1. 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 1:42 pm ar 25 Hydref 2017.
Diolch yn fawr iawn. Symudwn yn awr at gwestiynau’r llefarwyr, a galwaf ar lefarydd Plaid Cymru, Steffan Lewis.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Ddoe, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru fanylion ei chyllideb ddrafft, gan gynnwys tablau manwl o linellau gwariant y gyllideb ar gyfer 2018-19 a 2019-20. Yn ystod y 24 awr ddiwethaf, mae nifer o sefydliadau wedi mynegi pryder ynglŷn â llinell gyllideb Cefnogi Pobl o ystyried bod y llinell gyllideb benodol honno’n diflannu yn nhabl y gyllideb ar gyfer 2019-20. Mae Plaid Cymru, wrth gwrs, yn deall y pryderon hynod ddilys hyn gan ei fod yn rhan ganolog o’n cytundeb cyllidebol â Llywodraeth Cymru. A wnaiff Ysgrifennydd Cabinet fanteisio ar y cyfle hwn i egluro statws y grant Cefnogi Pobl am y ddwy flynedd ariannol, ac a all ymhelaethu’n benodol ar y berthynas rhwng y grant Cefnogi Pobl a grant cynnal refeniw llywodraeth leol ar gyfer y ddwy flynedd ariannol, o ystyried na fydd arian wedi’i neilltuo?
Well, Dirprwy Lywydd, diolch yn fawr am y cwestiwn a llongyfarchiadau mawr i ddechrau i Steffan Lewis am y cyfrifoldebau newydd yma yn y Siambr.
I’m very pleased to have the chance to answer that question. Let me begin, Dirprwy Lywydd, by just making it clear there are no cuts to the Supporting People programme in either year of the budget laid in front of this Assembly, and that is the result of the agreement that I reached with Plaid Cymru in the run up to it. Next year, Supporting People remains a separate single grant identifiable in the tables published yesterday. There is a proposal, which will be discussed and worked through with local authorities and the sector, to bring a number of grants together in the second year. The amount of money available for Supporting People in that second year is as it has been agreed. It has no cuts in it. The case for bringing related strands together is that they will allow for greater professional discretion in using money at the front line and in reducing the amount of money used up in the grant for administration. However, I know that the Cabinet Secretary for Communities and Children recognises the need to be able to go on demonstrating how the money is to be used, and he will be discussing ways to make that happen as part of his engagement with the sector, picking up from discussions in which this was explicitly discussed at the Supporting People national advisory board on 21 September.
Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei ateb. Felly, er eglurder, ni fydd cael gwared ar glustnodi arian—a bydd hyn yn cael ei dreialu yn ystod y flwyddyn ariannol nesaf yn ôl yr hyn a ddeallaf—a’r disgresiwn mewn ardaloedd peilot yn caniatáu i awdurdodau lleol danwario, fel petai, ar y grant Cefnogi Pobl. A all egluro a chadarnhau y bydd uno gyda ffrydiau grant eraill, fel petai, yn ategol yn hytrach na chystadleuol, ac yn yr achos hwnnw, y bydd pob ceiniog a ddyrennir ac a warentir ar gyfer y grant Cefnogi Pobl ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf a’r flwyddyn ariannol wedyn yn cael ei gwario ar brosiectau Cefnogi Pobl?
Credaf fod yr Aelod yn gwneud pwynt da iawn yn y ffordd y mae’n ei roi, fod y grantiau’n cael eu dwyn ynghyd am eu bod yn ategu ei gilydd. Mae pob un ohonynt yn gweithredu ym maes atal ac ymyrraeth gynnar. Dirprwy Lywydd, dylwn fod wedi ateb y pwynt a wnaeth Steffan Lewis yn ei gwestiwn cyntaf i mi: nid cynnig i roi’r grant Cefnogi Pobl yn y grant cynnal refeniw yw hwn. Ni fydd yn mynd i mewn i’r rhan o’r setliad sydd heb ei neilltuo; bydd yn parhau i fod mewn grant sydd wedi’i neilltuo, lle y datblygir mecanweithiau’r modd y bydd y grant hwnnw’n gweithredu yn y dyfodol drwy ymgysylltu â’r sector ei hun, lle y bydd yn rhaid i awdurdodau lleol gynhyrchu cynlluniau cyflawni a lle y gwneir ôl-daliadau grant, yn amodol ar y ddarpariaeth honno. Felly, bydd mecanwaith clir ar gyfer yr arian rydym wedi’i gytuno ac a fydd yno dros y ddwy flynedd—bydd mecanwaith clir iawn i’w olrhain ac i sicrhau ei fod yn cael ei ddefnyddio at y diben a fwriedir.
Mae hwnnw’n bwynt pwysig iawn, wrth gwrs. Rwy’n falch o glywed yr eglurhad y bydd y neilltuo’n parhau ar ryw ffurf. Fodd bynnag, mae’r ffaith bod y llinell gyllideb benodol ar gyfer y grant Cefnogi Pobl yn diflannu yn yr ail flwyddyn yn codi cwestiynau ynglŷn â sut y gallwn sicrhau y gallwn graffu’n briodol ac yn gywir fel cynrychiolwyr etholedig, ond hefyd o ran y sector yn ei gyfanrwydd, fod yr arian hwnnw, sy’n cael ei ddyrannu a’i warchod oherwydd y cytundeb rhwng Plaid Cymru a Llywodraeth Cymru, yn cael ei wario ar yr hyn a fwriadwyd mewn gwirionedd. Felly, Ysgrifennydd y Cabinet, gan ei fod wedi egluro na fydd uno â grantiau eraill yn arwain at swm gostyngol i brosiectau Cefnogi Pobl a’i fod yn fath o neilltuo, er y byddai’n digwydd drwy ffurf wahanol ar gyfrifo, fel petai, a all ddweud ar gyfer y cofnod ac egluro y byddwn yn gallu craffu i sicrhau mai dyna sy’n cael ei gyflawni ar lawr gwlad mewn gwirionedd, hyd yn oed yn absenoldeb llinell gyllideb benodol ar gyfer y grant Cefnogi Pobl yn llyfrau Llywodraeth Cymru?
Yn ôl yr hyn a ddeallaf, os yw Ysgrifennydd y Cabinet sy’n gyfrifol yn penderfynu uno’r grantiau mewn un ffrwd grant, bydd hi’n bwysig gallu monitro’r camau sy’n llifo o’r ffrwd grant honno—y gall yr adran eu monitro’n fewnol, y gall y grŵp prosiect eu monitro ac y gellir eu cofnodi mewn ffordd sy’n caniatáu i Aelodau’r Cynulliad yma weld sut y caiff arian a ddyrennir drwy gytundebau a wnawn yma ei roi ar waith ar lawr gwlad, a manylion ynglŷn â sut y bydd mecanweithiau’r grant yn gweithredu yn y dyfodol. Gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet, Carl Sargeant, yn awyddus i sicrhau bod y mecanweithiau hynny’n cael eu cytuno gyda’r sector a chyda llywodraeth leol fel y gellir sicrhau eu tryloywder.
Diolch yn fawr. Llefarydd y Ceidwadwyr, Janet Finch-Saunders.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Ysgrifennydd y Cabinet, rwy’n siŵr y buasech yn cytuno â mi—mewn gwirionedd, rydych wedi dweud hyn sawl tro yma yn y Senedd—fod natur agored a thryloywder ac ymddygiad da cynghorwyr yn allweddol i ymgysylltiad â’n democratiaeth wleidyddol ac i ddenu pobl i fod â ffydd yn ein system wleidyddol, gan ein helpu, yn y pen draw, i ddenu rhagor o bobl i sefyll fel ymgeiswyr. Yn anffodus, fodd bynnag, mae gennyf e-bost yma, a anfonwyd gan gynghorydd Llafur Abertawe, Mark Child, i gyd-aelodau eich Plaid Lafur, ac fe’i hanfonwyd o’i gyfeiriad e-bost cyngor. Byddaf yn anfon copi o’r e-bost hwnnw atoch, ond rwyf am ddarllen darn byr iawn ohono:
Helo David et al, Bydd y cyfarfod llawn nesaf ar ddydd Iau 26 Hydref... Mae cyfle i ofyn cwestiynau o’r oriel gyhoeddus yn y cyfarfod llawn.
Mae’n mynd yn ei flaen i ofyn i gyd-aelodau o’i blaid helpu i ddod o hyd i aelodau o’r cyhoedd i ofyn amrywiaeth o gwestiynau ar eu rhan. Mewn perthynas ag un cwestiwn ynglŷn â llwybrau beiciau, mae’r cynghorydd yn gofyn,
A all rhywun ofyn syniad pwy oedd hwn er mwyn i ni allu ateb "cynigion Llafur ydoedd ar gyfer Llandeilo Ferwallt"‘.
Ie, credaf fod angen i chi ddod at gwestiwn.
A ydych chi’n credu bod y math hwn o beth yn help i’r cyhoedd fod â hyder mewn llywodraeth leol? Fel yr aelod Cabinet—[Torri ar draws.]—sydd â chyfrifoldeb am lywodraeth leol, a wnewch chi ymchwilio i’r achos amlwg hwn o ddiffyg parch tuag at y drefn briodol ac o ddwyn anfri ar y cwestiynau cyhoeddus sydd ar gael mewn rhai awdurdodau lleol?
Wel, Dirprwy Lywydd, edrychaf ymlaen at weld yr e-bost yn llawn. Yn ôl yr hyn a ddeallaf wedi gwrando arno, clywaf unigolyn a etholwyd yn gyhoeddus yn annog y syniad y gallai aelodau o’r cyhoedd ddod i ofyn cwestiynau mewn un o gyfarfodydd cyhoeddus y cyngor. Rwy’n ei chael hi’n anodd gweld, hyd yn hyn, beth sydd o’i le gyda hynny, ac rwy’n hollol sicr fod yr holl bleidiau gwleidyddol yma’n sicrhau bod eu haelodau’n cael gwybod am bethau, a phan fo materion sydd o ddiddordeb iddynt yn cael eu trafod, eu bod yn gallu dod i gymryd rhan mewn fforymau democrataidd.
Mae’n ddrwg gennyf, Ysgrifennydd y Cabinet, ond nid wyf yn meddwl eich bod yn deall trafodion llywodraeth leol. Amser yw hwn sy’n cael ei neilltuo ar gyfer aelodau o’r cyhoedd a all ddod i graffu ar yr hyn y mae ganddynt ddiddordeb gwirioneddol ynddo. Nid y bwriad yw bod plaid wleidyddol, o unrhyw liw, yn bwydo cwestiynau i bobl wneud hynny fel y gallant sgorio pwyntiau gwleidyddol. Yn onest—ac mae’r ffaith eich bod yn chwerthin am hyn, credaf fod hynny’n gywilydd arnoch fel Ysgrifennydd y Cabinet, a ddylai fod, mewn gwirionedd, yn croesawu ac yn annog gwir ddemocratiaeth leol. Mae hyn yn ffolineb llwyr. Nawr, mae’n amlwg fod y Blaid Lafur yn ceisio camddefnyddio cyfarfodydd llawn y cyngor drwy wahodd gweision bach i ofyn cwestiynau wedi’u plannu. Gobeithiaf yn wir y byddwch o ddifrif ynglŷn â’r mater hwn. Ni ddylent fod yn defnyddio eu swyddfa a ariennir yn gyhoeddus er budd eu plaid, ac oni fuasech yn cytuno bod hyn, mewn gwirionedd, yn torri rheolau ymddygiad cynghorwyr ac y dylid cyfeirio’r mater at y pwyllgor safonau? Byddaf yn sicr yn edrych ar hynny. A wnewch chi ofyn i’ch cyd-Aelod, hyd yn oed y Prif Weinidog, os nad ydych chi’n barod i wneud hynny, ymchwilio i’r ymddygiad hwn? Ond a wnewch chi, o leiaf, gondemnio, mor gryf â phosibl, unrhyw gyngor yng Nghymru, neu unrhyw blaid wleidyddol sydd â chynghorwyr etholedig yng Nghymru, sy’n tanseilio prosesau craffu priodol yn y modd hwn?
Gadewch i mi ddechrau drwy ddweud, Dirprwy Lywydd, fy mod yn credu ei bod yn bwysig iawn fod pob dinesydd yng Nghymru sydd â diddordeb yn nhrafodion cyrff democrataidd yn gallu cymryd rhan i’r graddau mwyaf sydd ar gael yng ngwaith y cyrff hynny, drwy ofyn cwestiynau a chraffu ar bobl sy’n gwneud penderfyniadau ar eu rhan. Os yw’r Aelod o’r farn fod achos o dramgwyddo yn erbyn y drefn briodol wedi digwydd, byddai ei diddordeb gofalus mewn gweithdrefnau wedi ei harwain i ddod i’r casgliad mai’r peth cywir i’w wneud yw tynnu sylw’r awdurdodau sy’n gyfrifol am eu monitro at yr achosion hynny o dorri’r rheolau, yn hytrach na lledaenu awgrymiadau y dylai pobl heb unrhyw gyfrifoldeb o’r fath fynd i’r afael â hwy. Felly, os oes ganddi gŵyn, ac mae’n credu bod ganddi un, dylai roi gwybod amdani yn y ffordd briodol, a sicrhau ei bod yn cael ei hymchwilio yn y ffordd briodol. Fel y dywedais, hyd yn hyn, o’r hyn y’i clywais yn ei ddarllen y prynhawn yma, yr hyn y’i clywais yn ei ddarllen yw bod aelodau o’r cyhoedd yn cael eu hannog i ddod i gymryd rhan mewn dadl ddemocrataidd.
Wel, i mi, mae hynny’n dweud eich bod wedi diystyru eich cyfrifoldeb fel Ysgrifennydd y Cabinet. Mae’r materion hyn—[Torri ar draws.] Mae’r materion hyn yn esbonio’n rhannol y diffyg ymddiriedaeth ymhlith y cyhoedd mewn gwleidyddiaeth, ac rwy’n awyddus i’ch holi ynglŷn ag ymgeisyddiaeth yng Nghymru yn awr, sy’n wynebu argyfwng. Ym mis Medi, dywedodd y Comisiwn Etholiadol fod 7 y cant—7 y cant—o’r holl seddi sirol a bwrdeistrefol wedi eu cadw’n ddiwrthwynebiad yn yr etholiadau ym mis Mai. Nawr, roedd 100 y cant o’r seddi cyngor tref a chymuned yn ein prifddinas, Caerdydd, yn ddiwrthwynebiad neu’n wag yn yr etholiadau eleni. Ni fydd gobeithio y gellir cynyddu diddordeb mewn ymgeisyddiaeth trwy ddiwygio llywodraeth leol yn ddigon. Dyma ble na safodd unrhyw un a lle na chafodd neb eu hannog i ymgeisio am sedd mewn etholiad democrataidd ym mis Mai. Credaf, unwaith eto, fod hyn yn fethiant ar ran Llywodraeth Lafur Cymru. A wnewch chi ymrwymo’ch Llywodraeth, yn y dyfodol, i gymryd camau rhagweithiol i fynd i’r afael â’r argyfwng democrataidd hwn—? Ac wrth bawb sy’n mwmian ar y meinciau cefn: yn y pen draw, fel rwyf wedi’i ddweud droeon, nid ydym wedi cael cyfle eto i arwain ar rai o bortffolios Aelodau Llafur Cymru yma, ond gallaf ddweud wrthych yn awr, pe bai’r Ceidwadwyr Cymreig yn arwain llywodraeth leol yng Nghymru, gallaf sicrhau’r cyhoedd y buasai mwy o dryloywder, democratiaeth ac atebolrwydd democrataidd.
Wel, Dirprwy Lywydd, rwy’n rhannu pryder yr Aelod ynglŷn â nifer y seddi diwrthwynebiad mewn cynghorau tref a chymuned yng Nghymru yn etholiadau mis Mai. Rwy’n awyddus i ni wneud mwy fel Llywodraeth, ond nid cyfrifoldeb llywodraethau’n unig yw cymryd camau yn hynny o beth. Yn ein prif etholiadau cyngor, cafwyd mwy o ymgeiswyr nag erioed o’r blaen, ac mae hynny’n arwydd y gall ymdrechion i ddenu mwy o bobl i sefyll etholiad fod yn llwyddiannus. Rwy’n falch iawn o fod yn aelod o blaid a gyflwynodd gannoedd yn fwy o ymgeiswyr nag y gwnaeth ei phlaid hi yn yr etholiadau hynny. Fe ddywedaf wrthi, yn union fel y mae gan y Llywodraeth gyfrifoldeb i sicrhau bod swyddi cynghorwyr tref a chymuned yn ddeniadol ac yn cael eu hysbysebu’n eang, mae gan bob un ohonom ninnau, fel pleidiau gwleidyddol ar wahân, gyfrifoldeb i geisio annog pobl i sefyll etholiadau, ac mae’r ffaith nad etholwyd unrhyw un i gynghorau tref a chymuned Caerdydd yn adlewyrchu anallu ei phlaid hi lawn cymaint ag unrhyw blaid wleidyddol arall i ddod o hyd i bobl i ymgeisio am y swyddi hynny.
Diolch. Llefarydd UKIP, Gareth Bennett.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Roedd gennym banel o Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru mewn cyfarfod pwyllgor y bore yma, Gweinidog, yn trafod materion yn ymwneud â’r gyllideb ddrafft. Gŵyr pob un ohonom fod hwn yn gyfnod anodd ar gyllid llywodraeth leol, ond un peth a fuasai’n helpu cynghorau i wneud penderfyniadau yw rhywfaint o sicrwydd ynglŷn â lefelau cyllid ar gyfer y dyfodol. Gwn eich bod wedi darparu cyllideb ddangosol ar gyfer 2019-20, felly rydym wedi symud i gylch dwy flynedd. Yn yr Alban, mae ganddynt gylch tair blynedd i bob pwrpas. Mae Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru yn galw am setliad aml-flwyddyn ac yn dweud y buasai setliad tair blynedd yn help mawr iddynt allu blaen-gynllunio. Beth yw eich ymateb i hynny?
Wel, dywedaf hyn wrth yr Aelod: rwy’n rhannu uchelgais Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru am gylch tair blynedd—carwn pe bawn mewn sefyllfa i wneud hynny drostynt—ond nid oes gennym gyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer trydedd flwyddyn y cylch hwn am na chynhaliwyd adolygiad cynhwysfawr o wariant gan y Llywodraeth newydd a etholwyd ym mis Mehefin eleni, ac mewn amgylchiadau lle nad wyf yn gwybod faint o arian a fydd ar gael inni ei ddefnyddio ar gyfer holl wasanaethau cyhoeddus Cymru, ni allaf roi cyllideb ddangosol synhwyrol a dibynadwy i lywodraeth leol ar gyfer y drydedd flwyddyn honno. Carwn pe bawn mewn sefyllfa i wneud hynny, gan fy mod yn deall y pwyntiau a wnaethant i chi ac a wnaethoch y prynhawn yma ynglŷn â’r modd y gallai hynny eu helpu i allu cynllunio.
Dirprwy Lywydd, deuthum i’r casgliad ei bod yn bosibl darparu cyllideb gadarn ar gyfer y flwyddyn nesaf a chyllideb ddangosol ddibynadwy ar gyfer yr ail flwyddyn yn y gyllideb a gyflwynais ar 3 Hydref. Heb y ffigurau sydd eu hangen arnaf gan Lywodraeth y DU ynglŷn â pha siâp fydd ar gyllideb Llywodraeth Cymru yn y drydedd flwyddyn, nid oedd gennyf wybodaeth ddigon dibynadwy i roi ffigurau y gallai llywodraeth leol eu defnyddio i gynllunio’n briodol.
Ie, diolch am yr eglurhad. Wrth gwrs, byddai diffyg gwybodaeth yn gwneud hynny’n anodd iawn, felly rwy’n cymryd bod y sefyllfa o ran Llywodraeth y DU a’r Alban yn wahanol, felly, i sefyllfa Llywodraeth y DU a chyllid llywodraeth leol yng Nghymru. Gan barhau â thema ariannu llywodraeth leol, yn y gorffennol rydych wedi pwysleisio’r angen i chwilio am ffynonellau incwm gwahanol i Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru. Dywed Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru fod hyn yn haws i gynghorau yn Lloegr ei gyflawni ar hyn o bryd oherwydd eu pŵer cymhwysedd cyffredinol. Clywsom heddiw fod cynghorau yn Lloegr wedi buddsoddi mewn gorsafoedd petrol, mewn archfarchnadoedd, ac yn Llundain, maent hyd yn oed yn berchen ar eu canolfannau siopa eu hunain. Pe bai gan gynghorau yng Nghymru bŵer cymhwysedd cyffredinol, a fuasai’r llwybr mwy entrepreneuraidd hwn yn llwybr da iddynt ei ddilyn, yn eich barn chi, neu a fuasai gormod o anfanteision posibl?
Wel, Dirprwy Lywydd, rwy’n awyddus i roi pŵer cymhwysedd cyffredinol i awdurdodau lleol yng Nghymru. Roedd hynny’n rhan o’r Bil drafft a gyhoeddwyd yn ystod tymor diwethaf y Cynulliad ac fe’i croesawyd yn eang gan awdurdodau lleol. Mae’n un o’r rhesymau pam rwy’n awyddus i fwrw ymlaen â diwygio llywodraeth leol fel y gallwn gyflwyno Bil gerbron y Cynulliad hwn a fydd yn rhoi’r union allu hwnnw i awdurdodau lleol yng Nghymru. Credaf y byddant yn awyddus i edrych yn ofalus ar rai o’r ffyrdd y mae’r pwerau hynny wedi cael eu defnyddio dros y ffin. Credaf fod rhai gwersi cadarnhaol y gellir eu dysgu o bethau y gallai’r awdurdodau lleol yno fod wedi gallu eu gwneud. Mae rhai o’r buddsoddiadau mwy mentrus a wnaed, o’r math a amlinellodd Mr Bennett, yn achosi rhai pryderon mewn rhai rhannau o Loegr ynglŷn ag a yw arian y trethdalwyr yn cael ei fuddsoddi’n ddibynadwy ac a fydd yn darparu enillion priodol i drethdalwyr lleol. Weithiau, mae’n lwcus i fod yr ail i wneud rhywbeth gan y gallwch ddysgu o brofiad y rheini a aeth yn gyntaf. Dyma faes lle y credaf y gall llywodraeth leol yng Nghymru ystyried y profiad dros y ffin, a defnyddio’r pŵer newydd rydym yn awyddus i’w roi iddynt lle y gallant ei ddefnyddio er mantais, ond heb gael eu denu efallai i rai meysydd gweithgaredd lle na fuasai mor hawdd gwarantu’r enillion priodol a’r lefelau uniondeb y buasem yn eu disgwyl.
Ie, diolch. Mae hynny, wrth gwrs—. Credaf fod angen i chi feddwl am yr anfanteision posibl, ac fe’u hamlinellwyd gennych, felly credaf fod hwnnw’n ateb synhwyrol.
Nawr, datblygiad arall yn Lloegr—[Torri ar draws.] Datblygiad arall yn Lloegr yw bod o leiaf un cyngor wedi llwyddo i sefydlu cwmni ynni dielw. Robin Hood Energy yn Nottingham yw’r cwmni hwnnw. Nawr, pe bai’r pwerau cymhwysedd cyffredinol hyn yn dod i Gymru, a ydych yn credu y buasai hwnnw’n syniad y gallai rhai cynghorau lleol fynd ar ei drywydd yn effeithiol yma?
Wel, Dirprwy Lywydd, mae gennym hanes hir a balch iawn yng Nghymru, sy’n dyddio’n ôl dros nifer o flynyddoedd—ac yn enwedig yn ystod y blynyddoedd rhwng y ddau ryfel byd—o sosialaeth ddinesig, lle’r oedd awdurdodau lleol yn wir yn gyflenwyr uniongyrchol i wasanaethau cyfleustodau fel dŵr ac ynni. Nawr, rwy’n awyddus i weld rhywfaint o’r ysbryd hwnnw’n cael ei ailddyfeisio yn y cyfnod modern. Ni allwch wneud pethau’n union fel y caent eu gwneud bryd hynny, ond mae dod o hyd i ffyrdd newydd y gall awdurdodau lleol ddarparu gwasanaethau, gan sicrhau eu bod—ac onid yw hyn yn wir am y cynllun yn Swydd Nottingham? Mae’r cynllun yn canolbwyntio ar sicrhau nad yw’r rhai sydd leiaf abl i dalu biliau o dan anfantais bellach wrth gael eu denu at y mathau drytaf o dariff. Drwy drefnu pethau ar sail gyhoeddus ac ar sail dosbarthu dielw, mae’n fwy posibl sicrhau bod tariffau ar gael sy’n diogelu’r rheini sydd angen eu diogelu fwyaf. Rwy’n siŵr y bydd rhai awdurdodau lleol yng Nghymru yn awyddus i edrych ar y profiad hwnnw a gweld a allant wneud mwy o’r math hwnnw o beth yma yng Nghymru.
Diolch yn fawr iawn. Cwestiwn 3—Adam Price.