Felly galwaf ar y Gweinidog Materion Gwledig a Gogledd Cymru.

Cynnig NDM8197 Lesley Griffiths

Cynnig bod Senedd Cymru, yn unol â Rheol Sefydlog 26.11:

Yn cytuno i egwyddorion cyffredinol Bil Amaethyddiaeth (Cymru).

Cynnig NDM8198 Lesley Griffiths

Cynnig bod Cymru, at ddibenion unrhyw ddarpariaethau sy’n deillio o’r Bil Amaethyddiaeth (Cymru) yn cytuno i unrhyw gynnydd mewn gwariant o’r math y cyfeiriwyd ato yn Rheol Sefydlog 26.69, sy’n codi o ganlyniad i’r Bil.

Cynigiwyd y cynigion.

Diolch, Dirprwy Lywydd. Rwy'n falch iawn o agor y ddadl hon ar egwyddorion cyffredinol y Bil Amaethyddiaeth (Cymru) ac i gynnig y cynnig a'r penderfyniad ariannol. Mae'r Bil yn gam cyntaf pwysig yn ein cynlluniau ar gyfer diwygio amaethyddol. Dyma'r cyntaf o'i fath i Gymru, ac mae'n bolisi wedi'i lunio yng Nghymru sydd wedi'i gynllunio i gefnogi blaenoriaethau Cymru.

Mae gan ffermwyr Cymru swyddogaeth bwysig yn ein cymdeithas, ac fe gânt eu cydnabod nid yn unig am eu swyddogaeth wrth gynhyrchu cyflenwad o fwyd diogel o ansawdd uchel, ond hefyd am yr hyn a wnânt i helpu i fynd i'r afael â rhai o'r heriau mwyaf dybryd sy'n ein hwynebu yn ein gwlad. Mae'n rhaid i ni ymateb i'r argyfyngau hinsawdd a natur. Mae'r angen am weithredu eang ac i sicrhau canlyniadau brys yn hanfodol os ydym am sicrhau sector amaethyddol cynaliadwy a chydnerth ar gyfer cenedlaethau'r presennol a'r dyfodol.

Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i bontio teg i ddyfodol carbon isel newydd, ac mae ein ffermwyr a'r cymunedau y maent yn gweithredu ynddynt yn chwarae rhan hanfodol wrth gyflawni'r pontio teg hwnnw a symud at sero net. Mae'r Bil yn sefydlu rheoli tir cynaliadwy fel y fframwaith, gan ddangos yr ymrwymiad hwn i gefnogi ffermwyr i ostwng eu hôl troed carbon a darparu ar gyfer natur gan, ar yr un pryd, barhau i gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy drwy fusnesau amaeth cydnerth. Mae hefyd yn cydnabod y swyddogaeth allweddol sydd gan ffermwyr fel stiwardiaid ein hiaith, treftadaeth a'n diwylliant Cymreig.

Cyfeirir at y cysyniad o reoli tir cynaliadwy gan bedwar amcan a'r ddyletswydd rheoli tir cynaliadwy cysylltiedig. Mae'r amcanion a'r ddyletswydd yn deddfu ar gyfer polisi amaethyddol a wnaed yng Nghymru sy'n ymgorffori cyfraniad economaidd, amgylcheddol a chymdeithasol eang a sylweddol amaethyddiaeth yng Nghymru.

Mae cyflwyno rheoli tir cynaliadwy fel cyfres o amcanion yn gyson â'r dull gweithredu mewn agweddau eraill o ddeddfwriaeth Cymru, megis Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 a Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015, ac yn eu hategu. Mae'r amcanion rheoli tir cynaliadwy yn gwneud yn glir yr hyn rydym yn anelu at ei gyflawni, gan ddarparu'r llwyfan a'r polisi deddfwriaethol ar gyfer gweithredu'n barhaus yn unol â'r ddyletswydd Rheoli Tir yn Gynaliadwy sy'n cyfrannu orau at gyflawni'r cynhyrchiant hwn o fwyd a nwyddau eraill mewn modd cynaliadwy, wrth fynd i'r afael â'r argyfyngau hinsawdd a natur, cynnal a hyrwyddo'r Gymraeg, a gwarchod cefn gwlad Cymru a'n hadnoddau diwylliannol. Wrth wneud hynny, mae'r Bil yn cydnabod amcanion cyflenwol cefnogi ffermwyr wrth gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy, cyfrannu at gymunedau gwledig ffyniannus a chadw ffermwyr ar y tir.

Hoffwn ddiolch i Gadeiryddion ac aelodau'r Pwyllgor Economi, Masnach a Materion Gwledig, gan gynnwys aelodau o'r Pwyllgor Newid Hinsawdd, yr Amgylchedd a Seilwaith a gymerodd ran hefyd yn y pwyllgor ETRA, y Pwyllgor Cyllid a'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad am graffu'n drylwyr ar y Bil hwn yn ystod Cyfnod 1. Rwy'n gwerthfawrogi'r gwaith a wnaed i gyflwyno eu hadroddiadau cynhwysfawr a defnyddiol o fewn amserlen dynn iawn. Mae hefyd yn bwysig fy mod yn diolch i'r holl ffermwyr, rhanddeiliaid a chymunedau sydd wedi cyfrannu, cefnogi a gweithio gyda ni i ddatblygu'r cynigion ar gyfer y ddeddfwriaeth hanfodol hon. Mae'r arbenigedd, yr her a'r persbectif cyfun wedi bod ac yn parhau i fod yn amhrisiadwy i ddatblygu'r Bil hwn a chynlluniau i'r dyfodol.

Amlygodd fy natganiad ysgrifenedig dyddiedig 3 Chwefror 2023 y trafodaethau cynhyrchiol a gynhaliwyd gyda Phlaid Cymru fel rhan o'r cytundeb cydweithio ar welliannau i'r Bil. Y bwriad yw cyflwyno'r gwelliannau hynny yng Nghyfnod 2, pe bai Aelodau'n cytuno ar egwyddorion cyffredinol y Bil heddiw. Dyma'r diwygiadau: cyflwyno testun ychwanegol mewn perthynas â'r amcan rheoli tir cynaliadwy cyntaf, adran 1 o'r Bil. At ddibenion yr amcan cyntaf, mae ffactorau sy'n berthnasol i weld a yw bwyd a nwyddau eraill yn cael eu cynhyrchu mewn modd cynaliadwy yn cynnwys, ymhlith pethau eraill, cydnerthedd busnesau amaethyddol o fewn y cymunedau y maent yn gweithredu ynddynt.

Mae tri diben ychwanegol i'r pŵer i ddarparu cymorth, adran 8 o'r Bil, hefyd wedi'u drafftio i'w mewnosod i is-adran (2). Mae'r rhain yn dilyn y diben cyntaf o annog cynhyrchu bwyd mewn modd amgylcheddol gynaliadwy. Y dibenion ychwanegol yw: (b) helpu cymunedau gwledig i ffynnu a chryfhau cysylltiadau rhwng busnesau amaethyddol a'u cymunedau; (c) gwella cydnerthedd busnesau amaethyddol; a (d) cynnal y Gymraeg a hybu a hwyluso ei defnydd. Mae'r gwelliannau yn cefnogi cydnerthedd busnes amaethyddol drwy alluogi sylfaen gynhyrchu a chadwyn gyflenwi effeithiol, effeithlon, proffidiol ac, felly, sylfaen cynhyrchu a chadwyn gyflenwi gynaliadwy. Mae hyn yn cysylltu'n uniongyrchol â'r ffermwr. Mae cefnogi ffermwyr gyda'u llesiant eu hunain, eu hymwneud â'u cymunedau, cynnal a hyrwyddo'r Gymraeg ac arallgyfeirio busnes i gyd yn agweddau allweddol ar gadw ffermwyr ar y tir.

Daeth y Llywydd i’r Gadair.

Gan droi at yr argymhellion gan y pwyllgorau, o ystyried natur fanwl adroddiadau'r pwyllgor a nifer yr argymhellion a wnaed—84 i gyd—nid yw'n bosibl ymateb i bob un ohonyn nhw'n unigol yn yr amser sydd ar gael heddiw. Rwyf eisoes wedi darparu ymateb ysgrifenedig i adroddiad y Pwyllgor Cyllid cyn y ddadl heddiw, a byddaf yn ysgrifennu at y Pwyllgor Economi, Masnach a Materion Gwledig a'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad yn dilyn y ddadl hon.

Wrth droi at adroddiad y Pwyllgor Economi, Masnach a Materion Gwledig, rwy'n cydnabod yr ystod lawn o argymhellion a wnaed, ac rwy'n falch o ddarllen bod argymhelliad 1 yn gofyn i'r Senedd gytuno ar egwyddorion cyffredinol y Bil. Rwy'n falch hefyd bod mwyafrif clir o'r pwyllgor yn cefnogi'r darpariaethau i wahardd defnyddio maglau. Dyma gam pwysig ymlaen ar gyfer lles anifeiliaid yma yng Nghymru, ac un a adlewyrchir yn ymrwymiadau ein rhaglen lywodraethu. Mae nifer o argymhellion pwysig wedi eu gwneud gan y pwyllgor, ac mae disgwyl i'r mwyafrif ohonynt, rwy'n falch o ddweud, gael eu derbyn neu eu derbyn mewn egwyddor

Byddaf hefyd yn ysgrifennu at y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad i ddarparu ymatebion ystyriol i'w argymhellion. Roedd y Pwyllgor Cyllid yn fodlon ar y cyfan gyda goblygiadau ariannol y Bil, ac mae fy ymateb i'r pwyllgor cyn y ddadl hon, yn unol ag argymhelliad 1 y pwyllgor, yn cydnabod fy mod yn derbyn mwyafrif yr argymhellion. Yn ogystal â'r gwelliannau a gytunwyd gyda Phlaid Cymru, rwy'n disgwyl cyflwyno nifer fach o welliannau pellach gan y Llywodraeth i'r Bil yn y cyfnod diwygio.

I gloi, Llywydd, mae hwn yn ddarn uchelgeisiol a thrawsnewidiol o ddeddfwriaeth sy'n diwygio degawdau o gymorth ffermio gan yr Undeb Ewropeaidd. Ni ellir gorbwysleisio pwysigrwydd y foment hon. Bydd y Bil hwn yn rhoi bywyd newydd i'r sector amaethyddol yma yng Nghymru, gan mai dyma Fil amaethyddol cyntaf Cymru, y tro cyntaf i Lywodraeth Cymru gael y cyfle i ddod â deddfwriaeth amaethyddol o'r natur yma gerbron y Senedd, a'r tro cyntaf i'n ffermwyr, ein cymunedau a'n busnesau allu penderfynu ar eu dyfodol eu hunain. Mae'r Bil amaethyddol hwn wedi rhoi llais i gefn gwlad Cymru a phawb sy'n gweithio yno. Rwy'n annog Aelodau i gytuno ar yr egwyddorion cyffredinol ac ar gynnig ariannol y Bil. Diolch.

Galwaf nawr ar Gadeirydd Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion gwledig—Paul Davies.

Diolch, Llywydd. Mae'r Bil hwn a'r ddadl hon yn nodi adeg bwysig iawn i amaethyddiaeth Cymru, yr amgylchedd ac, yn wir, i economi Cymru. Yn dilyn ymadawiad y DU â'r Undeb Ewropeaidd, dyma'r tro cyntaf i'r Senedd ystyried deddfwriaeth ar gyfer polisi amaethyddol a wnaed yn llwyr yng Nghymru. Bwriedir i'r fframwaith polisi a nodir yn y Bil hwn bara am flynyddoedd lawer i ddod. Felly, mae'n arwyddocaol iawn, ac mae'n hanfodol ei gael yn iawn. Yn fy marn i, mae'n debyg mai'r darn hwn o ddeddfwriaeth yw'r darn pwysicaf o ddeddfwriaeth ers dechrau datganoli, a dyna pam mae'n bwysig cael hyn yn iawn, gan y bydd yn dylanwadu ar amaethyddiaeth a'n hamgylchedd am ddegawdau i ddod.

Mae'r Bil, fel dywedodd y Gweinidog, yn arwydd o ddull polisi newydd o reoli tir cynaliadwy, a bydd yn rhoi pwerau newydd i Weinidogion Cymru i gefnogi ffermwyr o dan gynllun sy'n cael ei ddatblygu'n gyfan gwbl yng Nghymru, dros Gymru. Mae'r Gweinidog wedi dweud mai nod cyffredinol y Bil yw cadw ffermwyr Cymru ar y tir. Fel y mae adroddiad ein pwyllgor yn nodi, rhaid i'r gefnogaeth y maent yn ei dderbyn o dan y pwerau yn y Bil hwn gydbwyso nifer o anghenion gwahanol: (1) yr angen i ddiogelu a hyrwyddo cynhyrchu bwyd cynaliadwy a chadwyni cyflenwi lleol; (2) yr angen i gefnogi economïau gwledig cryf a bywiog a helpu ein cymunedau gwledig Cymraeg i ffynnu; a (3) yr angen i amddiffyn ein tirweddau gwerthfawr yng Nghymru, yr amgylchedd naturiol a bioamrywiaeth yn wyneb argyfyngau hinsawdd a natur.

Cafodd y Bil ei gyfeirio at ein pwyllgor craffu gan mai ni sydd â chyfrifoldeb dros faterion gwledig. Hoffwn achub ar y cyfle hwn i ddiolch i fy nghyd-Aelodau ar y pwyllgor ac, yn wir, i'r tîm clercio am eu gwaith caled a'u cefnogaeth yn ystod ein gwaith. Ond mae'n bwysig nodi hefyd bod ein gwaith wedi cael cymorth mawr gan gyfranogiad gweithredol aelodau'r Pwyllgor Hinsawdd, Newid, yr Amgylchedd a Seilwaith. Rydym yn ddiolchgar am eu cyfraniad amhrisiadwy, sydd i'w weld yng Nghofnod y Trafodion ac, yn wir, yn yr adroddiad hwn. Rydym hefyd, fel bob amser, yn ddiolchgar i'r holl sefydliadau ac unigolion sydd wedi ymgysylltu â gwaith craffu'r pwyllgor.

Bydd rhai darpariaethau'r Bil fframwaith hwn yn disodli cymalau yn Neddf Amaeth y DU 2020 sydd i fod i ddod i ben o dan gymal machlud ar ddiwedd 2024. Gyda rhai eithriadau, mae'r cymalau hyn yn adlewyrchu'r pwerau sydd gan Weinidogion Cymru o dan y Ddeddf DU honno ar hyn o bryd. Fodd bynnag, dylid nodi bod y Bil hwn yn arbennig o eang o ran cwmpas, ac mae'n cyflwyno rhai elfennau newydd sylweddol. Mae'r elfennau newydd hyn yn cynnwys gwahardd defnyddio maglau a thrapiau glud yng Nghymru, a'r pwerau newydd i Gyfoeth Naturiol Cymru ynghylch trwyddedau torri coed mewn coedwigoedd. Ac felly, er y gellid dadlau bod y darpariaethau hyn yn amaethyddol eu natur, efallai y gellid hefyd fod wedi eu deddfu a chraffu arnynt ar wahân.

Roedd gan y Pwyllgor Economi, Masnach a Materion Gwledig 14 wythnos i graffu ar egwyddorion cyffredinol y Bil hwn. Fe wnaethon ni ystyried pob agwedd o'r Bil hyd eithaf ein gallu yn yr amser oedd ar gael. Gwn fod y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad wedi gwneud rhai argymhellion cryf ynghylch y dull a ddewiswyd gan Lywodraeth Cymru i ddeddfu ym maes amaethyddiaeth, ac felly ni fyddaf yn achub y blaen ar unrhyw beth y bydd Aelodau eraill yn ei ddweud am hynny, ond hoffwn dynnu sylw at rai o'r materion sy'n gysylltiedig â pholisi a nodwn yn ein hadroddiad.

Mae Llywodraeth Cymru wedi cynnwys rhanddeiliaid wrth ddatblygu'r Bil hwn yn ystod y blynyddoedd diwethaf, gyda nifer o ymgynghoriadau a phroses gyd-ddylunio. Felly roedd yn syndod i ni ar y pwyllgor i ddechrau bod rhai materion sylfaenol nad oedd rhanddeiliaid yn gytûn arnynt o hyd. Mae'r union ddiffiniad o 'reoli tir cynaliadwy' wedi bod yn fater cynhennus. I'r darllenydd lleyg nid oes diffiniad, naill ai un pwrpasol neu wedi'i fenthyg, ar wyneb y Bil. Barn y Gweinidog yw mai'r amcanion rheoli tir cynaliadwy a nodir yn adran 1 o'r Bil yw'r diffiniad. Ac mae adroddiad y Pwyllgor yn nodi rhai dadleuon cryf dros sut y gellid cryfhau'r amcanion hynny yn adran 1, a'r rhestr o ddibenion ar gyfer cymorth yn adran 8. Mae rhywfaint o anniddigrwydd hefyd ynglŷn â'r cynnig i ganiatáu i'r diffiniad o 'amaethyddiaeth' gael ei ddiwygio gan is-ddeddfwriaeth, ac rydym wedi argymell bod y Gweinidog hefyd yn adolygu'r agwedd hon ar y Bil ac yn ceisio lliniaru pryderon.

Ymddangosai bod diffyg eglurder a/neu ddiffyg dealltwriaeth gan randdeiliaid yn ymwneud â bwriadau Llywodraeth Cymru gyda rhai o'r darpariaethau yn y Bil hefyd. Yn benodol, mae hyn yn wir am gefnogaeth i weithgareddau ategol, a sut y gallai hyn fod o fudd i'r gadwyn gyflenwi bwyd-amaeth. Mae argymhelliad 16 o'n hadroddiad yn gofyn i'r Gweinidog roi mwy o eglurder ar hyn. Roedd disgwyl mawr hefyd gan randdeiliaid y byddai safonau gofynnol cenedlaethol yn nodwedd o'r ddeddfwriaeth hon, ac roedd cryn siom nad oedd hyn yn wir. Felly, hoffai'r pwyllgor i'r Gweinidog nodi ei bwriadau ar gyfer y waelodlin reoleiddio ar gyfer y sector yn y dyfodol. Rydyn ni hefyd wedi gofyn i'r Gweinidog roi ystyriaeth bellach i les anifeiliaid a swyddogaeth milfeddyg y fferm yn y fframwaith deddfwriaethol newydd.

O'n gwaith craffu roedd yn amlwg bod angen gwaith pellach i fynd i'r afael â phryderon ffermwyr tenant a'r rhai sy'n ffermio ar dir comin, gan sicrhau eu bod yn gallu manteisio'n llawn ar y cymorth sydd ar gael o dan y cynllun ffermio cynaliadwy arfaethedig. Rhaid i anghenion newydd-ddyfodiaid i'r sector hefyd gael eu cefnogi'n llawn gan y Bil. Rydym ni wedi croesawu ymrwymiad y Gweinidog i waith pellach yn y meysydd hyn, gan y bydd monitro effeithiolrwydd ac effaith y cynllun ffermio cynaliadwy yn hanfodol.

Yn sgil y dystiolaeth a dderbyniodd y pwyllgor, mae ein hadroddiad wedi awgrymu gwelliannau i ddarpariaethau adrodd y Bil, yn ogystal â'r pryderon a godwyd gyda ni am ddarpariaethau casglu data. Mae'r Bil yn rhoi pwerau i Weinidogion Cymru dros safonau marchnata, ac roedd ein hymchwiliad yn codi cwestiynau pwysig am wahaniaethau ar ôl ymadael â'r Undeb Ewropeaidd a swyddogaeth y fframweithiau cyffredin. Yn ein hadroddiad rydym ni hefyd wedi cynnwys argymhelliad ynghylch asesu effaith cytundebau masnach ar sector amaethyddol Cymru.

Wrth gloi, Llywydd, pwysleisiaf eto fod hwn yn ddarn eang ac arwyddocaol iawn o ddeddfwriaeth. Felly, rwy'n gwahodd pob Aelod i ystyried ystod y dystiolaeth a'r argymhellion yn ein hadroddiad, ynghyd â safbwyntiau'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad a'r Pwyllgor Cyllid ar y Bil fel y'i cyflwynwyd. Fel y noda ein hadroddiad, o ran Rhan 5 o'r Bil, roedd mwyafrif clir o'r pwyllgor yn cefnogi'r darpariaethau i wahardd defnyddio maglau, er bod cefnogaeth gan ddau Aelod i'r Gweinidog roi ystyriaeth bellach i system drwyddedu reoledig iawn.

Fel y dywedais yn gynharach, bydd y ddeddfwriaeth hon yn llunio tirwedd amaeth Cymru a'r amgylchedd am ddegawdau i ddod, ac felly mae'n rhaid i ni sicrhau bod y darn hwn o'r ddeddfwriaeth yn gwbl gywir. Wrth ystyried yr ystod o dystiolaeth a gyflwynir i ni, a'n 30 argymhelliad, rydym yn argymell i'r Senedd gytuno i egwyddorion cyffredinol y Bil Amaethyddiaeth (Cymru) hwn a'i bod yn mynd ymlaen nawr at yr ail gyfnod, sef y cyfnod diwygio. Diolch, Llywydd.

Galwaf nawr ar Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Huw Irranca-Davies.

Diolch, Llywydd. Hoffwn agor fy nghyfraniad y prynhawn yma trwy ddiolch i aelodau'r pwyllgor a'n tîm clercio, ond hefyd trwy bwysleisio mai un o'r cwestiynau allweddol y mae fy mhwyllgor yn ei ystyried yw, a yw Bil yn addas i'r diben fel darn o gyfraith. Fel rheol gyffredinol, nid ydym yn gwneud sylw ar rinweddau'r polisi y mae'n ei gynnwys.

Dywedodd y Gweinidog wrthym ni mai Bil fframwaith yw'r Bil, gyda'r nod o fod yn ei le am sawl degawd. O ganlyniad, pwysleisiodd y Gweinidog yr angen am ddiogelu'r dyfodol a hyblygrwydd. Ond mae ein hadroddiad yn cynnwys cymaint o argymhellion—44 i gyd, oherwydd bod y Bil yn Fil fframwaith neu Fil galluogi. Mae'n adlewyrchiad yn rhannol o'n pryder ynghylch faint o bŵer y mae'n ei ddarparu i Weinidogion Cymru ar draul y ddeddfwrfa hon. Mae ein hadroddiad yn dangos nad ein pwyllgor ni yn unig sydd â phryderon am ddefnyddio Biliau fframwaith—mae ein pwyllgorau rhagflaenol a'n pwyllgorau sydd wedi hen ennill eu plwyf yn Nhŷ'r Arglwyddi yn mynegi'r un pryderon.

O'r pwys mwyaf pan ofynnir i ddeddfwrfa ddirprwyo pwerau i'r pwyllgor gwaith yw ystyried sut y gellid defnyddio'r pwerau hynny yn y dyfodol, yn hytrach na sut mae'r Gweinidog presennol yn bwriadu eu defnyddio ar adeg eu llunio. Felly, ni waeth beth yw'r geiriau ar gof a chadw a bwriad y Gweinidog hwn. Os caiff ei basio bydd y Bil yn dirprwyo pwerau eang i unrhyw Lywodraeth yng Nghymru yn y dyfodol. Gallai'r pwerau gael eu defnyddio i ddatblygu polisi sylweddol ar amaethyddiaeth, gyda mewnbwn democrataidd a grymoedd penderfynu cyfyngedig iawn gan y Senedd fel y ddeddfwrfa. Dyna yw swyddogaeth y Bil hwn fel y'i hysgrifennwyd ar hyn o bryd; gellir ei ddiwygio. Bydd Gweinidogion Cymru yn y dyfodol yn gallu osgoi craffu manwl gan y Senedd ar yr hyn a allai fod yn benderfyniadau polisi sylweddol a dwys ar amaethyddiaeth, o bosibl ar gyfer, ac rwy'n ei ailadrodd, degawdau.

Rydym o'r farn bod Llywodraeth Cymru wedi cael y cyfle i ddrafftio Bil a allai fod wedi cynnwys mwy o fanylion ar ei wyneb. Byddai'r manylion wedi cynnwys y dibenion perthnasol, yr egwyddorion a'r meini prawf sy'n sail i bolisi amaethyddol yng Nghymru a fydd yn disodli'r darpariaethau a'r pwerau sy'n cael eu dychwelyd o'r Undeb Ewropeaidd, nid lleiaf ers i'r etholwyr benderfynu gadael yr UE yn 2016. Mewn ymgais i wella'r Bil, felly, mae 11 o'n hargymhellion yn gofyn am roi mwy o wybodaeth ar ei wyneb, yn enwedig ar fanylion polisi a materion sy'n ymwneud ag arfer pwerau gwneud rheoliadau. Yn ogystal, mae 15 o argymhellion eraill yn gofyn am esboniadau ar gyfer y dull a fabwysiadwyd yn y Bil. Maen nhw wirioneddol yn ceisio gwella'r Bil.

Yn absenoldeb unrhyw ddarpariaeth machlud—rwy'n cyfeirio'n benodol at hynny—er mwyn sicrhau trosglwyddo i system newydd o gefnogaeth amaethyddol, gellid gwneud newidiadau, fel y mae yn y Bil hwn ar hyn o bryd, ar sail amhenodol i'r system bresennol, sy'n rhoi sicrwydd i neb. Rydym yn derbyn mai bwriad y Gweinidog hwn yw trosglwyddo i'r cynllun ffermio cynaliadwy a system newydd o gefnogaeth. Ond, fel y'i drafftiwyd ar hyn o bryd, nid yw'r Bil yn gosod unrhyw rwymedigaeth ar y Llywodraeth hon nac ar unrhyw un yn y dyfodol i wneud hynny mewn gwirionedd erbyn unrhyw ddyddiad penodol. Rydym ni felly wedi argymell y byddai'n briodol cynnwys darpariaeth machlud yn y Bil i ddarparu'r sicrwydd hwnnw—dyddiad gorffen ar gyfer pontio o'r cynllun talu sylfaenol a'r polisi amaethyddol cyffredin. Os cynhwysir darpariaeth i ganiatáu diwygio dyddiad terfynol gan reoliadau, dylai rheoliadau o'r fath yna fod yn ddarostyngedig i'r weithdrefn gadarnhaol wrth gwrs.

Rydym ni'n nodi nad yw Llywodraeth Cymru wedi efelychu cyfyngiadau ar arfer rhai pwerau gwneud rheoliadau—felly, er enghraifft, o dan adrannau 15, 16 a 22 o'r Bil—a gawsant eu cynnwys yn Neddf Amaethyddiaeth y DU 2020. Mae hyn yn golygu, fel y mae ar hyn o bryd, bod Deddf 2020—deddfwriaeth gan Lywodraeth y DU—yn rhoi mwy o reolaeth i'r Senedd hon dros arfer pwerau Gweinidogion Cymru na'r Bil sydd ger ein bron heddiw. Felly, nod naw o'n hargymhellion oedd mynd i'r afael â'r mater penodol hwn. Credwn fod y rhain yn synhwyrol.

Mae pump o'n hargymhellion yn ymwneud â'r gweithdrefnau sydd ynghlwm wrth wneud rheoliadau, ac mae pedwar argymhelliad pellach yn galw am ddiwygio 12 adran yn y Bil i gynnwys dyletswydd ar Weinidogion Cymru i ymgynghori cyn gwneud rheoliadau, gan fod hwn yn Fil fframwaith o'r fath. Mae hyn yn bwysig oherwydd, mewn cyfres ddiweddar o reoliadau benthyciadau myfyrwyr, er enghraifft, ni ymgynghorwyd â Llywodraeth Cymru cyn gwneud y rheoliadau oherwydd nad oedd gofyniad statudol i wneud hynny. Efallai y bu yn bolisi da neu ddrwg, ond doedd dim dyletswydd i ymgynghori.

Hoffwn yn awr gwmpasu dau argymhelliad penodol byr cyn cloi. Argymhellwyd y dylid diwygio'r Bil i gynnwys diffiniad o 'reoli tir cynaliadwy'. Ym marn y pwyllgor, nid yw'n briodol ceisio diffinio term yn ddigonol drwy gyfres o amcanion, y gellir eu cyflawni neu beidio ac y gellir eu cydbwyso neu eu cyfnewid â'i gilydd. Nid yw'n rhoi'r sicrwydd sydd ei angen mewn cyfraith dda.

Mae adran 50 o'r Bil yn caniatáu i Weinidogion Cymru ddiwygio'r diffiniadau o amaethyddiaeth a gweithgareddau ategol—diffiniadau sy'n mynd at wraidd y Bil. Dyma bŵer eithriadol o eang a allai newid natur a chyrhaeddiad y Bil hwn yn sylfaenol. Felly, yn ogystal â cheisio eglurder ynghylch pam yr hawlir y pŵer hwn, fe wnaethon ni argymell, os yw'r Gweinidog yn cadw adran 50, y dylai gweithdrefn uwch-gadarnhau fod yn berthnasol i'r pŵer rheoleiddio.

Felly, dim ond i gloi, Llywydd, daethom i'r casgliad nad yw'r Bil, fel y mae ar hyn o bryd, yn y fframwaith eang hwn sydd ganddo, mewn gwirionedd yn darparu dull synhwyrol a chyfansoddiadol briodol o ddeddfwriaeth a bod ganddo rai diffygion sylweddol. Ond gellir gwella'r rhain wrth basio'r Bil, felly, er budd llunio cyfraith gadarn, gobeithiwn fod y Gweinidog, sydd wedi cynnig ysgrifennu atom yn fanwl ar ein hargymhellion, yn gwrando ar y pryderon hynny, sy'n argymhellion synhwyrol, ac yn gallu mynd i'r afael â hyn yn gadarnhaol wrth i'r Bil fynd rhagddo. Diolch yn fawr iawn.

Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid nawr, Peredur Owen Griffiths.

Diolch, Llywydd, a dwi'n falch o gael cyfrannu yn y ddadl yma heddiw fel Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid, a dwi'n falch iawn o ddiolch i'r Gweinidog am roi tystiolaeth, ac i'r tîm clercod ac i'r Aelodau am eu gwaith. Dwi'n siŵr bod y Gweinidog yn falch ein bod ni ddim wedi rhoi cymaint o recommendations i mewn â rhai o'r pwyllgorau eraill; dŷn ni wedi rhoi 10 argymhelliad. Felly, dwi'n diolch i'r Gweinidog am ddarparu ymateb i ni cyn y ddadl hon ac am dderbyn naw o'r argymhellion hynny.

Yn anffodus, fel sydd wedi digwydd gyda chymaint o Filiau a gyflwynwyd i'r Senedd, mae diffyg gwybodaeth yn yr asesiad effaith rheoleiddiol sy'n cyd-fynd â'r Bil wedi'i gwneud yn anodd i'r pwyllgor asesu cyfanswm costau'r Bil.

Yn benodol, mae gennym ni bryder sylweddol ynghylch y diffyg gwybodaeth ariannol sydd ar gael yn ymwneud â'r cynllun rheoli tir cynaliadwy yn y dyfodol a gyflwynir gan y Bil hwn, nad yw wedi'i gwblhau eto. Dyma'r gost fwyaf sylweddol sy'n deillio o'r Bil ac mae'n tybio y bydd taliadau blynyddol Llywodraeth Cymru i ffermwyr yn £278 miliwn, dan gynllun rheoli tir cynaliadwy y dyfodol. Ond mae'n ymddangos bod diffyg yng nghyllid Llywodraeth Cymru yn hyn o beth. Tua £370 miliwn y flwyddyn yw'r cyllid y mae ffermwyr yn ei gael ar hyn o bryd drwy'r polisi amaethyddol cyffredin—bron i £100 miliwn yn fwy na chost y cynllun newydd. Dywedodd y Gweinidog mai'r £100 miliwn 'coll' oedd cyllid y cynllun datblygu gwledig, sydd heb ei gynnwys, gan nad yw'n daliad uniongyrchol i ffermwyr. Fodd bynnag, nid ydym yn glir beth mae'r costau cynllun datblygu gwledig a amlinellir yn opsiwn 3 o'r asesiad effaith rheoleiddiol yn ymwneud â nhw. Rydym yn falch felly bod y Gweinidog wedi cytuno ar argymhelliad 2 o'n heiddo a byddwn yn darparu manylion pellach yn ymwneud â'r elfen hon pan gyflwynir yr asesiad effaith rheoleiddiol diwygiedig yn dilyn Cyfnod 2.

Mae gennym bryderon am fforddiadwyedd y cynllun newydd, yn enwedig os yw pob busnes fferm yn hawlio'r uchafswm dyledus. Rydym yn argymell bod y Gweinidog yn gwneud gwaith modelu i amcangyfrif cost flynyddol y cynllun newydd, yn ddibynnol ar y gwahanol fentiau o gyllid a hawlir mewn gwahanol fathau o ffermio. Mae'r Gweinidog wedi cytuno mewn egwyddor, ond dywedodd na fydd yr amserlenni yn caniatáu cynnwys gwybodaeth ychwanegol yn yr asesiad effaith rheoleiddiol diwygiedig. Fodd bynnag, rydym yn nodi y bydd y gwaith modelu amgylcheddol ac economaidd a wneir yn llywio dyluniad y cynllun arfaethedig terfynol, ac rydym yn falch o glywed yr ymrwymiad i ymgynghori ar y cynllun terfynol ddiwedd eleni.

Rydym yn siomedig nad yw'r Gweinidog yn gallu derbyn argymhelliad 6. Gofynnodd yr argymhelliad hwn am waith pellach i asesu'r gost i'r sector preifat sy'n gysylltiedig â choedwigaeth sy'n codi o ganlyniad i ychwanegu amodau i drwyddedau newydd. Fodd bynnag, fe'n calonogir ni o glywed ymateb y Gweinidog nad oes unrhyw gostau ychwanegol i'r sector preifat yn cael eu rhagweld yn fwy na'r hyn ydyn nhw eisoes. Mae costau TG sylweddol hefyd i ddatblygu system newydd ar gyfer ceisiadau ar-lein a rheoli contractau o £35.5 miliwn. Rydym yn falch mai hoff ddewis y Gweinidog yw gwella ac adeiladu ar y system bresennol a'i bod wedi cytuno ar argymhelliad 8 i roi manylion pellach am gostau datblygu TG yn yr asesiad effaith rheoleiddiol diwygiedig.

Ar ben hynny, amcangyfrifir bod y gost i ffermwyr sy'n cwblhau cais ar-lein 50 y cant yn uwch na chynnal y sefyllfa sydd ohoni, a gall hyn rwystro ffermwyr, yn enwedig ar ffermydd llai, rhag gwneud cais am y cynllun. Rydym yn ddiolchgar i'r Gweinidog am dderbyn argymhelliad 9 ac mae ei hymrwymiad bod gwneud y broses ymgeisio yn gyfeillgar i ddefnyddwyr yn egwyddor ddylunio bwysig a fydd yn cael ei mabwysiadu lle bo modd. Cyfoeth Naturiol Cymru fydd yn ysgwyddo oddeutu £2.8 miliwn o gostau ychwanegol. Rydym yn ymwybodol bod Cyfoeth Naturiol Cymru yn wynebu cyllideb wastad am y flwyddyn ariannol nesaf, sy'n gyfystyr â thoriad mewn termau real. Fe ofynnon ni am eglurhad a fydd cyllid ychwanegol ar gael gan Lywodraeth Cymru neu a fydd disgwyl i Cyfoeth Naturiol Cymru amsugno'r costau hyn i'r gyllideb bresennol. Er bod y Gweinidog wedi derbyn yr argymhelliad hwn, yn anffodus, nid yw'r naratif a roddodd yn ateb y cwestiwn.

Llywydd, rwy’n ymwybodol o’r amser, ond hoffwn godi mater pwysig sy'n ymwneud ag ystyried cynigion am benderfyniadau ariannol. Rwy’n cydnabod y ffaith bod y Gweinidog wedi ymateb cyn y ddadl heddiw, ond nid dyna’r arfer. Mae ymatebion fel arfer yn cael eu cyhoeddi ar ôl y ddadl Cyfnod 1, gyda’r penderfyniad ariannol yn cael ei ystyried yn syth ar ôl cytuno ar y cynnig Cyfnod 1. Nid yw’r broses hon yn caniatáu i Aelodau o’r Senedd hon ystyried y goblygiadau ariannol yn llawn cyn y mae gofyn iddyn nhw awdurdodi gwariant sy’n deillio o Fil. Rydym yn teimlo bod hyn hefyd yn tanseilio ymdrechion y pwyllgor, a’i fod yn cynyddu'r risg yn sylweddol y bydd y Senedd yn pasio deddfau gyda chanlyniadau ariannol ansicr.

Rydw i wedi bod mewn gohebiaeth efo’r Prif Weinidog ac wedi awgrymu, pan nad yw’n bosibl i Weinidog ymateb cyn dadl Cyfnod 1, y byddai’n briodol trafod y cynnig ar gyfer penderfyniad ariannol o leiaf wythnos yn ddiweddarach. Rwy’n aros am ymateb gan Lywodraeth Cymru, ond rwy’n siŵr y byddai’r Siambr hon yn cytuno, o ystyried y pwysau presennol ar y gyllideb gyhoeddus, ei bod yn bwysicach nag erioed bod Llywodraeth Cymru yn rhoi cymaint o eglurder a sicrwydd â phosibl cyn y mae'n gofyn i’r Senedd ymrwymo adnoddau. Diolch yn fawr.

Fel bob amser, rwy'n ddiolchgar iawn am gael y cyfle i gyfrannu yn y ddadl y prynhawn yma. Byddwn yn pleidleisio o blaid egwyddorion cyffredinol y Bil hwn.

Fel y soniwyd eisoes, mae hwn yn ddarn o ddeddfwriaeth nodedig i gymuned amaethyddol Cymru. Am y tro cyntaf erioed, mae Cymru ar fin manteisio ar gael ei deddfwriaeth amaethyddol gyntaf, a luniwyd yma yng Nghymru, wedi'i theilwra i natur y diwydiant yng Nghymru a'i phwysigrwydd i'n diwylliant a'n hiaith. Fel seneddwr Cymreig yn y Senedd hon, mae hon yn sicr yn egwyddor yr wyf yn hynod falch ohoni, ac erbyn hyn, fel Gweinidog materion gwledig, mae gennych chi fwy o bwerau nag oedd gennych chi gynt.

Gyda goresgyniad anghyfreithlon Putin ar Wcráin yn dal sylw pwysig ar arwyddocâd sofraniaeth bwyd, a'r pwysau a welir gan ddefnyddwyr a chynhyrchwyr bwyd, mae hynt y Bil hwn drwy'r lle hwn ar adeg bwysig gartref ac yn fyd-eang. Ac, er mwyn dwyn ymadrodd gan Bon Jovi, Llywydd, mae'r Bil amaethyddiaeth hwn hanner ffordd yno, felly, wrth inni fynd ymlaen i Gyfnod 2, boed inni gyrraedd pen y daith gyda'r Bil hwn.

Mae'r angen i ganolbwyntio ar gynhyrchiant yn bwysig. Gyda rheoli tir cynaliadwy yr amcan allweddol, a swyddogaeth flaenllaw y gymuned amaethyddol wrth fynd i'r afael â newid hinsawdd, mae'n rhaid inni barhau i weld cynhyrchu cynnyrch Cymreig o safon uchel a'r defnydd cynaliadwy o'n tir fel dwy ochr i'r un geiniog. Drwy dechnoleg a gwell arferion ffermio, mae'n hawdd cael mwy o lai heb ddefnyddio'r adnoddau sydd ar gael i ni. Mae'n hanfodol felly yr adlewyrchir cynhyrchiant yn y ddeddfwriaeth hon.

Felly, mae'n bwysig inni weithredu'r ddeddfwriaeth yma'n briodol. Rwy'n croesawu'r ffaith nad yw'r Llywodraeth wedi rhuthro'r polisi amaethyddol hwn; maen nhw wedi cymryd eu hamser drwy ymgynghori a thrafod gyda'r gymuned ffermio i gael y Bil i ble mae heddiw—ymhell o'r sefyllfa yr oedden ni ynddi gydag ymgynghoriad 'Brexit a'n tir' yn 2018. Ond, gyda hynny, mae angen sicrwydd ar ein cymuned amaethyddol. Mae ar ein ffermwyr angen y gallu hanfodol hwnnw i allu cynllunio ar gyfer y dyfodol. Ac, er bod y ddeddfwriaeth ddrafft hon yn gwneud hynny i ryw raddau, rwy'n dal i feddwl y gall fynd ymhellach. Nid yw'r gallu hwnnw i gynllunio ymlaen llaw yn benodol i fusnesau fferm yn unig, ond yng nghyd-destun ehangach yr amcanion rheoli tir cynaliadwy. Economaidd, cymdeithasol, diwylliannol, amgylcheddol—maen arnyn nhw i gyd angen y gallu hwn. Ond, yn ogystal â hyn, fe ddylem ni sicrhau y caiff y pedwar amcan eu harddangos a'u dehongli ar un sail gyfartal, gan gael gwared ar y posibilrwydd o amwysedd neu unrhyw flaenoriaethu. Drwy sicrhau y gwneir hyn, gallwn sicrhau bod pob un o'r pedwar amcan yn cael blaenoriaeth gyfartal ac yn cydblethu wrth eu gweithredu, fel na ellir symud unrhyw bwyslais o un i'r llall.

Mae un daten boeth o'r fath ynghylch y cyfyngiad o rai elfennau o reoli plau. Mae'n dal yn amheus a yw'r Bil yn caniatáu i Lywodraeth Cymru gynnal a gwella cydnerthedd ecosystemau yn effeithiol, gan gael gwared ar reolaeth plau yr un pryd—posibilrwydd bod gwrthddywediad rhwng dwy ran o'r Bil. Ac felly, mae hyn yn fater o eglurder yr wyf yn edrych ymlaen at ei geisio yn ystod Cyfnod 2 o hynt y Bil.

Mae'r Bil hwn yn uchelgeisiol, ond gydag uchelgais o'r fath, rhaid i ni sicrhau bod digon o wirio. Drwy roi rheidrwydd ar Lywodraeth Cymru i adrodd yn ôl ar eu huchelgeisiau allweddol, gallwn sicrhau bod Gweinidogion yn clywed y diweddaraf ac y caiff pob amcan yn y ddeddfwriaeth hon ei gyflawni'n llwyddiannus oherwydd ni allwn ni fforddio i'r naill na'r llall o'r pedwar amcan fethu.

Llywydd, mae hwn yn gyfnod hynod gyffrous i gymuned amaethyddol Cymru. Oes, mae yna heriau o'n blaenau ni, ond rwy'n falch o'r gwaith mae ein ffermwyr wedi ei wneud ac yn parhau i'w wneud wrth fwydo cenedl a gwarchod ein hamgylchedd. Gobeithio y bydd Bil Amaethyddiaeth (Cymru) yn ei ffurf derfynol yn adleisio'r balchder hwnnw yn ein ffermwyr, gan groesawu'r genhedlaeth nesaf o ffermwyr i'r tir. Diolch yn fawr.

Mae'r siwrnai er mwyn cyrraedd y rhan yma o'r daith wedi bod yn un hir ac, ar adegau, wedi bod yn reit dymhestlog. O'r eiliad y cafwyd y datganiad fod y Deyrnas Gyfunol am adael yr Undeb Ewropeaidd, roedd hi'n amlwg bod yna her anferthol am fod o flaen y sector amaethyddol. Dechreuwyd y daith efo cam gwag, wrth i'r Llywodraeth gyflwyno 'Brexit a'n tir'. Ond, o ludw y cynllun hwnnw, dysgwyd gwersi pwysig am gydweithio, gwrando a chydgynllunio, ac mae'r blaid hon wedi bod yn glir wrth leisio barn y gymuned amaethyddol yn hyn o beth, sydd wedi dod â ni i'r fan yma heddiw.

Rŵan, gadewch i ni beidio ag anghofio yr egwyddorion craidd hyn: mae'n rhaid i bawb gael bwyd, ac mae angen i'r bwyd yna gael ei gynhyrchu gan rywun, yn rhywle, mewn modd cynaliadwy. Dyna ydy rôl y ffermwr. Mae ffermwyr yn cynhyrchu bwyd fel ein bod ni ddim yn gorfod gwneud hynny, fel ein bod ni yn medru eistedd neu sefyll yma yn dadlau a datblygu polisi. Felly, roedd yn syndod gweld y drafft cyntaf heb unrhyw sôn o gwbl ynddo am bwysigrwydd cynhyrchu bwyd. Ond rŵan, drwy gydweithio â Phlaid Cymru a gwrando ar lais yr amaethwyr, mae cynhyrchu bwyd yn ddeilliant craidd yn y Bil, sydd i’w groesawu.

Mae sicrhau budd economaidd a chymunedol ein hamaethwyr hefyd yn holl bwysig. Os nad ydy darn o ddeddfwriaeth ynghylch amaeth yn creu fframwaith sydd yn diogelu'r economi wledig yna mae'n ddeddfwriaeth sydd yn methu ein cynhyrchwyr bwyd ac yn methu ein cymunedau gwledig. Dyna pam i'r gymuned amaethyddol a ni yma ym Mhlaid Cymru, drwy waith clodwiw Cefin Campbell fan hyn, wthio mor galed i sicrhau bod gwerth economaidd yn gynwysedig ar wyneb y Bil. Dyma ichi ffrwyth llafur blynyddoedd o gydweithio a gwrando ar lais y gymuned amaethyddol, a chydweithio efo Llywodraeth i gyrraedd nod cyffredin.

Dwi am gymryd ennyd i ganolbwyntio ar welliannau eraill sydd wedi cael eu derbyn gan y Llywodraeth fel rhan o'r bartneriaeth cydweithredu. Mae'r amcan cyntaf, yn ogystal â sôn am gynhyrchu bwyd, bellach yn pwysleisio pwysigrwydd gwytnwch busnesau amaethyddol o fewn eu cymunedau. Mae hyn am gryfhau y Bil yn sylweddol, gan ddangos pwysigrwydd hyfywedd economaidd hirdymor y fferm deuluol Gymreig. Yn ogystal â hyn, mae yna dri pwrpas ychwanegol wedi cael eu drafftio o fewn adran 8 o'r Bil, fydd yn helpu i gefnogi ein cymunedau gwledig, gwella gwytnwch busnesau amaethyddol, a chynnal y Gymraeg a'n diwylliant. Ac, wrth gwrs, mae'n rhaid croesawu a chydnabod rôl y Blaid mewn sicrhau parhad y taliadau sylfaenol yn ystod y cyfnod trawsnewidiol yma sydd i ddod.

Ond, erys rhai cwestiynau o hyd, ac wrth ein bod ni'n edrych i ddechrau ar graffu y Bil, rwy'n awyddus i'r Llywodraeth feddwl am atebion cadarnhaol neu ddatrysiadau boddhaol i rai o'r cwestiynau a'r heriau sydd yn cael eu cynnig gan y Bil o'n blaenau. Mae'r cynllun ffermio cynaliadwy wedi codi nifer o gwestiynau sydd heb dderbyn atebion clir hyd yma, ac mae angen inni gael yr atebion yma yn ystod y cyfnod craffu er mwyn rhoi hyder i bawb sydd ynghlwm â ffermio a buddiannau natur yr un modd. Er enghraifft, 10 y cant o goed. Er yn ymddangosiadol amlwg, mae yna amwysedd ynghylch beth y mae hyn yn ei olygu wrth ei weithredu—10 y cant o ba ddarn o dir, a pha fath o goed? Yn yr un modd, mae angen eglurder am y 10 y cant o dir gwlyb.

Mae ffermwyr yn gorfod cynllunio eu busnesau flynyddoedd o flaen llaw wrth baratoi tir ar gyfer grawn neu wrth fagu a thewhau anifeiliaid, ac maen nhw'n gorfod gwneud hynny yn wyneb marchnad sydd, yn aml, yn ansefydlog ac yn medru newid dros nos. Felly, byddai rhoi cyllideb rhag blaen o dair blynedd yn sefydlogrwydd, gan helpu i sicrhau cyflenwad bwyd yr un pryd. Tybed fyddai’r Gweinidog yn fodlon rhoi setliad tair blynedd i’r sector amaethyddol? 

Mae hefyd angen craffu manwl ar effaith y Ddeddf arfaethedig yma ar ffermydd tenant a'r rhai sy'n ffermio tir comin. Dŷn ni wedi clywed ychydig o eiriau yn ein symud ni i'r cyfeiriad cywir yn hyn o beth, ond mae angen eglurhad a chadarnhad pellach.

Yn olaf, mae ffermwyr Cymru yn ymwybodol iawn o’u dyletswyddau amgylcheddol, yn gweld y newid yn y byd natur o flaen eu llygaid ac yn profi newid hinsawdd yn ddyddiol. Maen nhw’n awyddus i chwarae eu rhan wrth i ni geisio gwyrdroi y cwymp ym myd natur a sicrhau nad ydy tymheredd y byd yn cynyddu y tu hwnt i 1.5 gradd yn uwch na’r hyn ydoedd yn yr oes cyn-ddiwydiannol. Felly, dwi’n edrych ymlaen i gydweithio â’r sector a phartneriaid eraill wrth graffu a mireinio'r Bil yma, ac mi fyddwn ni'n pleidleisio o blaid y cynnig er mwyn ein galluogi ni i fynd i Gyfnod 2. Diolch. 

Diolch i'r Pwyllgor Economi, Masnach a Materion Gwledig am ganiatáu i aelodau'r pwyllgor newid hinsawdd gymryd rhan yn yr ymchwiliad gwirioneddol bwysig hwn wrth graffu ar Gyfnod 1 y Bil. Roeddwn i eisiau siarad ychydig yn fwy am argymhelliad 9, sef yr angen am fwy o eglurder ar swyddogaeth caffael lleol a chadwyni cyflenwi bwyd lleol, a sut fydd y Bil yn eu cefnogi.

Mae yna swm teilwng o wybodaeth yn y memorandwm esboniadol am ddiogeledd bwyd, sy'n bryder mawr i mi. Felly, rwy'n cymeradwyo'r lefel honno o fanylion, ac, yn amlwg, ymchwiliwyd llawer i'r hyn rydym ni'n ei olygu wrth ddiogeledd bwyd. Felly, diogeledd bwyd yw gallu pobl Cymru i gael gafael ar ddigon o fwyd maethlon i ddiwallu eu hanghenion dietegol ar gyfer bywyd iach. Nid effeithir arno gan faint o fwyd sydd ar gael yn unig, ond hefyd ei fforddiadwyedd, ei ansawdd a'i ddiogeledd. Yn amlwg, mae gennym ni argyfwng diogeledd bwyd mawr yng Nghymru, oherwydd bod cymaint o'n poblogaeth yn methu cael gafael ar fwyd iach, oherwydd yn syml, nid ydynt yn gallu ei fforddio. Nid yn unig hynny, mewn llawer o achosion, mae llawer gormod o bobl, ni waeth beth fo'u hincwm, nad ydyn nhw'n bwyta bwyd maethlon oherwydd yn syml, dydyn nhw ddim yn deall bod bwyd wedi'i brosesu yn llawn ategolion—pethau sy'n ddrwg iawn, iawn iddyn nhw. Felly, rwy'n credu, gan dynnu sylw at y dystiolaeth o Gynghrair Gweithwyr y Tir, oedd yn dadlau mai'r hyn oedd ar goll o'r Bil oedd, mewn gwirionedd, rai cyfeiriadau at sut rydym ni'n mynd i ddatblygu'r system fwyd i gryfhau ein diogeledd bwyd, oherwydd bwriedir i'r Bil hwn fod am yr 20 neu 30 mlynedd nesaf, felly, mae gwir angen i ni wneud pethau'n iawn.

Soniodd Samuel Kurtz am y rhyfel yn Wcráin, sy'n un agwedd, ar hyn o bryd, y byddwn yn ystyried fel amhariad dros dro ar ddiogeledd bwyd. Agwedd llawer mwy arwyddocaol rwy'n credu yw'r holl faterion newid hinsawdd a symudiad poblogaethau cyfan nad ydynt yn gallu byw mewn ardaloedd o'r byd oherwydd yn syml, ni allant gynhyrchu unrhyw fwyd. Ac, felly, mae hwn yn fater llawer mwy arwyddocaol. Sonnir hefyd yn y memorandwm esboniadol am rôl ymwrthedd gwrthficrobaidd, sydd ar gyfer pobl ac anifeiliaid, ac mae hynny'n fater sylweddol iawn hefyd.

Felly, rwy'n credu, hoffwn weld llawer mwy o fanylion ynghylch sut mae'r Bil yn ein herio yn ein hamcanion ynghylch rheoli tir cynaliadwy i wir ddatblygu'r rhwydweithiau bwyd lleol hynny a fydd yn galluogi pobl i gael mynediad at fwyd ffres iawn, wedi'i gynhyrchu mewn ffordd nad yw'n tanseilio ansawdd ein pridd, ac yn sicrhau nad ydym yn rhwym i daith anesmwyth iawn yn y dyfodol wrth i ni bontio o'r argyfwng newid hinsawdd. Felly, rwy'n gobeithio y gall y Gweinidog roi rhywfaint o sicrwydd i ni, wrth i ni fwrw ymlaen â'r Bil i Gyfnod 2, y bydd llawer iawn mwy o wybodaeth am sut rydym ni'n mynd i wneud hynny. 

Diolch, Gweinidog, am eich holl waith yn hyn o beth. Rydym ni wedi clywed gan lawer sut y mae hwn mewn gwirionedd yn gyfle unwaith mewn cenhedlaeth i ail-lunio polisi amaethyddol yng Nghymru, yn dilyn ein hymadawiad o'r Undeb Ewropeaidd. Mae'r gwelliannau munud olaf i'r Bil hefyd yn cael eu croesawu, sef ychwanegu rhywfaint o fanylion ychwanegol ar sicrhau cynaliadwyedd busnesau fferm. Hoffwn godi rhai meysydd penodol o fy rhan fy hun. Un ohonyn nhw rydym ni wedi clywed amdano yw cynhyrchu bwyd. Yn fy sgyrsiau—ac rwy'n gwybod bod eraill wedi codi hyn hefyd—gyda ffermwyr, eu pryder mwyaf yw eu bod yn pryderu nad oes mecanwaith ar gyfer mesur cynhyrchu bwyd fel nwydd cyhoeddus. Er bod cynhyrchu bwyd yn cael ei amlygu yn y Bil fel nwydd cyhoeddus allweddol, nid oes modd yn y mecanwaith cyflenwi, sef y cynllun ffermio cynaliadwy, i ffermwyr gael eu gwobrwyo am y nwydd cyhoeddus hwnnw. Felly, yr hyn yr hoffwn wybod yw pa un a yw cynhyrchu bwyd wedi'i nodi fel nwydd cyhoeddus, yn enwedig pan fo pwys mawr ar ein diogeledd bwyd ein hunain, rydym ni wedi clywed amdano gan eraill yn y Siambr, yn enwedig mewn perthynas â'r gwrthdaro sy'n dod i'r amlwg yn Wcráin. A gaf i ofyn i'r Bil greu mecanwaith i ffermwyr gael eu gwobrwyo amdano? Ac mae'n rhaid i ddiogeledd bwyd fod wrth wraidd y Bil. Byddwn i'n awyddus i glywed mwy gan y Gweinidog am sut mae hi'n bwriadu sicrhau bod ffermwyr yn cael eu gwobrwyo.

Mater arall yr hoffwn ei godi yw un y safonau gofynnol cenedlaethol. Fy marn i yw bod angen llinell sylfaen reoleiddio gadarn ar y cynllun ffermio cynaliadwy cyn dechrau'r cynllun, y gall y cynllun fethu â chyflawni ei uchelgeisiau hebddi. Felly, roeddwn i'n pendroni, Gweinidog, a allech chi roi sicrwydd i ni yn y Siambr heddiw ynghylch a fydd y safonau gofynnol cenedlaethol yn barod mewn pryd ar gyfer dechrau'r cynllun ffermio cynaliadwy.

Yn olaf, ac rydym ni wedi clywed hyn gan Gadeirydd y pwyllgor Economi, Masnach a Materion Gwledig, yw  ffermwyr tenant yn gallu manteisio ar y cynllun. Mae yna bryder mawr y bydd ffermwyr tenant, yn enwedig newydd-ddyfodiaid, yn cael eu llesteirio gan fethu o bosib â gwneud y newidiadau angenrheidiol i brydlesu'r tir er mwyn cael mynediad at y cynllun, er enghraifft cadw at yr amod gorchudd coed o 10 y cant. Gyda hynny mewn golwg, tybed a fyddech chi'n fodlon gweithio gyda mi ac eraill ar ba asesiad sydd wedi'i wneud i sicrhau bod ffermwyr tenant, yn enwedig newydd-ddyfodiaid, yn cael rhywfaint o drugaredd er mwyn gallu cael mynediad i'r cynllun. Mae cyfleoedd gwirioneddol i gynyddu newydd-ddyfodiaid, sef yr hyn sydd ei angen arnom ni mewn perthynas â'n heconomi wledig, i sicrhau bod gennym ni gynaliadwyedd hirdymor ac yn gwarchod ein ffermio yn y dyfodol. Edrychaf ymlaen at ddyfodol o weithio gyda'r Gweinidog ac eraill yn y Siambr hefyd. Diolch yn fawr iawn.

Rwy'n croesawu'r cyfle i gymryd rhan yn y ddadl hon. Mae'n un o'r darnau pwysicaf o ddeddfwriaeth, rwy'n credu, y bydd y Senedd yma yn craffu arno. Nid yn unig mae'n llunio dyfodol ffermio Cymru, ond ein treftadaeth naturiol, ein heconomi a'n diwylliant, ac yn arbennig yn y canolbarth a'r gorllewin, felly mae angen i ni wneud pethau'n iawn. Rwy'n falch o gefnogi argymhellion pwyllgor ETRA a chytuno ar yr egwyddorion cyffredinol ac i fynd ymlaen i Gyfnod 2, ond—ac mae yna 'ond'—mae'n rhaid i mi wneud tri phwynt, ac mae rhai ohonyn nhw wedi eu gwneud.

Mae'r Bil yn sefydlu rheoli tir cynaliadwy fel y fframwaith, a chyfeiriwyd at hynny, ond beth mae hynny'n ei olygu mewn gwirionedd? Os edrychwn ni ar, er enghraifft, yr unedau dofednod dwys yr ydw i wedi eu crybwyll lawer, lawer gwaith, a phryderon gwirioneddol Cynghrair Gweithwyr y Tir Cymru a Bwyd Cynaliadwy Trefyclo, a fydd yma'r wythnos nesaf, pa wahaniaeth fydd hyn yn ei wneud i'r llu hwnnw o unedau dofednod dwys, er enghraifft? Mae 150 yno'n barod, gan gartrefu tua 10 miliwn o ieir, ac rwy'n credu y dylen ni gael moratoriwm nes ein bod ni wedi edrych ar y difrod y mae hynny wedi'i wneud. Fe wnaeth Jenny Rathbone sôn am ymwrthedd gwrthficrobaidd, a phan fyddwch chi'n masgynhyrchu pethau fel cyw iâr, yna mae posibilrwydd gwirioneddol y bydd hynny'n treiddio i'r boblogaeth, ac rydym ni i gyd yn gwybod bod problemau byd-eang gyda gwrthfiotigau i bobl a'u heffeithiolrwydd. Mae Ymddiriedolaethau Bywyd Gwyllt Cymru wedi rhybuddio bod bywyd yn Afon Gwy yn diflannu’n dawel. Felly, beth fydd y Bil hwn yn ei wneud i fynd i'r afael â'r pryderon amgylcheddol hynny, yr wyf newydd roi rhai enghreifftiau i chi ohonyn nhw?

Felly, yr ail bwynt yw cynlluniau pontio ar gyfer cymorth ariannol. O ystyried fy mhwynt cyntaf, yn eironig, mae ychydig fel yr iâr a'r wy. Mae Cyswllt Amgylchedd Cymru ac eraill yn dadlau na allwn ni bontio i'r cynllun cynaliadwyedd yn llwyddiannus heb ddyddiad terfyn ar daliadau sylfaenol. Mae'r undebau amaeth ac eraill, ar y llaw arall, yn dadlau na allwn ni bontio'n llwyddiannus i'r cynllun cynaliadwyedd heb sefydlogrwydd y cynlluniau taliadau sylfaenol. Felly, pa un yw hi? Rwy'n sylweddoli y byddwch yn ymgynghori ar hyn, ond a allwch chi ddatgelu eich ffordd o feddwl, Gweinidog? Ydych chi'n ystyried newid graddol, er enghraifft, fel yr awgrymir gan yr RSPB?

Ac yn drydydd, hoffwn godi mater mynediad i'r cyhoedd. Amlygodd y pandemig bwysigrwydd a hefyd cyfyngiadau mynediad y cyhoedd i fannau gwyrdd a glas, yn achos ein dyfrffyrdd a'n tiroedd glas. Felly, rwy'n llwyr gefnogi cynnig Cyswllt Amgylchedd Cymru i gryfhau'r darpariaethau hyn yn y Bil. 'Mae'r wlad hon yn eiddo i ti â mi', ebe'r gân, ond, ar hyn o bryd, mae gormod ohono'n anhygyrch neu'n waharddedig. O ran dyfarniad diweddar yr Uchel Lys ar wersylla gwyllt ar Dartmoor, dywedodd Plaid Lafur y DU y byddai'n pasio Deddf hawl i grwydro. Ydy hynny'n rhywbeth mae'r Gweinidog wedi myfyrio arno yng nghyd-destun datblygu'r Bil hwn i'r cyfnodau nesaf?

Y Gweinidog materion gwledig nawr i ymateb i'r ddadl yma—Lesley Griffiths.

Diolch, Llywydd. Rwy'n croesawu'n fawr yr holl sylwadau sydd wedi'u gwneud gan Aelodau heddiw a'r ysbryd y maen nhw wedi'u gwneud ynddo. Rwyf wedi nodi heddiw pam fy mod yn credu bod y Bil hwn yn gam pwysig wrth ddiwygio'r byd amaethyddol yma yng Nghymru ac rwyf wedi gwrando'n astud iawn ar farn ac argymhellion y tri phwyllgor ac, wrth gwrs, yr Aelodau eraill hefyd.

Mae'r Bil yn darparu'r fframwaith ar gyfer cyflawni pob cymorth amaethyddol yn y dyfodol, ac mae gennym hefyd y cynllun ffermio cynaliadwy arfaethedig, sef y cynllun cymorth cyntaf i'r dyfodol a phrif ffynhonnell cymorth gan y Llywodraeth yn y dyfodol i ffermwyr ledled Cymru. Mae angen sicrhau bod mynediad i'r cynllun ffermio cynaliadwy ar gael i bob ffermwr sy'n gymwys yng Nghymru. Cyfeiriodd aelodau, gan gynnwys Jane Dodds, at ffermwyr tenantiaid, ac rwyf wedi dweud ar hyd yr amser os nad yw'n hygyrch i ffermwyr tenant, yna ni fydd yn gweithio. Mae'n bwysig iawn bod y cynllun yma yn gweithio i bob ffermwr ar bob math o fferm ledled Cymru. 

Rwyf wedi gweithredu nifer o weithgorau gyda ffermwyr i ddeall y cyfleoedd sy'n bodoli, ond hefyd i weld pa rwystrau sydd yna. Felly, gweithgorau mewn cysylltiad â thenantiaid, gweithgorau mewn cysylltiad â newydd-ddyfodiaid, fel y soniodd Jane Dodds eto, a gweithgorau ar dir comin i wneud yn siŵr bod gennym y sector ffermio bywiog yna yma yng Nghymru. 

I ailadrodd fy sylwadau agoriadol, does gen i ddim amser i fynd drwy'r holl argymhellion nac i ymdrin â chwestiynau pob Aelod, ond byddaf yn sicr yn gwneud fy ngorau i ymdrin â llawer ohonyn nhw. Byddaf yn dechrau gyda Paul Davies, fel Cadeirydd pwyllgor ETRA. Gofynnodd am eglurder pellach ar gwmpas y gefnogaeth ar gyfer gweithgareddau ategol. Gwn mai dyna un o'ch argymhellion i mi, a byddaf yn rhoi eglurder pellach ar gwmpas y gefnogaeth ar gyfer gweithgareddau ategol o fewn y memorandwm esboniadol. Felly, nid oes angen gwelliant. Mae cwmpas gweithgaredd ategol yn gysylltiedig ag amaethyddiaeth ac maen nhw'n gyflenwol i'r gweithgareddau sy'n cael eu dal o dan y diffiniad o 'amaethyddiaeth'. Felly, er bod 'gweithgareddau ategol' yn weddol eang, rwy'n credu ei bod hi'n deg dweud, mae er mwyn galluogi Gweinidogion Cymru i allu ymateb i ddatblygiadau yn y sector yn y dyfodol a galluogi'r gefnogaeth honno i fod yn fwy cynhwysol yn y gadwyn gyflenwi.

Soniodd sawl Aelod, gan gynnwys Paul Davies, am y safonau gofynnol cenedlaethol. Maen nhw eisoes yn bodoli yn y gyfraith, a'r hyn rwyf i wedi gofyn i swyddogion ei wneud yw archwilio pa un a yw deddfwriaeth newydd—boed hynny'n ddeddfwriaeth sylfaenol neu'n is-ddeddfwriaeth—yn ofynnol i sefydlogi'r waelodlin reoleiddio bresennol, er enghraifft, a'r rheoliadau.

Huw Irranca-Davies—eto, byddaf yn ymateb i'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad—fe wnaethoch chi sôn am y cymal machlud sydd yn Neddf Amaeth y DU, a fydd yn amlwg yn dod i ben yn 2025. Rwyf wedi datgan yn y gorffennol na fyddwn yn rhoi cymal machlud ar y Cynllun Cymorth ar gyfer Cynllun y Taliad Sylfaenol. Rwy'n gwybod eich bod wedi gwrando ar—sori, fe wnaeth pwyllgor Paul Davies, rwy'n gwybod, wrando ar—sesiwn dystiolaeth eithaf da, roeddwn yn credu, gan randdeiliaid ar gynlluniau pontio a darpariaeth machlud ar gyfer y Bil. Rwy'n credu ei bod hi'n deg dweud bod yr undebau amaeth a sefydliadau amgylcheddol wedi cytuno na ddylai fod ymyl clogwyn mewn cefnogaeth ariannol, ac rwyf wastad wedi dweud hynny, ond roedd yna farn amrywiol ar yr angen i ddeddfu ynghylch cyfnod pontio neu ynghylch cyfnod machlud, felly—. Rwy'n sylwi nad ydych yn cefnogi darpariaeth machlud. Rwy'n credu y bydd manylion pellach am sut, y system newydd o gymorth amaethyddol, wrth gwrs yn ffurfio rhan o'r ymgynghoriad cynllun ffermio cynaliadwy terfynol.

Soniodd Huw Irranca-Davies hefyd am y diffiniad o reoli tir yn gynaliadwy. Mae hynny eisoes wedi'i ddiffinio yn y Bil gan y pedwar amcan a'r ddyletswydd rheoli tir cynaliadwy. Mae amcanion a dyletswydd rheoli tir yn gynaliadwy wedi eu llywio gan ddiffiniad y Cenhedloedd Unedig, a ddatblygwyd yng nghyd-destun deddfwriaethol penodol yng Nghymru, yn amlwg, o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 a Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016. Oherwydd bod gennym y ddeddfwriaeth eisoes, mae wedi bod yn eithaf hawdd bachu ynddi a chael y cysondeb hwnnw. Ond hefyd rydyn ni wedi cael ymgynghoriad ac ymgysylltu rhanddeiliaid helaeth ynghylch hynny hefyd—

A wnaiff y Gweinidog ildio ar hynny? Dydw i ddim am wthio'r pwynt hwn ond, yn rhyfedd iawn, mewn gwirionedd, mae'n eithaf calonogol clywed y geiriau ar y cofnod a chlywed y geiriau o flaen pwyllgorau, ond nid yw hynny, rydych chi'n cydnabod, yn union yr un fath â'u cael ar wyneb y Bil nid fod hwn yn cael ei lywio gan, ond dyma'r diffiniad hwnnw neu fersiwn ohono. Rydw i eisiau gwneud y pwynt yna, oherwydd mae gwahaniaeth clir mewn cyfraith.

Nodaf yr hyn yr ydych chi'n ei ddweud ac mae diffinio rheoli tir yn gynaliadwy wrth gyfeirio at yr amcanion a'r ddyletswydd yn rhoi sicrwydd rwy'n credu wrth lunio camau posibl i gyd-destun penodol rheoli tir o fewn Cymru.

Soniodd Huw hefyd ei fod yn Fil fframwaith, eang, ac, unwaith eto, gallwn gyfeirio at y weithdrefn gadarnhaol ar gyfer gwaith craffu'r Senedd pan wneir rheoliadau er mwyn lleddfu unrhyw ofnau am ehangder y fframwaith.

Soniodd Peredur am gyllid, wrth gwrs, ac mae'n anodd iawn pan nad ydych yn gwybod beth fydd eich cyllid, a phwyslais y dadansoddiad cost a budd yn y dyfodol o fewn yr asesiad effaith rheoleiddiol, oedd ar gostau a manteision darparu cymorth refeniw yn uniongyrchol i ffermwyr. Ac fel y dywedoch chi, o dan y system bresennol, y ddau gyfrannwr mwyaf yw'r cynllun talu sylfaenol a Glastir, ac mae hynny'n gyfystyr â'r £278 miliwn y cyfeirioch chi ato bob blwyddyn. Rwy'n derbyn yr argymhelliad i ychwanegu gwybodaeth ychwanegol yn ymwneud ag elfennau'r cynllun datblygu gwledig nad ydyn nhw wedi'u cynnwys yn yr asesiad effaith rheoleiddiol er gwybodaeth, yn dilyn Cyfnod 2.

O ran CNC, mae'r costau yr ydym wedi'u priodoli i CNC yn amcangyfrifon dangosol ac nid rhagfynegiadau. Ar hyn o bryd mae swyddogion yn gweithio gyda CNC i benderfynu pa gostau nes ymlaen yn y dyfodol, os o gwbl, y gellir eu cyflawni o ganlyniad i'r cynlluniau rheoli tir yn gynaliadwy. Ac wrth i ni ddechrau pontio, byddaf yn gweithio i sicrhau bod unrhyw gostau nes ymlaen sy'n deillio o weithredu'r ddeddfwriaeth hon yn cael eu hystyried yn llawn.

Samuel Kurtz, roeddwn yn falch iawn o'ch clywed yn crybwyll ac yn cydnabod yr amcanion cyflenwol o gefnogi ein ffermwyr i gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy. Ac wrth gwrs, maen nhw mewn sefyllfa—mae ganddyn nhw gymaint o gyfleoedd—i helpu i fynd i'r afael â'r argyfyngau hinsawdd a natur. Ac fel Aelodau eraill—Jane Dodds, ac yn amlwg, Mabon ap Gwynfor a Cefin Campbell a chi eich hun ac yn amlwg fy ngrŵp fy hun—rwy'n edrych ymlaen at herio yng Nghyfnod 2 ac i barhau i weithio gyda chi i gyd er mwyn gwneud hyn y darn gorau oll o ddeddfwriaeth.

Holodd Mabon ap Gwynfor am y 10% ar goed a beth mae hynny'n ei olygu. Mae hynny'n cael ei ystyried fel rhan o'r cyd-ddylunio ar gyfer y cynllun ffermio cynaliadwy. Bydd yn mynd i ymgynghoriad eto, a'r hyn yr ydyn ni'n ceisio ei wneud yw cael y sgwrs honno gyda ffermwyr a cheisio archwilio sut y gallant blannu coed fel eu bod yn dod yn gaffaeliad i gynhyrchu bwyd—felly, er enghraifft, lleiniau cysgodi neu rwystrau bioddiogelwch. Dydw i ddim yn hollol siŵr fod y cychwyn yn dymhestlog; dwi ddim yn siŵr mai 'Brexit a'n tir' oedd hynny mewn gwirionedd na'i fod yn gam gwag. Hwn oedd yr ymgynghoriad cyntaf un ac ydynt, mae pethau wedi newid, ond beth yw'r pwynt cael ymgynghoriad os nad ydych chi'n gwrando a ddim yn gwneud newidiadau? Ac rwy'n credu bod pawb wedi cyfrannu ar hyd y daith hir iawn honno y gwnaethoch chi dynnu sylw ati.

Rwy'n credu mai chi a ofynnodd am yr hierarchaeth. Ie. Does dim hierarchaeth—mae wastad wedi bod yn fwriad y byddai amcanion datblygu tir yn gynaliadwy yn cael eu hystyried gyda'i gilydd. Dydyn nhw ddim yn ddisgwyliedig—. Does dim hierarchaeth oherwydd mae disgwyl iddyn nhw fod yn gyflenwol, a dydyn ni ddim yn bwriadu newid adran 2. Rwy'n credu bod y geiriad 'yn cyflawni orau' eisoes yn bresennol yn y ddyletswydd rheoli tir yn gynaliadwy yn y cyd-destun hwnnw, ac mae dyletswydd anodd ar Weinidogion Cymru i gynyddu eu cyfraniad i'r eithaf.

Siaradodd Jenny Rathbone am ddiogelwch bwyd, a'r her fwyaf i'n diogelwch bwyd yw'r argyfwng hinsawdd, felly drwy fuddsoddi yn ein priddoedd a'n cynefinoedd a'n da byw—ac wrth gwrs yn sgiliau ein ffermwyr—i mi, mae hynny'n fuddsoddiad i ddiogelu cynhyrchu bwyd.

Ac fe gyfeiriodd Joyce Watson at Ymwrthedd Gwrthficrobaidd, AMR—rydw i mewn gwirionedd yn gwneud datganiad llafar ar AMR a'i ddefnydd, ac rwy'n credu bod hynny'n bwynt pwysig iawn.

Felly, rwy'n ymrwymo i ysgrifennu at y pwyllgorau, Llywydd, gydag ymateb i bob un o'r argymhellion a'r materion a godwyd gan wahanol Aelodau heddiw yn ymwneud ag adroddiadau'r pwyllgor, felly gofynnaf i Aelodau gymeradwyo'r cynnig ac i gytuno ar egwyddorion cyffredinol a datrysiad ariannol y Bil Amaethyddiaeth (Cymru). Diolch.

Y cwestiwn felly yw: a ddylid derbyn y cynnig o dan eitem 5? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Na, does dim gwrthwynebiad. Felly, mae'r cynnig o dan eitem 5 wedi ei dderbyn.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Y cwestiwn nesaf, felly, yw: a ddylid derbyn y penderfyniad ariannol, a'r cynnig o dan eitem 6? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Na, does yna ddim gwrthwynebiad i hynny. Ac felly mae'r cynnig yna hefyd, o dan eitem 6, wedi ei dderbyn.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.