Cwestiynau nawr gan arweinwyr y pleidiau. Arweinydd Plaid Cymru, Adam Price.  

Diolch yn fawr, Llywydd. Yn gyntaf oll, ar ran Plaid Cymru, hoffwn i estyn cydymdeimlad dwys i deuluoedd a chyfeillion y rhai sydd wedi colli'u bywydau o ganlyniad i'r llifogydd dros y penwythnos, gan gynnwys un o fy etholwyr i, Corey Sharpling, o Gastellnewydd Emlyn. Byddwn i'n croesawu ymrwymiad personol gan y Prif Weinidog y bydd y Llywodraeth yn edrych yn ddifrifol ar unrhyw wersi sydd yn dod i'r amlwg yn sgil y digwyddiadau trasig hyn. 

Prif Weinidog, a allwch chi esbonio pam, pan bleidleisiodd y grŵp Llafur yma wythnos yn ôl yn erbyn cynnig Plaid Cymru yn galw am bleidlais y bobl ar Brexit, bod dau o'ch Gweinidogion wedi bod yn dadlau'r achos dros bleidlais o'r fath yn y diwrnodau diwethaf? Mae eich Ysgrifennydd iechyd yn dweud y gallai'r ymgyrch 'gadael' fod wedi cyflawni twyll. Mae eich Gweinidog sgiliau yn dweud y byddai Brexit yn drasiedi ac yn niweidio Cymru yn ddifrifol. Mae'r ddau yn dweud y bydden nhw'n pleidleisio dros 'aros' mewn refferendwm a ddylai gael ei gynnal ar y cytundeb Brexit. Nawr, rwy'n cytuno â nhw. Y cwestiwn yw: a ydych chi, neu a ydych chi'n cytuno â'ch Ysgrifennydd cyllid a ddywedodd nad polisi yw pleidlais y bobl, ond slogan?

A gaf i ddechrau drwy ategu ac ymuno ag ef ynglŷn â'r newyddion drwg dros ben a glywsom ni dros y penwythnos a hefyd i estyn ein cydymdeimlad ni ar y meinciau hyn i deulu Corey Sharpling? Fe ddigwyddodd y ddamwain yn ei etholaeth ef, ac wrth gwrs mae'n rhywbeth sy'n arswydus i'r teulu a hefyd i'r gymuned oll. Felly, a gaf i hefyd ymuno ag ef ynglŷn â hynny?

Yn gyntaf oll, mae ein polisi yn eglur iawn o ran cynnal ail refferendwm. Rydym ni wedi dweud y gallai ail refferendwm gael ei gynnal o dan amgylchiadau penodol yn unig. Y cyntaf yw pa un a oes cytundeb yn Senedd San Steffan ac yma ac yn Senedd yr Alban. Os nad oes cytundeb o'r fath, yna dylid cael etholiad cyffredinol yn fy marn i. Os yw canlyniadau'r etholiad cyffredinol hwnnw yn amhendant, yna sut mae datrys y mater, heblaw wrth gwrs drwy gael refferendwm arall?

Rwy'n credu y gellid cyhuddo'r Blaid Lafur o amwysedd creadigol o ran ei pholisi Brexit, ond nid wyf yn credu y gellid ei chyhuddo o eglurder. Nid yw'r amwysedd hwnnw'n ddim mwy amlwg nag ar lwyfannau etholiad arweinyddiaeth Llafur. Roedd yn ddiddorol iawn darllen adroddiadau o'r llwyfannau etholiadol cyntaf a gynhaliwyd yr wythnos diwethaf yn y frwydr i'ch disodli chi. Achwynodd eich Gweinidog sgiliau am y toriadau i addysg oedolion. Disgrifiodd yr Ysgrifennydd dros gyllid eich ymgais i ad-drefnu llywodraeth leol fel un a oedd, yn ei eiriau ef, yn ddiffygiol ac yn tynnu sylw. A chyfaddefodd eich Ysgrifennydd dros iechyd y gellid bod wedi ad-drefnu gofal iechyd yn well dros y naw mlynedd yr ydych chi wedi bod wrth y llyw. Mae'n anodd anghytuno ag ef pan ddywed nad yw mwy o'r un fath yn ddigon, ond pan fo Vaughan Gething yn dweud mai'r hyn sydd ei angen ar Gymru yw arweinydd nid rheolwr, ai'r Gweinidog cyllid neu chi sydd ganddo mewn golwg?

Ar ôl bod yma ers dros naw mlynedd, mae pobl Cymru wedi dangos eu ffydd ynof i a'm plaid, a gadawaf yn gwbl ymwybodol o'r ffydd hwnnw. Nid oes gen i unrhyw anhawster o ran ymgeiswyr yn cynnig syniadau. Dyna maen nhw i fod i'w wneud. Cyn belled, wrth gwrs, nad ydyn nhw'n mynd yn groes i bolisi sefydledig y Llywodraeth, yna mae'n gwbl briodol mewn cystadleuaeth arweinyddiaeth y dylai ymgeiswyr fod yn rhydd i gynnig eu syniadau eu hunain. Dydyn nhw ddim yn mynd i ddweud, 'Gadewch i ni wneud pethau'n union fel y buon nhw'. Maen nhw wrth gwrs mewn sefyllfa lle mae angen iddyn nhw gynnig syniadau newydd, ac mae hynny'n rhywbeth yr wyf i'n ei groesawu'n fawr iawn. Rwy'n croesawu'r ffaith ei fod yn dilyn y llwyfannau etholiadol a'r ornest arweinyddiaeth yn fy mhlaid gyda diddordeb mawr iawn. Rwy'n siŵr y bydd yn gallu holi fy olynydd pan fydd fy olynydd yn cymryd drosodd fel Prif Weinidog.

Efallai mai'r feirniadaeth fwyaf a wnaed o'ch Llywodraeth yw nad ydych chi'n hoffi beirniadaeth. Nid fi yn unig sy'n dweud hynny, ond eich Ysgrifennydd Cabinet dros Lywodraeth Leol, Alun Davies—roeddwn i'n gwybod y byddai eich amser yn dod, Alun—a ddywedodd hyn mewn darlith i Public Affairs Cymru ychydig wythnosau yn ôl:

Yn rhy aml o lawer rwyf i wedi gweld rhai pobl yn dal yn ôl ac yn brathu eu tafodau wrth roi tystiolaeth i bwyllgorau gan fod beirniadaeth o Lywodraeth neu weinidogion Cymru yn rhy anodd i sefydliadau y mae eu cyllid yn dibynnu ar haelioni yr un Llywodraeth honno a'r gweinidogion hynny.

Mae'n ymddangos bod y diwylliant hwn o dawelwch, omertà Cymru, hefyd yn ymestyn i'r uwch wasanaeth sifil. Gwelsom ddoe ddiwethaf yr Ysgrifennydd Parhaol yn gwrthod ateb cwestiynau am gyfrifon cyhoeddus yn y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus. A oedd hyn oherwydd ei bod hi'n ofni achosi i chi a'ch Gweinidogion deimlo'n annifyr?

Dim o gwbl. Nid wyf i'n gwybod at beth y mae'n cyfeirio ato yn y fan yna. Gwn y bu problem gyda'r ffaith nad oedd y cyfrifon ar gael yn y Gymraeg, sy'n anffodus a bydd angen ei gywiro ac rwy'n credu ei fod wedi cael ei gywiro erbyn hyn. Rydym ni'n hyderus iawn yn yr hyn yr ydym ni wedi ei wneud i ddarparu'r cymorth sydd ei angen i ddod â swyddi i Gymru, a heddiw rydym ni'n dathlu'r ffaith bod gyflogaeth fwyaf erioed, uwch na'r Alban—y gyflogaeth fwyaf erioed—ac mae anweithgarwch economaidd wedi gostwng. Mae'r rhain yn ffigurau y byddem ni wedi breuddwydio amdanyn nhw heb fod mor bell â hynny yn ôl, ac mae hynny’n dangos pa mor bwysig yw cael Llywodraeth dan arweiniad Llafur Cymru sy'n darparu'r cymorth i fusnesau ac yn sicrhau bod diweithdra yn gostwng yn is na chyfartaledd y DU. Dyna yw'r difidend datganoli.

Arweinydd yr wrthblaid, Paul Davies. 

Diolch, Llywydd. A gaf innau hefyd gysylltu fy hun â'r sylwadau a wnaed gan arweinydd Plaid Cymru ac anfon fy nghydymdeimlad a chydymdeimlad fy mhlaid at deulu Corey Sharpling?

Prif Weinidog, yng ngoleuni llifogydd ofnadwy y penwythnos yma, a ydych chi'n credu bod eich penderfyniad i dorri gwariant cyfalaf ar amddiffynfeydd rhag llifogydd gan bron i 50 y cant yn 2016-17 yn ddoeth?

Rydym ni wedi buddsoddi llawer iawn o arian—£350 miliwn—yn ystod y tymor Llywodraeth hwn i leihau'r perygl o lifogydd ac erydu arfordirol. Mae hwnnw'n fuddsoddiad sylweddol, llawer mwy na'r hyn a wnaed gan ei blaid ef yn Lloegr, mae'n rhaid i mi ddweud, lle gwnaed toriadau mawr iawn i arian amddiffynfeydd rhag llifogydd.

Nawr, yr hyn y byddwn ni'n ei wneud, wrth gwrs, yw aros i Cyfoeth Naturiol Cymru gyflawni dadansoddiad o ba un a oes mwy y gallwn ni ei wneud, neu ail-flaenoriaethu rhai cynlluniau, yng ngoleuni'r dystiolaeth yr ydym ni wedi ei gweld o'r llifogydd dros y penwythnos diwethaf. Dyna'r peth synhwyrol i'w wneud, dyna'r peth cyfrifol i'w wneud, ond gallaf ddweud bod tystiolaeth eisoes i ddangos bod y cynlluniau yr ydym ni wedi eu rhoi ar waith wedi helpu i liniaru ac atal llifogydd ledled Cymru lle byddai llifogydd wedi digwydd yn y gorffennol.

Wel, Prif Weinidog, mae'n hen bryd i chi gymryd cyfrifoldeb am yr hyn yr ydych chi'n gyfrifol amdano yma yng Nghymru, yn hytrach na sôn am Loegr. Gadewch i mi roi rhai o'r ffigurau i chi. [Torri ar draws.] Gadewch i mi roi—[Torri ar draws.] Gadewch i mi roi rhai o'r ffigurau i chi. Rhwng 2015-16 a 2016-17, torrwyd gwariant cyfalaf ar amddiffynfeydd rhag llifogydd o £18 miliwn i £9.5 miliwn, ac felly mae'n wir i ddweud nad gwariant ar reoli perygl llifogydd ac amddiffynfeydd rhag llifogydd yw blaenoriaeth eich Llywodraeth. Unwaith eto, mae eich Llywodraeth wedi methu â deall a rhoi sylw i anghenion cymunedau ledled Cymru. A wnewch chi ymddiheuro nawr i'r cartrefi a'r busnesau hynny am y difrod a'r llanastr a achoswyd oherwydd y toriadau yr ydym ni wedi eu gweld i gyllideb Cyfoeth Naturiol Cymru dros y blynyddoedd?

A yw ef yn gwybod faint o ddigwyddiadau llifogydd a welwyd yn Lloegr dros y blynyddoedd? Ceir rhai pethau y mae'n anodd iawn eu hatal. Nid ydym ni mewn sefyllfa lle y gallwn atal bob un achos o lifogydd, er gwaethaf y tywydd, ac roedd yr hyn a welsom dros y penwythnos yn ddigwyddiad tywydd eithafol. Er hynny, byddwn yn gweithio gyda Cyfoeth Naturiol Cymru i ddeall beth arall y gallai fod angen ei wneud er mwyn lliniaru effeithiau llifogydd yn y dyfodol.

Ond ni all ddweud yn syml, 'Wel, wyddoch chi, Cymru ydym ni— anghofiwch am yr hyn sy'n digwydd yn Whitehall.' Mae'r arian, ar y cyfan—i gyd, bron—yn dod oddi wrth ei Lywodraeth ef yn Llundain, ac eto mae'n eistedd yn y fan yna ac yn dweud, 'Wel, eich bai chi yw bod gwariant wedi cael ei dorri', pan, mewn gwirionedd, fel y mae'r Ysgrifennydd cyllid eisoes wedi ei ddweud, pe byddai gwariant wedi cadw i fyny—pe byddai gwariant cyhoeddus wedi cadw i fyny a'n grant bloc wedi cadw i fyny—gyda thwf yn yr economi ers 2010, byddai gennym ni £4 biliwn yn fwy. Pam nad yw'n dadlau achos Cymru? Rydym ni'n gwybod bod Gogledd Iwerddon wedi cael gwerth £1 biliwn o arian cildwrn. Pam nad yw'n dadlau achos Cymru?

Ydym, wrth gwrs, rydym ni'n cymryd cyfrifoldeb mewn meysydd datganoledig, ond efallai yr hoffai ef gymryd rhywfaint o gyfrifoldeb a dweud wrth ei gydweithwyr yn Llundain, 'Digon yw digon—gadewch i ni roi terfyn ar gyni cyllidol; rhowch yr arian i Gymru y mae hi'n ei haeddu.'

Y rheswm y bu'n rhaid i ni dorri gwariant, fel Llywodraeth y DU, dros y blynyddoedd diwethaf yw oherwydd y traed moch—y traed moch—a adawyd gennych chi, fel plaid, yn 2010. Ac rydym ni'n dal i dalu—[Torri ar draws.] Rydym ni'n dal i dalu'r pris am hynny. Nawr, Prif Weinidog—[Torri ar draws.] Prif Weinidog, yn amlwg—[Torri ar draws.] Mae'n amlwg—

Iawn. Iawn, gadewch i arweinydd yr wrthblaid gael ei glywed.

Diolch, Llywydd. Prif Weinidog, yn amlwg, nid yw llifogydd yn flaenoriaeth i'ch Llywodraeth, oherwydd nid yw'r llythyr cylch gwaith gan Weinidog yr amgylchedd, sy'n pennu'r blaenoriaethau ar gyfer Cyfoeth Naturiol Cymru bob blwyddyn, yn blaenoriaethu llifogydd, rheoli perygl llifogydd na rheoli dŵr o gwbl. Dyma'r diweddaraf mewn rhestr faith o fethiannau yn Cyfoeth Naturiol Cymru, a gwendid eich Llywodraeth chi i reoli'r sefydliad hwn yn briodol. Prif Weinidog, sut byddwch chi a'ch Gweinidog yn cael rheolaeth dros y mater hwn nawr a sicrhau y bydd llifogydd a rheoli perygl llifogydd yn flaenoriaeth i chi a'ch Llywodraeth yn y dyfodol?

Wel, gan gynrychiolydd y blaid a greodd y traed moch llwyr—nid wyf i'n credu y gallwn ni dderbyn unrhyw wersi ganddyn nhw. Fel y dywedais wrtho yn gynharach, rydym ni wedi darparu dros £350 miliwn o fuddsoddiad ledled Cymru mewn awdurdodau lleol a Cyfoeth Naturiol Cymru i leihau'r perygl o lifogydd ac erydu arfordirol.

Ond ni all ddianc rhag y ffaith ein bod ni wedi gweld blwyddyn ar ôl blwyddyn ar ôl blwyddyn o doriadau i'n cyllideb yma yng Nghymru, hyd yn oed wrth i'w blaid ef brynu pleidleisiau Plaid yr Unoliaethwyr Democrataidd—£1 biliwn; tawelwch o feinciau'r Ceidwadwyr. A wnaethon nhw sefyll dros Gymru? Naddo siŵr. A wnaethon nhw gwyno i'w cyd-Aelodau yn Llundain? Naddo siŵr. Haws o lawer ceisio rhoi'r bai arnom ni, pan fo'n  cyllideb yn cael ei thorri flwyddyn ar ôl blwyddyn ar ôl blwyddyn, na cheisio â dylanwadu ar eu cydweithwyr yn Llundain, y maen nhw'n dweud bod ganddyn nhw lawer iawn o ddylanwad drostynt, a rhoi'r chwarae teg i Gymru y mae Cymru yn ei haeddu—y £4 biliwn ychwanegol hynny—ac, wrth gwrs, sicrhau nad yw Gogledd Iwerddon yn cael £1 biliwn, gyda dim byd i'r Alban a Chymru yn y dyfodol. Cyfrifoldeb yw hynna—efallai yr hoffai ymddiheuro i bobl Cymru am ei fethiant yn hynny o beth.

Arweinydd grŵp UKIP, Gareth Bennett.

Diolch, Llywydd. Ychwanegaf fy nghydymdeimlad â theuluoedd y bobl a gafodd eu heffeithio gan y digwyddiadau trasig dros y penwythnos. Nawr, Prif Weinidog, byddwch yn gwbl ymwybodol o effeithiau amgylcheddol llosgi coed. Mae rhai amgylcheddwyr o'r farn bod llosgi coed yn ffynhonnell o lygredd aer. Mae llosgi pren o goed hefyd yn rhyddhau gwenwynau crynodedig yn ôl i'r aer, gan gynyddu ein hôl troed carbon. Felly, hoffwn ofyn i chi, Prif Weinidog, beth yw polisi Llywodraeth Cymru o ran llosgi coed?

Rydym ni'n cefnogi biomas ond, wrth gwrs, rydym ni eisiau gwneud yn siŵr bod y gymysgedd ynni mor eang â phosibl, gan gymryd i ystyriaeth ein hymrwymiadau o ran lleihau ein hôl troed carbon. Dyna pam, wrth gwrs, yr ydym ni wedi gweld gweithfeydd biomas ledled Cymru. Wrth gwrs, mae biomas yn adnewyddadwy yn yr ystyr y gallwch chi ail-blannu coed mewn ffordd, er enghraifft, nad yw'n bosibl gyda glo.

Diolch am yr ateb yna. Ceir rhai achosion o anghytuno dadleuol am losgi coed a biomas, o ran a yw hynny wir yn adnewyddadwy, felly gwnaf eich holi am hynny, os caf i. Nawr, ychydig wythnosau'n ôl yn ystod cwestiynau i'r Prif Weinidog, roeddech chi'n dweud wrthym ni sut  yr oedd rheoliadau a chanllawiau'r UE yn helpu Cymru a'r DU i ddiogelu'r amgylchedd. Ac eto gwelaf nawr bod yr UE wedi hyrwyddo yn ddiweddar llosgi coed fel tanwydd adnewyddadwy ac eco-gyfeillgar, fel yr ydych chi newydd gyfeirio at yr arfer eich hun. Fodd bynnag, trwy fabwysiadu'r safbwynt hwn, mae'r UE wedi denu beirniadaeth eithaf clir gan lawer o wyddonwyr amgylcheddol uchel eu parch. Er enghraifft, dywedodd Eric Lambin o Brifysgol Stanford:

Penderfyniad polisi syml ag effeithiau rhaeadru cymhleth ar ddefnydd o goedwigoedd, systemau ynni, masnach coed a bioamrywiaeth ledled y byd yw trin coed fel tanwydd carbon-niwtral.

Diwedd y dyfyniad. Y gofid yw y byddwn yn halogi coedwigoedd yn y pen draw trwy drin llosgi coed fel tanwydd adnewyddadwy rhinweddol, gan gynyddu cynaeafu coetir byd-eang, ac, yn y pen draw, cynhyrchu mwy o allyriadau nwyon tŷ gwydr. O gofio hynny i gyd, Prif Weinidog, a yw eich Llywodraeth yn dal yn ffyddiog bod yr UE yn darparu'r mesurau diogelu'r amgylchedd yr ydych chi wedi bod yn dweud wrthym ni amdanynt?

Ydym, oherwydd—. Wel, gadewch i mi weld os gallaf ei esbonio. Mae pren yn dod o goed, ac mae coed yn tyfu. [Chwerthin.] Ac mae coed—. Gallwch blannu coed, byddan nhw'n tyfu, a gellir eu hadnewyddu mewn ffordd na ellir adnewyddu glo, er enghraifft, fel tanwydd ffosil. A dychwelaf at y pwynt a wneuthum yn gynharach—wel, ychydig wythnosau yn ôl yn y Siambr hon: oherwydd yr UE y gwnaeth y DU lanhau ei hamgylchedd. Roedd y DU yn un o'r llygrwyr gwaethaf yn Ewrop. Roedd afon—Afon Irwell yn Salford oedd hi, rwy'n credu—a fyddai'n cynnau pe byddai matsien wedi'i goleuo yn cael ei thaflu iddi. Roedd ansawdd yr aer yn wael. Roeddem ni'n cyfrannu'n sylweddol at law asid. Roedd ein traethau yn fochaidd. Mae'r holl bethau hynny wedi newid gan fod rheoliadau Ewropeaidd wedi glanhau Prydain, a'r peth olaf y byddwn i eisiau ei weld yw i ni ddychwelyd i'r dyddiau tywyll hynny yn y 1980au pan, er enghraifft, roedd Afon Ogwr ym Mhen-y-bont ar Ogwr yn llifo mewn gwahanol liwiau yn dibynnu ar yr hyn a roddwyd ynddi i fyny'r afon. Fe'i gwelais yn llifo'n wyrdd, yn goch, yn ddu—dewiswch chi, mewn gwirionedd. Roedd lefel y llygredd yn erchyll. Ni all y dyddiau hynny fyth ddychwelyd.

Ie, rydych chi'n defnyddio eich hen stori am Afon Irwell yn Salford unwaith eto. Wel, nid oes rhaid i ni fynd mor bell i ffwrdd ag Afon Irwell—rydych chi hefyd yn cyfeirio at Afon Ogwr. Roedd gennym ni ddwy afon yng Nghaerdydd a fyddai'n newid lliw hefyd, felly nid wyf i'n anghytuno â chi am hynny—byddai afon Taf yn troi'n ddu gyda llwch glo; byddai afon Elái yn newid i wahanol liwiau wrth iddi lifo heibio melin bapur Trelái, yn dibynnu ar ba liw oedd y llifyn a olchwyd i mewn i'r afon. Ond, i ddychwelyd at Afon Irwell, byddwn yn dyfynnu o bapur diweddar Prifysgol Caerdydd a gyfeiriodd at rifyn diweddar y cyfnodolyn Nature Geoscience. Dyfynnaf, 'Ond canfu dadansoddiad diweddar o system Irwell yng ngogledd-orllewin Lloegr y crynodiad uchaf o blastig a gofnodwyd mewn unrhyw afon yn y byd.' Diwedd y dyfyniad. Felly, hyd yn oed gyda'r holl reoliadau UE ardderchog hyn, mae'n debyg bod yr afon yn dal i ddioddef cryn dipyn o lygredd.

Nawr, rwy'n credu bod un neu ddau o bwyntiau i'w gwneud yn y fan yma. Un yw eich bod chi'n sôn am fy mhlaid i, UKIP, sydd eisiau i'r DU adael yr UE fel pe na byddem ni eisiau unrhyw reoliadau amgylcheddol. Ac rydych chi'n siarad fel pe byddai'r holl reoliadau amgylcheddol yn diflannu dros nos yr eiliad y bydd y DU yn gadael yr UE. Mae hyn yn amlwg yn lol ac rydych chi'n codi bwganod. Ceir Bil parhad a fydd yn sicrhau bod pob un o'r rheoliadau amgylcheddol—pob un ohonynt—yn cael eu cadw yng nghyfraith y DU tan yr adeg y bydd Senedd y DU wedi cael amser i asesu'r rheoliad hwnnw a phenderfynu ar ba un a ddylid ei gadw, ei ddiwygio neu gael gwared arno. Bydd y broses honno'n cymryd cryn amser, yn amlwg, oherwydd bydd gan y deddfwyr filoedd o reoliadau UE i'w harchwilio.

Ond pwynt arall yr hoffwn ei wneud yw hwn—[Torri ar draws.]

Mae angen i chi ddod i gwestiwn.

Mi wnaf. Mae'n ymddangos bod gennych chi ffydd ddall yng nghyfarwyddebau a rheoliadau'r UE, ac eto—[Torri ar draws.]

A nawr ni allaf glywed pa un a yw'n dod i gwestiwn.

Mi wyf i, Llywydd.

Iawn. Diolch, Gareth.

Ac eto mae'r UE yn cefnogi llosgi coed, ac mae gennym ni bobl yng Nghymru sy'n wynebu peryglon posibl i iechyd o ganlyniad i'r llosgi coed hwnnw. Roedd o leiaf tri thân yn y de mewn gwaith ailgylchu pren y llynedd yn unig. Rhoddodd Cyfoeth Naturiol Cymru, yr ydych chi'n ei oruchwylio, drwydded i losgydd biomas drws nesaf i eiddo preswyl ger Doc y Barri. Ceir mwg du, llosgol—[Torri ar draws.]

Iawn. Mae angen cwestiwn arnaf i nawr.

Sut ydych chi'n ymateb i'r mwg du, llosgol a ddioddefir gan drigolion ger y cyfleuster llosgi pren hwnnw?

Wel, mae ei blaid ef, cyn belled ag yr wyf i'n ymwybodol, o blaid mwy o lo, sy'n golygu mwy o gloddio brig, a dweud y gwir, oherwydd dyna'r unig ffordd o gael gafael ar lo yng Nghymru erbyn hyn. Byddai'n anodd iawn suddo unrhyw byllau glo dwfn, hyd yn oed pe byddem ni eisiau, i gael gafael ar y glo hwnnw, ac yn ddrud iawn oherwydd y ffawtiau daearegol, yn enwedig yn y de. Nid wyf i'n siŵr a yw'n dweud rywsut bod yr UE yn llygru Prydain gyda biomas. Ac mae'n cyfeirio at Afon Irwell—mae gwaith i'w wneud yn y fan honno, yn amlwg, gyda phlastig. Ond y pwynt yw hwn: nid wyf i'n gwneud y pwynt y bydd yr holl reoliadau amgylcheddol yn diflannu rywsut cyn gynted ag y byddwn ni'n gadael yr UE; rwy'n gwneud y pwynt mai'r UE wnaeth orfodi Prydain i lanhau ei hamgylchedd. Roedd gan y DU hanes gwael iawn o ran llygredd. Fe'i gorfodwyd i lanhau traethau, i lanhau afonydd, i lanhau'r môr, oherwydd rheoliadau Ewropeaidd. Ni fyddwn eisiau gweld sefyllfa yn y dyfodol lle byddem yn symud tuag at yn ôl oherwydd rhyw fath o ideoleg marchnad rydd wallgof sy'n dweud bod rheoleiddio amgylcheddol yn rhywbeth a ddylai fod yn ysgafn. Dim o gwbl; rydym ni'n ymfalchïo yn ein hamgylchedd yng Nghymru, rydym ni'n ymfalchïo yn y ffaith ei fod wedi cael ei lanhau gymaint dros y 30 mlynedd diwethaf, ac ni fydd yn symud tuag at yn ôl.