Eitem 7 ar ein hagenda ni'r prynhawn yma yw'r ddadl ar gyllideb derfynol 2020-21, ac rwy'n galw ar y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd i gynnig y cynnig—Rebecca Evans.

Cynnig NDM7282 Rebecca Evans

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru, yn unol â Rheol Sefydlog 20.25, yn cymeradwyo'r Gyllideb Flynyddol ar gyfer y flwyddyn ariannol 2020-21 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno gan y Gweinidog Cyllid a’r Trefnydd ar 25 Chwefror 2020.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch. Rwy'n falch o agor y ddadl ar y gyllideb derfynol ar gyfer 2020-21 y prynhawn yma. Ers inni gael dadl ar y gyllideb ddrafft yn y Siambr fis yn ôl, rydym wedi ystyried argymhellion adroddiad y Pwyllgor Cyllid a rhai pwyllgorau eraill y Senedd yn ofalus. Yn unol â'r ymrwymiad a wnaethom ni yn dilyn craffu'r llynedd, rwy'n falch ein bod wedi gallu ymateb i'r holl adroddiadau erbyn diwedd yr wythnos diwethaf, ac fe ymatebais i'n ffurfiol ac yn gadarnhaol i'r 27 o argymhellion a gyflwynwyd gan y Pwyllgor Cyllid.

Ar yr adeg hon ym mhroses y gyllideb, fe fyddem ni fel arfer yn ystyried unrhyw addasiadau sylweddol yn deillio o gyllideb y DU yn y gyllideb derfynol. Fe wyddom, serch hynny, fod y flwyddyn hon ymhell o fod yn un arferol, o gofio natur anrhagweladwy Llywodraeth y DU. Rydym wedi gweld addewid o adolygiad aml-flwyddyn o wariant, a oedd yn golygu cylch gwariant am flwyddyn, a chyllideb hydref y DU a fydd bellach ar 11 Mawrth—yn rhy hwyr inni ei hystyried wrth gyhoeddi ein cynigion ni ar gyfer y gyllideb derfynol. Nid yn unig y cawsom ein llyffetheirio yn y modd hwn, ond fe roddodd Llywodraeth y DU, yn hwyr yn y flwyddyn ariannol hon, ergyd arall inni drwy dorri mwy na £100 miliwn oddi ar ein cyfalaf trafodion ariannol ni, ac yn agos at £100 miliwn oddi ar ein cyfalaf traddodiadol ni.

Yn syml, mae Llywodraeth y DU yn cymryd £200 miliwn oddi wrthym mewn cyfnod heriol. Rwyf wedi ysgrifennu at Brif Ysgrifennydd y Trysorlys gan wrthwynebu'r newidiadau hyn yn gryf am iddyn nhw gael eu gwneud mor hwyr. Rydym ni'n chwilio am eglurhad, a chyn gynted ag y bydd yr eglurder hwnnw gennyf, fe fyddaf i'n ysgrifennu at y Pwyllgor Cyllid gyda'r manylion. Dyma enghraifft arall eto o'r angen inni gwblhau'r gwaith ar y cyd â Llywodraeth y DU a'r llywodraethau datganoledig eraill i adolygu a gwella'r polisi o ran datganiad cyllid, sy'n rhan annatod o'n gallu ni i gynllunio a rheoli cyllidebau. Ac mae hwn yn bwynt y byddaf i'n ei bwysleisio, ynghyd â Gweinidogion cyllid yr Alban a Gogledd Iwerddon, mewn cyfarfod pedairochrog o'r Gweinidogion cyllid yr wythnos nesaf.

Ers i ni gael dadl ar y gyllideb ddrafft fis yn ôl, mae yna lawer o gymunedau yng Nghymru wedi dioddef effeithiau digynsail a dinistriol stormydd Ciara a Dennis. Mae timau o fewn Llywodraeth Cymru wedi bod yn gweithio o fore gwyn tan nos gydag awdurdodau lleol, gwasanaethau brys a Chyfoeth Naturiol Cymru i roi'r cymorth gorau posib i'r rhai a gafodd eu heffeithio ganddyn nhw. Ac fe hoffwn i achub ar y cyfle hwn eto i fynegi ar goedd ein diolch ni i'r gwasanaethau brys a'r gwirfoddolwyr ar hyd a lled Cymru, sydd wedi gweithio mor ddiflino yn ystod yr wythnosau diwethaf.

I gefnogi'r gwaith adfer cychwynnol, rydym wedi cyhoeddi y bydd hyd at £10 miliwn ar gael ar unwaith. Rydym wedi gallu defnyddio'r cyllid hwnnw yn y tymor byr drwy reoli ein hadnoddau'n ofalus iawn a thrwy dynnu arian o bob rhan o'r Llywodraeth. Fe ysgrifennais i at Gadeirydd y Pwyllgor Cyllid yr wythnos diwethaf, gan nodi sut yr ydym yn bwriadu sicrhau bod yr arian hwnnw ar gael yn gyflym, o ystyried pa mor gyflym y daw diwedd y flwyddyn ariannol.

Ond gwyddom mai dim ond crafu'r wyneb yw hyn. Mae gwaith yn mynd rhagddo i geisio darlun clir o faint y difrod, a nodi'r cymorth a fydd ei angen yn y tymor hwy.

Rydym ni'n disgwyl i'r costau sy'n gysylltiedig ag adferiad yn y tymor hwy fod yn rhai sylweddol. Yn dibynnu ar y raddfa, mae'n annhebygol y gallwn ni, yn ôl pob rheswm, amsugno cost y gwaith sy'n ofynnol o fewn y cyllidebau presennol, yn enwedig o ystyried y £100 miliwn o ostyngiad yn y cyfalaf cyffredinol yr ydym ni newydd ei weld. Dyna pam rwyf wedi ysgrifennu at Brif Ysgrifennydd y Trysorlys, yn gofyn am gymorth ariannol ychwanegol y tu allan i'r broses Barnett arferol. Rwy'n croesawu'r awgrym y bydd cyllid ychwanegol ar gael i Gymru gan Lywodraeth y DU, ond fe arhoswn ni i weld y manylion llawn o ran pa gymorth a gaiff ei roi'n ymarferol. Fe fyddwn i'n disgwyl gwneud dyraniadau pellach i ategu'r adferiad wedi'r llifogydd yn y gyllideb atodol gyntaf.

Mae'r stormydd a welsom yn ystod yr wythnosau diwethaf yn amlygu canlyniadau sylweddol y newid yn yr hinsawdd. Drwy gydol y broses hon o graffu ar y gyllideb ddrafft, mae'r Aelodau wedi mynegi pryder am effaith newid hinsawdd. Yn ddiamau, mae ymdrin ag argyfwng yr hinsawdd yn flaenoriaeth i holl Lywodraeth Cymru. Ym mis Mai y llynedd, y Senedd hon oedd y Senedd gyntaf yn y byd i ddatgan argyfwng hinsawdd. Yn dilyn hynny, fe wnaethom ni fabwysiadu, a hynny'n ffurfiol, gyngor ein hymgynghorydd statudol ar newid hinsawdd, Pwyllgor y DU ar y Newid yn yr Hinsawdd, sy'n ymrwymo i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr yng Nghymru 95 y cant dros y 30 mlynedd nesaf.

Dyma'r gyllideb gyntaf ers inni ddatgan argyfwng hinsawdd. Mae'n darparu ar gyfer pecyn newydd o fwy na £140 miliwn o gyllid cyfalaf i gefnogi ein huchelgais ni i ddatgarboneiddio ac amddiffyn ein hamgylchedd gogoneddus. Mae hyn yn cynnwys buddsoddi mewn teithio llesol a fflyd o fysiau trydan; ffyrdd newydd o adeiladu tai; gwella ein safleoedd ecolegol pwysicaf; a datblygu coedwig genedlaethol, i ymestyn o Fôn i Fynwy. Mae'r pecyn hwn o fuddsoddi yn gam pwysig ymlaen ar ein taith ni tuag at Gymru wyrddach.

Yn y gyllideb ddrafft, roeddem ni'n cydnabod mai'r perygl mwyaf i'n cymunedau ni, yn sgil newid hinsawdd, yw'r stormydd, y llifogydd a'r erydu arfordirol mwyaf dyrys yr ydym ni eisoes yn eu gweld. Yn y gyllideb hon, rydym yn ymrwymo £64 miliwn yn 2020-21 i amddiffyn ein cymunedau rhag effeithiau mwyaf difrifol ac uniongyrchol newid hinsawdd, ac fe fyddwn ni'n adolygu'r cyllid yn rheolaidd ac yn sicrhau bod mwy o arian ar gael pe byddai angen.

Mae'n dal yn aneglur ar hyn o bryd beth fydd cyllideb y DU ar 11 Mawrth yn ei roi i Gymru. Os na welwn ni unrhyw ostyngiad mewn cyllid refeniw o gyllideb y DU, fe fyddaf i'n ceisio gwneud nifer fechan o ddyraniadau pellach yn 2020-21 yn y gyllideb atodol gyntaf. Er bod adnoddau prin yn cyfyngu arnyn nhw, rydym wedi ymrwymo i fuddsoddi yn y meysydd hynny lle mae'r dystiolaeth yn dangos y gallwn gael yr effaith fwyaf. Yn ystod y gwaith craffu, mynegodd yr Aelodau bryder ynghylch cyllid i'r grant cymorth tai a digartrefedd. Mae tai yn un o'n wyth maes blaenoriaeth trawsbynciol ni. Yn y gyllideb hon, fe ddyrannwyd £175 miliwn ychwanegol i gefnogi ein hanghenion ni o ran tai. Rydym yn dymuno cael cartref i bawb sy'n diwallu eu hanghenion ac sy'n cefnogi bywyd iach, llwyddiannus a llewyrchus. Dyna pam yr wyf i'n dymuno rhoi arwydd nawr y byddaf i'n sicrhau bod cyllid ychwanegol ar gael ar gyfer y ddau faes hyn y flwyddyn nesaf, os byddaf i mewn sefyllfa i wneud hynny ar ôl cyllideb y DU. Dyma hefyd pam rydyn ni'n bwrw ymlaen â'n cynlluniau ni ar gyfer is-adran tir newydd yn Llywodraeth Cymru, a fydd yn hyrwyddo cydweithio rhwng cyrff y sector cyhoeddus i ddatgloi posibiliadau ein tir cyhoeddus ni ar gyfer datblygiadau tai.

Mater pwysig arall a godwyd yn ystod y craffu oedd cyllid ar gyfer bysiau. Mae gwasanaethau bysiau ledled Cymru yn bwysig o ran bod addysg, hyfforddiant, gwaith a gofal iechyd yn hygyrch i bobl ac yn caniatáu i bobl fwynhau cael mynd am dro ar y bws. Maen nhw'n gyswllt hanfodol rhwng ein cymunedau ni ac yn offeryn pwysig i gefnogi economi ffyniannus. Mae hyn yn arbennig o wir yn ein cymunedau gwledig ni ac i'r bobl hynny sy'n dibynnu fwyaf ar y gwasanaethau hyn. Fel y dywedais yn y Pwyllgor Cyllid, fe fyddwn ni'n parhau i adolygu hyn ac fe fyddaf i'n ystyried gwneud dyraniadau ychwanegol yn y maes hwn yn sgil ein setliad terfynol ar gyfer 2020-21.

Gan gydnabod ei bod yn hanfodol datgarboneiddio trafnidiaeth ffyrdd i gyflawni ein nod sero net, rydym yn cymryd camau i'w gwneud hi'n haws i bobl wneud llai o deithiau mewn car a defnyddio dulliau eraill o deithio. Yn ogystal â buddsoddi mewn mathau newydd o drafnidiaeth, mae angen inni gyflawni ein rhwymedigaethau statudol hefyd i gynnal ein hasedau presennol ni o ran ffyrdd, i ganiatáu i bobl a nwyddau fynd a dod yn ddiogel, i atal y risg o ddamweiniau, i wella cysylltedd a hygyrchedd addysg, sgiliau, hyfforddiant a chyflogaeth. Mae'r gyllideb cynnal a chadw o fwy na £150 miliwn yn cynnwys £15 miliwn yn ychwanegol yn 2020-21. Fodd bynnag, mae degawd o gyni ariannol Llywodraeth y DU wedi cael effaith uniongyrchol ar gynnal a chadw rhwydwaith ffyrdd y DU. Yng Nghymru, mae tagfeydd traffig ar y ffyrdd wedi gwaethygu oherwydd £1 biliwn o danariannu'r seilwaith trafnidiaeth gan Lywodraeth y DU, a'r methiant i drydaneiddio'r prif reilffyrdd yn y gogledd a'r de, gan arwain at fwy o draffig ar ein cefnffyrdd ni. Felly, rwy'n ystyried bod cynnal a chadw ein rhwydwaith ffyrdd ni'n flaenoriaeth arall i gyllid ychwanegol, yn enwedig am y rhesymau o ran diogelwch a amlinellais.

Felly, i gloi, mae'r gyllideb derfynol hon yn cyflawni'r addewidion a wnaethom ni i bobl Cymru. Mae'n codi ein buddsoddiad ni yn GIG Cymru hyd at £37 biliwn yn ystod y tymor Seneddol hwn, ac yn rhoi buddsoddiad newydd i helpu i ddiogelu dyfodol ein daear ni. Er gwaethaf yr heriau y gwnaethom ni eu hwynebu o ganlyniad i natur anrhagweladwy ac anhrefn Llywodraeth y DU, rwy'n falch ein bod ni wedi sefyll yn gadarn o blaid ein cynlluniau ni i wireddu ein haddewidion i bobl Cymru a darparu sicrwydd ariannol. Ac rwy'n cymeradwyo'r gyllideb derfynol i'r Senedd.   

Diolch. Rwy'n galw ar Gadeirydd y Pwyllgor Cyllid, Llŷr Gruffydd.

Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Dwi’n falch iawn o’r cyfle i allu cyfrannu jest ychydig o sylwadau cryno yn y ddadl yma ar gyllideb derfynol Llywodraeth Cymru yn rhinwedd fy rôl fel Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid.

Dwi’n falch iawn bod y Gweinidog wedi derbyn neu wedi derbyn mewn egwyddor pob un o argymhellion y pwyllgor, a dwi’n arbennig o falch bod y Gweinidog wedi cytuno i ystyried sut y gallwn ni gynnwys nawr dadl ar y blaenoriaethau gwariant yn amserlen y gyllideb yn y blynyddoedd i ddod. Dwi’n edrych ymlaen i weithio gyda’r Gweinidog ar hyn, a dwi'n meddwl y bydd e'n gyfle ardderchog i Aelodau i gael ychydig bach mwy o ddweud eu dweud ac ychydig bach mwy o ddylanwad yng nghyfnod ffurfiannol cynnar cyllidebau y dyfodol, yn hytrach nag ymateb i rywbeth sydd yn cael ei gyhoeddi ymhellach lawr y lein. 

Yn ystod y ddadl ar y gyllideb ddrafft, fe wnaeth y Siambr yma hefyd, wrth gwrs, gydnabod yr ansicrwydd ynghylch y cylch cyllidebol hwn, a bod y gyllideb wedi’i chyflwyno mewn amgylchiadau eithriadol, fel roedd y Gweinidog yn cyfeirio atyn nhw yn ei sylwadau hi, o ystyried yr etholiad cyffredinol a Brexit. Mewn gwirionedd, rŷn ni’n dal i aros am gyllideb Llywodraeth y Deyrnas Unedig, ac fe allai hynny, fel y clywsom ni, gael effeithiau sylweddol ar gyllid Llywodraeth Cymru. 

Yn ein hadroddiad ar y gyllideb ddrafft, fe wnaethon ni argymell y dylai’r Gweinidog ddarparu’r wybodaeth ddiweddaraf am yr effaith y bydd cyllideb y Deyrnas Unedig yn ei chael ar Gymru cyn gynted ag sy'n bosibl ar ôl 11 Mawrth. Dwi’n falch bod y Gweinidog wedi derbyn ein hargymhelliad ni, ac wedi ymrwymo i ddarparu datganiad cynnar ar oblygiadau cyllideb y Deyrnas Unedig ar ragolygon treth a manylion am y symiau canlyniadol i Gymru. 

Mae diffyg cyllideb y Deyrnas Unedig wedi golygu, wrth gwrs, bod rhagolygon treth Cymru yn seiliedig ar ragolygon economi a chyllidol y Deyrnas Unedig gan y Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol, yr OBR, o fis Mawrth y llynedd, 2019, ond mae’n braf gweld bod y gyllideb ddrafft a’r gyllideb derfynol yn defnyddio’r wybodaeth ddiweddaraf sydd ar gael yng Nghymru a data alldro i ddiweddaru eu rhagolygon treth. Mae’r gyllideb derfynol hon yn dangos cynnydd net mewn refeniw arian parod a dyraniadau cyfalaf o £4 miliwn, sef 0.02 y cant.

Nawr, fe adawon ni’r Undeb Ewropeaidd, wrth gwrs, ar 31 Ionawr, ond mae ansicrwydd o hyd ynghylch y berthynas rhwng yr Undeb Ewropeaidd a’r Deyrnas Unedig yn y dyfodol. Fe ofynnon ni am sicrwydd ynghylch y gefnogaeth ariannol sydd ar gael i’r diwydiant amaethyddol, ac mae ymateb y Gweinidog wedi nodi bod Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi rhoi cadarnhad o gyllid ar gyfer y cynllun taliad sylfaenol yn 2020, ond ni fydd gwybodaeth bellach ar gael tan ar ôl yr adolygiad cynhwysfawr o wariant, yr rŷm ni’n ei ddisgwyl yn ddiweddarach eleni. 

Er ein bod ni yma heddiw yn trafod y gyllideb derfynol yma, mae’n amlwg y bydd cyllideb Llywodraeth y Deyrnas Unedig sydd ar y gweill, yr adolygiad cynhwysfawr o wariant, a thrafodaethau ar y trefniadau cyllido yn dilyn Brexit i gyd yn cael effaith ar gyllideb 2020-21, ac felly mi fydd hi, mi fuaswn i'n tybio, yn addas ac yn ofynnol i ni ystyried ymhellach y newidiadau hynny maes o law, ac mae hynny'n sicr yn rhywbeth y byddwn ni fel pwyllgor yn awyddus iawn i'w wneud. Diolch. 

Diolch i chi. Nick Ramsay.

Diolch, Dirprwy Lywydd. A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am ei sylwadau agoriadol hi ynghylch llifogydd, ac fe hoffwn ychwanegu fy ngeiriau innau o ddiolch i'r gwasanaethau brys hefyd am eu holl waith caled nhw a'u hymroddiad yn ystod y cyfnod anodd hwnnw, nad ydyw efallai, wrth gwrs, wedi dod i ben eto?

Rwy'n falch, Gweinidog, eich bod chi wedi agor eich cyfraniad chi gyda mater llifogydd a newid hinsawdd. Gallaf gofio fy mod i'n feirniadol yn ystod y ddadl ar y gyllideb ddrafft am nad oedd yr amgylchedd a newid hinsawdd yn ymddangos yn uwch ar yr agenda o ran y rhestr yn eich araith chi. Felly, fe wnaethoch chi a'ch swyddfa wrando'n astud ar un o'm pwyntiau i yn ystod y ddadl honno a gweithredu, yn fy marn i, yr hyn a oedd yn newid iach a phwysig iawn, mewn gwirionedd. Rwy'n credu bod rhoi'r hinsawdd a'r amgylchedd yn uchel ar ddechrau'r gyllideb yn rhan o bennu cyllideb werdd. Rwy'n credu, yn rhy aml, ein bod ni'n sôn am bwysigrwydd cyllidebu gwyrdd a gwneud yn siŵr bod yr amgylchedd yn ganolog i bopeth a wnawn, hynny yw ar yr wyneb, ond nid dyna'r hyn sy'n digwydd yn ymarferol mewn gwirionedd. Felly, rydym ni, rwy'n gobeithio, yn troi'r gornel honno ac fe fydd pob plaid yn sylweddoli pa mor bwysig yn canolbwyntio ar yr amgylchedd.

Mae cyllideb werdd yn galw am seilwaith gwyrdd, ac mae angen dybryd gweld mwy o'r seilwaith hwnnw. Fe wnaethoch chi grybwyll rhywfaint o hyn, ac, yn amlwg, mae'r sefyllfa o ran llifogydd wedi gofyn am ystyriaeth fanwl o'r seilwaith. Mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn credu bod angen rhwydwaith o bwyntiau trydanol sy'n gwefru'n gyflym i geir sy'n golygu bod pawb o fewn o leiaf 30 milltir o leiaf i orsaf gwefru EV. Fe fydd yr Aelodau hynny o'r Senedd a'r cyhoedd a'r staff yma sydd â cheir trydan, yn gwybod ei bod hi'n iawn eu defnyddio nhw ar hyn o bryd ar gyfer teithiau byr, ond pan geisiwch chi eu defnyddio nhw ar gyfer unrhyw beth dros bellter neu wrth deithio i'r canolbarth neu'r gogledd, rydych chi'n cymryd eich bywyd trydanol yn eich dwylo chi eich hun wrth geisio gwneud hynny. Felly, fe hoffwn i weld mwy yn y gyllideb ynglŷn â'r modd y byddwn ni'n cyflwyno cynigion i wella'r seilwaith gwyrdd hwn mewn gwirionedd.

O dan gynnig David Melding, Papur Gwyn y Ceidwadwyr Cymreig, fe fyddai gan bob tŷ newydd yng Nghymru bwynt gwefru trydan hefyd. Un newid bach i'r ddeddfwriaeth, ond mae'n rhywbeth a all wneud gwahaniaeth gwirioneddol yn yr hirdymor ar lawr gwlad.

Gan droi at weddill y gyllideb, Gweinidog, ac ni fydd yn syndod ichi wybod na fydd y Ceidwadwyr Cymreig yn cefnogi'r gyllideb hon—[Torri ar draws.] Nid oeddwn i'n credu y byddai hynny o unrhyw syndod i chi. Rydym yn croesawu'r ffaith bod—

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Gwnaf, siŵr.

A fyddwch chi'n cyflwyno cyllideb amgen?

Rwy'n cofio Gordon Brown yn cyflwyno cyllideb amgen flynyddoedd lawer yn ôl, ac rwy'n credu i'r Blaid Lafur fod allan o lywodraeth am flynyddoedd lawer wedi hynny. Nid Gordon Brown oedd hwnnw, mae'n ddrwg gennyf, rwy'n tynnu hynny'n ei ôl—fe fydd Mike Hedges yn fy nghywiro i— John Smith oedd hwnnw. Y broblem gyda chyflwyno cyllideb amgen yw, fel y gŵyr y Gweinidog, fod y sefyllfa economaidd yn symud yn gyflym, ac, mewn gwirionedd, mater i'r Llywodraeth yw cyflwyno cyllideb. Gwaith Llywodraeth yw cyflwyno cyllideb a gwaith y pleidiau eraill yw dweud ymhle y dylid gwneud gwelliannau iddi. Ac os mai honno yw ffordd y Blaid Lafur o ddweud eich bod chi'n awyddus i blaid arall gyflwyno cyllideb, wel, fe ddywedaf i hyn wrthych chi, fe fyddai fy nghyd-Aelodau i yma, Janet Finch-Saunders, Mohammad Asghar a Mark Isherwood, yn falch iawn o ddod ymlaen a chyflwyno cyllideb ar eich cyfer chi, ac rwy'n siŵr y bydd pobl Cymru yn edrych ymlaen at weld ambell newid. Ond fe adawn ni hynny tan rywbryd arall.

Nid ydym yn cefnogi'r gyllideb hon. Rydym yn croesawu'r ffaith bod gan Lywodraeth Cymru fwy o arian o'r diwedd a £600 miliwn yn ychwanegol gan Lywodraeth y DU. Mae oes y cyni'n dod i ben. Ond fe fydd trethdalwyr yng Nghymru yn iawn i amau nifer o benderfyniadau gan Lywodraeth Cymru o ran buddsoddi yn economi Cymru a llunio Cymru well yn sgil Brexit. Beth ydym ni wedi ei weld? Dros £100 miliwn ar ymchwiliad cyhoeddus ar yr M4; £20 miliwn ar brosiect Cylchdaith Cymru; yr hyn sydd yn ei hanfod yn gyfystyr â siec wag ar gyfer Maes Awyr Caerdydd—nid fy ngeiriau i, ond geiriau Cadeirydd y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus, sef fi, wrth gwrs, felly fy ngeiriau i ydyn nhw—gwall golygyddol. [Chwerthin.]

Rydym yn croesawu'r ffaith bod Llywodraeth Cymru wedi buddsoddi £37 biliwn yn y GIG yng Nghymru ers 2016—[Torri ar draws.] Mewn eiliad. A'i bod yn cyhoeddi gwariant ychwanegol o £400 miliwn ar iechyd. Mae hynny i'w groesawu. Mae hynny'n newyddion da gan Lywodraeth Cymru, ond rydym yn awyddus i weld mwy o arian yn cael ei roi i weddnewid pethau. Rwy'n ildio i'r cyn-Brif Weinidog.

Rwy'n ddiolchgar i'r Aelod am ildio. Roeddwn i mewn cyfarfod briffio gyda Maes Awyr Caerdydd y bore 'ma, fel yr oedd ei gyd-Aelod, Russell George, ac roedd yn amlwg nad yw Maes Awyr Caerdydd yn cael unrhyw gymhorthdal refeniw. Mae benthyciadau wedi bod ar sail fasnachol gan Lywodraeth Cymru, swm bach iawn o arian, yn enwedig o gofio'r ffaith fod gan Faes Awyr Bryste fenthyciadau sy'n cyfateb i fwy na £500 miliwn.

Ni chlywais i'r cwestiwn ar ddiwedd hynny, ond o ran y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus, rydym wedi bod yn edrych ar sefyllfa Maes Awyr Caerdydd o ran benthyciadau, ac mae peth dryswch yno y mae angen ei ddatrys ar y pwyllgor. Rwy'n credu mai'r hyn y byddem ni'n ei ofni yw hyn, ie, mae'n iawn rhoi benthyciadau i brosiect, ond ni ddylai'r benthyciadau hynny olygu siec wag. Ni ddylai'r benthyciadau hynny fod yn ddiddiwedd ac fe ddylai'r benthyciadau hynny fod ynghlwm wrth weledigaeth i'r dyfodol a strategaeth y bydd pawb yn ei derbyn ac a fydd yn golygu arian yn ôl i'r trethdalwr ar ddiwedd y dydd. Ond, wrth gwrs, rwy'n derbyn bod angen benthyciadau o ryw fath arnyn nhw.

I gloi, Dirprwy Lywydd, oherwydd gwn nad oes gennyf i fwy o amser, fe fyddwn i'n dweud, beth am y gogledd? Beth am y gogledd? Ar wahân i £20 miliwn ar gyfer metro gogledd Cymru, beth am fuddsoddiadau a gwaith uwchraddio i'r A55, sef conglfaen economi'r gogledd? Rwy'n credu bod rhai cyfleoedd wedi eu cymryd yn y gyllideb hon ond mae llawer o gyfleoedd wedi eu colli. Rwy'n credu, yn y dyfodol, fod angen inni weld cyllideb sy'n cyflawni ar gyfer Cymru gyfan, nid ar gyfer y de'n unig, ac y bydd yr Aelodau yn y gogledd yn gweld buddsoddiad, buddsoddiad gwyrdd, a buddsoddiad yn y seilwaith gwyrdd, hefyd, sy'n darparu ar gyfer pawb ledled Cymru.

Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Rwy'n ofni mai cyfle a gollwyd yw'r gyllideb hon i ryw raddau ac mae'n ergyd ddwbl hefyd. Mae'n gyfle a gollwyd gan Lywodraeth Lafur yng Nghymru i gael newid cyfeiriad o'r newydd, mwy dynamig a radical, ac yn gefndir iddo mae'r cyd-destun o ddegawd a mwy o doriadau dwfn gan Lywodraeth Geidwadol galon galed y DU.

O ran maint y toriadau yr ydym wedi eu hwynebu, ydw, rwy'n cydymdeimlo â safbwynt Llywodraeth Cymru wrth ymgymryd â'r gyllideb derfynol hon, ac ydw, rwy'n condemnio'r £200 miliwn o adfachu'n ddirybudd gan y Trysorlys hefyd. Ond mewn sefyllfa anodd iawn fel honno, rwy'n credu bod angen ichi weld Llywodraeth sy'n barod i feddwl yn wahanol, ac rwy'n ofni nad ydym wedi gweld digon o hynny o bell ffordd. Ac, wrth gwrs, heb gyhoeddi cyllideb gynhwysfawr yn y DU eto, mae gwneud newidiadau i'r gyllideb derfynol braidd yn anodd o hyd; rwy'n cyfaddef hynny. Mae'n fwy fel pe bai dewin yn hytrach na changhellor yn rhagfynegi'r gyllideb wirioneddol inni ar gyfer 2020-21. Ond hyd yn oed yn y cyd-destun anfoddhaol hwnnw, nid oes unrhyw amheuaeth gennyf fod gan Lywodraeth Cymru gyfle i feddwl yn wahanol.

Mae'r Llywodraeth yn dweud bod hon yn gyllideb ar gyfer adeiladu Cymru fwy llewyrchus, sy'n fwy cyfartal ac yn fwy gwyrdd. Ond er mwyn i'r math hwnnw o brosiect adeiladu cenedlaethol ddigwydd, mae angen sylfeini cadarn a chynllun clir i'ch arwain chi, ac nid ydym yn gweld digon o dystiolaeth i'r naill beth na'r llall. I'r manylion, felly.

Daeth y Llywydd i’r Gadair.

Wrth fanylu rhywfaint, gadewch i mi—[Torri ar draws.]

Gwnaf, yn sicr.

Yr un cwestiwn â Nick Ramsay: a oes gennych chi gyllideb amgen?

Oes yn wir, ac rydym ni'n edrych ymlaen at ei gweithredu pan fyddwn ni mewn grym yn y fan hon. Mae'r Llywodraeth yn dweud ei bod yn awyddus i lunio Cymru newydd.

Gadewch imi droi at lywodraeth leol yn gyntaf. Rydym yn croesawu, wrth gwrs, y ffaith bod cyllideb llywodraeth leol wedi codi 4.3 y cant, ond mae lefelau cyllid ein cynghorau ni’n dal yn 13 y cant yn is mewn termau real o’u cymharu â chyllideb 2010-11, ac mae’r cynnydd yn is, wrth gwrs, na’r hyn yr oedd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru yn ei ddweud oedd ei angen ar awdurdodau lleol ond i sefyll yn eu hunfan a chynnal gwasanaethu. Felly, mae ein gwasanaethau’n mynd i ddioddef eto, ac mae’r pwysau ar dreth gyngor yn parhau, ac rydym yn gwybod mai’r tlotaf mewn cymdeithas sy’n cael eu taro fwyaf caled.

Mae’n siomedig hefyd mai prin iawn ydy’r newid rhwng y gyllideb ddrafft a’r cynlluniau terfynol sydd rŵan o’n blaenau ni. Yn y gyllideb ddrafft, mi oedd yna ychydig dros £100 miliwn o gyllid adnoddau ffisgal—'unallocated fiscal resource funding’. Onid oedd hwn yn gyfle rŵan i roi cyfran o hwn i lywodraeth leol ar ben y cynlluniau drafft? Ac, wrth gwrs, mae llywodraeth leol yn chwarae rhan cwbl, cwbl allweddol mewn gwasanaethau ataliol, popeth o addysg i adnoddau hamdden a chwaraeon, gwasanaethau cymdeithasol—y pethau yna sydd yn ein galluogi ni i drio cadw pobl allan o’r gwasanaeth iechyd mwy drud ac atal problemau mwy hirdymor rhag datblygu.

At dlodi nesaf. Mae lefelau tlodi yng Nghymru’n dal yn gywilyddus o uchel, a dwi’n methu â gweld y dystiolaeth o newid gêr yn agwedd y Llywodraeth yn fan hyn. Ac nid yn unig mae o y peth iawn i’w wneud, i roi camau cyllidol gwirioneddol arloesol mewn lle i daclo tlodi, ond rydym ni’n amcangyfrif bod delio â thlodi yn costio rhyw £3.6 biliwn yn flynyddol i Lywodraeth Cymru. Felly, mae e’n gwneud synnwyr economaidd i daclo tlodi hefyd, yn ogystal â bod yn iawn yn foesol. Wrth gwrs, nid gan Lywodraeth Cymru mai’r holl lifers sydd eu hangen i waredu tlodi, ond mae yna lawer y gall gael ei wneud, ac mae’r gyllideb yn arf allweddol.

Does gen i ddim amser i fynd i gymaint o fanylion ag yr hoffwn i, ond er enghraifft, rydym ni’n gweld y Llywodraeth yn cefnogi, mewn egwyddor, gwaith y Comisiwn Gwaith Teg, ond dwi ddim yn gweld tystiolaeth yn y gyllideb yma o le mae hynny’n cael ei weithredu yn ymarferol. Mae methiannau'r wladwriaeth les, wrth gwrs, yn ffactor arall mewn cynnal tlodi. Ydy, mae hwnnw'n faes sydd heb ei ddatganoli, ond os ydyn ni'n edrych ar rywbeth fel tai, mae tai yn sicr wedi eu datganoli. Ac rydym ni'n gweld diffyg parodrwydd i fod yn progressive, os liciwch chi, yn y gyllideb yma pan mae'n dod at dai.

Mewn trafnidiaeth, er enghraifft, rydyn ni'n gweld £179 miliwn i drenau Trafnidiaeth Cymru, sy'n grêt ynddo fo'i hun, ond mae hynny dair gwaith cymaint â sydd yn mynd i fysus. Yn yr un modd, mae rhoi £62 miliwn i Gymorth i Brynu ar gyfer nifer gymharol fach o bobl, sy'n help mawr i'r bobl hynny a does dim byd yn bod efo'r syniad, mae hwnnw'n ymddangos yn lot fawr o'i gymharu efo dim ond £188 miliwn mewn grant tai cymdeithasol ar gyfer yr holl filoedd o bobl sydd wir angen help.

Mi wnaf i gloi, achos rydw i'n ymwybodol bod y cloc yn fy erbyn i, drwy droi at yr argyfwng hinsawdd hefyd. Do, mi wnaeth y Gweinidog droi at newid hinsawdd a'r llifogydd ac ati ar ddechrau ei haraith hi, ond does yna'n dal ddim digon o dystiolaeth, dwi'n meddwl, fod yna newid cyfeiriad sydd wirioneddol yn adlewyrchu'r argyfwng hinsawdd yr ydym ni i gyd, fel Senedd a chithau fel Llywodraeth, wedi ei ddatgan yn fan hyn. Unwaith eto, methiant i weld os ydy'r arian sy'n cael ei wario yn cael ei wario mor effeithiol â phosib. Hynny ydy, £29 miliwn i fflyd o fysus trydan. Rydw i'n frwd iawn dros gerbydau trydan, fel rydych chi'n ei wybod, ond rydyn ni'n methu gweld os mai dyna'r ffordd orau o wario £29 miliwn fel rhan o'r ymdrech i daclo'r argyfwng hinsawdd.

I gloi, gadewch imi ofyn hyn: a yw'r Llywodraeth mewn gwirionedd yn credu y bydd y gyllideb hon yn newid bywydau pobl Cymru mewn modd arwyddocaol erbyn cyfnod y gyllideb nesaf? Ai hon yw'r gyllideb sy'n mynd i ddechrau gwyrdroi pethau i Gymru? Mae arnaf i ofn na fydd hynny'n wir; dyna pam y byddwn ni'n pleidleisio yn erbyn y gyllideb hon heddiw. Mae angen cyllideb arnom ni, mae angen Llywodraeth arnom ni, sy'n ceisio gwella bywydau pobl Cymru yn sylweddol ac yn faterol, a dyna sy'n ysgogi Plaid Cymru.

Roeddwn i'n cytuno, gynnau, â'r disgrifiad o hyn yn gyfle wedi'i golli. Rydym wedi gweld diwedd ar gyni a'r cyfle i gael cynnydd yn y gyllideb o swm sylweddol, ac yn hytrach na blaenoriaethu ac anfon neges allweddol o ran lle y mae'n mynd gyda hynny, y duedd, rwy'n credu yn y gyllideb hon yw rhoi cynnydd cymharol debyg ledled nifer fawr o feysydd er bod rhai meysydd bach wedi'u blaenoriaethu o fewn hynny.

Yr hyn yr hoffwn i ei wneud, fodd bynnag, yw canmol y Gweinidog Cyllid ar y ffordd y cyflwynodd y gyllideb derfynol gynnau. Rwyf wedi gwneud y pwynt ar sawl achlysur ei bod hi wedi defnyddio llawer o gyn areithiau i gwyno'n faith am Brexit ac am gyni ac, a dweud y gwir, ni chlywais y naill na'r llall o gwbl heddiw, a chadwodd at eu gwau, os gaf i ddefnyddio'r ymadrodd hwnnw, o ran beth yw cyfrifoldebau Llywodraeth Cymru. Rwy'n credu y dylem ni gymeradwyo hynny.

Beirniadodd Lywodraeth y DU am fod yn chwit-chwat o ran y cylch cyllideb hwn. Rwy'n credu, a bod yn deg, nad bai Llywodraeth y DU ei hun oedd rhywfaint o'r natur chwit-chwat honno, yn enwedig amseriad yr etholiad pan wnaeth Tŷ'r Cyffredin bleidleisio dros hynny o'r diwedd. Fodd bynnag, rwy'n cefnogi'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei ddweud am y £200 miliwn o doriadau funud olaf i wariant cyfalaf a thrafodion ariannol, ac rwy'n credu ei bod yn anfoddhaol iawn i'r rheini ddod mor hwyr yn y dydd. Rwy'n credu y dylai Llywodraeth y DU, hyd yn oed os caiff ei chyhoeddi'n ffurfiol yn ddiweddarach, o leiaf allu cysylltu'n anffurfiol â Llywodraeth Cymru eto ynghylch newidiadau posib o'r fath a bod mwy o amser yn cael ei rhoi iddyn nhw.

Y sylwadau ynghylch amddiffyn rhag llifogydd—rwy'n cytuno â'r rheini hefyd. Rwy'n credu bod Llywodraeth Cymru—yn deg iawn o Lywodraeth y DU i ofyn iddynt, ' Pam ydych chi'n gofyn? Beth mae'r arian hwn yn mynd i'w wneud?' Rwy'n credu bod yr ymateb, 'A dweud y gwir, mae angen mwy o amser i'r  llifogydd gilio i arolygu a phenderfynu ar yr hyn sydd ei angen' yn ymateb teg iawn hefyd. Mae'n faes sydd wedi'i ddatganoli, ond rwy'n croesawu Llywodraeth Cymru yn gofyn i Lywodraeth y DU am arian yn y maes hwn a'r dull partneriaeth hwnnw, a gobeithio y bydd yn cael ei ailadrodd mewn meysydd eraill.

Yn enwedig o ran llifogydd, rwy'n credu, cefais fy nenu amser cinio gan gyfarfod o Confor wedi'i gadeirio gan Andrew R.T. Davies, a oedd yn ymwneud â rhai o'r mentrau plannu coed a'r cysylltiadau â llifogydd, yn enwedig y clefyd coed ynn, a chawsom wybod mai honno yw'r goeden, o bosib, sy'n amsugno mwy o ddŵr nag unrhyw beth arall. Hefyd, y llifogydd yr ydym ni wedi'u gweld gydag Afon Hafren, yn enwedig yn swydd Henffordd a Chaerwrangon, lle mae dŵr wedi dod oddi ar fynyddoedd Cymru, ond aneddiadau yn Lloegr yn bennaf sydd wedi dioddef llifogydd. Un awgrym, eto, yn y cyfarfod Confor hwnnw oedd—tybed a fyddai'n bosib inni blannu mwy o goed ar ben bryniau, lle y bydden nhw'n gallu tyfu, lle mae'r uchder yn briodol? Nid yw'n ymddangos bod hynny'n digwydd gan fod categoreiddio'r tirweddau hynny fel math arbennig o dirwedd yn golygu ei bod yn anodd, felly, i drefnu i blannu coed. Os oes argyfwng hinsawdd, os ydych chi wir yn awyddus i newid polisi yn y maes hwn, edrychwch ymhellach ar sut i hwyluso, o ddiddordeb preifat mewn plannu coed o'r fath heb gymhorthdal mawr yn y gyllideb.  

Roeddech wedi sôn, Gweinidog Cyllid, 2020-21—y gyllideb atodol gyntaf. A fyddwn ni'n gorfod aros am y gyllideb atodol gyntaf cyn ichi wneud datganiad ar eich ymateb chi i gyllideb y DU ar 11 Mawrth, neu a fydd datganiad o flaen llaw? Ac a wnewch chi ddweud wrthym pryd yr ydych chi'n disgwyl i'r gyllideb atodol gyntaf honno gael ei chyflwyno?  

Buom yn siarad llawer am Faes Awyr Caerdydd. Yn ddewr iawn, mae'r Llywodraeth, yn cael dadl ar hynny yn ystod yr wythnosau nesaf. Byddaf yn cadw fy sylwadau tan hynny.

O ran uwchraddio'r A55, mae Nick Ramsay yn dweud wrth Lywodraeth Cymru, 'Pam nad ydych chi wedi'i wneud?'  Rwy'n ei atgoffa, mewn gwirionedd, fod maniffesto ei blaid yn y DU ym mis Rhagfyr wedi nodi y bydden nhw'n uwchraddio'r A55 ar gyfer y gogledd pe bai nhw’n cael eu hethol ar lefel San Steffan. Mae'n llwybr radical ar gyfer datganoli, ond dyna yr oeddech chi wedi'i ddweud yn eich maniffesto.

Yn olaf, a gaf i groesawu'r newidiadau y mae'r Gweinidog yn dweud y byddwn ni'n eu gweld yn y gyllideb, er nad ydym yn eu cael heddiw, ar gyfer y gyllideb atodol, a bwrw bod gennym rywfaint mwy o hyblygrwydd gyda chyllideb y DU? Rwy'n credu,  o ran tai a digartrefedd ac yn enwedig, os caf i, dim ond oherwydd ei fod yn faes yr wyf i wedi siarad amdano ar bob cyfle, y gwasanaethau bysiau yn ogystal â'r bysiau trydan newydd, yr wyf yn derbyn eu bod yn mynd—mae rhai yn mynd—i Gaerffili a Chasnewydd yn ogystal â Chaerdydd, ond rwy'n credu ei bod yn ardderchog os ydym yn mynd i weld cynnydd mewn cymhorthdal bysiau. Rwy'n credu y bydd hynny'n dangos i'r Aelodau a'r rhanddeiliaid bod Llywodraeth Cymru o leiaf yn gwrando ac yn ymgysylltu â phroses y gyllideb hon, ac rwy'n credu bod hynny i'w groesawu.  

Yn olaf, yr arian ychwanegol ar gyfer ffyrdd a chynnal a chadw ffyrdd—croesawaf hynny hefyd, er nad oeddwn i'n gwbl glir a oedd y Gweinidog Cyllid yn dweud bod hynny'n rhan o'r categori newid hinsawdd a gyflwynwyd ganddi. Diolch.  

I Rhun ap Iorwerth, a gaf i ddweud: a wnewch chi gyhoeddi eich cyllideb, os oes gennych gyllideb amgen? O gofio, wrth gwrs, bod gennych chi'r un faint yn union o arian, ac ar gyfer pawb sy'n cael mwy o arian, mae'n rhaid ichi dynnu peth arian i ffwrdd.

Er y byddaf i'n cefnogi'r cynnig cyllidebol, rwyf eisiau roi sylw i'r ffordd y caiff arian ei wario, oherwydd mae'r cynnydd i'w groesawu, ond mae sut y caiff ei wario mewn adrannau o leiaf yr un mor bwysig. Mae'n bosib rhannu swyddogaethau'r Llywodraeth yn feysydd iechyd a llesiant, diogelwch a'r economi. Gan ddechrau gydag iechyd a llesiant, ac rwyf wedi rhoi'r ddau gyda'i gilydd oherwydd fy mod yn credu eu bod yn mynd gyda'i gilydd, yn hytrach na dim ond sôn am iechyd—nid yw iechyd yn ymwneud ag ysbytai yn unig y fwy nag yw cynnal a chadw ceir yn ymwneud â thrwsio ceir mewn garejys. Mae iechyd a llesiant pobl yn dechrau gyda chartref cynnes a diogel sy'n dal dwr, gyda digon o faeth, ac nid yw'r pethau hynny ar gael i nifer fawr o bobl Cymru. Bydd atal pobl rhag mynd yn ddigartref, a darparu llety â chymorth, yn cadw llawer o bobl allan o'r ysbytai. Rwyf eisiau tynnu sylw at ddau faes pwysig. Cyn hynny, hoffwn i groesawu'r hyn a ddywedodd y Gweinidog Cyllid ynglŷn â thai. Rwy'n credu mai tai yw un o'r pethau pwysicaf sydd gennym ni, a hoffwn atgoffa pobl o'r Llywodraeth orau a gafodd y wlad hon erioed—Llywodraeth 1945 y Blaid Lafur. Roedd iechyd a thai gyda'i gilydd o dan Nye Bevan.

Mae darparu tai cymdeithasol a darparu ar gyfer Cefnogi Pobl yn hynod bwysig. Pobl mewn tai o ansawdd gwael, neu'r digartref—[Torri ar draws.] Yn sicr.

A fyddwch chi'n cyflwyno cyllideb amgen?

Gallaf i roi cyllideb amgen i chi, oherwydd byddwn i'n rhoi mwy o arian i addysg, mwy o arian i dai. Ni fyddwn i'n cefnogi Cymorth i Brynu—y cyfan y mae'n ei wneud yw chwyddo prisiau tai—ac ni fyddwn i'n gwario cymaint o arian ar bortffolio'r economi. Byddwn i'n ei wario ar addysg, a fyddai'n helpu'r economi. Felly, er fy mod yn cefnogi'r gyllideb ac y byddaf i'n pleidleisio o'i blaid, mewn gwirionedd, byddai gennyf un amgen.

O ran y ddarpariaeth iechyd, mae fy mhryderon ynghylch maint ardaloedd daearyddol byrddau iechyd yn hen gyfarwydd. Mae angen cynyddu'r cyllid ar gyfer gofal sylfaenol, ac mae angen i gleifion gael y cyfle i weld meddyg ar y diwrnod cyntaf y maen nhw'n cysylltu. Yr hyn sy'n digwydd yw nad yw pobl yn gallu cael apwyntiad gyda'u meddyg teulu ac yna maen nhw'n mynd i'r adran ddamweiniau ac achosion brys. Yn aml, y sefyllfa ddiofyn mewn adrannau damweiniau ac achosion brys yw eu cadw am 24 awr er mwyn eu harsylwi, pan fyddan nhw'n cyrraedd gyda symptomau amhenodol. Nid yw adrannau damweiniau ac achosion brys yn ymwneud â damweiniau ac achosion brys mwyach, ond yn aml yr unig le y gall rhywun fynd iddo er mwyn gweld meddyg, er efallai y bydd yn rhaid aros 12 awr i wneud hynny. O ran rhyddhau cleifion o'r ysbyty—sicrhau bod fferyllfa'r ysbyty'n darparu'r feddyginiaeth mewn da bryd fel y gall y claf fynd adref yn hytrach na disgwyl iddo gael ei ddarparu drannoeth neu'r diwrnod wedyn. A pham mae cynifer o bobl sy'n mynd i'r ysbyty ac yn gallu gofalu amdanynt eu hunain, yn cael eu rhyddhau naill ai i gartrefi nyrsio neu i becyn gofal sylweddol? Er bod hynny'n ddealladwy o ran cleifion strôc, mae'n llai dealladwy ar gyfer cleifion sy'n cael llawdriniaeth i osod clun a phen-glin newydd. Hefyd, mae hynny i gyd yn digwydd os caiff fwy o lawfeddygon ymgynghorol eu cyflogi, ac os nad oes digon o welyau mewn unedau dibyniaeth uchel, yna ni fydd rhagor o lawdriniaethau'n cael eu cynnal. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn bod yr holl arian sy'n cael ei ddarparu ar gyfer iechyd yn cael ei wario er mantais iddo.

O ran yr economi, gallwn naill ai geisio gwneud cynnig gwell na phawb arall i ddenu is-ffatrïoedd, neu fe allwn ni gynhyrchu gweithlu medrus iawn. Y dewis arall yw creu ein sectorau diwydiannol ein hunain, a bod cyflogwyr yn dod yma oherwydd ein cymysgedd o sgiliau, yn hytrach na'n cymhelliad ariannol. Faint maen nhw'n talu i bobl fynd i Gaergrawnt? Faint maen nhw'n talu i gwmnïau fynd i Silicon Valley? Nid oes raid iddyn nhw—mae pobl eisiau mynd yno oherwydd y sgiliau. Dylem ni fod yr un fath—pobl yn dymuno dod yma oherwydd addysg a sgiliau ein pobl. Mae arian sy'n cael ei wario ar addysg mewn ysgolion, colegau a phrifysgolion yn fuddsoddiad yn economi Cymru a thwf economaidd.

Gan droi at feysydd yr amgylchedd, ynni a materion gwledig, rydym wedi datgan argyfwng newid hinsawdd. Mae hynny'n bwysig iawn, oherwydd rydym yn derbyn erbyn hyn bod gennym broblem ddifrifol o ran yr hinsawdd. Mae'r pwyllgor yn cynnal ymchwiliad i dlodi tanwydd. Ac er bod llawer o waith da'n cael ei wneud, mae pobl yn dal i fyw mewn tai lle nad oes gwydr dwbl a lle nad oes ganddyn nhw wres canolog. Ac yn sicr, byddai hynny'n fan cychwyn da. Er bod gennym ddiffiniad o dlodi tanwydd, weithiau nid yw'n cynnwys yr holl bobl sydd mewn tlodi tanwydd—maen nhw'n cadw eu tai'n oer, maen nhw'n mynd i'r gwely'n gynnar, oherwydd nid ydynt yn gallu fforddio gwario'r swm o arian a fyddai'n eu rhoi mewn tlodi tanwydd. A dweud y gwir, gallai gwneud gwaith da beidio â'u symud allan o dlodi tanwydd, ond bydd yn eu cadw'n gynnes. Ac rwy'n credu bod rhaid i'r rhain fod yn flaenoriaethau uchel.

Mae gennym ni Cyfoeth Naturiol Cymru. Rydym newydd weld y llifogydd hyn. Mae pobl yn gwybod fy marn i, ond fe wnaf ei ailadrodd, yn fyr iawn—mae angen mwy o orlifdiroedd arnom, mae angen inni greu pyllau a mannau y gall dŵr fynd iddyn nhw. Mae angen inni blannu coed. Mae angen inni atal pobl rhag adeiladu ar orlifdiroedd. Mae angen inni sicrhau ein bod yn lleihau maint y llifogydd. Ac mae angen inni ledu'r afonydd, mae angen inni sicrhau eu bod yn ymdroelli, fel nad oes ganddynt y pŵer wrth ddod i lawr. Mae angen inni sicrhau bod yr hyn yr ydym ni'n ei wneud yn mynd i ddiogelu ein hamgylchedd, a byddwn i'n gobeithio, pan fyddwn ni'n cyrraedd y cam nesaf, a bod arian yn cael ei wario gan Lywodraeth Cymru, mai dyna fydd yn digwydd mewn gwirionedd.

Rwy'n codi i gefnogi cyllideb Llywodraeth Lafur Cymru ar gyfer 2020-21. Er gwaethaf degawd o gyni llym a thoriadau wedi'u hachosi yng Nghymru gan Lywodraeth Dorïaidd y DU yn Llundain, mae Llywodraeth Lafur Cymru yma yn parhau i weithredu fel wal dân yn erbyn grant bloc Cymru sydd wedi crebachu a'i dwf wedi'i lesteirio ac absenoldeb cronig gwariant seilwaith y DU. Mae'n bwysig, gyda'r newid yn yr hinsawdd, fod hyn yn newid.

Ac mae hyn ar wahân, yn ychwanegol at y £200 miliwn annisgwyl y mae Llywodraeth y DU wedi'i gymryd o gyllid Cymru. Yn wir, mae cyni yn edrych yn debygol—ac rwy'n anghytuno â Mark Reckless—o barhau yn y blynyddoedd i ddod. Ym mis Hydref 2018, dywedodd y Prif Weinidog Theresa May y byddai cyni yn dod i ben yn 2019. Ac ym mis Medi 2019, roedd y Canghellor ar y pryd Sajid Javid wedi datgan bod y Torïaid wedi troi'r dudalen o ran cyni. Mae'n 2020, ac ystyriwch chi beth sydd wedi digwydd iddyn nhw. Ac eto, mae cyni yn dal i ddifetha cymunedau ledled Cymru— ac rwy'n eich gwahodd chi i weld rhai ohonyn nhw—yn gorfodi teuluoedd i fynd at fanciau bwyd, ac i fynd o gartrefi i fod yn ddigartref.

Felly, rwy'n falch mai gwasanaeth iechyd gwladol Cymru, addysg a gwasanaethau cyhoeddus sydd wrth wraidd cyllideb Lafur Cymru. A minnau'n gyn-gynghorydd sir, rwy'n gwybod mai'r gwasanaethau cyhoeddus hanfodol sy'n cael eu cynnal o'n neuaddau dinas a thref a'n cymunedau gwledig ledled Cymru yw'r canolfannau darparu gwasanaethau a'r peiriannau sy'n cynnal Cymru mewn gwirionedd. Mae'r gyllideb hon yn gweld cynnydd mewn termau real i bob awdurdod, ac mae'r gwahaniaeth y mae hyn yn ei wneud mewn gwirionedd yn sylweddol. I drigolion Islwyn, mae hyn yn caniatáu i'r toriadau arfaethedig llym o £8.5 miliwn—y gwir sefyllfa—gael eu gostwng i £3 miliwn, ond mae hyn yn dal i fod yn £3 miliwn yn llai. I drigolion Islwyn, mae hyn yn golygu bod modd i'r cynnydd angenrheidiol yn y dreth gyngor gael ei leihau, ac i gynghorwyr Llafur—byddan nhw'n parhau i sefyll dros les eu dinasyddion a'r gwasanaethau cyhoeddus gwerthfawr nad ydyn nhw'n dymuno'u torri. Mae Llywodraeth Lafur Cymru yn parhau i'w cefnogi'n ariannol, hyd yn oed gyda'r anialwch y mae polisïau cyni a thoriadau'r Torïaid yn ei greu ar gyfer ein gwasanaethau cyhoeddus.  

Pan gefais fy ethol i'r Senedd hon, dywedais i mai un o'r prif resymau dros fy nghymhelliant gwleidyddol oedd awydd i fynd i'r afael â thlodi. Yn hyn o beth, rwy'n croesawu'r ffaith bod elfen bwysig o gyllideb Llywodraeth Lafur Cymru yn canolbwyntio ar y mater hollbwysig hwnnw, sef mynd i'r afael â thlodi drwy wariant ataliol, ac rwy'n croesawu hefyd fwriad y Llywodraeth o ran Cefnogi Pobl a'r cymhorthdal bysiau.

Mae bron i £1 biliwn wedi cael ei fuddsoddi eisoes mewn amrywiaeth eang o fesurau sy'n cyfrannu at drechu tlodi, gan gynnwys cynllun gostyngiadau'r dreth gyngor, sy'n darparu disgowntiau ar gyfer un o bob pum aelwyd, gyda chefnogaeth £244 miliwn bob blwyddyn; £1 miliwn ar gyfer y gronfa cymorth dewisol; £2.7 miliwn ar gyfer cyfoethogi gwyliau ysgol; £6.6 miliwn ar gyfer ein pobl ifanc dlotaf; a chynlluniau treialu ar gyfer clybiau brecwast am ddim i ysgolion uwchradd. Gallaf i fynd ymlaen: £0.25 miliwn ar gyfer prosiectau glanweithiol drwy fanciau bwyd a sefydliadau; £3.1 miliwn yn y gyllideb hon i awdurdodau lleol a cholegau i gyflenwi cynhyrchion mislif yn rhad ac am ddim, gan anelu at atal tlodi tawel y mislif, sy'n effeithio ar bresenoldeb a chyrhaeddiad rhai o'n pobl ifanc.

Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili, o dan reolaeth Llafur, wedi arwain y ffordd yng Nghymru ar y mater hwn, ac wedi darparu cynhyrchion y mislif 100 y cant di-blastig i fenywod ifanc ledled y fwrdeistref. Mae hyn yn dystiolaeth o'r gwahaniaeth y gall cyngor sir radical o dan reolaeth Lafur mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru, ei wneud i wella bywydau ei ddinasyddion, gan weithio gyda'i gilydd dros Gymru werdd, lân. Rwy'n dal i ymgyrchu i bob awdurdod lleol yng Nghymru ddilyn yr esiampl hon a darparu cynhyrchion mislif di-blastig. Ar ôl cyfarfod â'r ysbrydoledig Ella Daish, ymgyrchydd brwd sy'n ymgyrchu i roi terfyn ar gynhyrchion mislif plastig ledled y DU, hoffwn i dalu teyrnged iddi hi. Rwy'n gwybod y bydd Llywodraeth Lafur Cymru yn parhau i arwain y ffordd yn y maes hwn, fel y mae'r gyllideb radical hon yn dangos yn glir.  

Felly, i gloi, Llywydd, rwy'n annog pob Aelod sy'n credu mewn Cymru deg, sy'n dymuno Cymru gyfiawn ac sy'n dyheu am Gymru well i gefnogi'r gyllideb gref a sefydlog hon gan Lywodraeth Lafur Cymru ar gyfer 2020-21. Diolch.  

Rwy'n falch o allu cefnogi'r gyllideb derfynol hon heddiw, cyllideb sy'n rhoi blaenoriaeth briodol i'n GIG ac sydd hefyd yn cynnig rhaglen ariannu barhaus i sicrhau dyfodol ein gwlad. Wrth gyflwyno'r gyllideb heddiw, mae Gweinidogion wedi cyflawni eu haddewidion nhw i bobl Cymru ac wedi sicrhau bod blaenoriaethau'r Llywodraeth yn cyd-fynd â rhai ein dinasyddion ni. Caiff gwasanaethau eu diogelu a'u gwella, er iddyn nhw orfod ymdrin ag effaith cyni diangen, wedi'i yrru gan ideoleg, yn ystod degawd a aeth yn wastraff.  

Ar gyfer fy nghyfraniad i, rwyf eisiau canolbwyntio ar ddau brif faes polisi yn unig, y mae'r ddau ohonyn nhw, rwy'n teimlo, wedi'u cysylltu'n annatod â dyfodol ein cymunedau. Y cyntaf yw'r ymyriadau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cynnwys yn y gyllideb ynghylch mynd i'r afael â thlodi plant. Yn ôl data diweddar, mae gan Benrhiwceibr yn fy etholaeth y lefelau uchaf o dlodi plant yng Nghymru. Erbyn hyn, mae Penrhiwceibr yn gymuned wych, ac roeddwn i'n falch iawn bod y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol wedi gallu ymuno â mi y llynedd i gael cyfarfod bwrdd crwn, ac rwyf yn ddiolchgar iawn am y gwaith a ddaeth allan o hynny ar dlodi plant, ar lefel llywodraeth leol a Llywodraeth Cymru.  

Mae achosion tlodi plant yn gymhleth ac nid yw'r rhan fwyaf ohonyn nhw wedi'u datganoli, ond rwyf i'n falch bod mynd i'r afael â thlodi plant wedi bod yn flaenoriaeth erioed i Lywodraethau Llafur Cymru olynol yn yr ardaloedd y gallan nhw ddylanwadu arnyn nhw. Yn wir, ar draws portffolios, mae Llywodraeth Cymru eisoes yn buddsoddi bron £1 biliwn mewn amrywiaeth o ymyriadau i fynd i'r afael â thlodi, a bydd y gyllideb sydd o'n blaenau heddiw yn gwella'r ddarpariaeth honno. Er enghraifft, mae'n cynnwys buddsoddiad ychwanegol o £6.6 miliwn yn y grant amddifadedd disgyblion blynyddoedd cynnar. Mae hyn yn golygu, yn ystod y tymor Cynulliad hwn, er gwaethaf y toriad termau real mewn cyllid, y bydd Cymru wedi mwy na dyblu'r grant amddifadedd disgyblion blynyddoedd cynnar. Mae ymyriad sylweddol i gefnogi cyllidebau aelwydydd yn cael ei gyflawni gan fynediad at y grant amddifadedd disgyblion, ac rwy'n croesawu'r ffaith bod Llywodraeth Cymru, eleni, yn dyrannu £3.2 miliwn ychwanegol ar gyfer y flwyddyn academaidd 2020-21 i ymestyn y cynllun i fwy o grwpiau blwyddyn. Hefyd i'w groesawu yw'r hwb ariannol o £2.7 miliwn ar gyfer rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol. Bellach, mae'n bosibl cefnogi plant ychwanegol drwy'r cynllun rhagorol hwn. Dro yn ôl, fe wnes i lwyddo i ymweld ag ysgol gynradd ym Mhenywaun i weld yr effaith yr oedd hyn wedi'i gael. Yn yr un modd, mae'n gadarnhaol nodi'r £450,000 sydd wedi'i neilltuo i lansio cynllun treialu ar gyfer clwb brecwast am ddim i ddisgyblion ysgolion uwchradd.

Mae fy ail faes polisi yr hoffwn i siarad amdano heddiw yn ymwneud ag ymdrin ag effaith y llifogydd sydd wedi effeithio ar Gymru, gan gynnwys llawer o Rondda Cynon Taf, yn ystod yr wythnosau diwethaf. Dywedais i ei fod yn gysylltiedig â dyfodol ein cymunedau, ac mae hynny'n ffaith. Mae'r ystadegyn yr ydym ni i gyd wedi bod yn sôn amdano yn y Siambr heddiw, o'r Gymdeithas Feteorolegol Frenhinol—y bydd y Cymoedd yn gweld 50 y cant fwy o law yn ystod y degawd nesaf—yn dangos bod wir angen mwy o fuddsoddi arnom ni i sicrhau y gallwn ni leihau effaith hyn ar ein cymunedau. Mae angen sicrhau hefyd bod cyllid ar gael yn rhwydd ar gyfer rhoi pethau'n iawn pan fyddan nhw'n mynd o chwith. Bydd Aelodau'r Cynulliad yn ymwybodol o'r llythyr, nad oeddwn i ond yn un o'r rhai a oedd wedi'i lofnodi a aeth at Ganghellor y Trysorlys yr wythnos diwethaf yn gofyn am gyfraniad untro o £30 miliwn i helpu i drwsio ac i wneud gwaith adfer yn RhCT. Ledled Cwm Cynon a ledled Cymru, mae'r ymateb cymunedol a'r haelioni mewn ymateb i'r llifogydd wedi bod yn aruthrol, ond gall hynny dim ond mynd mor bell â hyn a hyn, a bydd angen i'r Llywodraeth ar bob lefel fod yn ymwybodol o'i rhwymedigaethau. Yn ystod cwestiynau'r Prif Weinidog yr wythnos diwethaf, dywedodd Prif Weinidog y DU:

Mae'r Llywodraeth wedi ymrwymo i weithio'n ddi-baid gyda Gweinyddiaeth Cymru er mwyn sicrhau bod pawb yn cael y cymorth llifogydd sydd ei angen arnyn nhw. Bydd, wrth gwrs bydd yr arian parod hwnnw yn sicr yn cael ei anfon drwodd yn hwylus.

Nawr, rydym ni bron wythnos yn ddiweddarach mewn cyfnod o argyfwng, a does dim byd wedi digwydd. Mae Llywodraeth y DU wedi cydnabod ei chyfrifoldeb dros ddarparu rhagor o arian, o ystyried effaith ddwys ac anghymesur llifogydd ar Gymru, felly mae angen iddi gyflawni'r cyfrifoldeb hwnnw ar frys. Fel arall, mae'n enghraifft arall o eiriau gwag gan Brif Weinidog y DU, ac mae'n annheg y bydd yn rhaid i'm hetholwyr i ynghyd ag eraill ddioddef o ganlyniad. Diolch.  

Y Gweinidog Cyllid i ymateb i'r ddadl, Rebecca Evans. 

Diolch, Llywydd. Rwy'n croesawu’r cyfle i gael y ddadl hon y prynhawn yma, ac rwy'n diolch i'r Aelodau am eu cyfraniadau. Fel yr oeddwn i wedi'i amlinellu yn fy natganiad agoriadol, mae hon yn gyllideb sydd wedi digwydd ymhlith ansicrwydd ac amgylchiadau sy'n datblygu ac, wrth gwrs, rydym ni'n disgwyl i'r rheini barhau y tu hwnt i gyllideb DU y Canghellor ar 11 Mawrth. Mae'n gwbl briodol fy mod i'n cofnodi fy niolch i'n swyddogion yn Llywodraeth Cymru, o fewn Trysorlys Cymru a fy swyddogion cyllid, ond hefyd swyddogion cyllid yn gweithio hyd a lled adrannau yn y Llywodraeth sydd wedi gwneud gwaith rhagorol o dan amgylchiadau anodd iawn eleni. Rwy'n hynod ddiolchgar iddyn nhw.  

Rwy'n bwriadu gwneud datganiad mor gynnar â phosibl yn dilyn y gyllideb ar y goblygiadau i ni yma yng Nghymru. Yn fy sylwadau agoriadol, fe wnes i fanteisio ar y cyfle i amlygu lle y byddwn ni'n ceisio rhoi arian ychwanegol, pe bai ar gael, neu o leiaf os na fydd ein cyllid yn cael ei leihau o ganlyniad i gyllideb y DU. Cyfeiriodd Nick Ramsay yn ei sylwadau at y ffaith fy mod i'n gwrando yn ystod proses y gyllideb. Wel, gallaf i warantu fy mod wedi bod yn gwrando, a dyma'r rhesymau pam yr wyf wedi amlygu'r meysydd hynny ar gyfer cyllid ychwanegol.

Felly, mae'n amlwg bod llifogydd yn flaenoriaeth. Mae Llywodraeth y DU wedi dweud y bydd arian ychwanegol ar gael i Gymru, ac yn sicr, rydym ni'n awyddus i ddefnyddio cyllid ychwanegol i gefnogi'r cymunedau hynny yr effeithiwyd arnynt mor wael. Ac fel yr ydym ni wedi clywed nifer o weithiau yn ystod yr wythnos ddiwethaf, nid ydym ni'n gwybod eto maint y difrod a chyfanswm y cyllid y bydd ei angen er mwyn mynd i'r afael â'r llifogydd, ond yn sicr bydd hynny'n flaenoriaeth gan edrych tuag at y flwyddyn nesaf. A digartrefedd a'r grant cymorth tai—

A wnaiff y Gweinidog dderbyn ymyriad? Rwy'n falch y buoch yn gwrando, Gweinidog, ac wedi ystyried pethau. A fyddech chi'n cytuno â mi, o ystyried pwerau cynyddol y lle hwn a'r datganoli cyllidol cynyddol, efallai fod y ddadl hon ei hun—y ddadl derfynol ar y gyllideb—yn rhywbeth y byddai modd ei hystyried o ran cwmpas y ddadl? Teimlais i heddiw fod gan lawer o Aelodau, efallai nid i gyd yn ymwneud â'r gyllideb, bethau eraill y bydden nhw wedi hoffi eu dweud, ond roedd cyfyngiadau amser sef slotiau pum munud. Tybed, o ran faint o bethau yr ydym ni'n ceisio gwneud lle ar eu cyfer nhw yn y ddadl hon, a fyddai'n bosibl yn y dyfodol efallai, yn y Cynulliad nesaf, i'r ddadl ar y gyllideb derfynol fod ychydig yn fwy eang.

Mae hynny'n sicr yn rhywbeth y byddwn i'n fodlon ei godi gyda fy nghydweithwyr rheoli busnes yn y gwahanol bleidiau er mwyn ei drafod, o bosibl yn y Pwyllgor Busnes.  

Ond rwy'n credu bod y pwynt yr oedd Llyr wedi'i godi yn ei sylwadau ynghylch pwysigrwydd cael trafodaeth gynnar yn bwysig, a dyna pam yr oeddwn i mor falch o weld ac ymateb yn gadarnhaol i'r argymhelliad hwnnw gan y Pwyllgor Cyllid sef y dylem ni gael dadl ar flaenoriaethau gwariant yn gynnar yn y flwyddyn. Rwy'n hapus iawn i wneud hynny, ac rwy'n edrych ymlaen at y ddadl honno maes o law.

Yr ail faes, fodd bynnag, fe wnes i dynnu sylw ato fel maes ar gyfer cyllid ychwanegol, fyddai digartrefedd a'r grant cynnal tai. Rwy'n gwybod bod hwnnw'n faes sy'n peri pryder gwirioneddol i'r Aelodau ac yn sicr mae'n cyd-fynd yn agos iawn â'n pryder ynghylch atal a'n pryder ynglŷn â gofalu am y bobl hynny sydd fwyaf agored i niwed mewn cymdeithas. Felly, byddai hynny'n un arall o'r meysydd hynny lle byddwn i'n ceisio darparu cyllid ychwanegol.

Ac unwaith eto, rwy'n credu bod yr un peth yn wir am wasanaethau bysiau. Roedd honno'n neges a oedd yn amlwg iawn yn y gwaith craffu gan y pwyllgor ac yn y dadleuon yr ydym ni wedi'u cael yn y Siambr. Eto, yn sicr, mae'n faes sy'n bwysig iawn i rai o'r bobl fwyaf agored i niwed yn ein cymunedau yng Nghymru. A'r mater o gynnal a chadw ffyrdd, er efallai nad yw'n lle y byddai rhywun yn reddfol yn ystyried rhoi cyllid ychwanegol, mewn gwirionedd, mae hynny mor bwysig o ran diogelwch ar y ffyrdd ac o ran gofalu am yr asedau i sicrhau eu bod yn addas i'r diben. Felly, mae hwnnw'n faes arall yr wyf i wedi'i nodi.

Mae'r rheswm nad wyf i'n barod i wneud dyraniadau ar hyn o bryd yn ymwneud yn rhannol â'r ansicrwydd, ond hefyd, mae cychwyn ar flwyddyn ariannol newydd gyda dim ond tua £100 miliwn wrth gefn, rwy'n credu, yn rhywbeth i'w gadw mewn cof hefyd. Hynny yw, os yw'r mis diwethaf wedi dysgu unrhyw beth i ni, mae'n rhaid i ni sicrhau bod y lefel honno o arian wrth gefn ar gael. Rydym ni wedi gweld y llifogydd. Rydym ni wedi gweld yr heriau ar hyn o bryd gyda'r cyllid posibl y bydd ei angen i ymdrin â coronafeirws, yn dibynnu ar sut mae'r sefyllfa honno'n datblygu. Felly, rwy'n credu ei bod yn bwysig i gychwyn ar flwyddyn ariannol gyda lefel o arian wrth gefn. Byddai'n anghyfrifol, rwy'n meddwl, i fynd â phethau ymhell y tu hwnt i'r £100 miliwn hynny o ystyried yr hyn yr ydym ni wedi'i ddysgu yn ddiweddar. Felly, rwy'n credu ein bod yn cychwyn ar y flwyddyn nesaf gyda lefel briodol o gyllid wrth gefn.

Un maes penodol a gafodd ei godi yn y ddadl, ac rwy'n credu ei fod yn thema drwy'r holl gyfraniadau, oedd pwysigrwydd mynd i'r afael â thlodi. Daeth hynny'n amlwg iawn yn rhai o'r cyfraniadau, yn enwedig gan Vikki Howells, Mike Hedges a Rhianon Passmore hefyd—y pryderon yr oeddyn nhw wedi'u codi ynghylch mynd i'r afael â thlodi. Byddwch chi'n gweld cymaint yn y gyllideb hon sydd â'r nod o fynd i'r afael â thlodi; mae tua £1 biliwn yn y gyllideb hon â'r nod o wneud yr union beth hwnnw. Mae'n bwysig cydnabod y bydd yna unigolion a theuluoedd sy'n £2,000 yn well eu byd—arian yn eu poced—o ganlyniad uniongyrchol i'r penderfyniadau y mae'r Llywodraeth hon wedi'u gwneud.

Mae'n ffaith bod pobl yn gallu dod i arfer â phethau. Efallai nad yw pobl o reidrwydd yn sylweddoli, mewn gwirionedd, mai'r rheswm bod ganddyn nhw yr arian ychwanegol hwnnw yn eu pocedi a bod penderfyniadau'n cael eu gwneud yw oherwydd bod Llywodraeth Lafur yn blaenoriaethu pethau, fel: arian mynediad y grant datblygu disgyblion i sicrhau bod plant yn cael y nwyddau sydd eu hangen arnyn nhw ar gyfer yr ysgol; yr arian yr ydym ni'n ei gyfrannu at brydau ysgol am ddim; y dull gweithredu newydd yr ydym ni'n ei ddilyn ar gyfer brecwast am ddim mewn ysgolion uwchradd; mae gennym ni'r cynllun llaeth ysgol; rhaglenni cyfoethogi gwyliau ysgol; y cynllun treialu ar gyfer Gwaith Chwarae: Llwgu yn ystod y Gwyliau, yr ydym ni hefyd yn ei gynnal; ac yna rydym ni wedi clywed am y gwaith ar dlodi'r mislif hefyd. Dyna ddim ond rhai o'r meysydd yr ydym ni'n gweithio ynddyn nhw.

Rwy'n gweld fod fy amser yn dirwyn i ben. Rwy'n gwybod bod gennym ni'r ddadl nesaf y prynhawn yma ar y setliad i lywodraeth leol, felly bydd cyfle yno, rwy'n credu, i ystyried yr arian yr ydym ni wedi'i ddarparu ar gyfer awdurdodau lleol. Mae CLlLC wedi dweud yn glir ei bod yn teimlo ei fod yn setliad eithriadol o dda, mewn gwirionedd, ond rwy'n credu ein bod yn derbyn pwynt CLlLC nad yw un flwyddyn o setliad da yn gwneud yn iawn am ddegawd o doriadau. Ond yn sicr, ein bwriad cadarn yw cefnogi awdurdodau lleol gymaint ag y gallwn ni, a byddwch chi wedi gweld hynny fel un o'n blaenoriaethau, ynghyd â'r GIG, drwy gydol y gyllideb derfynol.

Felly, rwy'n gobeithio fy mod i wedi ceisio ymateb i rai o'r pwyntiau hynny; fel y dywedodd Nick Ramsay, mae'n anodd iawn ymateb i bopeth yn yr amser sydd ar gael i ni. Ond hoffwn i gymeradwyo'r gyllideb derfynol i fy nghyd-Aelodau a gobeithio y byddan nhw'n rhoi cefnogaeth iddi y prynhawn yma.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Dwi'n gohirio'r bleidlais, felly, tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.