy meddwl, o bryd i'w gilydd, ac yn bersonol rwy'n bryderus iawn ynglŷn â sbeicio ac mae'n fater sy'n agos at fy nghalon. Un diwrnod yn y dyfodol, rwy'n siŵr mai fy merched i fydd yn mynychu bar neu glwb nos, ac mae gennyf ddiddordeb mawr mewn sicrhau ein bod yn creu amgylchedd diogel i bobl—i bawb—allu mwynhau eu hunain heb ofn a heb boeni. Mae llawer o'r Aelodau wedi tynnu sylw at hynny heddiw, a diolch i Delyth Jewell am eich cyfraniad chi a Huw Irranca hefyd am dynnu sylw at y ffaith bod yna faterion cymdeithasol a diwylliannol y mae angen mynd i'r afael â hwy heddiw, ochr yn ochr â chamau ymarferol y gellid eu gweithredu'n gyflym—yn gynt yn hytrach nag yn hwyrach—wrth inni aros i'r materion cymdeithasol a diwylliannol hynny gael sylw hefyd.

Credaf fod Gareth Davies wedi tynnu sylw at bwysigrwydd cydnabod bod y rhan fwyaf o ddioddefwyr yn fenywod, ond bod yna ddynion hefyd ymhlith y dioddefwyr, ac mae angen inni sicrhau eu bod yn teimlo y gallant roi gwybod, ac nad yw'n cael ei ystyried fel mater i fenywod yn unig. Ond wrth gwrs, mae'n ymddangos mai lleiafrif bach o ddynion pathetig yw'r mwyafrif llethol o gyflawnwyr—yr holl gyflawnwyr—a byddem i gyd yn cydnabod hynny, ac yn sicr dylent wynebu grym llawn y gyfraith sy'n bodoli.

I gloi, Ddirprwy Lywydd, hoffwn ddiolch i'r holl Aelodau am y cyfraniad adeiladol i'r ddadl heddiw, ac mae'n galonogol iawn fod pob ochr i'r sbectrwm gwleidyddol yn brwydro dros yr un canlyniad. Rwy'n falch fod Gweinidog y Llywodraeth wedi gweld ein bod yn cyflwyno awgrymiadau ac atebion addas o feinciau'r gwrthbleidiau, ac fel y gwelwyd heddiw, rydym yn darparu atebion synhwyrol ac ymarferol i broblem sy'n peri llawer iawn o bryder. Mae hwn yn argyfwng cenedlaethol ac mae gennym ni fel gwleidyddion ddyletswydd i gadw ein cenedl a'n pobl yn ddiogel. Mae sbeicio'n ofnadwy, mae angen ei atal, ac fel y dywedais, mae angen i gyflawnwyr deimlo grym llawn y gyfraith. Mae ein cynnig yn awgrymu llawer o fesurau a all sicrhau bod hyn yn digwydd, a hoffwn annog pob Aelod i gefnogi ein cynnig heddiw. Diolch yn fawr iawn.

Photo of David Rees David Rees Labour 4:20, 10 Tachwedd 2021

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig heb ei ddiwygio? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, gohiriaf y bleidlais ar y cynnig tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.