Detholwyd y gwelliannau canlynol: gwelliant 1 yn enw Paul Davies, a gwelliant 2 yn enw Rhun ap Iorwerth. Os derbynnir gwelliant 1, bydd gwelliant 2 yn cael ei dad-ddethol.

Yr eitem nesaf ar yr agenda yw dadl Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig ac rydw i’n galw ar Neil Hamilton i wneud y cynnig.

Cynnig NDM6197 Neil Hamilton

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

1. Yn croesawu ymweliad y Prif Weinidog â Norwy i ganfod ffeithiau a gweld drosto’i hun beth yw’r beichiau a’r costau rheoleiddiol a osodir ar Norwy yn sgil aelodaeth lawn o Farchnad Sengl yr UE.

2. Yn nodi bod y beichiau a’r costau hyn yn berthnasol i holl fusnesau Norwy, pa un a ydynt yn allforio i’r UE ai peidio.

3. Yn credu:

a) mai er budd gorau Cymru y caiff deddfau a rheoliadau eu gwneud gan gynrychiolwyr Prydain sydd wedi’u hethol yn ddemocrataidd yn San Steffan a Chaerdydd, yn hytrach na chan swyddogion pell ym Mrwsel, nad ydynt yn atebol i neb; a

b) byddai aelodaeth o’r Farchnad Sengl yn gwahardd rheolaeth effeithiol o ran mewnfudo dinasyddion yr UE i’r DU, ac yn tanseilio canlyniad y refferendwm a difetha dymuniadau’r rhan fwyaf o bleidleiswyr Cymru.

4. Yn nodi, bod yr UE yn allforio £8 biliwn yn fwy mewn nwyddau i’r DU bob mis nag y mae’r DU yn ei allforio i’r UE.

5. Yn cefnogi safbwynt negodi cyffredinol Llywodraeth y DU o geisio am yr uchafswm posibl o ran masnach rydd â’r UE, yn unol â rheolaeth fewnfudo gadarn.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch yn fawr iawn, Lywydd. Rwy’n cynnig y cynnig yn fy enw ar yr agenda. Rwy’n falch iawn o weld bod y Prif Weinidog wedi dod i’r ddadl heddiw. Cawsom rywfaint o ragflas ddoe yn ystod y cwestiynau i’r Prif Weinidog, gan nad oeddwn wedi rhagweld y byddai’n cymryd rhan yn y ddadl hon, ond croesawaf ei bresenoldeb yn fawr. Ond ddoe nodais efallai nad Norwy yw’r model gorau y gallem ei ddilyn o ran y trefniadau y byddwn yn ceisio eu rhoi ar y gweill gyda’r UE yn dilyn Brexit. Er bod Norwy a’i phobl wedi bod yn gadarn yn erbyn dod yn aelod o’r UE, o’r refferendwm cyntaf yn ôl ym 1972, mae sefydliad gwleidyddol Norwy yn arddel safbwynt cwbl wahanol. I’r graddau hynny, mae’n debyg, ceir peth tebygrwydd i’r sefydliad gwleidyddol yng Nghymru, oherwydd pleidleisiodd pobl Cymru yn go bendant o blaid gadael yr UE, ond yn anffodus, nid yw Plaid Cymru a’r Blaid Lafur i’w gweld yn cynrychioli’r farn honno mewn unrhyw ddull na modd.

Byddai’r trefniant Norwyaidd, wrth gwrs, mewn sawl ffordd hyd yn oed yn waeth na’r hyn sydd gennym yn awr am fod Norwy yn derbyn y rhwymedigaethau o fod yn rhan o Schengen, sy’n golygu, i bob pwrpas, fod mynediad cwbl ddilyffethair i Norwy o ran ymfudo. O dan gyfraith yr UE, ceir rhyddid i symud; dyna un o’r pedwar rhyddid sylfaenol allweddol y mae’r UE wedi’u sicrhau. Pan oedd aelodau’r UE, ar yr un lefel o ffyniant economaidd yn fras, nid oedd hynny’n achosi llawer o broblem mewn gwirionedd, ond achoswyd problemau sylweddol wrth ehangu’r UE i gynnwys economïau sydd gryn dipyn yn dlotach nag economïau gorllewin Ewrop. Rwy’n credu y byddai’n ffôl i ni wadu bod hyn wedi creu pryder cyhoeddus eang ac felly, mae’r awydd i adennill rheolaeth ar ffiniau rhyngwladol y DU yn gwbl ganolog i benderfyniad y refferendwm. Byddai ceisio symud yn ôl tuag at y sefyllfa sydd gennym yn awr drwy ein haelodaeth o’r AEE i bob pwrpas yn llyffetheirio ac yn gwadu’r dymuniad a fynegwyd gan bobl Prydain.

O leiaf yn y cyswllt hwn, mae Plaid Cymru yn onest ac yn agored. Maent yn gwrthod effaith canlyniad y refferendwm. Nid yn unig eu bod o blaid bod yn rhan o’r AEE, ond mewn gwirionedd, maent o blaid bod yn rhan o undeb tollau’r UE. O ran y Blaid Lafur, nid oes gennym unrhyw syniad beth yw eu polisi mewnfudo, ac mae gennym eiriau dirprwy arweinydd y Blaid Lafur ei hun ar hynny. Ddydd Sul fe ddywedodd nad oedd yn gwybod beth yw polisi’r Blaid Llafur. Ymddengys mai ‘left leg in, left leg out, and shake it all about’ ydyw. Mae ganddynt ryw fath o bolisi ‘hokey-cokey’ ar hyn. Mae Jeremy Corbyn wedi dweud nad ydynt o reidrwydd wedi ymrwymo i ryddid i symud, ond nid ydynt yn ei ddiystyru. Dyna yw polisi cyfredol y Blaid Lafur yn ôl yr hyn a ddeallaf. Ond yn sicr nid dyna y mae’r rhan fwyaf o bleidleiswyr Llafur a’r rhai a bleidleisiodd i Lafur o’r blaen yng Nghymru ei eisiau.

Mae Norwy, wrth gwrs, yn achos rhyfedd iawn yn economaidd oherwydd ei bod yn economi sy’n dibynnu’n helaeth ar olew. Maent yn talu i’r UE fel rhan o drefniadau’r AEE—£400 miliwn y flwyddyn. Un o fanteision gadael yn llwyr yw y byddwn yn rhoi’r gorau, unwaith ac am byth, i gyfrannu at gyllideb yr UE a bydd yr arian hwnnw ar gael i’w wario ar bethau eraill ym Mhrydain. Rydym newydd gael dadl ar addysg uwch. Un o’r pethau y gallem wario cyfran o’r arian hwnnw arno yw addysg uwch. Mae Norwy, wrth gwrs, yn dibynnu llawer mwy ar fasnach yr UE na Phrydain; mae 80 y cant o’i hallforion yn mynd i’r UE. Maent yn mwynhau gwarged o £10 biliwn y flwyddyn gyda’r UE. Mae Prydain, ar y llaw arall, yn dioddef diffyg masnach sylweddol iawn gyda’r UE—£60 biliwn y flwyddyn, ar hyn o bryd. Oherwydd ein bod yn gwerthu cyfran lawer llai o’n hallforion, llawer llai na 50 y cant bellach, i’r UE—ac mae wedi bod yn gostwng yn eithaf cyflym yn ystod y blynyddoedd diwethaf—ac oherwydd bod gennym ddiffyg masnach enfawr gyda’r UE, mae gennym safbwynt negodi llawer mwy a llawer gwell nag y byddai’n bosibl i Norwy, sy’n economi fach iawn o 5 miliwn o bobl, ei gael.

Y dewis arall yw’r trefniant y mae De Corea wedi ei negodi gyda’r UE: cytundeb masnach rydd a roddwyd mewn grym bum mlynedd yn ôl. De Corea yw’r unfed ar ddeg economi fwyaf yn y byd, ac mae’n economi sy’n ehangu, yn wahanol i’r UE, sy’n economi sy’n crebachu. O ganlyniad i Brexit, rydym eisoes wedi cychwyn trafodaethau gydag Awstralia, Tsieina, India, Seland Newydd, Norwy, a’r chwe aelod o Gyngor Gwladwriaethau Arabaidd y Gwlff, sy’n un o brif gyrchfannau allforio Cymru. Mae Wilbur Ross, aelod o weinyddiaeth Trump, wedi dweud y bydd cytundeb rhwng yr Unol Daleithiau a’r Deyrnas Unedig yn un o’u prif flaenoriaethau. Mae’r Unol Daleithiau yn farchnad allforio bwysig iawn i Brydain. Rydym yn allforio gwerth £36 biliwn o nwyddau y flwyddyn iddynt. Nid yw’n ofynnol i ni fod yn rhan o’r farchnad sengl â’r Unol Daleithiau er mwyn allforio’r swm aruthrol hwnnw iddynt. Y tu allan i’r UE, byddwn yn parhau i fod yn farchnad allforio fawr i wledydd yr UE, a byddent yn ffôl i fod eisiau gosod unrhyw rwystrau ar eu gallu i allforio i ni, yn enwedig yr Almaen. Rydym yn allforio gwerth oddeutu £35 biliwn o nwyddau y flwyddyn i’r Almaen. Maent yn allforio gwerth £77 biliwn y flwyddyn i ni. Felly, mae gennym ddiffyg masnach arwyddocaol iawn gyda’r Almaen. Nid wyf yn ddiffyndollwr, ac yn bendant nid wyf yn fercantilydd. Nid wyf yn credu y dylem anelu at gael cydbwysedd masnach absoliwt â phob gwlad y gwnawn fusnes â hwy. Dylem fasnachu er mwyn sicrhau’r fantais fwyaf i’r ddwy ochr, ac mae masnach yn gweithio’r ddwy ffordd. Serch hynny, o ran y trafodaethau ynglŷn â’r berthynas fasnachu fydd gennym yn y dyfodol gyda’r UE, yn sicr bydd gan wledydd fel yr Almaen lais sylweddol iawn ynddynt. Bydd manteision parhau i fasnachu’n ddilyffethair â Phrydain yn amlwg i bawb eu gweld. Yn wir, mae Cecilia Malmström, comisiynydd masnach yr UE yng nghyd-destun y cytundeb masnach â De Corea, wedi dweud y dylai tystiolaeth llwyddiant y cytundeb hwnnw helpu i argyhoeddi’r rhai nad ydynt wedi’u hargyhoeddi bod Ewrop yn elwa’n fawr o fwy o fasnach rydd. Mae’n sbarduno twf Ewropeaidd, ac mae’n diogelu ac yn creu swyddi.

Dyna’r ysbryd wrth i ni anelu tuag at y newid yn y berthynas newidiol rhwng Prydain—a Chymru o fewn Prydain wrth gwrs—a’r Undeb Ewropeaidd. Felly, rydym yn cloi ein cynnig drwy ddweud ein bod yn cefnogi safbwynt negodi cyffredinol Llywodraeth y DU wrth iddi geisio cymaint â phosibl o fasnach rydd gyda’r UE, ond yn gyson â rheolaeth gadarn ar fewnfudo. Gan mai’r DU yw’r bumed economi fwyaf yn y byd, a bod gennym £60 biliwn y flwyddyn o ddiffyg masnach gyda’r UE, ‘does bosibl nad yw synnwyr cyffredin yn ogystal â chryfder gwleidyddol ar ein rhan yn mynnu y dylem allu negodi canlyniad eithaf da i bawb. Byddai’n bendant yn achos o dorri’ch trwyn i sbeitio’ch wyneb pe bai biwrocratiaid ym Mrwsel yn ceisio rhwystro dymuniadau pobl Prydain i barhau i gael mynediad dilyffethair at y farchnad sengl heb fod yn aelod ohoni.

Ond dylem gofio bod 85 y cant o economi’r byd y tu allan i’r UE, ac er y diffyg twf yn ein masnach â’r UE, mae’n tyfu’n gyflym iawn gyda rhannau eraill o’r byd. Nid yw’r farchnad sengl o reidrwydd y rhodd fwyaf a fu erioed i ddynoliaeth. Rwy’n cofio pan oeddwn yn Weinidog y farchnad fewnol yn Llywodraeth Major mai’r ymagwedd sylfaenol yr oedd yn rhaid i mi ei mabwysiadu bob amser wrth bennu safbwynt negodi oedd ceisio’u hatal rhag gwneud pethau a oedd yn mynd i niweidio economi Prydain ac economi Ewrop yn ogystal. Newidiodd Jacques Delors holl bwyslais yr UE yn ôl yn y 1980au pan oedd proses y farchnad sengl, a ddechreuwyd gan Lywodraeth Thatcher, yn cael ei llunio. Ein safbwynt ni oedd y dylem gael y rhyddid mwyaf posibl wrth gyfnewid masnach, ond peidio â datblygu rhyw fath o god rheoliadol cyffredinol o gyfreithiau i’w gosod ar bawb o’r canol. Nid oedd hynny’n angenrheidiol, ac oherwydd ei fod wedi dilyn y llwybr hwnnw y mae’r UE wedi aros yn ei unfan yn y byd o gymharu â gwledydd eraill dros yr 20 mlynedd diwethaf.

Felly, yr hyn y pleidleisiodd pobl Prydain drosto, a’r hyn y pleidleisiodd pobl Cymru drosto fis Mehefin diwethaf yn y refferendwm oedd parhau â’r fasnach fwyaf rhydd sy’n bosibl â’r UE. Mae’n gyrchfan masnach pwysig i Gymru—ni ellir gwadu hynny—ond penderfynodd pobl Cymru fod cael hynny ar gost rhyddid pobl i symud, heb unrhyw fath o gyfyngiad ystyrlon, yn bris rhy fawr i’w dalu. Felly, mae ein cynnig yn cysoni’r ddwy elfen bwysig hon yn y ddadl, ac rydym yn aros i glywed gan y Prif Weinidog a chan Lafur fel plaid sut yn union y maent yn mynd i barchu canlyniad y refferendwm, fel y maent yn dweud o hyd eu bod yn awyddus i’w wneud, ar y naill law, ond ar y llaw arall i gysoni hynny â’u methiant i ddatgan i ni pa fath o reolaethau mewnfudo y maent yn barod i’w gweld o ganlyniad i’r newidiadau a fydd yn awr yn cael eu gwneud. Rwy’n edrych ymlaen yn fawr at glywed rhywfaint o eglurhad ar hynny efallai gan y Prif Weinidog heddiw.

Rwyf wedi dethol y ddau welliant i’r cynnig. Os derbynnir gwelliant 1, caiff gwelliant 2 ei ddad-dethol. Galwaf ar Mark Isherwood i gynnig gwelliant 1 a gyflwynwyd yn enw Paul Davies. Mark Isherwood.

Gwelliant 1—Paul Davies

Dileu popeth a rhoi yn ei le:

1. Yn croesawu bwriad Prif Weinidog y DU i adeiladu perthynas rymus newydd â’r Undeb Ewropeaidd, sy’n gweithio i’r Deyrnas Unedig ac i Gymru.

2. Yn cydnabod pwysigrwydd masnachu ag Ewrop a gweddill y byd, sy’n hanfodol i ddyfodol economi Cymru.

3. Yn croesawu ymrwymiad Llywodraeth y DU i sicrhau perthynas fasnachu gref sy’n rhoi rhyddid i gwmnïau Prydain fasnachu a gweithredu yn y Farchnad Sengl ac y dylai trefniadau cyfatebol gael eu cynnig i fusnesau’r UE sy’n masnachu ac yn gweithredu yn y DU.

Cynigiwyd gwelliant 1.

Diolch, Lywydd. Ers ei sefydlu, mae Llywodraeth Theresa May wedi dweud yn glir mai ei gweledigaeth ar gyfer y DU y tu allan i’r UE yw y bydd yn wladwriaeth sofran gwbl annibynnol ac y bydd y cytundeb gorau ar gyfer y DU wrth i ni adael yr UE yn un unigryw yn hytrach nag ateb parod. Fel y dywed ein gwelliant, rydym yn cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn croesawu bwriad y Prif Weinidog i adeiladu perthynas newydd bwerus gyda’r Undeb Ewropeaidd sy’n gweithio ar gyfer y DU a Chymru, yn cydnabod pwysigrwydd masnachu gydag Ewrop a gweddill y byd, yn hanfodol i ddyfodol economi Cymru, ac yn croesawu ymrwymiad Llywodraeth y DU i sicrhau perthynas fasnachu gref sy’n rhoi rhyddid i gwmnïau’r DU fasnachu a gweithredu yn y farchnad sengl ac y dylid cynnig trefniadau cyfatebol i fusnesau’r UE sy’n masnachu a gweithredu yn y DU.

Wrth iddo ymweld â Norwy, dywedodd y Prif Weinidog fod Cymru angen mynediad llawn a dilyffethair at y farchnad sengl Ewropeaidd, gan honni hefyd ei fod yn derbyn yr angen am ailwladoli rheolaeth ar ffiniau, gan wybod yn iawn am y cwestiynau y mae hyn yn eu codi. Mae Ysgrifennydd Brexit yr wrthblaid, Keir Starmer, wedi cynnig rheolaethau rhesymol ar y niferoedd sy’n dod i’r DU, ac mae cyn-Weinidog ar ran y Democratiaid Rhyddfrydol, Vince Cable, wedi dadlau bod angen yn wleidyddol i gyfyngu ar fewnfudo o’r UE fel rhan o gytundeb Brexit y DU. Fel y dywed Theresa May,

Byddwn yn penderfynu drosom ein hunain sut rydym yn rheoli mewnfudo. A byddwn yn rhydd i basio deddfau ein hunain.

Rydym am roi’r rhyddid mwyaf posibl i gwmnïau o’r DU fasnachu â’r farchnad sengl a gweithredu o’i mewn, a gadael i fusnesau Ewropeaidd wneud yr un peth yma. Fel y mae Theresa May’n pwysleisio hefyd, mae sicrhau’r canlyniad gorau ar gyfer y DU yn golygu peidio â rhoi ein holl gardiau ar y bwrdd. Efallai y bydd rhai’n awgrymu mai’r rhai sy’n ceisio tanseilio Brexit yn unig a fyddai’n dweud fel arall, ond ni allwn yn fy myw wneud sylwadau ar hynny.

Rhybuddiodd rhai ynglŷn â’r canlyniadau difrifol a’r dirwasgiad uniongyrchol yn economi’r DU pe bai’r bobl yn pleidleisio dros adael yr UE fis Mehefin diwethaf. Yn lle hynny, y DU oedd yr economi G7 a dyfodd gyflymaf yn 2016. Mae busnesau byd-eang fel Google a Nissan wedi dweud y byddant yn creu swyddi newydd yn y DU. Mae cyflogaeth y DU ar lefel uwch nag erioed. Mae gweithgynhyrchu yn y DU—[Torri ar draws.]—un eiliad. Tyfodd sector gweithgynhyrchu’r DU yn gyflymach nag y gwnaeth ers dros ddwy flynedd a hanner, tyfodd y sector adeiladu yn y DU yn gyflymach nag y gwnaeth ers bron i flwyddyn a thyfodd y sector gwasanaethau yn y DU yn gyflymach nag y gwnaeth ers 17 mis. Rwy’n ildio.

A fuasech yn derbyn bod gostyngiad o rhwng 18 a 20 y cant wedi bod yng ngwerth y bunt, a bod y gostyngiad wedi rhoi hwb i’r economi, neu a ydych yn disgwyl i ni i ddibrisio’r bunt 18 y cant bob blwyddyn?

Wrth gwrs, mae symudiadau yng ngwerth arian yn un o’r effeithiau sy’n deillio o hynny. Mae’n ddoniol nad oedd wedi’i ystyried yn ffactor gan y rhai a oedd yn rhagweld gwae. Efallai y gallech ddweud wrthym pa Jeremy Corbyn oedd yn iawn ddoe, yr un sy’n dweud ei fod am weld mewnfudo dan reolaeth neu’r un a ddywedodd ei fod wedi ymrwymo i sicrhau bod rhyddid i symud yn parhau?

Mae gwledydd ledled y byd fel Tsieina ac Awstralia yn archwilio sut i fasnachu mwy gyda ni ar ôl i ni adael yr UE. Ddoe, clywsom gan gadeirydd pwyllgor cysylltiadau tramor Senedd yr Unol Daleithiau y byddai cytundeb masnach rhwng yr Unol Daleithiau a’r DU yn flaenoriaeth.

Dangosodd datganiad yr hydref y Canghellor arbediad o £11.6 biliwn yn y cyfraniad net yn 2019-20, ar ôl i ni adael yr UE. Mae astudiaeth Civitas newydd wedi canfod, er y byddai angen i Lywodraeth y DU ddarparu bron i £9 biliwn o gymorth i fusnesau i ymdopi ag effaith methu â sicrhau cytundeb masnach â’r UE yn sgil Brexit, byddai’r gost yn cael ei thalu gan dariffau ar allforion cyfatebol o’r 27 gwlad sy’n parhau’n aelodau o’r UE i’r DU. Mae hyn yn atgoffa arweinwyr yr UE yn glir am yr angen i gychwyn trafodaethau Brexit gyda’r nod o sicrhau canlyniad sydd o fudd i bawb.

Fel y dywedodd is-lywydd yr NFU ar Ynys Môn ddydd Iau diwethaf:

Rydym yn mynd i adael yr UE ac mae’n rhaid i ni uno a symud ymlaen—rhaid i ni weld hyn fel cyfle yn hytrach na bygythiad.

Ac fel y dywedodd y Prif Weinidog ddydd Sul:

Rydym yn gadael. Rydym yn dod allan. Nid ydym yn mynd i fod yn aelod o’r UE rhagor... Felly, y cwestiwn yw beth yw’r berthynas iawn i’r DU ei chael gyda’r Undeb Ewropeaidd pan fyddwn ar y tu allan.

A wnaiff yr Aelod ildio?

Pan fyddaf wedi gorffen y paragraff hwn, gwnaf.

Bydd gennym reolaeth ar ein ffiniau, rheolaeth ar ein deddfau, ond rydym yn dal am gael y cytundeb gorau posibl i gwmnïau yn y DU fasnachu â’r Undeb Ewropeaidd a gweithredu o’i fewn, a chwmnïau Ewropeaidd hefyd i fasnachu â’r DU a gweithredu o’i mewn.

Os byddwch yn gyflym.

A allai egluro y byddwn hefyd yn dod allan o’r undeb tollau?

Mae hwnnw’n destun trafod. Nid wyf yn gwybod mwy na chi am hynny.

Pan bleidleisiodd pobl yn y refferendwm ar 23 Mehefin, iawn, fe wnaethant bleidleisio dros adael yr UE, ond roeddent hefyd yn pleidleisio dros newid, ac eleni, 2017, yw’r flwyddyn pan fyddwn yn dechrau gwneud i hynny ddigwydd.

Galwaf ar Adam Price i gynnig gwelliant 2 a gyflwynwyd yn enw Rhun ap Iorwerth.

Gwelliant 2—Rhun ap Iorwerth

Dileu popeth a rhoi yn ei le:

1. Yn croesawu ymweliad y Prif Weinidog â Norwy.

2. Yn nodi bod Norwy yn aelod o’r Ardal Economaidd Ewropeaidd a’r Gymdeithas Fasnach Rydd Ewropeaidd.

3. Yn galw ar Lywodraeth Cymru i gefnogi mynediad llawn a dilyffethair i’r Farchnad Sengl Ewropeaidd, drwy aelodaeth o’r Ardal Economaidd Ewropeaidd a/neu’r Gymdeithas Fasnach Rydd Ewropeaidd.

Cynigiwyd gwelliant 2.

Diolch, Lywydd. Rwy’n cynnig y gwelliant, yn amlwg, yn ein henw, sy’n nodi ein safbwynt cyson, sef: o’r modelau sy’n cael eu hystyried ar hyn o bryd, opsiwn Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE)/Cymdeithas Masnach Rydd Ewrop (EFTA) yw’r un sy’n cynnig y budd cenedlaethol economaidd gorau i Gymru.

Mae gennyf ymlyniad athronyddol ac emosiynol i’r syniad o fod yn Gymro Ewropeaidd, ond hoffwn gael y ddadl hon heddiw ar lefel nad yw’n cyrraedd y dwymyn emosiynol y mae’r dadleuon hyn weithiau’n digwydd ynddi, am ei fod yn flinedig ac nid yw’n taflu cymaint â hynny o oleuni ar bethau, ac edrych ar y ffeithiau economaidd yn unig, oherwydd credaf fod llunio rhagolygon yn y cyd-destun cythryblus hwn bron yn amhosibl. Yn bendant nid yw’n wyddoniaeth. Gallaf ddeall y lefel o amheuaeth yn iawn, yn enwedig ar y meinciau gyferbyn, o ran y rhagolygon, sydd wedi bod yn ddieithriad, wrth gwrs, i gyfeiriad negyddol, ac os ydych yn symud yn y sbectrwm tuag at Brexit caletach, maent yn mynd yn fwy negyddol hyd yn oed. Ond rwy’n barod i dderbyn, yn y tymor hir, y bydd economi’r DU yn llwyddo i wrthsefyll unrhyw storm. Yn y tymor hir, wrth gwrs, fel y dywedodd Keynes, rydym i gyd yn farw. Rwy’n meddwl mai’r broblem arbennig sy’n ein hwynebu yw na fydd wedi’i ddosbarthu’n gyfartal—y gallu i ymaddasu mewn ymateb i’r heriau ac efallai na fydd y cyfleoedd newydd yn sgil Brexit wedi’u dosbarthu’n gyfartal ar draws y DU. Ac mae yna sectorau penodol a thiriogaethau penodol sy’n wynebu heriau penodol: Gogledd Iwerddon, yn amlwg, oherwydd ei lefel uchel o integreiddio gydag economi’r Weriniaeth. Yn eironig, yn y cyd-destun hwn, mae Dinas Llundain yn wynebu heriau penodol yn ymwneud ag a fydd ganddi hawliau mynediad drwy basbortio ac yn y blaen. Ac yna buaswn yn dweud bod casgliad o economïau sy’n seiliedig ar weithgynhyrchu, hen economïau gweithgynhyrchu, yn arbennig, sydd â chwmnïau amlwladol mawr ynghlwm wrth sectorau sydd â chadwyni cyflenwi global iawn, yn enwedig y sector modurol, a byddai awyrofod yn enghraifft arall; nid yw electroneg yr un mor berthnasol i economi Cymru, ond mae’r ddau sector arall yn bwysig tu hwnt. A dyna pam y buaswn yn dweud, beth bynnag yw eich barn am y rhagolygon macroeconomaidd ar draws y DU gyfan, mae Cymru’n wynebu heriau difrifol iawn os nad ydym o fewn y farchnad sengl.

O ran y sefyllfa wirioneddol, Cymru sydd â’r gyfran uchaf o’i hallforion yn mynd i’r Undeb Ewropeaidd, o gryn dipyn: 67 y cant yn 2015. Mae dros ddwy ran o dair o’n hallforion yn mynd i’r UE—o nwyddau. Y cyfartaledd ar gyfer y DU yw 48 y cant. Y nesaf yw gogledd-ddwyrain Lloegr, gyda 58 y cant. Ni yw’r rhan fwyaf UE-ddwys, o ran ein hallforion, o holl economïau’r Deyrnas Unedig, ac felly hoffwn apelio ar yr Aelodau gyferbyn: mae Cymru yn achos arbennig. Mae ganddi set unigryw o ffactorau sy’n arwain Plaid Cymru—[Torri ar draws.] Iawn, rwy’n falch o ildio.

Ar y pwynt hwnnw’n unig, a fuasech yn derbyn, y llynedd mewn gwirionedd fod cyfran Cymru yn llai na chyfartaledd y DU o gryn dipyn, a bod llawer o’r newid yn deillio o dwf yn yr UE wedi’i wrthbwyso gan gwymp mewn masnach ryngwladol arall, lle y mae angen i ni edrych ar Ewrop a’r byd wrth i ni symud ymlaen?

Wel, rwyf o blaid tyfu ein hallforion i bob cyfeiriad, ac nid oes unrhyw beth o’i le gydag ychydig o optimistiaeth, ond nodi’r ffeithiau fel y maent ar hyn o bryd rwy’n ei wneud. Rwy’n derbyn bod y ffigurau hyn yn newid mewn ymateb i’r amgylchedd economaidd ansicr tu hwnt rydym ynddo, ond y ffaith amdani yw ein bod, fel y mae pethau ar hyn o bryd—o ystyried lle rydym o ran y cylch economaidd, yna rydym yn siarad am oddeutu dwy ran o dair o’n sylfaen allforio yn ei chyfanrwydd. Ac yn anffodus, nid ydym yn genedl-wladwriaeth; pe bai gennym bob dull at ein defnydd, yna efallai y gallem ymateb i’r amgylchedd newydd hwn yn fwy ystwyth, ond nid felly y mae. Mae gennym o leiaf un fraich wedi’i chlymu y tu ôl i’n cefn, y ddwy fraich yn ôl pob tebyg. Felly, nid ydym yn gallu ymaddasu ac ymateb gyda chymaint o ystwythder ag y buasem yn hoffi ei weld o dan amgylchiadau eraill. Ac felly buaswn yn apelio: gadewch i ni edrych ar y ffeithiau, gadewch i ni gael dadl yn seiliedig ar Gymru mewn gwirionedd. Rwy’n dal yn gwbl argyhoeddedig, fel y mae pethau ar hyn o bryd, ei bod yn gwbl hanfodol i economi Cymru ein bod yn parhau i gyfranogi’n llawn yn y farchnad sengl.

Hoffwn ddiolch i fy nghyd-Aelod Neil Hamilton am gynnig y ddadl hon heddiw. Mae’r rhai a oedd yn gwrthwynebu i’r DU adael yr UE yn benderfynol o ddod o hyd i unrhyw ffordd bosibl o’n cadw wedi ein clymu at fiwrocratiaeth anetholedig, annemocrataidd, wedi’i llethu gan reoliadau cyfyngol heb allu rheoli ein ffiniau ein hunain—a’r cyfan er mwyn sicrhau mynediad at yr hyn a elwir yn farchnad sengl. Ymwelodd y Prif Weinidog â Norwy yr wythnos diwethaf i edrych ar ffyrdd y gallai Cymru efelychu’r model Norwyaidd. Y broblem, Brif Weinidog, yw na phleidleisiodd pobl Cymru ar 23 Mehefin y llynedd i adael yr UE a dod yn aelod cysylltiol ohono’n syth wedyn. Fe wnaethom bleidleisio i gael gwared ar y maen melin y mae aelodaeth o’r UE yn ei osod am ein gyddfau. Fe wnaethom bleidleisio i ryddhau ein hunain rhag bloc masnachu mwyfwy ynysig sy’n crebachu, ac fe wnaethom bleidleisio i raddau helaeth iawn dros wrthod y rhyddid i symud. Rydym yn prynu mwy gan y farchnad sengl nag a werthwn ac mae’r diffyg yn tyfu. Pam felly y dylem gael ein llethu gan y rheoliadau a’r cyfyngiadau y buasai aelodaeth o’r farchnad sengl yn eu gorfodi arnom? Yn y cyfnod yn arwain at y bleidlais y llynedd, ceisiodd Arlywydd yr Unol Daleithiau ar y pryd ddylanwadu ar y bleidlais drwy honni na fyddai’r DU yn cael cytundeb masnach gyda’r Unol Daleithiau. Diolch byth, cafodd ei anwybyddu gan bobl y DU ac yn fuan bydd gennym breswylydd gwahanol yn y Tŷ Gwyn sy’n awyddus i gynyddu cysylltiadau masnachu gyda’r DU. Y Blaid Weriniaethol sy’n dal yr awennau yn awr yn yr Unol Daleithiau ac maent am weld cytundeb masnach rhwng yr Unol Daleithiau a’r Deyrnas Unedig. Maent am fasnachu gyda ni, maent am fasnachu gyda ni ac rwy’n cefnogi masnach yn llwyr. Rwy’n cefnogi masnach yn llwyr. Rwy’n cefnogi’r budd i Gymru o fasnachu â gwledydd eraill yn llwyr.

Pan ddown yn rhydd o hualau ein haelodaeth o’r UE yn y diwedd, byddwn yn rhydd i fynd ar drywydd cytundebau masnach buddiol gyda’r byd ehangach. Nid yw allforion Cymru i’r UE ond yn 41 y cant o’n hallforion byd-eang ac mae hynny wedi bod yn gostwng dros y pedair blynedd ddiwethaf. Mae angen i’n cytundebau masnach fod yn uchelgeisiol, gan edrych ar y farchnad fyd-eang. Nid oes angen i ni orlwytho ein hunain â biwrocratiaeth er mwyn cynnal mynediad at y farchnad sengl. Mae’n rhaid i ni groesawu masnach rydd â’r byd i gyd, yn hytrach na chanolbwyntio’n unig ar floc masnachu mwyfwy ynysig.

Yn ogystal â mynd ar drywydd cysylltiadau masnachu agosach gyda’r Unol Daleithiau rhaid i ni feithrin cysylltiadau agosach â gwledydd yn America Ladin ac Asia. Mae economïau’r gwledydd yn Asia wedi ehangu fwyfwy dros yr hanner canrif ddiwethaf, ac eto twf gwan a welodd economi’r DU, ac economi’r UE, dros yr un cyfnod. Cyn gynted ag y byddwn yn rhydd o reolaeth yr UE dylem fanteisio ar y marchnadoedd hyn.

Cymru yw’r wlad lle y cefais fy ngeni ac yma rwyf wedi byw ar hyd fy oes. Rwy’n parchu pleidlais pobl Cymru, a byddaf yn ymladd dros bob ceiniog i wneud Cymru’n ffyniannus. Rwy’n obeithiol ynglŷn â’n dyfodol y tu allan i’r UE. Buaswn yn awgrymu y buasai’r Prif Weinidog yn gwneud defnydd gwell o’i amser pe bai’n mynd ar drywydd cysylltiadau masnachu gyda gwledydd fel Tsieina, India a Brasil, yn hytrach na chwilio am ffyrdd o gynnal ein cysylltiadau â’r UE. Diolch.

Efallai ei bod hi’n briodol ein bod ni yma heddiw ychydig gannoedd o lathenni o’r eglwys Norwyaidd ym Mae Caerdydd, a adeiladwyd yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg pan oedd gan Norwy fflyd fasnachol enfawr a pherthynas fasnachu wych gyda Chymru. Wedyn, daeth yn lle y gallai morwyr Norwyaidd gael seibiant yn ystod yr ail ryfel byd pan na allent ddychwelyd adref i’w gwlad a oedd wedi cael ei goresgyn gan ffasgiaeth. Felly, wrth chwilio am ysbrydoliaeth gan Norwy, mae’n gymdeithas wahanol iawn ond mewn gwirionedd gwelwn yno y mynediad gorau y gallwch ei gael at y farchnad sengl Ewropeaidd heb fod yn aelod a gwelwn rywfaint mwy o reolaeth ar fewnfudo. Rydym wedi clywed, ac rydym wedi sôn yn y Siambr hon o’r blaen fod y fersiwn o ryddid i symud yn Norwy yn fersiwn ychydig yn llymach na’r hyn sydd wedi bod gennym yn y DU. Mae un gwahaniaeth hanfodol y credaf nad yw wedi cael ei archwilio’n ddigonol yn y berthynas rhwng Norwy a’r UE. Nid yw cytundeb yr Ardal Economaidd Ewropeaidd yn cydnabod dinasyddiaeth yr UE yn yr un modd, a dinasyddiaeth yr UE sy’n arwain at nifer o’r hawliau roedd gan bobl lawer o bryderon yn eu cylch yn ystod dadl y refferendwm. Mae rhai o’r rheini’n hawliau nawdd cymdeithasol ac mae rhai ohonynt yn ymwneud â’r rhwymedigaeth i gynorthwyo myfyrwyr yn yr un modd, pa un a ydynt yn ddinasyddion yr UE neu’n ddinasyddion y DU. Felly, rwy’n meddwl bod cyfle i archwilio rhai o’r gwahaniaethau yno. Rydym yn troi at Norwy am arweiniad, ond nid ydym yn gwybod mewn gwirionedd ar hyn o bryd sut beth fydd y setliad terfynol. Efallai y bydd gennym fwy o reolaeth dros rai agweddau ar fewnfudo na’r hyn sydd gan Norwy.

Ond gadewch i ni beidio â syrthio i’r fagl o gredu mai’r fersiwn gyfredol o ryddid i symud yw’r unig ffordd y gallwn fynegi a pharhau i fynegi ein rhyngwladoliaeth fel gwlad. Gallwn edrych ar wledydd fel Canada, sydd ag ymagwedd ryngwladolaidd ryddfrydol a meddwl agored tuag at y byd, ond mae ganddi reolaethau mewnfudo nad oes gennym ni ar gyfer dinasyddion yr UE. Credaf yn gryf, ac rwyf wedi ymgyrchu’n angerddol ar y sail fod aelodaeth o’r UE yn fuddiol i Gymru a’r DU yn y tymor hir, ac rwy’n dal i gredu hynny, ond nid yw hynny yr un fath â gwneud y rheolau rhyddid i symud presennol yn gyfystyr â bod yn rhyngwladolaidd neu fod yn dosturiol neu fod yn Ewropeaidd hyd yn oed.

Rydym yn edrych yn y Siambr hon ar y broses o adael yr UE—erthygl 50, penderfyniadau’r Goruchaf Lys ac yn y blaen—maent oll yn hanfodol bwysig er mwyn sicrhau bod gan Gymru ei llais yn y broses o adael yr UE. Ond rwy’n teimlo mai 2017 yw’r flwyddyn y bydd gofyn i ni symud y tu hwnt i fecanwaith Brexit a dechrau mynegi sut wlad rydym am i Gymru fod ar ôl i ni adael yr UE.

Cafodd ymgyrch y refferendwm a’r ymgyrch i adael ei rhedeg gan bobl fusnes asgell dde gyfoethog iawn. Nid dyma’r gair olaf, dyma’r cam cyntaf mewn prosiect llawer mwy i newid Cymru a newid y DU mewn ffordd nad wyf yn dymuno i ni ei weld yn digwydd. Gwelsom hynny ar y penwythnos gyda Theresa May yn siarad am bleidlais dros newid sylfaenol. Wrth i’n sylw gael ei dynnu i ryw raddau gan yr hyn sy’n faterion pwysig iawn yn ymwneud â gadael yr UE, ofnaf fod y rhai a oedd yn rhedeg yr ymgyrchoedd hynny eisoes yn cynllunio’r mathau o newidiadau y maent yn awyddus i’w cyflwyno ar draws y DU. Rydym yn gweld hynny yn y Bil diddymu mawr. Rydym wedi penderfynu bod y rhan fwyaf o’r Bil yn ymwneud â gwarchod y ddeddfwriaeth bresennol mewn gwirionedd, ond y gwir amdani yw mai dechrau yw hyn ar naratif gwleidyddol ynglŷn â diddymu sylfaen o amddiffyniadau a hawliau rydym yn amlwg wedi’u cymryd yn llawer rhy ganiataol yng Nghymru ac yn y DU.

Rwy’n credu mai un o’r agweddau lleiaf ysbrydoledig o ddadl y refferendwm oedd absenoldeb y llais dinesig bron yn llwyr o drafodaethau, felly rydym wedi cael golwg ar Gymru ôl-Brexit fel lle economistig a rhagfarnllyd. Gwleidyddion yn dadlau dros arian ydoedd, felly y rhai na ellid ymddiried ynddynt yn dadlau dros yr hyn na châi ei gredu, ac o ganlyniad rwy’n credu bod yn rhaid i ni bellach fynegi’r math o weledigaeth rydym am ei gweld ar gyfer Cymru ar ôl Brexit, ffurfio cynghreiriau ac ymladd dros y weledigaeth honno.

Byddai llawer o bobl yn cytuno mai ffactor pwysig yn y bleidlais Brexit oedd pryder cyhoeddus ynghylch mewnfudo. Nid fy nghasgliad i a fy nghyd-Aelodau yn UKIP yw hyn, dyna farn Theresa May hefyd, a oedd gynt o blaid aros yn yr UE wrth gwrs, a’r Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan. Dyna hefyd yw barn y Prif Weinidog yma ym Mae Caerdydd, sydd wedi dweud wrth y Siambr ar sawl achlysur fod mewnfudo yn fater o bwys ar garreg y drws yn ystod ymgyrch y refferendwm. Mae’n ymddangos mai Plaid Cymru yn unig sy’n amharod i dderbyn y realiti hwn, neu o leiaf nid ydynt yn dymuno gwneud unrhyw beth ymarferol i fynd i’r afael â’r realiti drwy geisio cyfyngu ar fewnfudo. Felly, mae angen gwthio’r awydd y mae Plaid Cymru wedi ei ddatgan yn fynych i gadw’r rhyddid i symud o’r neilltu. Nid yw’n ymddangos bod y Blaid Lafur yn gwybod ble y maent ar hyn. Nid oes unrhyw bwynt disgwyl safbwynt synhwyrol neu hyd yn oed un cyson gan Jeremy Corbyn. Mae’n newid ei farn weithiau wrth yr awr, ac yn amlwg nid oes ganddo syniad ynglŷn â’r mater hwn, fel ar lawer o faterion eraill.

Y broblem i Brif Weinidog Cymru, sydd i’w weld ychydig yn fwy rhesymegol mewn cymhariaeth yw hon: a yw’n credu bod mynediad at y farchnad sengl yn fater pwysicach na rhyddid i symud, ac a fydd ei farn o unrhyw bwys o gwbl i fainc flaen Llafur yn San Steffan?

Safbwynt UKIP o hyd yw mai rhoi diwedd ar fewnfudo heb ei reoli i mewn i’r DU o’r UE yw’r nod pennaf. Y rheswm am hynny yw ein bod yn credu mai’r mater hwn oedd y prif bryder i’r rhai a bleidleisiodd dros adael.

Galwaf ar y Prif Weinidog, Carwyn Jones.

Diolch, Lywydd. Gwrandewais yn ofalus ar y safbwyntiau a fynegwyd o amgylch y Siambr. A gaf fi adleisio’r hyn a ddywedodd Adam Price, fod angen i ni gael dadl sy’n seiliedig ar ffeithiau ac nid yn gymaint ar yr aer poeth a gynhyrchwyd gan y ddadl hon dros y misoedd diwethaf?

Gofynnir i mi amlinellu’r hyn rwy’n meddwl yw’r ffordd ymlaen i Gymru a’r DU. Rwy’n hapus i’w rhoi—roeddwn yn meddwl fy mod wedi bod yn dweud hynny. Nid wyf yn credu y gallwch gael mynediad at y farchnad sengl a dweud ar yr un pryd eich bod am gael rheolaeth lawn ar fewnfudo. Rydych yn dewis y naill neu’r llall. Rwyf wedi gwneud y dewis i ddweud fy mod yn credu mai blaenoriaethu mynediad at y farchnad sengl yw’r mater pwysicaf i ni yng Nghymru. Pam? Yr Undeb Ewropeaidd yw ein marchnad allforio fwyaf o bell ffordd. Gwae i ni chwarae o gwmpas gyda’r farchnad honno. Mae’n farchnad lawer iawn yn fwy o faint i ni na’r Unol Daleithiau, yn farchnad lawer iawn yn fwy o faint i ni na rhai o’r gwledydd sy’n datblygu, ac mae’n bwysig ein bod yn cynnal mynediad at y farchnad honno.

Ni fyddai ein ffermwyr, ein ffermwyr mynydd, yn bodoli, a dweud y gwir, pe na baent yn gallu allforio. Buasai gosod tariff enfawr ar gig oen Cymru yn mynd i dde Ewrop yn dinistrio ffermio yng Nghymru. Gwn mai un o’r materion sy’n codi’n aml yw y gallwn reoli polisi ffermio ein hunain: gallwn, ond ni fydd gennym arian. O 2020 ymlaen, ni fydd ceiniog goch ar gael ar gyfer ffermio yng Nghymru—dim byd. Ni fuasai gwerth £260 miliwn o bunnoedd o gymhorthdal ar gael mwyach. Rydym yn clywed synau o’r tu mewn i DEFRA nad ydynt yn gweld cymorthdaliadau ar gyfer ffermio fel rhan o ddyfodol ffermio. Rwy’n gwybod, fel rhywun sydd wedi treulio 17 mlynedd fel Gweinidog—yn hwy nag unrhyw un arall ar yr ynysoedd hyn bellach—nad oes gan DEFRA unrhyw gariad tuag at ffermio mynydd. Eu syniad hwy o ffermio yw ffermio llaeth ar lawr gwlad a ffermio âr ar lawr gwlad. Nid oes ganddynt unrhyw ddiddordeb mewn ffermio mynydd o gwbl. Mae gennyf lawer mwy o hyder, ar hyn o bryd, ym Mrwsel na Whitehall mewn perthynas ag amaethyddiaeth, oherwydd gwn nad oes unrhyw gydymdeimlad yn Whitehall tuag at ffermio yng Nghymru ac nid oes cydymdeimlad tuag at ffermio mynydd Cymru. Ac mae’r Torïaid yn dawel ar hyn. Nid ydynt yn dweud dim am yr arian a fyddai’n cael ei golli i ffermio yng Nghymru ar ôl 2020. Ble mae eu hangerdd? I grŵp o bobl a bleidleisiodd drostynt am flynyddoedd lawer, maent wedi cael cam gan y Blaid Geidwadol.

Mae yna ddau fater sy’n rhaid i ni ymdrin â hwy: yn gyntaf, rwy’n meddwl bod angen chwistrellu rhywfaint o realiti i mewn i’r ddadl hon. Ym mis Mawrth 2019, os na fydd cytundeb o unrhyw fath, bydd rheolau Sefydliad Masnach y Byd yn dod yn gymwys. Byddant yn gymwys; nid oes amheuaeth am hynny. Bydd tariffau’n dod i rym a byddwn yn wynebu tariffau wrth i ni geisio allforio i’n marchnad fwyaf. Mae hynny’n golygu, nid bod hyn yn rhywbeth sy’n hwb i drysorlys y Deyrnas Unedig, oherwydd yr hyn sy’n digwydd gyda thariffau, ac nid yw byth yn cael ei grybwyll gan y rhai sy’n dweud nad ydynt yn broblem, yw bod tariffau’n cael eu gosod ar nwyddau wrth iddynt ddod i mewn i’r Deyrnas Unedig, ac mae’r tariffau hynny’n cael eu trosglwyddo’n syml i’r defnyddiwr; mae’n dreth ar bobl. Telir tariffau gan y defnyddiwr, nid gan fusnesau Ewropeaidd. Felly, efallai y bydd y Trysorlys yn elwa, ond mae’n golygu y bydd aelodau o’r cyhoedd yn y DU yn talu treth ychwanegol i dalu am dariffau. Dyna beth yw tariffau yn y pen draw. Nid yw’n rhyw fath o arian am ddim i Drysorlys y DU; y cyhoedd fydd yn talu amdano.

Yn ail, mae busnesau’n ofni gwahanol gyfundrefnau rheoleiddio mewn gwahanol rannau o Ewrop ac wrth gwrs, niwsans pur gwaith papur sy’n ymwneud â thollau. Adiwch hynny ar gyfer pob trafodiad ac mae’n creu rhwystr rhwng y DU a’r UE y gallem wneud hebddo.

Beth, felly, am fewnfudo? Nid wyf yn derbyn bod pobl wedi pleidleisio—

Neil Hamilton a gododd—

Iawn.

Mae Prif Weinidog Cymru yn gwneud pwynt am y fiwrocratiaeth a allai gael ei gosod o ganlyniad i adael yr UE ar gwmnïau’n masnachu gyda’r UE, ond y gwir amdani yw nad yw 95 y cant o gwmnïau yn masnachu gyda’r UE ac mae allforion i’r UE yn llai na 15 y cant o’n cynnyrch domestig gros. Ni fydd 85 y cant o werth masnach Prydain yn cael ei effeithio gan hyn o gwbl.

Mae dros 40 y cant o’n masnach yn mynd i’r UE; dyna yw’n ein marchnad fwyaf. Fel rwy’n dweud, gwae i ni chwarae o gwmpas â hynny. Efallai nad yw rhai busnesau bach a chanolig yn masnachu’n uniongyrchol gyda’r UE, ond maent yn masnachu gyda chwmnïau mwy o faint sy’n masnachu gyda’r UE, a bydd unrhyw effaith ar y cwmnïau mwy o faint hynny, fel Tata, er enghraifft, fel Ford, yn effeithio ar y gadwyn gyflenwi gyfan. Os edrychwch ar gynllun injan Ford yn fy etholaeth i, mae pob injan yn cael ei hallforio—pob un. Nid oes marchnad ddomestig ar gyfer yr injans hynny. Rhaid i ni fod yn ofalus nad ydym yn colli’r manteision, yn economaidd, sydd gennym yn awr.

Gyda mewnfudo, rwyf wedi dweud o’r blaen ac rwy’n mynd i ddal ati i ddweud na fydd y DU yn rheoli ei ffiniau ei hun. Ni allwch reoli ffiniau’r DU oni bai eich bod yn barod i weld ffin galed yn Iwerddon—nid oes ffordd arall o’i wneud—a derbyn y gwrthdaro a’r helbul a fydd yn digwydd yn sgil hynny. Os ydych am ddod i mewn i’r DU, dim ond mynd i Iwerddon fydd angen i chi ei wneud. Gallant gerdded i mewn i’r DU; ni fydd unrhyw reolaeth ar fewnfudo, dim rheoli ffiniau o gwbl. Felly, y gwir amdani yw na all y DU reoli ei ffin yn y modd y byddai rhai am ei weld.

Nawr, mae’n iawn dweud—ac rwy’n credu bod hyn yn gywir—fod pobl yn pryderu am y system bresennol o ryddid i symud. Rwy’n derbyn y pwynt hwnnw. Rhoddodd pobl sawl barn i mi ar garreg y drws: nid oedd rhai pobl yn dymuno gweld mewnfudo o gwbl; roedd rhai pobl yn awyddus i roi cic allan i fewnfudwyr—rwy’n derbyn mai lleiafrif bach o bobl ydynt; ond roedd llawer o bobl yn pryderu am resymau gwahanol am y rhyddid i symud. Fy nghynnig i yw ein bod yn ystyried gwneud yr hyn y mae Norwy yn ei wneud yn barod. Mewn geiriau eraill, mae yna ryddid cyfyngedig i symud: rhyddid i symud i swydd a rhywfaint o hyblygrwydd ynglŷn â hynny, ond daw adeg, os nad oes gan rywun swydd, pan na allant weithio neu aros yn y DU. Y gwir amdani oedd bod y DU yn mynd y tu hwnt i’r hyn a oedd yn ofynnol o dan y rheolau. Pe baent yn cael eu dehongli yn yr un modd ag y mae Norwy’n dehongli’r rheolau, er bod rhyddid i symud gan Norwy, rydych yn cyflwyno system synhwyrol yn fy marn i, a byddai’r rhan fwyaf o bobl yn ei derbyn. Nid oes neb wedi dweud wrthyf, ‘Yr hyn sydd angen i ni ei wneud, welwch chi, yw atal yr holl feddygon, y nyrsys a’r myfyrwyr hyn rhag dod i mewn i Brydain.’ Mae’n rhaid i ni wneud yn siŵr ein bod yn dal i allu manteisio ar yr arbenigedd gorau o bedwar ban byd. Rwy’n credu bod rhyddid i symud i weithio yn ffordd hynod o synhwyrol a rhesymegol o ymdrin â phryderon pobl heb ein hynysu rhag gweddill y byd.

Mae’n rhaid i ni fod yn ofalus hefyd ynglŷn â chytundebau masnach rydd; nid ydynt yr hyn y credir eu bod. Gallai cytundeb masnach rydd yn Tsieina ei gwneud yn amhosibl gosod tariffau ar ddur o Tsieina, a byddai hynny’n golygu diwedd Tata a chynhyrchu dur yng Nghymru. Byddai cytundeb masnach rydd gyda Seland Newydd yn creu risg o fwy o gig oen Seland Newydd yn dod i Gymru, a byddai hynny’n arwain, wrth gwrs, at sefyllfa lle y mae ffermwyr Cymru, unwaith eto, yn cael eu taro gan ergyd ddwbl dim cymhorthdal a gorfod cystadlu yn erbyn cig oen a fydd bob amser yn rhatach. Beth bynnag a wnawn, bydd cig oen Seland Newydd bob amser yn rhatach na chig oen yng Nghymru oherwydd daearyddiaeth a thopograffeg a hinsawdd Seland Newydd. Ni all ein ffermwyr fforddio gweld hynny’n digwydd. [Torri ar draws.] Wrth gwrs.

Tra’i fod ar y pwynt ynglŷn ag allforion amaethyddol, a fyddai’n cytuno â mi fod angen i ni edrych ar yr enghraifft lle y ceisiwyd ymestyn ein diwydiant llaeth i Rwsia, ac yna, golygodd cyrchoedd Rwsia i’r Ukrain a’r Crimea fod sancsiynau wedi’u gosod ar Rwsia. Os ydym yn gwneud cytundebau strategol gyda’n gelynion posibl, neu o leiaf ein gwrthwynebwyr mewn cytundebau masnach, byddwn yn torri ein trwynau i sbeitio’n hwynebau.

Ac rwy’n ofni’r hyn sy’n cael ei ddweud yn yr Unol Daleithiau. Nid wyf yn credu am funud y bydd yr Unol Daleithiau yn dod i gytundeb gyda’r DU a fydd yn unrhyw beth heblaw manteisiol i’r Unol Daleithiau. Etholwyd Arlywydd yr Unol Daleithiau ar blatfform o ddiffyndollaeth. Nid yw’n mynd i wneud unrhyw gymwynasau â’r DU. Mae’n naïf i feddwl mai dyna fydd yr Unol Daleithiau yn ei wneud.

Rwyf hefyd yn credu bod angen ysbryd o gydweithrediad wrth fynd i mewn i’r trafodaethau hyn—nid ysbryd o’r hyn rwy’n ei alw’n haerllugrwydd ymerodrol, gan feddwl y bydd y byd yn plygu ger ein bron. Wrth gwrs, mae’r UE yn allforio mwy o ran arian parod i’r DU. Byddai’n rhyfedd pe na bai: mae wyth gwaith yn fwy na’r DU. Ond y gwir amdani yw bod mwy na 40 y cant o allforion y DU yn mynd i’r UE, a dim ond 8 y cant y ffordd arall. Felly, mewn gwirionedd, mae marchnad yr UE yn llawer pwysicach i’r DU o ran y ganran o allforion nag y mae’r DU i’r farchnad Ewropeaidd. Mae llawer o gynhyrchwyr Ewropeaidd yn gwybod y byddant yn dal i allu gwerthu i’r DU, hyd yn oed gyda thariffau, oherwydd nad oes gan bobl ddewis arall. Os ydych am brynu car, nid oes gennych fawr o ddewis heblaw prynu car sydd wedi’i gynhyrchu dramor yn rhannol o leiaf. Nid yw fel pe bai yna ddewis arall o ran car wedi’i weithgynhyrchu ym Mhrydain. Felly, mae’r syniad mai’r bedwaredd ganrif ar bymtheg yw hi ac y bydd y byd yn plygu ger bron Prydain yn agwedd anghywir ar ran Prydain. Mae Prydain yn economi fawr, ond nid yw’n farchnad fawr. Rhaid i ni gadw hynny mewn cof wrth i ni ystyried beth ddylai ein safbwynt fod.

Amserlen: nawr, awgrymwyd bod cytundebau masnach rydd yn un ffordd bosibl ymlaen. Nid wyf yn argyhoeddedig o hynny. Dywedodd arweinydd UKIP ei hun ei bod wedi cymryd pum mlynedd i drafod cytundeb â De Corea. Dwy flynedd yn unig sydd gennym. Mae’n amhosibl negodi cytundeb masnach rydd gydag unrhyw un mewn dwy flynedd. Rwyf wedi siarad â swyddogion o Lywodraethau eraill sydd wedi gwneud hyn, ac maent i gyd yn dweud wrthyf ei bod yn cymryd dwy flynedd i gytuno i gael y trafodaethau yn y lle cyntaf. Mae cael cytundeb masnach rydd mewn dwy flynedd yn gwneud i’r DU edrych yn wirion, pan fydd pobl yn awgrymu hynny mewn gwirionedd. Saith mlynedd, 10 mlynedd—dyna’r amserlen ar gyfer cytundebau masnach rydd. Felly, mae’r trefniadau trosiannol ar ôl Mawrth 2019 yn hynod o bwysig. Ni allwn gamu dros ymyl clogwyn a cheisio dringo yn ôl i fyny wedyn. Mae’n rhaid cael pont rhwng y canlyniad terfynol a mis Mawrth 2019. Nid oes digon o feddwl wedi’i wneud ynghylch hynny.

Gwrandewais yn ofalus ar yr hyn a ddywedodd Mark Isherwood. Rhaid i mi ddweud, yn yr holl flynyddoedd y bûm mewn Llywodraeth nid wyf erioed wedi gweld Llywodraeth y DU sy’n fwy digyfeiriad. Nid oes gennyf unrhyw syniad beth yw safbwynt Llywodraeth y DU. Rwy’n clywed safbwyntiau gwahanol gan wahanol Weinidogion. Mae’r farchnad arian yn ymateb bob tro y mae Theresa May yn dweud rhywbeth am nad ydynt yn gwybod beth y mae hi—. Mae arweinydd y Ceidwadwyr newydd gerdded yn ôl i mewn i’r Siambr. Pe baech chi eisiau chwarae rhan yn y drafodaeth, buasech wedi bod yma o’r cychwyn cyntaf yn hytrach na cherdded i mewn ar y diwedd un. Mae’n siarad am rwgnach diddiwedd o’r meinciau hyn; mae’n feistr ar y gelfyddyd honno. Pe bai wedi gwrando ar y dadleuon, efallai y byddai wedi dysgu mwy yn hytrach na dod i mewn ar y diwedd gyda meddwl caeedig.

Ond nid yw Llywodraeth y DU wedi rhoi unrhyw arweiniad i ni o gwbl. Rwy’n clywed rhai yn Llywodraeth y DU yn siarad am dariffau fel pe na baent o unrhyw bwys. Rwy’n clywed David Davis yn newid ei safbwynt, a chroesawaf hynny, mewn gwirionedd. Mae wedi newid ei safbwynt i’r hyn y credaf sy’n safbwynt mwy pragmatig. Gobeithio y bydd y pragmatyddion yn Llywodraeth y DU yn gryfach na’r dogmatwyr, sy’n malu awyr cenedlaetholgar, a bod yn onest. Dyna’r unig ffordd y gallaf ei ddisgrifio—fel cenedlaetholdeb ar gyfer y DU. Os gwaeddwch ar estroniaid ddigon byddant yn rhoi’r hyn rydych ei eisiau i chi. Yn y bôn, dyna y mae rhai o’r Blaid Geidwadol ei eisiau, ac mae’n rhaid datrys y mater hwn er lles pobl Prydain, nid er mwyn yr hyn sy’n wleidyddol gyfleus oherwydd y rhwygiadau o fewn y Blaid Geidwadol. Yn anffodus, dyna sy’n digwydd ar hyn o bryd.

Gwelliant Plaid Cymru—byddwn yn cefnogi’r gwelliant hwnnw. Rwy’n falch eu bod yn croesawu’r ymweliad â Norwy. Gofynnwyd i mi heddiw a oedd yn ymweliad hwyliog. Roeddwn yn gwybod y byddai rhywun yn gofyn hynny i mi wrth i mi sefyll mewn tymheredd o -16 gradd C yn yr eira. Gallaf eich sicrhau nad oedd yn teimlo felly ar y pryd. Trafodais aelodaeth o Ardal Masnach Rydd Ewrop gyda hwy. Yn sicr, mae cryn bryder ymhlith aelodau EFTA ynglŷn â’r DU yn ymuno, oherwydd ei maint. Norwy yw’r wlad fwyaf yn EFTA ar hyn o bryd wrth gwrs. Er mai dim ond 5 miliwn o bobl sydd ganddi, mae’n allforiwr olew enfawr. Daw hanner olew’r DU o Norwy. Dim ond 5 miliwn o bobl, ond ceir cronfa gyfoeth sofran o £700 biliwn a gronnodd wrth i DU wario’i holl arian olew hi. Felly, mae’n chwarae rhan go bwysig, er gwaethaf ei maint. Mae angen cael trafodaeth gyda Norwy ac aelodau eraill o EFTA ynglŷn ag a fyddai’r DU yn cael croeso yn EFTA oherwydd ei maint. Ond rwy’n falch o weld mai’r trydydd pwynt a gyflwynwyd yn y gwelliant, gan ddefnyddio’r ymadrodd rwyf wedi’i ddefnyddio, yw ‘mynediad llawn a dilyffethair’ at y farchnad sengl. Mae aelodaeth o EFTA yn sicr yn bosibilrwydd. Mae aelodaeth o’r AEE, unwaith eto, yn rhywbeth i edrych arno. Mae’r undeb tollau o bosibl yn llai deniadol ar hyn o bryd, oherwydd yr hyn y byddai hynny’n ei wneud. Rwy’n credu bod aelodaeth o EFTA a/neu’r AEE mewn gwirionedd yn opsiwn gwell ar hyn o bryd, ar ôl archwilio’r dystiolaeth. Ond rhaid i mi ddweud, po fwyaf yr edrychwch ar hyn, y mwyaf cymhleth y mae’n mynd. Yr un peth y dylem ei osgoi yw meddwl, ‘Mae hyn i gyd yn hawdd iawn, bydd y cyfan yn cael ei ddatrys mewn dwy flynedd.’ Nid yw hynny’n mynd i ddigwydd. Mae hyn yn mynd i alw am ymdrech fawr, gwaith caled, ac rwy’n benderfynol ein bod yn cael hyn yn iawn i bobl Cymru.

Galwaf ar Mark Reckless i ymateb i’r ddadl. Mark Reckless.

Diolch, Lywydd. Rwy’n llongyfarch arweinydd fy mhlaid ar agor y ddadl hon; diolch i Mark Isherwood am ei welliant; i Adam Price am ei un ef; a diolch Caroline Jones, Jeremy Miles, Gareth Bennett a’r Prif Weinidog am eu cyfraniadau i’r ddadl hon. Mae yna hefyd un cyfraniad eisteddog yr hoffwn ei ateb, ac rwy’n meddwl ei fod wedi dod gan Lee Waters, a ddywedodd ar un pwynt—os clywais ef yn iawn—’Pam rydym yn parhau i gael y dadleuon hyn?’ Fy ateb yw, ‘Oherwydd bod safbwynt yr holl bleidiau eraill yn y Siambr hon yn newid o hyd.’

Mae gennym y gwelliant gan y Ceidwadwyr heddiw, ac rwy’n weddol hapus gyda gwelliannau Plaid Cymru a’r Ceidwadwyr; yr unig ran rwy’n ei wrthwynebu’r yw’r ‘Dileu popeth’ ar y dechrau. Ond o siarad â Mark Isherwood, mae’n ymddangos ei fod yn disgwyl i mi wybod yn well nag ef beth yw safbwynt diweddaraf y Ceidwadwyr yn y DU. Hynny yw, maent wedi sefydlu Adran Masnach Ryngwladol Liam Fox, ac eto, mae gennym y briff hwn yn awr ac yn sicr gan y Canghellor, Philip Hammond, awgrymiadau ein bod yn aros yn yr undeb tollau. Felly, rydym yn gadael y farchnad sengl, ond yn aros yn yr undeb tollau, ac yn gwastraffu llwyth o amser ac egni yn cael Adran Masnach Ryngwladol na fydd byth yn gallu gwneud unrhyw beth. Nid yw hynny’n gwneud synnwyr, ac rwy’n gobeithio nad dyna’r sefyllfa y byddwn yn dod iddi.

Rwy’n ddiolchgar iawn i’r Prif Weinidog am ddod i’r ddadl hon. Pan glywais gyntaf, pan gefais fy ethol gyntaf, ei fod yn mynd i fod yn gyfrifol am bortffolio Brexit ar ôl y refferendwm, roeddwn ychydig yn amheus. O ystyried ei holl dasgau a’i ymrwymiadau yn arwain y Llywodraeth a phopeth oedd ganddo i’w wneud, credwn na fyddai lefel y sylw y gallai ei roi i’r portffolio Brexit yn fawr. Rhaid i mi ddweud, Brif Weinidog, rydych wedi rhoi sylw iddo, ac rwy’n meddwl eich bod wedi cynnal trosolwg ar y portffolio hwn. Rydych wedi bod yn y Siambr ar gyfer yr holl bethau allweddol, ond rwy’n teimlo bod eich safbwynt yn newid o hyd. Fe ddywedoch yn union ar ôl y refferendwm mai’r peth hollol allweddol oedd cadw rhyddid i symud. O fewn 24 awr roeddech wedi tynnu hynny’n ôl, ac ymddangosai nad dyna fel oedd hi. Yna, fe deimlem ei bod hi’n ymddangos eich bod yn symud i’r cyfeiriad cywir. Roedd gan Blaid Cymru y cynnig gwych hwnnw eu bod eisiau bod yn y farchnad sengl, ond fe wnaethoch chi, gyda ni, drechu’r cynnig hwnnw ac fe ddywedoch yn glir iawn yn y ddadl honno nad aelodaeth o’r farchnad sengl oedd yn bwysig, ond mynediad at y farchnad sengl. Yn anffodus, rwy’n canfod yr wythnos hon bellach, mewn cwestiynau ddoe ac i raddau yn y ddadl heddiw, eich bod wedi troi cefn ar y safbwynt hwnnw eto, a’r hyn rydych ei eisiau yw bod yn y farchnad sengl, a bod hynny’n werth ei gael yn gyfnewid am ryddid i symud. Rydych eisiau’r ddau beth, ar ôl dod o safbwynt lle nad oeddech eisiau’r naill na’r llall. Dyna pam rwy’n credu bod angen i ni barhau i gael y dadleuon hyn, i geisio egluro ein dealltwriaeth o’r materion hyn. Hynny yw, rydym wedi llunio—

Y Prif Weinidog a gododd—

Gwych.

Ni fuaswn fel arfer yn ymyrryd, ond—rwy’n ddiolchgar i’r Aelod am adael i mi ymyrryd—yn gyntaf, mae’n gywir dweud bod y safbwynt yn newid, oherwydd rydym mewn sefyllfa mor gyfnewidiol. Mae yna gymhlethdodau newydd yn codi bob amser ac fel y dywedodd Keynes, ‘Pan fo’r ffeithiau’n newid, rwy’n newid fy meddwl’, ac rwy’n credu bod hynny’n un o’r pethau y mae’n rhaid i chi fod yn agored iddo.

Un pwynt roeddwn am ei egluro: soniodd am welliant Plaid Cymru, a dywedodd nad oedd ganddo unrhyw drafferth gyda gwelliant Plaid Cymru. Mae gwelliant Plaid Cymru yn sôn am aelodaeth o EFTA ac aelodaeth o’r AEE fel posibiliadau ar gyfer Cymru. A oes unrhyw un o’r senarios hynny yn rhywbeth y mae’n barod i’w hystyried?

Nid yw hyn yn hollol gywir. Nid yw’n sôn am aelodaeth o EFTA ac aelodaeth o’r AEE, mae’n dweud aelodaeth o EFTA a/neu’r AEE. Rwy’n credu y byddai fy mhlaid yn hapus iawn, yn wir yn frwdfrydig, dros aelodaeth o EFTA, ond nid aelodaeth o’r AEE. Mae’r gwelliant yn ddryslyd. Nid wyf yn meddwl bod gennym unrhyw broblemau gydag unrhyw ran arall ohono. A/neu’r AEE, iawn, rydym yn fodlon gydag aelodaeth o EFTA. Ond yr hyn y mae cefnogi’r gwelliant yn ei wneud yw caniatáu i’r Prif Weinidog barhau â dryswch ei blaid, ‘A ydynt eisiau aelodaeth o’r farchnad sengl?’ h.y. yr AEE—o bosibl gyda dryswch y Ceidwadwyr y gallech fod y tu allan neu o fewn yr undeb tollau—neu a yw’n dweud, gyda ni, y dylem gael perthynas fasnach rydd, gan geisio manteisio i’r eithaf ar ein mynediad at y farchnad sengl o’r tu allan? Dyna mewn gwirionedd yw’r hyn sy’n rhaid iddo benderfynu.

Nid wyf yn credu bod y ffeithiau wedi newid. Pleidleisiodd y bobl dros adael yr UE. Yn sicr, mae polisi Llywodraeth y DU yn newid, ond rwy’n meddwl bod pobl yn dysgu mwy am gymhlethdodau’r UE ac yn ystyried y mater ac ie, o bosibl yn newid eu barn dros amser, ond nid wyf mor siŵr fod y ffeithiau wedi newid i’r graddau hynny.

Yr anhawster gyda mater Plaid Cymru yw eu bod yn siarad am fynediad llawn a dilyffethair at y farchnad sengl Ewropeaidd, ond nid wyf yn siŵr fod yna’r fath beth. Nid oes gennym fynediad llawn a dilyffethair ar hyn o bryd. Mewn llawer o feysydd nid yw gwasanaethau wedi’u rhyddfrydoli. Mewn nwyddau cawsant wared ar—. Yn y bôn mae’r egwyddor Cassis de Dijon o gydnabod y ddwy ochr a arferai fod gan yr UE wedi cael ei disodli gan, ‘Wel, gadewch i ni gytuno’n wleidyddol ar un safon sengl, o’r brig i lawr sy’n rhaid i bawb gydymffurfio â hi er mwyn gallu gwerthu o gwbl.’ Nid wyf yn galw hynny’n fynediad llawn a dilyffethair. Ac yn yr un modd mewn gwirionedd, fe wnaethant ddefnyddio cymhwysedd cyfraith yr UE i geisio atal ein mynediad pan oeddent yn edrych, dyweder, ar wahardd clirio’r ewro—os nad oeddech yn ardal yr ewro, byddent yn ceisio defnyddio cyfraith yr UE. Yn yr un modd gyda rheoliadau’r gwasanaethau porthladd—buasent yn rhyw fath o rannu a chael marchnadoedd mewnol ym mhob porthladd yn y DU a buasai’n gwbl chwerthinllyd ac yn llesteirio ein mynediad at y farchnad sengl yn ogystal â marchnadoedd eraill. Unwaith eto, byddai hynny’n cael ei wneud yn ôl cyfraith yr UE. Rydym yn awyddus i gael cymaint o fynediad â phosibl, yn gyson â chyfyngu ar ryddid i symud, a phenderfynu pwy sy’n dod i’n gwlad. Nid ydym yn mynd i gael ffin galed, nid ydym yn mynd i fod eisiau archwilio pob lori sy’n dod ar draws y farchnad Wyddelig, nid ydym yn ceisio atal pobl o’r UE sy’n ymweld â’r DU; rydym yn ceisio’u hatal rhag gweithio yn y DU ar sail hollol ddilyffethair i ostwng cyflogau pobl ar ben isaf ein marchnad lafur sy’n cystadlu â hwy. Dyna’r hyn y mae ein cynnig yn ei ddweud, a hoffwn pe bai Prif Weinidog Cymru yn dod â rhywfaint o eglurder drwy gefnogi ein cynnig, yn hytrach na chefnogi peth Plaid Cymru, sy’n parhau’r amwysedd a’r ansicrwydd a fu’n nodwedd o safbwyntiau pleidiau eraill yn y Siambr hon. Diolch.

Y cwestiwn yw a ddylid derbyn y cynnig heb ei ddiwygio. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Gohiriaf y bleidlais o dan yr eitem yma tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.

A dyma ni, felly, yn cyrraedd y cyfnod pleidleisio. Oni bai bod tri Aelod yn dymuno inni ganu’r gloch, rwy’n symud yn syth i’r cyfnod pleidleisio.