7. Dadl ar adroddiad y Pwyllgor Cyllid ar ei Ymchwiliad i baratoadau ar gyfer disodli ffrydiau cyllido’r Undeb Ewropeaidd yng Nghymru

– Senedd Cymru am 3:42 pm ar 14 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 3:42, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Eitem 7 ar yr agenda y prynhawn yma yw'r ddadl ar adroddiad y Pwyllgor Cyllid ar ei ymchwiliad i baratoadau ar gyfer disodli ffrydiau cyllido'r UE yng Nghymru, a galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Cyllid i gynnig yr adroddiad. Llyr Gruffydd.

Cynnig NDM6864 Llyr Gruffydd

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

Yn nodi adroddiad y Pwyllgor Cyllid, 'Paratoadau ar gyfer disodli ffrydiau cyllido’r Undeb Ewropeaidd yng Nghymru', a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 25 Medi 2018.

Cynigiwyd y cynnig.

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 3:43, 14 Tachwedd 2018

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Mae'n bleser eto cael cyfrannu i'r ddadl yma fan hyn prynhawn yma fel Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid ac i edrych ar ein hymchwiliad ni i'r paratoadau, wrth gwrs, ar gyfer yr hyn a fydd yn disodli ffrydiau cyllido'r Undeb Ewropeaidd yng Nghymru. Er nad oeddwn i'n aelod o'r pwyllgor yn ystod yr ymchwiliad, rydw i wedi edrych ar y dystiolaeth â chryn ddiddordeb ac mi hoffwn i ddiolch i bawb a roddodd dystiolaeth i'r pwyllgor yng nghwrs yr ymchwiliad. Mi hoffwn i ddiolch hefyd i Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid am ei ymateb ef i'n hadroddiad ni, yn enwedig y ffaith bod y Llywodraeth, wrth gwrs, yn derbyn pob un o'r argymhellion, sydd wastad yn help i gael canmoliaeth oddi wrth unrhyw bwyllgor yn y lle yma, rydw i'n siŵr.

Mi gawsom ni hefyd, wrth gwrs, ymateb ysgrifenedig i'n hadroddiad gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Fodd bynnag, fe gafodd y pwyllgor ei siomi am nad oedd yr Ysgrifennydd Gwladol wedi ymrwymo'n llawn i waith y pwyllgor ar y mater pwysig hwn. Os yw Brexit am fod yn llwyddiant i Gymru, yna bydd yn rhaid wrth ymrwymiad ar lefel y Deyrnas Unedig ac mae hyn yn cynnwys cael y cyfle, wrth gwrs, i allu gwneud gwaith craffu, rhywbeth na chawsom ni i'r graddau byddai aelodau'r pwyllgor wedi ei ddymuno yn yr achos yma. 

Ar hyn o bryd, wrth gwrs, mae Cymru yn cael oddeutu £680 miliwn o arian yr Undeb Ewropeaidd bob blwyddyn, ac o'i gymharu fesul pen mae hyn yn fwy o bell ffordd na'r hyn a roddir i'r gwledydd datganoledig eraill ac i ranbarthau Lloegr hefyd. Daw'r rhan fwyaf o'r arian hwn, wrth gwrs, drwy gronfeydd strwythurol a thrwy'r polisi amaethyddol cyffredin. Mae'r pwyllgor yn credu y bydd sicrhau cyllid ôl-Brexit yn hanfodol i Gymru a chafwyd bod cefnogaeth gref i safbwynt Llywodraeth Cymru na ddylai Cymru fod geiniog ar ei cholled ar ôl Brexit.

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 3:45, 14 Tachwedd 2018

Mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi cyhoeddi y bydd cronfeydd strwythurol yn cael eu disodli gan gronfa ffyniant gyffredin y Deyrnas Unedig. Ac er bod ymgynghoriad i fod i ddechrau ar y gronfa cyn diwedd y flwyddyn, ychydig iawn o fanylion a gafwyd ynglŷn â sut y bydd hwnnw yn gweithio. Bu ffynhonnell y cyllid sy'n dod i Gymru yn newid yn sgil Brexit, ond, wrth gwrs, rŷm ni ddim wedi gweld fawr o newid yn y realiti sy'n eistedd tu ôl i'r asesiadau a seiliwyd ar anghenion i bennu'r arian hwnnw. Yn ôl ystod eang o dystiolaeth a setiau data economaidd, mae rhesymau clir dros barhau i fuddsoddi yng Nghymru, gan gynnwys GVA y pen yn y rhannau tlotaf o Gymru sy'n hanner cyfartaledd ar gyfer y Deyrnas Unedig. Bydd yr anghenion hynny, wrth gwrs, ddim wedi diflannu, pa bynnag ddull y bydd yr ariannu yn ei gymryd, felly, yn ein hadroddiad ni, rŷm ni'n tynnu sylw at sut y gellid rhannu'r gronfa rhwng y pedair gwlad, a chyflwynir dadl gref y dylai Cymru gael o leiaf yr un lefel o gyllid ar ôl Brexit. Ond yr un mor bwysig, wrth gwrs, yw i'r arian barhau i gael ei reoli a'i weinyddu yma yng Nghymru.

Dros yr 20 mlynedd diwethaf, mae Swyddfa Cyllid Ewropeaidd Cymru—WEFO, wrth gwrs—wedi rheoli, gweinyddu a gwario cyllid o'r Undeb Ewropeaidd yn uniongyrchol. Wrth wneud hynny, maen nhw wedi meithrin arbenigedd helaeth ac wedi sefydlu partneriaethau, ac mae ganddyn nhw y strwythurau angenrheidiol i gyflwyno rhaglenni llwyddiannus. Mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi gwneud ymrwymiad y bydd pob penderfyniad a wneir yng Nghymru yn aros yng Nghymru, ac rŷm ni'n disgwyl, wrth gwrs, i'r ymrwymiad hwnnw gael ei anrhydeddu. Fe wnaethom ni argymell y dylai Llywodraeth Cymru sefydlu uned ganolog a chanddi'r arbenigedd angenrheidiol i gyflwyno rhaglen ariannu gydlynol ar ôl Brexit, ac rwy'n falch o ddweud bod y Llywodraeth wedi cadarnhau'r bwriad i wneud hynny, yn ogystal â'i threfniadau i gydlynu'r gwaith hwn ar draws y Llywodraeth.

Mae'r pwyllgor o'r farn y dylai cyfran Cymru o gronfa ffyniant gyffredin y Deyrnas Unedig ddarparu cyllid amlflwydd, sicrhau gweithio mewn partneriaeth, a hefyd, wrth gwrs, parhau i brif-ffrydio cydraddoldeb yng Nghymru, a dylai Llywodraeth Cymru barhau i ganolbwyntio ar hybu cydraddoldeb a mynd i'r afael â thlodi ac â hawliau dynol wrth weinyddu'r gronfa. Yn ogystal, mae'r pwyllgor o'r farn y dylai'r newid i'r gronfa newydd gael ei ddefnyddio fel cyfle i symleiddio'r trefniadau gweinyddol, a defnyddio'r dulliau fel y rhai a gynigir gan Ysgrifennydd y Cabinet ar gyfer sefydliadau partner dibynadwy.

Fe ddaw brif gyfran arall o gyllid yr Undeb Ewropeaidd drwy’r polisi amaethyddol cyffredin, wrth gwrs. Mae'r CAP yn hanfodol i ffermio yng Nghymru. Yn 2016-17, fe wnaeth dros hanner y ffermydd yng Nghrymu golled neu roedd angen cymhorthdal arnyn nhw i osgoi gwneud colled. Mae cyfleodd clir i wella ar y CAP lle mae Cymru yn y cwestiwn, a chyfleoedd i sicrhau bod yr hyn sy'n dod yn lle cyllid CAP yn alinio’n well ag anghenion penodol Cymru. Ond mae'n hanfodol, wrth gwrs, fod y penderfyniadau cyllido hyn yn parchu'r setliad datganoli, a'u bod yn rhoi i Lywodraeth Cymru yr hyblygrwydd mwyaf posib i allu gwneud penderfyniadau sy'n cefnogi anghenion penodol y sector rheoli tir yma yng Nghymru drwy bolisïau a wnaed yng Nghymru. I'r perwyl hwn, mae'n bleser gen i nodi bod ymateb y Llywodraeth yn cadarnhau bod cytundebau â Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn golygu, ac rwy'n dyfynnu, na 

'fydd Cymru’n cael ei chyfyngu wrth lunio cynlluniau newydd a bydd yn gallu gweithredu yn ôl yr hyn sydd orau i Gymru.'

Ar hyn o bryd, mae'r arian sy'n dod i Gymru o dan y CAP ddwywaith gymaint â'r hyn y byddem yn ei gael ar sail poblogaeth y Deyrnas Unedig, ac mae hyn yn dangos, wrth gwrs, bwysigrwydd y sector amaethyddiaeth i ni yma yng Nghymru. Mae'n hanfodol, felly, fod y lefel hon o gyllid yn cael ei diogelu ar ôl Brexit a'i gwarantu am sawl blwyddyn i ddod.

Rŷm ni'n croesawu'r ffaith bod Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn lansio adolygiad annibynnol i lefelau cyllido ar ôl y CAP ledled y Deyrnas Unedig, ond rŷm ni'n parhau i wylio rhag y canlyniadau posib a ddaw yn sgil hynny, gan fod rhywun yn gofidio efallai bod yna dro yn mynd i fod yn y gynffon honno i Gymru. Ond, yn sicr, mi fyddwn yn parhau i gadw llygad barcud ar y broses honno. Rŷm ni'n annog Llywodraeth Cymru i fod yn llais cryf yn ystod y broses hon er mwyn sicrhau bod unrhyw drefniant y mae'r adolygiad yn ei argymell yn gyson ag argymhellion y pwyllgor yma a'i fod e, wrth, gwrs yn bodloni anghenion Cymru. 

Mae Cymru hefyd, wrth gwrs, wedi elwa yn fawr ar raglenni eraill yr Undeb Ewropeaidd dros y blynyddoedd, megis Horizon 2020, yn enwedig yn y sectorau addysg uwch ac addysg bellach, yn ogystal â Banc Buddsoddi Ewrop hefyd. Fe wnaethom ni argymell y dylai Llywodraeth Cymru annog Llywodraeth y Deyrnas Unedig i gynnal perthynas â Banc Buddsoddi Ewrop er mwyn sicrhau y gall Cymru elwa ar fuddsoddiad parhaus mewn projectau seilwaith, ac mae'n galonogol bod Llywodraeth Cymru yn parhau i bwyso ar Lywodraeth y Deyrnas Unedig yn hyn o beth, ond mae'r diffyg cynnydd ac eglurder gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig yn peri pryder o hyd.

Rŷm ni hefyd yn cefnogi'r penderfyniad i geisio mynediad parhaus at Horizon Europe, ond rŷm ni o'r farn os na ellir sicrhau mynediad o'r fath, yna dylid darparu'r cyllid cyfatebol i gyllideb gwyddoniaeth ac ymchwil y Deyrnas Unedig. 

Yn ychwanegol at y lefel cyllidol cychwynnol ar ôl Brexit, wrth gwrs, mae hefyd yn bwysig trafod sut y bydd cyllid o'r fath yn datblygu dros amser. Yn hyn o beth, rŷm ni yn rhannu pryderon y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol y gallai un addasiad i'r grant bloc, er ei fod yn dderbyniol yn y byr dymor, beri risgiau yn y tymor hirach. Rŷm ni hefyd yn cytuno â'i argymhelliad bod, ac rydw i'n dyfynnu,

'Llywodraeth Cymru yn sicrhau bod arian wedi’i brofi ar gyfer y dyfodol' 

—yn futureproofed—

'ac yn edrych ar rinweddau fformiwla gwrthrychol sy’n seiliedig ar anghenion', a bod hynny wedi'i gytuno gan bob gwlad yn y Deyrnas Unedig.

Fe glywodd y pwyllgor dystiolaeth y byddai codi baseline y grant bloc gan ddim mwy na symiau cyfatebol i gyllid yr Undeb Ewropeaidd yn cael effaith lem ar Gymru dros amser. Dylai fod yn flaenoriaeth gan Lywodraeth Cymru i sicrhau ateb hirdymor cynaliadwy a fyddai'n dyrannu cyllid ar draws y Deyrnas Unedig yn seiliedig ar anghenion, yn lle, wrth gwrs, fformiwla Barnett a'r wasgfa sy'n rhan annatod ohoni. Rwy'n falch o nodi bod y Llywodraeth yn cytuno â hynny.

Mae'n amlwg, felly, fod llawer iawn o'r penderfyniadau pwysig sy'n ymwneud â chyllid i Gymru ar ôl Brexit yn benderfyniadau i Lywodraeth y Deyrnas Unedig. Ond fel y dywedais ar y cychwyn, mae'r pwyllgor wedi cael ei siomi gan y diffyg ymgysylltu gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig hyd yn hyn, ac rŷm ni yn cydnabod, wrth gwrs, y rôl y bydd gan Lywodraeth Cymru i'w chwarae yn y trafodaethau rhwng y Llywodraethau.

Rwy'n gobeithio bod y dystiolaeth a gafodd y Pwyllgor Cyllid a'r adroddiad yr ŷm ni wedi'i gynhyrchu fan hyn, wrth gwrs, yn ddadl drawsbleidiol a Chymreig dros gyllid teg yn dilyn Brexit, a'u bod hefyd yn atgyfnerthu safbwynt Llywodraeth Cymru. Mae'n dda gen i fod Llywodraeth Cymru wedi derbyn yn llawn yr argymhellion y mae'r pwyllgor yn eu gwneud yn yr adroddiad. Er hynny, mae sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet fan hyn yn y Siambr, sef nad yw e'n credu am eiliad y cafwyd sicrwydd digonol y bydd Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn parchu'r setliad datganoli, yn destun pryder mawr, sy'n tynnu sylw, wrth gwrs, at yr angen i'r Llywodraethau weithio'n galed er mwyn sicrhau cytundeb teg, cytundeb rhesymol a chytundeb parhaol i Gymru a'i phobl. Diolch.

Photo of Nick Ramsay Nick Ramsay Conservative 3:53, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Rwy'n falch o gyfrannu at y ddadl hon heddiw fel aelod o'r Pwyllgor Cyllid, ac o ategu safbwyntiau ein Cadeirydd newydd, sydd wedi cynnwys y materion yn ein hadroddiad yn llawn ac yn gynhwysfawr iawn mewn gwirionedd, felly nid oes angen imi ychwanegu llawer at hynny. Roedd yr hyn yr edrychem arno yn hystod ein cyfnod adrodd yn amlwg yn faes aruthrol o bwysig.

Mae sut y down o hyd i gyllid yn lle ffrydiau cyllido'r UE wedi i'r DU adael yr Undeb Ewropeaidd yn rhywbeth a fydd yn effeithio ar bawb ohonom, yn effeithio ar bob sector o'r economi. Mae'n sefyllfa ddigynsail, a chredaf fod pawb ohonom wedi cydnabod hynny yn y sesiynau a gawsom gyda Llywodraeth Cymru. Nid yw hyn wedi'i wneud o'r blaen, felly ni allwch ddisgwyl i Lywodraeth Cymru allu cynllunio popeth yn berffaith ymlaen llaw, er fy mod yn credu, o'r trafodaethau a gawsom gyda swyddogion yn Llywodraeth Cymru, fod llawer o waith da wedi'i wneud mewn sefyllfa anodd.

Nid oes un ffordd gywir o symud ymlaen, felly mae argymhelliad 1 yn allweddol, drwy ddweud bod angen inni gael y cytundeb cyllido gorau posibl er mwyn sicrhau nad yw Cymru geiniog ar ei cholled ar ôl Brexit. Rydym wedi defnyddio'r geiriad penodol 'geiniog ar ei cholled', oherwydd, a dweud y gwir, pe gallem gael rhywfaint o arian ychwanegol yn ogystal â'r hyn rydym wedi'i gael—gwn y gallai hyn gael ei weld fel breuddwyd gwrach, ond pe gallem gael rhywfaint o arian ychwanegol yna ni ddylem gau'r drws ar hynny. Ond hoffem weld senario sy'n cynnig fan lleiaf yr un faint o gyllid bunt am bunt o'r trefniadau cyllid newydd ag a gawn ar hyn o bryd o Frwsel.

Ymrwymodd maniffesto'r Ceidwadwyr ar gyfer etholiad cyffredinol 2017 fy mhlaid i sefydlu cronfa ffyniant gyffredin, y cyfeiriodd y Cadeirydd ati, a fyddai'n osgoi rhai o'r costau a'r fiwrocratiaeth sydd ynghlwm wrth y ffrydiau cyllido presennol. Ac er y credaf fod pawb ohonom yn cydnabod faint y mae Cymru wedi elwa o'r cronfeydd strwythurol a faint y mae ein diwydiant amaethyddol wedi elwa o daliadau'r PAC, credaf y byddai pob un ohonom yn dweud nad yw wedi bod yn sefyllfa berffaith a bod rhai costau gweinyddol ynghlwm wrthi. Mae yna ffyrdd gwahanol o wneud pethau a dyma gyfle inni eu gwneud; nid oes raid inni ddilyn popeth fel y cafodd ei wneud gan Frwsel hyd yn hyn.  

Rwy'n sylweddoli nad ydym wedi gweld llawer iawn o fanylion am y gronfa hon, ac rwy'n siŵr y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn tynnu sylw at hynny yn ei sylwadau yn nes ymlaen, ond credaf ei bod hi'n bwysig i ni fod yn barod erbyn yr adeg y bydd y gronfa ffyniant gyffredin wedi'i sefydlu ac yn weithredol. Felly, ar wahân i rai materion sy'n codi o'r ffaith nad ydym yn gwybod yn union beth fydd y manylion, mae'n bwysig fod Llywodraeth Cymru yn rhoi mecanweithiau ar waith fel y gallwn fod yn barod cyn gynted ag y daw manylion y gronfa honno'n glir, ac y gallwn fwrw ati i ddefnyddio'r arian hwnnw fel y dylai gael ei ddefnyddio. David.  

Photo of David Rees David Rees Labour 3:56, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am gymryd yr ymyriad. A ydych yn cytuno felly, mewn gwirionedd, mai'r hyn sydd ei angen arnom yw gwybodaeth, oherwydd sut y gall y Llywodraeth roi mecanweithiau ar waith i allu bod yn barod i gychwyn pan nad ydynt yn gwybod beth fydd ganddynt hyd yn oed? Y broblem yw nad ydym yn gwybod. Nid ydym yn gwybod unrhyw beth.

Photo of Nick Ramsay Nick Ramsay Conservative

(Cyfieithwyd)

Rwy'n cydnabod yn llawn y problemau sy'n wynebu Llywodraeth Cymru yn hyn o beth. Credaf fod dweud nad ydym yn gwybod unrhyw beth yn mynd ychydig pellach—[Torri ar draws.] Un funud. Rwyf wedi cymryd un ymyriad. Nid ydym yn gwybod popeth, ond mae dweud nad ydym yn gwybod unrhyw beth o gwbl yn anghywir yn fy marn i. Gallwn amcangyfrif yn union—nid yn union, ond gallwn amcangyfrif sut olwg fydd ar y system o bosibl, felly mae'n rhaid gwneud gwaith penodol. Rwy'n siŵr fod Ysgrifennydd y Cabinet yn ymwybodol o hynny a bod swyddogion yn bwrw ymlaen â'r gwaith; yn sicr, pan oeddem yn gwrando ar y dystiolaeth, roeddent i'w gweld yn ymdrin â rhai o'r materion sy'n peri pryder.

Gan droi at bennod 3 a diwygio fformiwla Barnett, wel, wrth gwrs, rydym wedi bod yn siarad am hyn ers amser maith iawn, ond mae'n fwy arwyddocaol bellach gan fod Brexit ar y gorwel. Mae argymhelliad 2 yn argymell

'y dylai Llywodraeth Cymru weithio gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig a gweinyddiaethau datganoledig eraill i ddatblygu dewis amgen hirdymor cynaliadwy yn lle fformiwla Barnett, sy’n dyrannu cyllid ar draws y Deyrnas Unedig yn seiliedig ar angen.'

Wrth wraidd hyn y mae'r farn gyffredin y bydd fformiwla Barnett yn anaddas ar gyfer dyrannu dyraniadau cyllid yn y dyfodol.

Felly, ydym, rydym wedi dod yn bell. Mae gennym y fframwaith cyllidol a llawr Barnett, ac rydym wedi cael addasiadau i fformiwla Barnett a fydd yn helpu yn y tymor byr i'r tymor canolig, ond roedd y pwyllgor yn cydnabod bod angen adolygiad llawn o fformiwla Barnett yn fwy hirdymor, yn enwedig ar ôl Brexit. Nododd y Sefydliad Astudiaethau Cyllid nad yw'r fformiwla yn ystyried gwahaniaethau yn yr angen am gyllid neu dwf yn y boblogaeth ac os caiff ei defnyddio i bennu cyllid, gallai fod yn anfanteisiol tu hwnt i Gymru.

Cyflwynwyd gwahanol opsiynau a roddodd gryn dipyn i'r pwyllgor gnoi cil arno. Un dewis amgen fyddai'r fformiwla mynegai y pen a ddefnyddir yn yr Alban neu fel arall, efallai y bydd Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru am ddyrannu arian mewn ffordd wahanol eto gan ddefnyddio trefniadau neilltuo cyllid a newidiadau mynegeio dros amser.  

Rwy'n sylweddoli fod fy amser wedi dod i ben, ddirprwy Gadeirydd, ond mae wedi bod yn bleser cael bod yn rhan o'r ddadl hon, a hefyd i fod yn rhan o ymchwiliad y pwyllgor i hyn. Mae'n faes pwysig iawn, ac edrychaf ymlaen at glywed beth sydd gan yr Aelodau eraill i'w ddweud.  

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, Ddirprwy Lywydd, am alw arnaf i siarad yn y ddadl amserol hon, wrth inni symud i adeg fwy ansicr byth hyd yn oed o ran ein perthynas â'r Undeb Ewropeaidd yn y dyfodol. Nid wyf yn aelod o'r pwyllgor, ond rhoddais dystiolaeth iddo fel cadeirydd pwyllgor monitro rhaglen Cymru, gyda Sioned Evans, prif weithredwr WEFO, a Grahame Guilford, llysgennad cyllido'r UE. Mae'r adroddiad yn sicr yn gwneud achos cryf dros barhau cyllid, ar lefel bresennol y cronfeydd strwythurol Ewropeaidd fan lleiaf. Ac yn wir, fel y dywedodd y Cadeirydd eisoes yn ei gyflwyniad, mae Cymru'n cael swm cryn dipyn yn uwch o gronfeydd strwythurol y pen nag unrhyw ran arall o'r DU, felly gallai Brexit daro Cymru'n arbennig o galed.

Rhoddodd nifer o sefydliadau a nodwyd yn yr adroddiad dystiolaeth ar werth y ffrydiau cyllido, a thynnodd llawer ohonynt sylw at y themâu trawsbynciol sy'n rhaid cydymffurfio â hwy pan gytunir ar gyllid Ewropeaidd—themâu trawsbynciol cyfle cyfartal a phrif ffrydio rhywedd, datblygu cynaliadwy a threchu tlodi ac allgáu cymdeithasol. Dyna un o'r pethau gwych, rwy'n meddwl, am y cyllid Ewropeaidd a gawsom—fod y themâu hyn wedi'u hymgorffori'n rhan o'r holl brosiectau. Amlygodd Chwarae Teg yn arbennig y prosiectau a sefydlwyd i edrych ar fenywod yn y gweithlu ac i fynd i'r afael ag anghydraddoldebau. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig cofio bod adran gyfan o staff yn WEFO wedi'i neilltuo ar gyfer hyrwyddo themâu trawsbynciol a sicrhau eu bod wedi'u sefydlu ar y dechrau ym mhob un o'r prosiectau y cytunwyd i roi cyllid yr UE ar eu cyfer. Rwy'n meddwl ei bod hi'n gwbl allweddol fod y themâu hyn yn cael eu hymgorffori mewn unrhyw gyllid a ddaw drwy'r gronfa ffyniant gyffredin hefyd. Rhaid inni wneud yn siŵr fod mynd i'r afael ag anghydraddoldeb yn un o'r prif faterion yn y themâu hyn. Hefyd mae'n bwysig cofio, fel y dywedodd Cadeirydd y pwyllgor, am yr arbenigedd enfawr a ddatblygwyd yng Nghymru dros bron i 20 mlynedd o gyllid yr UE—a chydnabyddir hynny yn yr adroddiad—oherwydd mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn gyfrifol am reoli cronfeydd strwythurol yr UE ers mis Ebrill 2000 ac wrth gwrs, mae ganddi wybodaeth fanwl am safbwyntiau lleol, sefyllfaoedd lleol, partneriaethau lleol. Mae'n hanfodol bwysig nad yw hyn yn cael ei golli, ac nid oes modd i ddull sy'n deillio o Whitehall ei efelychu.

Un o'r pethau mwyaf trawiadol yn yr adroddiad a'm trawodd wrth i mi ei ddarllen oedd y modd yr amlygai pa mor anghyfartal yw'r DU fel gwlad. Yn fwyaf arbennig, fe'm trawyd gan y rhan yn yr adroddiad a oedd yn dweud:

'Ar hyn o bryd, yn y Deyrnas Unedig y mae’r gwahaniaeth economaidd

rhanbarthol mwyaf mewn Cynnyrch Domestig Gros y pen o unrhyw un o’r 28 o

Aelod-wladwriaethau’r Undeb Ewropeaidd', gyda Gorllewin Llundain Fewnol â chynnyrch domestig gros y pen o 611 y cant o gyfartaledd yr UE, tra bo cynnyrch domestig gros Gorllewin Cymru a'r Cymoedd yn 68 y cant. Mae'n destun pryder mawr yn fy marn i fod y fath eithafion o gyfoeth yn y DU a bod gennym gymdeithas mor anghyfartal ar draws y DU, oherwydd ni fydd cymdeithas anghyfartal byth yn gymdeithas gydlynol, ac yn amlwg, mae'r chwalfa ariannol a'r cyni a'i dilynodd wedi gwneud y bwlch rhwng y cyfoethog a'r tlawd hyd yn oed yn fwy.

Ond roedd hi'n braf iawn clywed yn adroddiad y pwyllgor am y gefnogaeth gref i'r farn na ddylai Cymru fod geiniog ar ei cholled nag y byddai wedi bod o fewn yr UE, oherwydd wedi'r cyfan, dyna oedd un o addewidion yr ymgyrch dros adael i bleidleiswyr cyn y refferendwm.

Nawr, rwy'n gwybod bod cyfarfodydd cyn-ymgynghorol wedi bod rhwng gwahanol sefydliadau yng Nghymru yn Swyddfa Cymru cyn yr ymgynghoriad ffurfiol ar y gronfa ffyniant gyffredin y deallaf fod bwriad iddo ddechrau cyn y Nadolig. Roedd yn ddiddorol clywed yn y cwestiynau i'r Prif Weinidog, pan ofynnais iddo ynglŷn â chyfarfod a oedd i fod i ddigwydd, ac a wnaeth ddigwydd ddydd Gwener diwethaf—cyfarfod oedd hwn â sefydliadau trydydd sector a gwn fod peth pryder yn y trydydd sector ynglŷn â phwy oedd yn rhan a phwy nad oedd yn rhan o'r broses o drafod y gronfa ffyniant gyffredin, ond dywedodd y Prif Weinidog fod ei swyddogion yma wedi cael gwybod, ond nid tan y diwrnod cynt. Felly, mewn ymateb i sylwadau Nick Ramsay, credaf mai ychydig yn unig a wyddom, a hynny'n eithaf hwyr yn y dydd. Felly, mae'n fater o bryder mawr yn fy marn i. Mae pryder ymysg sefydliadau, ac mae sefydliadau sy'n gweithio ar hybu cydraddoldeb a helpu menywod i gyflawni a ffynnu, yn enwedig, yn bryderus iawn y bydd newid pwyslais os yw Llywodraeth y DU yn rheoli liferi'r gronfa ffyniant gyffredin. Felly, rwy'n falch iawn fod Llywodraeth Cymru yn gwbl glir fod yn rhaid i unrhyw beth a ddaw o'r gronfa ffyniant gyffredin i Gymru gael ei reoli a'i wneud yng Nghymru.

Photo of David Rees David Rees Labour 4:04, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ymuno â'r Cadeirydd i ddiolch i bawb a roddodd dystiolaeth i'r pwyllgor ac i dîm clercio'r pwyllgor hefyd am gynhyrchu'r gwaith? Mae'n hanfodol ein bod yn gwneud hynny. A gaf fi gytuno â Nick Ramsay hefyd—mae'n debyg mai dyna'r unig beth rwy'n cytuno ag ef yn ei gylch y prynhawn yma—drwy ddweud bod y Cadeirydd wedi rhoi adolygiad manwl iawn o'r adroddiad mewn gwirionedd. Rwyf am fynegi fy siom enfawr mai un person yn unig—o, mae Andrew R.T. newydd ymddangos yn awr; dau o bobl—a gefnogodd Brexit sydd yn y Siambr i wrando ar y ddadl bwysig hon, oherwydd mae'n trafod ffrydiau cyllido i Gymru yn y dyfodol. Ac mae UKIP wedi diflannu. Roeddent i gyd eisiau hyn, ond pan ddaw'n fater o wynebu'r realiti gwirioneddol ar lawr gwlad nid ydynt eisiau gwybod. Credaf fod hynny'n gywilyddus.

Ddirprwy Lywydd, y llynedd, cyhoeddodd y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol ei adroddiad ar ddyfodol polisi rhanbarthol yng Nghymru ar ôl Brexit, ac roedd yr adroddiad hwnnw'n tynnu sylw at gyllido ar gyfer y dyfodol hwnnw a'r heriau a fyddai'n codi wrth inni roi'r gorau i fanteisio ar fudd cyllid Ewropeaidd. Yn ystod cylch cronfeydd strwythurol Ewropeaidd 2014-20, clustnodwyd £2.1 biliwn o gyllid ar gyfer Cymru. Rwyf am ailadrodd hynny: £2.1 biliwn. O gofio bod Cymru'n cael £375 miliwn o gyllid bob blwyddyn o'r cronfeydd buddsoddi strwythurol Ewropeaidd yn ystod y cyfnod hwnnw at ddibenion datblygu economaidd rhanbarthol, roedd yn amlwg i ni fel pwyllgor wedyn fod angen inni edrych ar y materion hyn yn fanylach, ac rwy'n falch iawn fod y Pwyllgor Cyllid wedi ysgwyddo'r rôl o edrych ar hyn mewn llawer mwy o fanylder. Gallai colli mynediad at y cronfeydd hyn arwain at dwll du ariannol mewn perthynas â nifer o fuddsoddiadau mewn meysydd megis sgiliau a phrentisiaethau—fe wyddom fod Twf Swyddi Cymru wedi cael ei ariannu o'r cronfeydd Ewropeaidd—cydweithio a rhagoriaeth ymchwil—rydym wedi sôn am Horizon 2020 a'i olynydd, Horizon Ewrop—seilwaith ac arloesedd. Yn wir, rydym yn mynd i golli mwy o arian nag unrhyw wlad arall yn y Deyrnas Unedig os na cheir hyd i gyllid yn lle'r cronfeydd strwythurol Ewropeaidd. Nododd Julie Morgan y ffaith ein bod yn cael—458 y cant ydyw, rwy'n credu, o gyfartaledd y DU yng Nghymru. Y wlad sydd agosaf atom mewn gwirionedd yw Gogledd Iwerddon, ar 197 y cant. Felly, rydym ymhell ar y blaen o ran y budd a gawn o'r cronfeydd strwythurol Ewropeaidd. Mae'n hynod siomedig nad ydym wedi cael eglurhad eto ynglŷn â beth a ddaw yn ei le.

Nawr, mae'r egwyddorion sy'n sail i'r system bresennol o gymorth gan yr UE i aelod-wladwriaethau yn seiliedig ar degwch ac angen. Mae rhanbarthau sydd â chynnyrch domestig gros y pen o lai na 75 y cant o gyfartaledd yr UE yn gymwys ar gyfer yr uchafswm. Dau ranbarth yn unig yn y DU a oedd yn bodloni'r statws hwnnw: Cernyw ac Ynysoedd Scilly, a gorllewin Cymru a'r Cymoedd. Ac fe wyddom, pe baem wedi aros yn yr UE ar gyfer cyfnod nesaf y fframwaith ariannol amlflwydd, byddem wedi cael arian cyfatebol neu isafswm o gyllid pontio. Nawr, nid ydym wedi cael unrhyw hysbysiad ynglŷn ag a fydd hynny'n digwydd. Y cyfan a ddywedwyd wrthym yw y bydd yna gronfa ffyniant gyffredin. Mae'n ddrwg gennyf, Nick, dyna'r cyfan a ddywedwyd wrthym. Amcangyfrifon a dyfaliadau—gallwn ddyfalu pethau, ond ni chawsom glywed yn fanwl gan neb sut y bydd y gronfa honno'n gweithio, beth fydd ynddi, pwy sy'n cael gwneud cais amdani. A yw'n gynllun ymgeisio? A yw'n ddyraniad? Beth fydd y meini prawf? Mae'n ymddangos fel pe bai Llywodraeth y DU o'r farn nad yw'n flaenoriaeth iddi.

Photo of Nick Ramsay Nick Ramsay Conservative 4:07, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

A wnewch chi dderbyn ymyriad? Nid wyf yn anghytuno â chi, Dave. Credaf nad yw'n sefyllfa ddelfrydol. Hoffwn weld llawer mwy o fanylion am y gronfa ffyniant gyffredin fy hun. Yr unig bwynt yr oeddwn yn ei wneud oedd y gellir gwneud rhai rhagdybiaethau, a gwn yn iawn fod swyddogion Ysgrifennydd y Cabinet wedi bod yn edrych ar opsiynau gwahanol; wrth gwrs eu bod. Felly, mae yna rywbeth y gallwn ei wneud, ond nid wyf yn anghytuno'n sylfaenol â chi. Ni fyddem yn dewis bod yn y sefyllfa hon.

Photo of David Rees David Rees Labour

(Cyfieithwyd)

Rwy'n cytuno. Ac oes, mae yna rai rhagdybiaethau y gellir eu gwneud, ond wrth gwrs, fel y nododd Julie Morgan, gyda'r newyddion heddiw ynglŷn â beth sy'n digwydd yn y Cabinet yr eiliad hon, gallai'r holl ragdybiaethau hynny gael eu taflu yn yr awyr a'u hanghofio, oherwydd nid oes gennym unrhyw syniad. A dyna'r broblem fwyaf: nid oes unrhyw ymrwymiad i unrhyw agwedd ar hyn. Nid yw'r diffiniadau haniaethol lefel uchel yn dweud dim byd o gwbl. Ac mae Julie wedi tynnu sylw hefyd at y pryder a oedd gennym yn y gorffennol—ac rydym wedi codi hyn gydag Ysgrifennydd y Cabinet ar agweddau eraill ar Brexit—ynglŷn â'r ymgysylltiad â Llywodraeth Cymru. Tynnodd Julie sylw at y ffaith bod cyfarfod yr wythnos diwethaf i baratoi ar gyfer yr ymgynghoriad, ond fe'i trefnwyd drwy Swyddfa Cymru, nid Llywodraeth Cymru, a daeth George Hollingbery i'n pwyllgor i siarad ynglŷn â masnach ac roedd yn cael trafodaethau archwiliadol gyda rhanddeiliaid, yn ôl yr hyn a ddywedodd, wedi'u trefnu drwy Swyddfa Cymru, nid Llywodraeth Cymru, ar agweddau ar fusnes yng Nghymru. Mae'n amlwg bod yr ymgysylltiad â sefydliadau datganoledig yn erchyll, ac mae'n rhywbeth y mae gwir angen mynd i'r afael ag ef ar lefel uwch o lawer—os gallwch chi, Nick, os oes gennych unrhyw ddylanwad yn Rhif 10, dywedwch wrthynt fod angen iddynt ymgysylltu â'r sefydliadau Cymreig. [Torri ar draws.] Mae'n bwysig iawn. Gallent ddweud wrthym ni hefyd, gallent.

Nawr, unwaith eto, mae'r adroddiad yn nodi'r diffyg ymgysylltiad hwnnw, ac mae angen inni fynd i'r afael â hynny am ein bod yn cynrychioli cymunedau, ardaloedd difreintiedig. Mae'r cymunedau hynny'n elwa o gyllid Ewropeaidd. Maent yn mynd i fod ar eu colled, ac eto nid yw Llywodraeth y DU i'w gweld fel pe bai ganddi ddiddordeb yn ein helpu ni i'w helpu hwy. Rydym yn gwybod y bydd Cymru'n colli arian; rydym yn gwybod na fydd rhai o'n cymunedau mwyaf difreintiedig yn cael cyfle mwyach i gael buddsoddiad ariannol a chymorth; gwyddom nad oes unrhyw raglenni wedi'u nodi hyd yn hyn i gymryd eu lle. Mae'n bryd i Lywodraeth y DU symud ymlaen gyda'r addewidion i bobl Cymru na fyddant yn colli arian yn awr neu yn y dyfodol.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:09, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Rwy'n meddwl ei fod yn adroddiad da iawn, a chredaf fod yr argymhellion yn dda iawn. Rwyf am ganolbwyntio'n unig ar rai sylwadau ar fy mhryderon ynglŷn â'r gronfa ffyniant gyffredin.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:10, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Ond yng nghyd-destun y gronfa ffyniant gyffredin, mae'n—. Mae'n braf, mewn gwirionedd, gweld Nick Ramsay yn cael anhawster ac yn gwingo wrth geisio egluro pa wybodaeth o gwbl a roddwyd gan y Llywodraeth. Fe wnaethoch gystal ag y gallech; rwy'n meddwl bod hwnnw mae'n debyg yn sylw teg. Ond yr hyn sy'n fy ngwneud yn ddig, yn sicr gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru, wrth iddo siarad am y peth, a dweud, 'Wel, wrth gwrs, nid yw'r system wedi gweithio'n dda iawn yn y gorffennol'—rhaid imi ddweud wrthych, yn Rhondda Cynon Taf, ym Mhontypridd ac yn ardal Taf Elái, mae wedi bod yn eithriadol o lwyddiannus mewn etholaeth sydd wedi dioddef yn sgil ddad-ddiwydiannu. Cawsom y £7 miliwn o arian ar gyfer y lido, a gysylltai â'r £10 miliwn ar gyfer creu parthau cerddwyr. Cawsom y £100 miliwn ar gyfer ffordd osgoi Pentre'r Eglwys, sydd wedi trawsnewid pethau'n aruthrol. Bellach mae gennym y £119 miliwn i'r rhan o'r metro ar gyfer gwella rheilffyrdd, gyda £27 miliwn ohono yn ardal Ffynnon Taf, ac wrth gwrs, y cyhoeddiad yn fwy diweddar—cyhoeddiad rhagorol yn fy marn i gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid—mewn perthynas â'r £100 miliwn tuag at ymchwil ac arloesi pellach. Mae'r pethau hynny, ynghyd â'r ffordd y mae Llywodraeth Cymru wedi symud Trafnidiaeth Cymru i ardal Pontypridd, a'r bartneriaeth a'r ymgysylltiad—mewn gwirionedd mae'n trawsnewid ac yn adfywio. Mae wedi bod yn hanfodol bwysig, yn hynod ddefnyddiol, a byddai pethau'n wahanol iawn pe na bai wedi'i roi.

Ond fy rheswm dros roi cymaint o sylw i'r gronfa ffyniant gyffredin—. Weithiau rydych yn gwneud sylwadau smala, wyddoch chi, fod y Ceidwadwyr Cymreig a'r Llywodraeth Geidwadol wedi bod yn rhannu ffyniant byth ers ei hethol yn 2010. Yr unig broblem yw ei bod wedi bod y rhannu ffyniant â phobl sydd eisoes yn ffyniannus, nid y bobl sydd ei angen mewn gwirionedd. Ond pan ofynnwyd i Ysgrifennydd Gwladol Cymru ynglŷn â hyn, a phan gafodd ei herio ynglŷn â hyn yn San Steffan, dyma'r hyn a ddywedodd ar 24 Hydref 2018:

Mae ymadawiad y DU â'r Undeb Ewropeaidd yn rhoi cyfle inni ailystyried sut y mae cyllid ar gyfer twf ar draws y DU yn cael ei gynllunio a'i ddarparu. Yn ein maniffesto— maniffesto 2017, rwy'n cymryd, bron ddwy flynedd yn ôl— rydym wedi ymrwymo i ymgysylltu â Llywodraeth Cymru ynglŷn â chronfa ffyniant gyffredin y DU, ac mae'r gwaith hwnnw'n mynd rhagddo.

Wel o'r hyn a welaf, roedd hwnnw'n ymrwymiad maniffesto a dorrwyd o'r diwrnod cyntaf un. Nid fu unrhyw ymgysylltu, ni rannwyd unrhyw wybodaeth, ac nid oes unrhyw waith go iawn yn mynd rhagddo. Ac yn ddiau bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud bod hynny'n anghywir. Ond yn bwysicach na hynny, wrth gwrs, mae'r ffaith bod Ysgrifennydd Gwladol Cymru, sydd i'w weld yn ddryslyd ynglŷn â beth yw ei rôl, mae'n debyg, neu'n wir, pa un a oes ganddo rôl sy'n cyflawni unrhyw fudd o gwbl mewn gwirionedd i Gymru, wedi dweud mewn digwyddiad a drefnwyd yn ôl yr hyn rwy'n ei ddeall heb unrhyw ymgysylltiad â Llywodraeth Cymru:

Mae sefydlu cronfa ffyniant gyffredin y DU yn creu nifer o risgiau a phryderon. A fydd wedi ei datganoli? Os bydd, sut y bydd y drefn o'i llywodraethu a'i rheoli'n gweithio? Pwy fydd yn penderfynu ar y blaenoriaethau buddsoddi? Efallai y byddai Fframwaith Cyffredin y DU yn gweithio'n well ar gyfer trydydd sector yr Alban? A fydd yn llai o arian nag a gawn yn awr? A fydd gan y sector lais?

Nawr, dyna'r cwestiynau a gâi eu gofyn yn y digwyddiad lle roedd yn brif siaradwr, a chredaf ei fod yn mynegi'r pryderon sydd gan bawb ohonom, ac mae'n rhaid inni siarad yn gwbl agored amdanynt, mai'r hyn a welwn yw ailganoli polisi'r DU, cyfyngu ar ddatganoli drwy ddefnyddio'r cyllid—y cyllid honedig—a fydd yn mynd i'r gronfa ffyniant gyffredin i reoli'r cyfeiriad gwleidyddol yng Nghymru mewn gwirionedd. Gallwn gael yr holl bwerau a ddymunwn yn y Cynulliad hwn, ond os nad oes gennym gyllid i'n galluogi i'w gweithredu, bydd y pŵer hwnnw'n ddiffrwyth, a dyna yw fy mhryder mawr.

Mewn sefyllfa lle nad yw Llywodraeth y DU yn dweud dim wrthym, lle mae'n amlwg yn torri ei haddewidion mewn perthynas ag ymgysylltu, lle nad yw'n rhoi unrhyw ymrwymiad o gwbl o ran faint o arian y bydd ei angen arnom, neu warantu na chawn lai hyd yn oed, yr hyn y mae'n siarad amdano mewn gwirionedd yw sut y bydd yn rheoli'r cyllid hwnnw, sut y bydd yn defnyddio'r cyllid hwnnw, i ailgyfeirio polisi, a hyd yn oed yn cwestiynu a fydd yn cael ei ddatganoli o gwbl. Dyna'r her a welaf, ac mewn Llywodraeth Geidwadol sydd mor druenus o ranedig, sydd mewn perygl o wynebu etholiad, ar drothwy etholiad cyffredinol unrhyw ddiwrnod yn awr, mae'n bryder gwirioneddol nad oes gennym unrhyw syniad, unrhyw allu o gwbl i gynllunio ar gyfer y dyfodol o ran y gronfa ffyniant gyffredin fel y'i gelwir. Un ymrwymiad yn unig a fydd yn ateb hyn, sef na chawn lai o arian nag a gaem o'r blaen. Ac yna cafwyd ail ymrwymiad—nid un yn unig a gafwyd; roedd yna ail ymrwymiad—sef na fydd yn cael ei ddefnyddio mewn unrhyw ffordd i danseilio datganoli, y bydd yr adnoddau hynny'n dod yma i'r lle hwn, sef y Cynulliad Cymru lleol a etholwyd yn ddemocrataidd, i benderfynu sut i wneud y defnydd gorau ohono. Mae'r penderfyniadau a wnaed yn fy etholaeth wedi bod yn ddoeth ac yn ddarbodus, ac maent yn dwyn ffrwyth, ac nid oes unrhyw reswm i ddisgwyl na fydd hynny'n digwydd yn y dyfodol, oni bai bod polisi o ailganoli, agenda gudd gan y Torïaid yn y DU, i danseilio datganoli mewn gwirionedd ac ailganoli grym.

Photo of Caroline Jones Caroline Jones UKIP 4:15, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch i'r Pwyllgor Cyllid am eu hadroddiad.

Dros y ddau ddegawd diwethaf, mae Cymru wedi derbyn biliynau o bunnoedd o gyllid yr UE, ac rydym ar hyn o bryd yn derbyn bron i £700 miliwn y flwyddyn. Gyda'r DU i adael yr UE ym mis Mawrth y flwyddyn nesaf, mae'n hanfodol ein bod yn cael arian gan Lywodraeth y DU sydd yr un faint neu'n fwy na lefel yr arian a gawn gan yr UE.

Mae'r DU yn talu tua £13 biliwn y flwyddyn i'r UE, a daw arian yn ôl i'r DU wedyn i dalu am y polisi amaethyddol cyffredin a'r cronfeydd strwythurol. Pan gafodd Cymru arian Amcan 1 yn 1999, roedd yn gyfle unwaith mewn oes i wella economi rhannau helaeth o Gymru. Ond er hynny, gorllewin Cymru a'r Cymoedd yw un o rannau tlotaf y DU o hyd. Felly, mae mynd i'r afael â'r anghydraddoldeb hwn, ar ôl Brexit, yn hollbwysig.

Yn 2014, roedd Cymru unwaith eto'n gymwys ar gyfer y lefel uchaf o gronfeydd strwythurol fel rhanbarth llai datblygedig, ac mae hyn yn destun pryder i mi. Er bod arian yr UE wedi cyflawni llawer o welliannau i Gymru, nid yw wedi trawsnewid ein heconomi. Cymru yw'r rhan dlotaf o'r DU o hyd, ac un o'r rhanbarthau tlotaf yn Ewrop. Ar ôl Brexit, mae cyfle gennym i ddatblygu rhaglenni ariannu sy'n ateb anghenion Cymru. Gellir datblygu a chynllunio cronfeydd strwythurol i ddiwallu anghenion Cymru. Gellir datblygu cynlluniau ariannu amaeth a all fod o fudd i amgylchedd Cymru ac i'n ffermwyr.

Er mwyn cyflawni hyn, rhaid inni sicrhau bod Cymru'n parhau i gael yr un lefel o gyllid. Felly croesawaf argymhelliad cyntaf y pwyllgor i sicrhau nad yw Cymru geiniog ar ei cholled ar ôl Brexit. Yn wir, rwy'n cefnogi pob un o argymhellion y pwyllgor.

Rhaid i gronfa ffyniant gyffredin Llywodraeth y DU weithio i Gymru, a'r sefydliad hwn a ddylai benderfynu ar yr arian sy'n dod i Gymru. Pa system bynnag y bydd Llywodraeth y DU yn ei dewis yn lle rhaglenni cyllid yr UE, rhaid peidio â'i defnyddio fel ffordd o osgoi rhoi gormod o ddatganoli. Mae datganoli yma i aros, a rhaid inni gyfleu neges glir mai'r sefydliad hwn sy'n gyfrifol am benderfyniadau ariannu sy'n effeithio ar Gymru.

Rwy'n falch fod Llywodraeth Cymru wedi derbyn holl argymhellion y pwyllgor, a thrwy ein bod yn cefnogi'r cynnig sydd ger ein bron heddiw, byddwn yn anfon neges glir i Lywodraeth y DU: gwarantwch y cyllid a chaniatewch i ni benderfynu ar y ffordd orau i'w wario.

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn am alw arnaf i siarad, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n siarad i roi fy nghefnogaeth lawn i adroddiad ymchwiliad y Pwyllgor Cyllid; cymerais ran ynddo fel aelod. Rwyf am ganolbwyntio'n benodol ar fy nghefnogaeth i argymhellion 2 i 7: pwysigrwydd y gronfa ffyniant gyffredin; yr effaith ar gydraddoldeb o golli cyllid Ewropeaidd; a'r fframwaith cyllidol ar gyfer Cymru yn y dyfodol mewn perthynas â Brexit.

Yn nadl Brexit a chydraddoldebau y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yr wythnos diwethaf, siaradais am bwysigrwydd y ddyletswydd economaidd-gymdeithasol yng Nghymru. Er nad yw'n ymddangos yn adroddiad y Pwyllgor Cyllid, rwy'n credu ei bod yn ddyletswydd hollbwysig i Lywodraeth Cymru ei gweithredu. Bydd yn chwarae ei rhan yn rhoi pwerau inni wrthsefyll effeithiau andwyol Brexit ar gydraddoldeb a hawliau dynol. Mae hefyd yn bwysig yn y cyd-destun cyllido o ran y pwerau a'r blaenoriaethau sydd eu hangen ar y Llywodraeth hon yng Nghymru. Fe wnaethom dynnu sylw at y bygythiadau i ffrydiau cyllido'r UE yn y dadleuon yr wythnos diwethaf, y rhagolygon ansicr ar gyfer cronfa ffyniant gyffredin y DU. Fe'i gwnaethom yn glir y dylai Llywodraeth Cymru weinyddu cronfa ffyniant gyffredin y DU a argymhellwyd gan Lywodraeth y DU er mwyn sicrhau ei bod yn sensitif i anghenion lleol ac anghydraddoldebau yng Nghymru. Fe'i gwnaethom yn glir, fel pob siaradwr heddiw yn wir, y dylid targedu'r gronfa ar gyfer mynd i'r afael ag anghydraddoldeb ac anfantais economaidd-gymdeithasol.

Mae ein pwyllgorau wedi nodi cronfeydd yr UE sy'n uniongyrchol berthnasol i gydraddoldeb a hawliau dynol, gyda thua 60 y cant o brosiectau a ariennir o gronfa gymdeithasol Ewrop yn targedu pobl ag un neu fwy o nodweddion gwarchodedig. Rwy'n croesawu'r camau gweithredu y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cymryd i ddylanwadu ar yr agenda hon. Nid yw'n glir sut y mae Llywodraeth y DU wedi ymateb i'r papurau polisi cadarnhaol a ddaeth gan Lywodraeth Cymru, gan ddechrau gyda'r papur 'Buddsoddi rhanbarthol yng Nghymru ar ôl Brexit', a gyhoeddwyd fis Rhagfyr diwethaf. Sut y mae Llywodraeth y DU wedi ymateb i ymrwymiad yn y papur hwnnw i ddefnyddio cyllid a dderbyniwyd gan Ewrop i gefnogi datblygu rhanbarthol a lleihau anghydraddoldeb, ac ymrwymiad i ddull amlflwydd o fuddsoddi cyllid yn lle arian Ewropeaidd i gynnal ffocws hirdymor ar yr heriau strwythurol yn ein heconomi a'r farchnad lafur?

Efallai y carai Ysgrifennydd y Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf inni ar ei ddatganiad llafar diwethaf ar y grŵp llywio buddsoddi rhanbarthol a sefydlwyd gyda busnesau, llywodraeth leol, prifysgolion a'r trydydd sector, a £350,000 o'r gronfa bontio Ewropeaidd i sefydlu partneriaeth gyda'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd i helpu i lywio ein dull o weithredu. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod wrthi'n rhagweithiol yn paratoi ar gyfer trefniadau ariannu yn y dyfodol ar ôl Brexit, ac rydym wedi dweud wrth Lywodraeth y DU droeon fod yn rhaid i'w hymgynghoriad arfaethedig ar y gronfa ffyniant gyffredin ddigwydd yn awr, gan ymgysylltu â Llywodraeth Cymru a Chynulliad Cenedlaethol Cymru, gyda'n pwyllgorau'n gofyn amdano, a diddordeb ar draws y Siambr, yn ogystal â'r Pwyllgor Cyllid.

Lywydd, yn y cyfarfod a gadeiriais yr wythnos diwethaf o Menywod yng Nghymru dros Ewrop, tynnodd y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol ein sylw at yr adroddiad sydd ganddynt yn yr arfaeth. Ei enw fydd 'Os nad yr UE, pwy? Effaith bosibl colli cyllid yr UE ar gydraddoldeb a hawliau dynol ym Mhrydain'. Mae'r adroddiad hwnnw ar fin cael ei gyhoeddi. Bydd yn darparu sylfaen dystiolaeth i'r comisiwn, Llywodraeth Cymru a ninnau yn y Cynulliad hwn allu ymateb i ymgynghoriad Llywodraeth y DU ar y gronfa ffyniant gyffredin, ac rwy'n deall bod y gwaith ymchwil hwnnw gan y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yn archwilio'r modd y gall cronfa ffyniant gyffredin newydd y DU fod yn gyfle i gadw cydraddoldeb a hawliau dynol yn thema drawsbynciol yn y ffordd y mae Julie Morgan wedi'i disgrifio fel rhywbeth sydd mor ddylanwadol yn y defnydd o'n cronfeydd strwythurol. Felly, rwy'n gobeithio y bydd adroddiad y comisiwn yn dylanwadu ar Lywodraeth y DU yn ogystal.

A gaf fi orffen drwy groesawu ymateb Ysgrifennydd y Cabinet i argymhelliad 2, sy'n cydnabod papur Llywodraeth Cymru, 'Diwygio trefniadau ariannu a chodi cyllid y DU ar ôl Brexit', gan gefnogi'n llawn yr alwad am system newydd yn seiliedig ar reolau yn lle fformiwla Barnett er mwyn sicrhau y dyrennir adnoddau o fewn y DU yn seiliedig ar angen cymharol. Ochr yn ochr â'r ddyletswydd economaidd-gymdeithasol, mae'n hanfodol ein bod yn atgyfnerthu ein pwerau a'n sylfaen adnoddau ar gyfer cyllid cyhoeddus yng Nghymru. Mae'r fframwaith cyllidol a diwygio'r prosesau rhynglywodraethol yn allweddol i hynny os yw Cymru'n mynd i gael llais cryf, nid yn unig yn Brexit, ond yn y trafodaethau ar reoli ein cyllid cyhoeddus yng Nghymru yn y dyfodol. Felly, rwy'n gobeithio y bydd adroddiad y Pwyllgor Cyllid yn ddefnyddiol i Ysgrifennydd y Cabinet yn ei negodiadau parhaus ar ran Cymru.

Photo of John Griffiths John Griffiths Labour 4:23, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Rwy'n llongyfarch y Pwyllgor Cyllid ar ei adroddiad a'i argymhellion pwysig iawn, Ddirprwy Lywydd. Mae pawb ohonom yn gwybod bod yr heriau sydd ynghlwm wrth Brexit yn enfawr, ac mae'r ansicrwydd yn fawr, ac mae hynny'n creu pob math o heriau anodd tu hwnt i sefydliadau, ac i bawb yng Nghymru yn wir. Mae ceisio dod o hyd i ffordd drwodd yn anodd eithriadol o ystyried cymhlethdod a chyrhaeddiad ein haelodaeth ym mhob agwedd ar fywyd.

Clywsom sôn am rai o raglenni'r Undeb Ewropeaidd heddiw, Ddirprwy Lywydd, a hoffwn sôn am y rhaglen LIFE y mae llawer o'n sefydliadau sy'n ymwneud â'n hamgylchedd a natur a bioamrywiaeth yng Nghymru yn rhoi gwerth mawr arni, ac rydym wedi gofyn iddi gael sylw o ran parhau cyllid. Mae wedi bod yn hanfodol i natur ac o ganlyniad i hynny, i les yng Nghymru ers 1992 pan ddechreuodd gyntaf. Dros y cyfnod hwnnw, rydym wedi cael 18 o brosiectau natur a bioamrywiaeth LIFE yng Nghymru, sy'n werth dros €65 miliwn i gyd—gyda €36 miliwn ohono'n dod yn uniongyrchol o gronfeydd yr Undeb Ewropeaidd. Buaswn yn dweud, Ddirprwy Lywydd, a gwn y byddai llawer yn cytuno, fod yr arian hwnnw wedi cyflawni llawer ac wedi'i ddefnyddio'n dda iawn. Credaf mai dyna farn bendant Llywodraeth Cymru, o gofio bod cynllun adfer natur Llywodraeth Cymru ei hun ar gyfer Cymru'n rhestru sawl prosiect a ariennir gan LIFE sy'n allweddol i gyflawni amcanion cadwraeth natur yn ein gwlad, ac mae'n sôn yn benodol am LIFE fel rhywbeth sy'n hanfodol i gyflawni ein hamcanion adfer natur. Felly, o ystyried pa mor ganolog yw'r rhaglen honno, y prosiectau hynny a'r cyllid hwnnw i natur, bioamrywiaeth a lles yng Nghymru, tybed a fyddai Ysgrifennydd y Cabinet yn ystyried galw ar Lywodraeth y DU i roi rhaglen ariannu benodol gyfatebol ar waith yn lle cronfa natur EU LIFE ar gyfer natur wrth inni symud ymlaen.

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 4:25, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch. A gaf fi alw yn awr ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid, Mark Drakeford?

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 4:26, 14 Tachwedd 2018

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Fel Aelodau eraill prynhawn yma, fe hoffwn i ddechrau drwy ddweud gair o ddiolch i'r Pwyllgor Cyllid ac i Llyr Gruffydd am eu gwaith ar yr adroddiad, ac i'r holl randdeiliaid ar draws Cymru sydd wedi rhoi tystiolaeth fel rhan o ymchwiliad y pwyllgor ac i bawb sydd wedi siarad mor gefnogol yn y drafodaeth heddiw.

Rydw i'n mynd i ddefnyddio'r amser sydd gyda fi i ymateb i rai o'r argymhellion yn yr adroddiad ac i adeiladu ar rai pwyntiau a wnaed heddiw.

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch fawr iawn i bawb sydd wedi cymryd rhan mewn dadl sydd wedi bod yn gydsyniol, fel yr adroddiad ei hun. Roeddwn yn falch iawn ar ran y Llywodraeth o allu cefnogi pob un o argymhellion yr adroddiad. Yn fwyaf arbennig ac amlwg rydym yn cefnogi argymhelliad trosfwaol yr adroddiad i barhau i negodi â Llywodraeth y DU er mwyn sicrhau nad yw Cymru geiniog ar ei cholled yn sgil Brexit. Fel y dywedodd eraill, dyna addewid a wnaed i bobl Cymru yn ystod ymgyrch y refferendwm, a rhaid i Lywodraeth y DU wireddu'r addewid hwnnw.

Nawr, Ddirprwy Lywydd, rwyf bob amser yn y Siambr wedi cydnabod gwerth ymrwymiad Canghellor y Trysorlys i raglenni presennol. Mae'r sicrwydd y mae wedi'i roi wedi bod yn ddefnyddiol yn ddi-os i gynnal diddordeb ac ymrwymiad i'r rhaglen honno, ond wrth i'r wythnosau a'r misoedd fynd heibio, mae'n destun gofid mawr, fel y dywedodd David Rees, nad ydym ronyn yn gliriach ynglŷn â bwriadau Llywodraeth y DU y tu hwnt i 2021. Mae'r oedi yn yr adolygiad o wariant nes y flwyddyn nesaf yn golygu ei bod hi'n mynd i fod hyd yn oed yn fwy anodd cynllunio'n effeithiol ar gyfer ein dyfodol y tu allan i'r Undeb Ewropeaidd ac i gefnogi ffyniant ledled Cymru.

Cyfeiriwyd droeon at werth y rhaglenni i Gymru yn ystod y ddadl. Cyfeiriodd Caroline Jones at yr arian a gawn ar gyfer cronfeydd strwythurol a buddsoddi o Ewrop sy'n werth tua £370 miliwn bob blwyddyn i Gymru. Gwnaeth John Griffiths gyfraniad hynod bwysig, rwy'n meddwl, a oedd yn ein hatgoffa, yn ogystal â'r arian a gawn drwy'r cronfeydd strwythurol a'r arian a gawn i gefnogi amaethyddiaeth yng Nghymru, fod yna gyfres o raglenni eraill pwysig iawn i'w cael gan yr Undeb Ewropeaidd—Erasmus+, Horizon 2020, y rhaglen gydweithredu rhyngdiriogaethol, Ewrop Greadigol, ac fel y dywedodd John y prynhawn yma, y rhaglen LIFE. Mae pob un o'r elfennau hynny o arian Ewropeaidd wedi gwneud daioni enfawr yma yng Nghymru ac wedi galluogi Cymru i chwarae rhan ar y llwyfan Ewropeaidd. Pan ddywedwn na ddylai Cymru fod geiniog ar ei cholled, yr hyn a olygwn yw parhau mynediad at y rhaglenni hynny a'r hyn a gynigiant i Gymru, fel y mae'r adroddiad yn ei wneud, er enghraifft, drwy dynnu sylw at bwysigrwydd Banc Buddsoddi Ewrop i ni yma.

Mae'n hanfodol, felly, fod Llywodraeth y DU nid yn unig yn cadarnhau cyllid newydd i Lywodraeth Cymru er mwyn diogelu bywoliaeth ein busnesau, ein pobl a'n cymunedau, ond hefyd ein bod yn cadw'r cyfrifoldeb a fu yma yn y Cynulliad ers ei sefydlu yn 1999 am benderfynu ar y ffordd orau o ddefnyddio'r arian hwnnw gyda'n partneriaid yma yng Nghymru.

Rydym wedi nodi ein safbwynt polisi yn 'Buddsoddi rhanbarthol yng Nghymru ar ôl Brexit'. Cafodd ei ddatblygu drwy ddeialog agos ac agored gyda rhanddeiliaid ac mae'n cynnwys yr atebion 'gwnaed yng Nghymru' y mae'r Aelodau wedi cyfeirio atynt y prynhawn yma. Rwy'n ddiolchgar iawn i'r pwyllgor am ei gefnogaeth i'r safbwynt polisi sylfaenol hwn.

Clywsom lawer y prynhawn yma am gronfa ffyniant gyffredin y DU. Efallai nad dyna oedd rhai o eiliadau mwy cydsyniol ein dadl. Gadewch imi ddweud o'm rhan i nad oes fawr 'yn gyffredin' amdani, yn yr ystyr nad ydym yn gwybod y nesaf peth i ddim am y cynlluniau sydd gan Lywodraeth y DU ar gyfer y gronfa. Rydym yn codi'r mater yn rheolaidd tu hwnt. Fe'i codais yng nghyfarfod diwethaf y Gweinidogion cyllid â'r Trysorlys, gyda chefnogaeth gadarn Llywodraeth yr Alban. Cododd Prif Weinidog Cymru'r mater gyda'r Dirprwy Brif Weinidog a Phrif Weinidog yr Alban yn y Cyngor Prydeinig-Gwyddelig dros y penwythnos. A dweud y gwir, Ddirprwy Lywydd, rydym yn cael mwy o lwyddiant gyda Gweinidogion y DU nad ydynt yn cynrychioli Cymru yn Llywodraeth y DU nag a gawn drwy'r Ysgrifennydd Gwladol ei hun, sydd, fel y dywedodd Mick Antoniw, yn gyson yn bychanu Cymru mewn ymgais ofer i chwyddo ei rôl ei hun yn Llywodraeth y DU.

Rydym yn gwrthod yn llwyr unrhyw syniad o gronfa ffyniant gyffredin yn y DU a fyddai'n mynd amddifadu Cymru o gyllid neu'r hawl i wneud penderfyniadau. Rhaid gwireddu'r addewidion mynych y byddai Brexit yn arwain at gynyddu pwerau'r sefydliad hwn drwy weithrediad tra ymarferol unrhyw drefniadau ariannu yr ochr arall i'r Undeb Ewropeaidd. Ategwyd hynny yr wythnos hon, Ddirprwy Lywydd, mewn adroddiad gan y pwyllgor seneddol hollbleidiol ar y mater hwn, a ddywedodd, unwaith eto, fod yn rhaid i'r arian sy'n mynd i Gymru ac i'r Alban o ganlyniad i'n haelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd lifo i Gymru ac i'r Alban yn y dyfodol, a rhaid i'r broses o benderfynu ar y ffordd orau o ddefnyddio'r buddsoddiadau hynny fod mor agos ag y bo modd at ble mae'r penderfyniadau hynny'n cyfrif.

Photo of Andrew RT Davies Andrew RT Davies Conservative 4:32, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet dderbyn ymyriad?

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour

(Cyfieithwyd)

Wrth gwrs, Andrew.

Photo of Andrew RT Davies Andrew RT Davies Conservative

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar iddo am dderbyn yr ymyriad. Rwy'n derbyn y pwynt, ac fel Aelod o'r sefydliad hwn, rwyf eisiau cymaint ag y bo modd o ymreolaeth o fewn y sefydliad hwn, ond o dan reolau'r UE, ar y cynllun datblygu gwledig, er enghraifft, byddai Ysgrifennydd y Cabinet a'i swyddogion yn mynd yn ôl ac ymlaen i Frwsel er mwyn sicrhau cymeradwyaeth derfynol. Onid ydych yn derbyn fod yna elfen, ar sail y DU, ar gyfer cytuno ar rai o'r egwyddorion cyffredinol y gellir eu diffinio orau yn y maes amaethyddol fel fframweithiau ar gyfer y DU?

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 4:33, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Wel, gadewch imi ateb Andrew R.T. Davies mewn dwy ffordd. Yn gyntaf oll, Andrew, un o'r pwyntiau gwerthu mawr a gyflwynwyd gan y rhai a oedd o blaid y syniad o adael yr Undeb Ewropeaidd yw y byddem yn rhydd o'r cyfyngiadau hynny yn y dyfodol ac y byddai'r penderfyniadau hynny'n dod yma i Gymru, a dyna rwy'n dadlau drosto mewn perthynas â'r gronfa ffyniant gyffredin. Mae'r cyfrifoldebau hynny wedi bod yma ers 1999, a'r ochr arall i'r Undeb Ewropeaidd, dylai'r cyfrifoldebau hynny gael eu hymestyn, nid eu dwyn ymaith.

Fe ddefnyddioch chi air pwysig iawn yn eich ymyriad, sef 'cytundeb', a phe bai trafodaeth briodol gyda Llywodraeth y DU ar y ffordd orau o ddefnyddio'r cronfeydd hynny—ac efallai fod yna rai themâu ledled y DU y byddem yn dymuno cytuno arnynt gydag eraill—ni fyddai gennyf unrhyw wrthwynebiad i hynny. Gallaf eich sicrhau'n bendant na fu dim o hynny. Ni fu unrhyw achlysur lle rydym wedi eistedd o gwmpas y bwrdd gyda Llywodraeth yr Alban a Llywodraeth y DU i drafod hynny.

O ran polisi amaethyddiaeth newydd, rydym yn gweithio'n agos gyda Llywodraeth y DU a'r gweinyddiaethau datganoledig eraill, a lle bo hynny'n digwydd, mae'n dangos ei bod yn bosibl neilltuo'r pethau lle mae gennym dir yn gyffredin, a gwyddom bellach y bydd y rhan fwyaf o'r fframwaith a fydd yn rheoli amaethyddiaeth yn y dyfodol yn cael ei reoli drwy gydgysylltu rhynglywodraethol anneddfwriaethol. Felly, pan gaiff ei wneud drwy gytundeb, gellir gwneud cynnydd. Ychydig iawn o arwydd o hynny a welwn o ran y gronfa ffyniant gyffredin.

Yn fyr iawn, Ddirprwy Lywydd, os caf sôn i orffen am rai o'r themâu pwysig yn yr adroddiad ac yn y cyfraniadau. Yn sicr, rydym yn cydnabod yr hyn a ddywedodd Julie Morgan am yr angen i barhau i sicrhau arbenigedd wrth weinyddu'r cronfeydd hynny, i symleiddio'r prosesau hynny, er mwyn gwneud yn siŵr ein bod yn defnyddio cronfeydd yr Undeb Ewropeaidd i ganolbwyntio'n barhaus ar gydraddoldeb a hawliau dynol, yn enwedig hawliau dinasyddiaeth yng nghyd-destun Brexit—pwynt a nodwyd gan Jane Hutt pan soniodd am y ddyletswydd economaidd-gymdeithasol. Mae'r adroddiad yn sôn am ddiwygio fformiwla Barnett ac rydym yn cytuno, ond mae wedi bod yn anodd iawn dod ag eraill at y bwrdd. Mae'n ymddangos yn arbennig o anodd i mi weld sut y gellid defnyddio Barnett mewn unrhyw gyllideb frys y gallai fod ei hangen mewn Brexit caled.

I gloi, Ddirprwy Lywydd, mae Llywodraeth Cymru'n derbyn holl argymhellion yr adroddiad. Mae ei dystiolaeth yn rhan greiddiol o'n strategaeth negodi ar gyfer sicrhau'r cytundeb ariannu gorau ar gyfer Cymru. Byddwn yn parhau i fabwysiadu ymagwedd agored ar sail tystiolaeth tuag at y negodiadau hynny ac rwy'n croesawu cyfraniad yr adroddiad a'r ddadl i'r holl broses honno.

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 4:36, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Galwaf yn awr ar Llyr Gruffydd i ymateb i'r ddadl.

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i'r holl Aelodau a gyfrannodd i'r hyn y teimlwn ei bod yn ddadl ardderchog? Pe bai gennyf geiniog am bob tro y clywais rywun yn dweud na ddylem fod geiniog ar ein colled, mae'n siŵr y gallwn dalu am beth o hyn fy hun. Ond mae'n tanlinellu'r ffaith mai dyma un o'r agweddau canolog mae'n debyg: y byddem yn hoffi gweld y difidend Brexit a addawyd i ni. Er mai annhebygol iawn y gwelwn hynny, yn sicr yn y tymor byr i'r tymor canolig, y realiti yw ein bod o leiaf yn disgwyl dal ein gafael ar yr hyn a gawsom yn flaenorol.

Y nodwedd allweddol arall a amlygwyd, wrth gwrs, oedd y diffyg manylion gan Lywodraeth y DU. Nid oeddwn yn aelod o'r Pwyllgor Cyllid pan wahoddwyd yr Ysgrifennydd Gwladol yn wreiddiol i ddod i roi tystiolaeth, ond efallai yr hoffech ystyried ai'r rheswm pam y gwrthododd yr Ysgrifennydd Gwladol yn gwrtais oedd oherwydd nad oedd yn gwybod ei hun beth oedd y cynigion yn mynd i fod mewn gwirionedd. Yn wir, rydym yn edrych ymlaen, os oes ymgynghoriad yn mynd i fod, yn ôl y disgwyl, neu ryw fath o ddosbarthu gwybodaeth cyn y Nadolig, at gael gwybod ynglŷn â hynny fan lleiaf.

Wrth gwrs, unwaith eto mae'n codi'r pwynt a wnaeth Mick Antoniw am y diffyg ymgysylltiad, a soniodd Jane Hutt ac eraill am y diffyg ymgysylltiad sy'n nodwedd mor ddigalon o bob agwedd ar Brexit rhwng Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru. Y bore yma, roedd aelodau o'r Pwyllgor Newid Hinsawdd, Amgylchedd a Materion Gwledig yn craffu ar Fil Amaethyddiaeth y DU a mynegwyd pryderon yno ynglŷn â'r modd y mae Llywodraeth y DU i'w gweld yn sugno rhai pwerau yn ôl i'r canol mewn perthynas ag ariannu hefyd, a gosod terfynau uchaf, ac ati.

Yn yr adolygiad annibynnol sydd wedi cychwyn bellach—gwelaf Ysgrifennydd y Cabinet dros faterion gwledig yn ei sedd yno—i edrych ar y ffordd y mae cyllid i ffermydd yn cael ei ddyrannu ar draws y DU, gwelsom nad oedd gan Lywodraeth Cymru rôl ragweithiol yn y broses o edrych ar ddatblygu cylch gorchwyl ar gyfer y gwaith penodol hwnnw. Felly, rwy'n credu mai testun pryder yw'r ffaith ein bod o bosibl yn gweld yr un duedd yma unwaith eto ar fater mor bwysig â rhaglenni cyllido olynwyr.

Wrth gwrs, mae David Rees a John Griffiths ac eraill wedi cyfeirio at y risg o dwll du cyllidol y gallem ei gweld lle bydd rhaglenni, cynlluniau a phrosiectau pwysig yn cael eu niweidio, gan effeithio ar gymunedau, busnesau, diwydiant, sefydliadau academaidd, ac ati, sy'n dibynnu'n fawr iawn ar lawer o'r arian hwn ar gyfer llawer o'u gwaith.

Cawsom ein hatgoffa gan Ysgrifennydd y Cabinet nad yw ronyn yn gliriach ynglŷn â bwriad Llywodraeth y DU y tu hwnt i 2021. Wel, gall fod yn siŵr o gefnogaeth ein pwyllgor i'r ddau beth allweddol a grybwyllwyd ganddo, yn yr ystyr ei fod yn mynnu cadarnhad gan Lywodraeth y DU fod arian yn dod yn lle cyllid Ewropeaidd yn y lle cyntaf, ond hefyd ein bod ni yma yng Nghymru yn cadw'r cyfrifoldeb am benderfynu sut y caiff yr arian hwnnw ei ddefnyddio. Ac mewn gwirionedd, yn hynny o beth, rwy'n meddwl ei fod yn brawf gwirioneddol i ba raddau mewn gwirionedd y mae datganoli yn gwneud yr hyn y mae i fod i'w wneud, oherwydd os nad yw'n gwneud hynny, yn amlwg bydd cwestiynau sylfaenol i'w gofyn.

Wrth gloi, a gaf fi ddiolch hefyd i'r clerc a'r tîm yn y Comisiwn am y gefnogaeth ragorol a gafodd y pwyllgor ar hyd y ffordd wrth gyflawni'r gwaith hwn, a diolch i Aelodau'r Cynulliad sy'n aelodau o'r pwyllgor hefyd am eu gwaith? Gobeithio bod hwn yn gyfraniad pwysig i drafodaeth allweddol ac yn ffactor allweddol ar gyfer dyfodol y Cynulliad Cenedlaethol hwn, nid yn unig yn ein perthynas â Llywodraeth y DU, ond yn sicr o ran ein gallu i sicrhau'r manteision rydym wedi gallu eu sicrhau yn hanesyddol drwy arian Ewropeaidd, a gadewch inni obeithio, os daw cynllun olynol, y bydd y cynlluniau hynny, ar ba ffurf bynnag, yn parchu'r egwyddorion a amlinellwyd yn ein hadroddiad ac yn ein galluogi i barhau â llawer o'r gwaith hwnnw. Diolch yn fawr.

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 4:40, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch. Y cynnig yw nodi adroddiad y pwyllgor. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Felly, derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.