Yr eitem nesaf ar ein hagenda ni yw’r datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gymunedau a Phlant ar ddiogelwch tân yng Nghymru, a’r camau sy’n cael eu cymryd yn dilyn y tân yn Nhŵr Grenfell. Ac rydw i’n galw ar yr Ysgrifennydd Cabinet i wneud ei ddatganiad—Carl Sargeant.

Diolch i chi, Llywydd. Mae pawb, wrth gwrs, wedi dychryn o achos y tân trychinebus yn Nhŵr Grenfell yng ngorllewin Llundain yr wythnos diwethaf. Ar ran Llywodraeth Cymru ac, rwy'n siŵr, bawb yn y Cynulliad, hoffwn i estyn fy nghydymdeimlad dwysaf â’r rhai a gafodd eu heffeithio ganddo.

Mae pawb yn awyddus i ddeall yr hyn a ddigwyddodd a sut i'w atal rhag digwydd eto. Mae hyn yr un mor wir yng Nghymru ag unrhyw le arall, ac rwy'n benderfynol o sicrhau ein bod yn dysgu'r gwersi ac yn gweithredu arnyn nhw. Byddwn yn mynd i’r afael â hyn yn drylwyr ac yn gynhwysfawr. Fodd bynnag, mae rhai o'r gwersi hynny eisoes yn weddol glir. Adeiladwyd adeiladau fel Tŵr Grenfell fel bod modd cadw tân mewn un fflat unigol ac felly ei ddiffodd cyn iddo ymledu. Mae hyn yn nodwedd ddiogelwch hanfodol ar gyfer trigolion sy’n byw mewn adeiladau uchel. Methiant trychinebus hyn yn Nhŵr Grenfell oedd i gyfrif am y canlyniad trychinebus. Er bod yn rhaid i ni aros am ganfyddiadau'r ymchwiliad tân, mae'n ymddangos mai achos uniongyrchol y methiant hwnnw o bosib oedd y cladin hylosg a ddefnyddiwyd y tu allan i'r adeilad. Unwaith i’r tân ledaenu i'r cladin, nid oedd llawer y gallai brigâd dân Llundain ei wneud i’w reoli.

Rydym ni felly wedi cwblhau rownd gyntaf o drafodaethau brys gyda phob landlord cymdeithasol preswyl yng Nghymru. Rhyngddyn nhw, maen nhw’n berchen ar 36 bloc o fflatiau saith llawr neu uwch. Mae landlordiaid cymdeithasol wedi dweud wrthym ni nad yw’n ymddangos bod unrhyw un ohonynt yn cynnwys y math o gladin a ddefnyddiwyd yn Nhŵr Grenfell. Mae systemau chwistrellu wedi eu hôl-osod mewn saith bloc yng Nghymru ac, wrth gwrs, pan gaiff unrhyw flociau preswyl aml-lawr uchel newydd neu rai wedi’u haddasu eu datblygu yma, o dan y newidiadau a gyflwynwyd fel rhan o'r Mesur Diogelwch Tân Domestig (Cymru) 2011, byddai angen iddyn nhw gynnwys systemau chwistrellu. Cafodd y gofynion eu cyflwyno ar gyfer fflatiau a thai ar 1 Ionawr 2016.

Bydd gosod systemau chwistrellu mewn tai newydd ac yn rhan o raglenni adnewyddu, fel y gwnaed eisoes gan rai cynghorau a chymdeithasau tai yng Nghymru, yn gwneud llawer i leihau’r risg o farwolaeth ac anafiadau o ganlyniad i dân. Rwy'n gobeithio bod hyn yn rhoi rhywfaint o sicrwydd uniongyrchol i drigolion yr adeiladau hynny. Nid hynny, fodd bynnag, yw diwedd y mater, ac yn sicr nid oes rheswm i fod yn hunanfodlon. Nid un achos yn unig sydd i dân neu unrhyw drychineb arall ar y raddfa hon. Mae’n debyg y bu cadwyn gyfan o fethiannau a arweiniodd at ddigwyddiadau yr wythnos diwethaf. Gall y rhain fod wedi cynnwys sut cafodd yr adeilad ei ddylunio a’i adnewyddu, achos uniongyrchol y tân, sut y rhoddwyd gwybod am y tân a hygyrchedd y safle i ddiffoddwyr tân.

Mae angen dadansoddi a deall hynny i gyd os ydym ym mynd i atal trychinebau tebyg yn y dyfodol, boed hynny mewn tyrrau uchel o fflatiau cymdeithasol neu yn wir mewn adeiladau eraill. Rydym felly yn sefydlu grŵp arbenigol, a fydd yn cynnwys cynrychiolwyr o'r sector tai cymdeithasol a’r sector tân dan gadeiryddiaeth fy mhrif gynghorydd tân ac achub. Bydd yn archwilio pob un o'r gwersi sy’n deillio o drychineb Tŵr Grenfell ac yn eu cymhwyso i Gymru. Bydd hefyd yn ystyried pa mor barod yr ydym ni i fynd i’r afael â digwyddiad o'r fath os yw'n digwydd. Rydym wedi dangos yn glir fod gennym ni’r gallu i weithredu cynlluniau wrth gefn, yn fwyaf diweddar yn rownd derfynol Cynghrair y Pencampwyr. Ond byddai ymateb i drychineb ar raddfa Tŵr Grenfell yn fater hollol wahanol. Felly, unwaith eto, mae angen i ni wneud yn siŵr y gallwn wneud hynny, a bod gwersi’n cael eu dysgu o'r digwyddiadau yn Llundain.

Ar yr un pryd, rwyf i a’m swyddogion yn trafod yn rheolaidd â swyddogion cyfatebol yn Lloegr a'r Alban i sicrhau ein bod yn cyfuno gwybodaeth ac yn rhannu’r hyn yr ydym ni’n ei ddysgu. Nid yw’r broses hon ond megis dechrau, a bydd yn cymryd peth amser cyn y daw’r gwir llawn am yr hyn a ddigwyddodd yn Nhŵr Grenfell yn hysbys. Fodd bynnag, mae fy nghydweithwyr a minnau yn gwbl ymrwymedig i weithredu ar y canfyddiadau, gan wneud popeth y gallwn ni yn y cyfamser i gadw pobl Cymru yn ddiogel rhag tân. Llywydd, byddaf yn gwneud datganiad pellach i'r Cynulliad wrth i'r gwaith fynd rhagddo.

Llywydd, a gaf i ymuno ag Ysgrifennydd y Cabinet i estyn ein cydymdeimlad dwysaf â phawb sydd wedi colli anwyliaid ac i ddweud bod y dioddefwyr yn ein meddyliau a'n gweddïau ar hyn o bryd? Roedd tân Tŵr Grenfell yn wirioneddol ofnadwy ac mae'n rhaid iddo arwain at adolygiad cynhwysfawr o reoliadau diogelwch tân. A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am wneud datganiad mor brydlon? Rwy'n gwbl grediniol mai dyna oedd y ffordd briodol o symud ymlaen. Hoffwn i godi ambell beth sydd angen craffu arnyn nhw yn fy nhyb i, a bydd Ysgrifennydd y Cabinet, mae’n siŵr, yn gwneud hynny naill ai y prynhawn yma neu yn sgil yr amrywiol ymholiadau sydd bellach ar y gweill.

Deallaf gan Gartrefi Cymunedol Cymru fod systemau chwistrellu wedi eu gosod yn hanner blociau tŵr eu haelodau a adeiladwyd yn y 1960au. Mae hyn yn golygu, felly, nad oes system o’r fath yn yr hanner arall. Ond rwy’n sylwi, o'r wybodaeth a gefais i o Gaerdydd, fod systemau chwistrellu weithiau mewn llithrennau sbwriel ac nid mewn mannau eraill. Felly, rwy’n credu bod angen edrych ar hyn. Efallai bod chwistrellwyr mewn adeiladau, ond mae angen i ni fod yn sicr eu bod nhw hefyd ble mae angen iddyn nhw fod yn yr adeiladau hynny.

A gaf i gyfeirio at gladin ac inswleiddio? Mae angen sicrwydd arnom y bydd unrhyw gladin yn gallu gwrthsefyll tân. Rydym yn amlwg yn ceisio symud tuag at ddefnyddio cladin ar gyfer cynifer o adeiladau ag y bo modd i gwrdd â gofynion ynni newydd. Ond rwy'n siŵr bod llawer o bobl wedi synnu mai nam yn y deunydd cladin neu sut roedd y cladin wedi’i osod oedd yr achos o bwys yn y drasiedi hon. Rwy'n siŵr y bydd hynny yn sioc ac yn syndod i lawer o bobl. Felly, rwy’n credu bod angen cynnal archwiliad ar unwaith o’r deunyddiau hyn a sut maen nhw wedi eu gosod.

Gwn ein bod wedi cael gwybod gan gyngor Caerdydd a Chartrefi Cymunedol Cymru ac ati bod deunyddiau inswleiddio o ansawdd uchel wedi cael eu defnyddio yn gyffredinol, megis Rockwool. Ond eto i gyd, mae’r mater o’u gosod nhw ac mae angen i ni wybod nad yw deunyddiau annigonol yn bresennol rhywle yn ein stoc tai.

A gaf i droi at gynllunio? Roeddwn yn falch o glywed bod Ysgrifennydd y Cabinet yn mynd i edrych ar y modd y mae awdurdodau lleol yn datblygu a chynllunio. Mae'n amlwg bod angen i’w cynlluniau brys fod yn gadarn. Rwy'n credu ein bod ni i gyd wedi dilyn y newyddion a chlywed y feirniadaeth am ddiffygion yr ymateb cychwynnol. Mae rhai o'r methiannau, rwy’n credu, wedi digwydd oherwydd na chynlluniwyd yn llawn ar gyfer trychineb ar y fath raddfa. Gallwn ni ddeall, mae'n debyg, mewn rhai ffyrdd, nad yw pobl yn awyddus i wneud y paratoadau hyn, ond, wrth gwrs, mae’n rhan o ddyletswydd yr awdurdodau dinesig i fod yn barod am bosibiliadau ofnadwy fel hyn. Ac rwy’n credu ei bod hi’n bwysig iawn cynnwys preswylwyr a gwirfoddolwyr yn y ffordd y mae'r gymuned a'r awdurdodau yn ymateb.

Trof yn awr yn fyr at reoli adeiladu. Unwaith eto, rwy’n gobeithio y bydd y grŵp arbenigol sydd wedi ei sefydlu—ac rwy’n croesawu hyn, gan fy mod yn credu, unwaith eto, ei fod yn beth priodol i'w wneud—yn gallu edrych ar reolaethau a safonau adeiladu. Mae'r rhain yn safonau gofynnol ac mae angen eu hadolygu a'u diweddaru'n rheolaidd. Mae'n bwysig iawn gwybod, o ran y deunyddiau a sut y cânt eu gosod, sut mae rheoliadau adeiladu yn gweithredu'n effeithiol. Mae rheoliadau adeiladu yn system sy'n seiliedig ar gydymffurfiaeth ac nid ar arolygu—pwynt y cyfeiriwyd ato'n gynharach. Rwy'n credu, unwaith eto, bod angen sicrwydd arnom ni fod hyn yn ddigonol. Mae rhoi’r cyfrifoldeb ar y rhai sy'n ymgymryd â'r gwaith neu'r adeilad am y tro cyntaf yn creu gwendid yn y system os nad oes, o leiaf drwy ddewis a dethol, beth gobaith o arolygiad fel y gallwn fod yn sicr y caiff cydymffurfio ei weld fel system sy'n gallu gweithio’n gyffredinol.

Rwy’n croesawu'r datganiad pellach y mae am ei wneud, ac a gaf i eich annog i roi’r datganiad ar lafar? Diolch.

Diolch i'r Aelod am ei gwestiynau a'r sgyrsiau y cawsom ni y tu allan i’r Cyfarfod Llawn. Yn gyntaf oll, o ran y chwistrellwyr a’u gosod a pha mor briodol ydyn nhw. Fel mae’r Aelod yn gwybod, fe gyflwynom ni Fesur ar gyfer adeiladau newydd ac ôl-osod chwistrellwyr mewn adeiladau hŷn. Gosodwyd chwistrellwyr eisoes mewn rhai o'r blociau aml-lawr. Bydd hynny'n rhan o'r ymchwiliad gan y tîm a'r prif swyddog tân, i weld beth yw hyd a lled y ddarpariaeth honno, yn enwedig yn y bloc aml-lawr ar hyn o bryd. Rwy’n credu, yr hyn yr wyf i'n gobeithio gallu ei wneud yw rhaglen asesu mewn dwy ran. Felly, lle mae gennym ni risg fawr yn achos blociau aml-lawr o fflatiau fel y bloc tŵr yn Llundain, rydym yn mynd i gynnal ymchwiliad cyflym iawn i’r rheini, ac yna symud ymlaen i adeiladau eraill lle mae peth risg hefyd, ond lle mae’r peryg yn llai.

O ran cladin, mae arwyddion cynnar, fel y dywedais yn gynharach, yn dangos nad yw cladin tebyg i hwnnw a ddefnyddiwyd yn fflatiau Tŵr Grenfell wedi ei osod ar unrhyw adeilad. Fodd bynnag, oherwydd pryderon ac i roi sicrwydd ychwanegol, bydd y rhain i gyd yn cael eu harolygu ac rwyf hefyd wedi cyfarwyddo fy nhîm—credaf mai dim ond 18 o samplau sydd eu hangen—bod 18 o samplau yn cael eu tynnu a'u profi gan yr asiantaethau priodol i roi sicrwydd i ni o hynny. Mae arolygu ac ansawdd yn brosesau pwysig o ran rhoi hyder i drigolion.

Nid wyf yn credu bod y systemau sydd ar waith yn yr un cyflwr â’r rhai mewn rhai awdurdodau yn Lloegr. Rwy’n credu ein bod ni ar flaen y gad, ond nid ydym yn hunanfodlon. Rwy'n credu bod gennym ni lai o stoc, ac felly gallwn ni reoli hynny mewn ffordd wahanol. Ond mae'r landlordiaid cymdeithasol cofrestredig ac awdurdodau lleol yn awyddus iawn i sicrhau eu bod yn rhoi adborth ar hynny.

O ran rheoliadau adeiladu, mae Lesley Griffiths a minnau yn rhannu’r gwaith hwn. Lesley Griffiths sy’n rheoli rheoliadau adeiladu, ond rydym ni’n cydweithio'n agos iawn o ran gwneud yn siŵr bod rheoliadau adeiladu a thystysgrifau diogelwch yn briodol, a byddwn yn edrych ar hynny yn rhan o'r adolygiad. Bydd y prif swyddog tân yn adrodd ar hynny. Byddaf, fel y dywedais yn y datganiad, yn gwneud datganiad manwl pellach ar ôl i ni gael rhywfaint mwy o wybodaeth gan Lywodraeth y DU.

Hoffwn i hefyd estyn fy nghydymdeimlad â’r rhai a gollodd eu bywydau yn yr amgylchiadau trasig. Hoffwn i hefyd ganmol y gwirfoddolwyr o Gymru a oedd yn y cyfryngau heddiw ac sydd wedi mynd i helpu’r rheini yn Grenfell, a hoffwn i annog hynny. Pan allwn weld bod trasiedi ddynol mewn gwlad arall, yna fe ddylem ni geisio helpu eraill. Dyna fy marn i. Ond mae hefyd yn neges i bawb ohonom fod angen i ni fod yn rhagweithiol yn y materion hyn, ac na ddylem ni fod yn adweithiol gyda materion fel diogelwch. Mae'n bwysig ein bod ar flaen yr agenda wleidyddol yn hyn o beth.

Mae llawer o fy sylwadau neu gwestiynau mewn cysylltiad â'ch ymgynghoriad ar y ddogfen 'Diweddariad ynglŷn â Rheoliadau Adeiladu – Dogfennau Cymeradwy A, B ac C' ers y llynedd. Mae Rhan B yn ymwneud â diogelwch tân yn benodol. Yn yr ymgynghoriad hwnnw, nodwyd bod yr ymgynghoriad arfaethedig yn cynnig, ac rwy’n dyfynnu, yr un newidiadau a wnaed gan yr Adran Cymunedau a Llywodraeth Leol yn Lloegr. Nododd yr asesiad effaith yn Lloegr fanteision sylweddol. Un o’r rhain oedd llai o gostau i ddatblygu ac i weithgynhyrchwyr, ynghyd ag effeithlonrwydd ynni ac arbedion carbon. Nawr, a allwch chi ddweud wrthyf i eich bod yn hollol fodlon nad yw'r arbedion hyn yn cyfaddawdu diogelwch yn Lloegr ac na fydden nhw’n peryglu diogelwch yma yng Nghymru? Rydym ni’n gwybod, weithiau, bod y costau yn ymddangos yn bwysicach na phethau eraill, ac, yn yr achos hwn, fel y gwyddom ni o'r achlysur hwn, ni ddylai ddod o flaen diogelwch.

Mae'r adrannau sy'n ymwneud â goleuadau yn nodi bod peth problemau, gan fod rhai mathau o oleuadau yn fwy tebygol o achosi tân, ac eto yn fwy effeithlon o ran ynni, ac rwy’n dyfynnu:

'Mae hyn yn creu gwrthdaro cynyddol rhwng y darpariaethau ar gyfer diogelwch tân a’r rhai ar gyfer effeithlonrwydd ynni.'

A all Ysgrifennydd y Cabinet egluro'r rheoliadau ac unrhyw gynlluniau yn ymwneud â gosod goleuadau diogelwch yn benodol? Yn yr ymgynghoriad penodol hwn, hefyd, ymatebodd y Llywodraeth gan ddweud ei bod yn aros am ganlyniadau o brosiect y Comisiwn Ewropeaidd ynghylch rheoleiddio mwg a nwyon gwenwynig cyn gwneud unrhyw ddiwygiadau ynglŷn â rheoleiddio hyn. A yw eich safbwynt wedi newid bellach ar y mater penodol hwnnw?

Fel y soniwyd yn gynharach, mae Cymru wedi arwain y ffordd o ran darparu system chwistrellu i ryw raddau, ac fe wn i fod Ann Jones yn haeddu clod am hynny. Rydym ni’n gwybod, fel y mae David Melding wedi dweud, bod awdurdodau tai yn gosod systemau chwistrellu mewn sawl ardal, ac mae Cartrefi Cymunedol Cymru wedi ein diweddaru. Ond mae hyn yn dal heb ddigwydd mewn llawer lle ac mae angen i ni wneud yn siŵr bod hyn yn digwydd. Felly, oes gennych chi unrhyw gynlluniau i gryfhau rheoliadau ynghylch gosod chwistrellwyr, ac a ydych chi wedi cael unrhyw drafodaethau ynghylch sicrhau mwy o arian er mwyn gwneud hynny mewn adeiladau hŷn?

Fe wnaethoch chi ddod i’r pwyllgor cymunedau fis Medi diwethaf ac fe holon ni chi yno, ac fe ofynnais i chi’n benodol am reoliadau diogelwch o ran tanau oherwydd peiriannau neu ddyfeisiau, oherwydd bu cynnydd mewn tanau o’r fath. Nodwyd hefyd y bu Electrical Safety First yn eich lobïo ers peth amser ynghylch hyn. Fe wnaethoch chi awgrymu i'r pwyllgor nad oeddech chi’n gweld bod angen deddfwriaeth oherwydd bod rhai agweddau wedi'u cynnwys yn flaenorol fel rhan o'r Mesur Tai ehangach. Fel rhagbaratoad—ac fel y soniais ar ddechrau’r datganiad hwn —i geisio bod yn rhagweithiol, a fyddwch chi nawr yn ymrwymo i edrych ar sut o bosib mae angen newid diogelwch trydanol a'r peryglon sy'n gysylltiedig â thanau yn ymwneud â pheiriannau neu ddyfeisiau, neu a oes unrhyw beth y gallwch chi ei wneud o ran gwell rheoleiddio?

Nodaf y bydd ymchwiliad yn Llundain, wrth gwrs, a byddai gennyf ddiddordeb gwybod, pan sefydlir rhychwant yr ymchwiliad hwnnw, sut y byddwch chi’n cyfrannu at yr ymchwiliad o safbwynt Cymru. Nodaf hefyd fod yr Alban wedi sefydlu ei adolygiad ei hun. Pam y gwnaethoch chi ddewis grŵp arbenigol yn hytrach na chynnal adolygiad cynhwysfawr yng Nghymru. Deallaf y byddant yn ceisio gwneud hynny mewn ffordd wahanol, ond allwch chi fy sicrhau i ynghylch pam nad ydych chi wedi penderfynu gwneud adolygiad yn ei hawl ei hun ac o ran ei hun, a sut y bydd y grŵp arbenigol hwn yn ystyried y materion mewn perthynas â'r ymgynghoriad hwn? Oherwydd, yn bersonol, wn i ddim beth sydd wedi digwydd i lawer o'r materion a godwyd yn yr ymgynghoriad ar y diweddariad ynghylch rheoliadau adeiladu, ac nid wyf yn meddwl y gallwn ni nawr orffwys ar ein rhwyfau. Mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr bod hyn yn dod yn flaenoriaeth wleidyddol, efallai mewn amgylchiadau trasig, ie, ond fe all hynny atal unrhyw beth fel hyn rhag digwydd byth eto, a gwneud yn siŵr yn ogystal, bod tenantiaid yn teimlo eu bod yn cael gwrandawiad teg. Oherwydd rwy’n credu, o wylio'r newyddion, mai dyna oedd un o’r pryderon ymddangosiadol mwyaf—roedd tenantiaid wedi codi pryderon. Mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr bod gennym ni fodd i alluogi tenantiaid i deimlo y gallan nhw wneud y cwynion hynny heb deimlo y byddan nhw’n cael eu collfarnu mewn unrhyw ffordd. Maen nhw ond yn codi’r pryderon hynny er eu diogelwch eu hunain ac er diogelwch eu cymdogion.

Wrth gwrs, ac rwy’n diolch i'r Aelod am ei chwestiynau adeiladol. O ran y cwestiynau manwl ar y rheoliadau adeiladu yn benodol, dyna faes Lesley Griffiths. Beth wna’ i yw gofyn i'r Gweinidog ysgrifennu atoch chi, ond rhoi copi o'r ymatebion hynny yn y llyfrgell ar gyfer Aelodau hefyd.

O ran tân a chymhwyso tân, roedd yr hyn a ddigwyddodd yn Nhŵr Grenfell yn drasig. Ni wyddom ni eto sut y dechreuodd y tân yno, ond yr hyn yr ydym ni yn ei wybod yw bod tanau yng Nghymru wedi gostwng dros 50 y cant ers datganoli'r gwasanaeth tân. Felly, mae tanau’n digwydd yn llai aml yma, er gwaethaf y digwyddiadau trasig yno. Mae angen i ni ddysgu gwersi o hynny, a pha un ai a oedd hynny oherwydd offer neu rywbeth arall, mae’n rhaid i ni barhau i aros i weld beth yn union achosodd y tân a beth barodd i'r tân ledu mor sydyn yn strwythur yr adeilad.

Rwy'n awyddus iawn i sicrhau bod preswylwyr yn cael lleisio barn ar ansawdd eu stoc dai a'u perthynas â Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig ac awdurdodau lleol, a byddaf yn sicrhau bod hyn yn parhau. Rwy'n credu bod gennym ni, unwaith eto, berthynas wahanol iawn—beth sy’n digwydd yng Nghymru a beth sy'n digwydd yn Lloegr.

O ran y gyfundrefn archwilio y gofynnais i fy mhrif swyddog tân a’r tîm i edrych arni, mae hwn yn waith penodol iawn ar y blociau fflatiau saith llawr neu uwch. Ar hyn o bryd, mae 31 o ohonyn nhw, felly bydd modd cwblhau’r gwaith yn gyflym iawn. Siaradais â'r Gweinidog tai yn San Steffan brynhawn dydd Sadwrn, ac fe siaradais i â Gweinidog yr Alban bore ddoe, ac rydym ni’n cydweithio ar ddarn o waith ynglŷn â sut y gallwn ni rannu’r wybodaeth hon. Nid wyf yn credu ei bod yn gwneud unrhyw synnwyr i ni wneud tri darn o waith ar wahân. Mae’r gwaith rydw i wedi cychwyn arno yn ymwneud â'n stoc arbennig ni. Bydd felly yn cyfrannu at yr egwyddor gyffredinol o'r hyn yr ydym yn cydweithio i’w gyflawni, ond byddaf yn hysbysu’r Aelodau o’r hyn sy’n digwydd.

Diolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad heddiw. Oedd, roedd hon yn drychineb fawr. Fe hoffwn i hefyd estyn fy nghydymdeimlad. Fel y dywedwch chi, y peth pwysicaf yw ein bod yn dysgu gwersi oddi wrthi ac yn sicrhau nad yw dim byd fel hynny yn digwydd yng Nghymru yn y dyfodol. Rwy'n meddwl bod y ffordd y gwnaethoch chi sefydlu’r grŵp arbenigol mor gyflym i'w groesawu. Mae sawl sylw wedi eu gwneud. Gwnaeth Bethan bwynt dilys iawn bod yna dystiolaeth i’r grŵp tenantiaid yn Llundain rybuddio am dân yn flaenorol, felly roeddwn yn meddwl tybed a oedd unrhyw ffordd, efallai, o reoleiddio'r trefniadau lle mae grwpiau tenantiaid yn rhyngweithio gyda'u landlordiaid, cymdeithasau tai neu awdurdodau lleol. Tybed beth oedd eich barn am hynny.

Mae’n ymddangos bod anghysondebau ynghylch darparu systemau chwistrellu mewn blociau hŷn. Yn ôl pob golwg, mae gan Abertawe a Sir y Fflint systemau chwistrellu eisoes, ond does gan Caerdydd ddim. Felly, dydw i ddim yn siŵr pam fod gwahaniaeth, ond efallai bod angen mynd i'r afael â hynny.

Agwedd arall oedd llety myfyrwyr, oherwydd mae neuaddau preswyl mawr i fyfyrwyr wedi eu hadeiladu yn ddiweddar yng Nghaerdydd, ac mae'n debyg yn Abertawe a Chasnewydd hefyd. Wn i ddim a fyddai unrhyw un ohonyn nhw’n cael eu cyfrif yn y categori blociau aml-lawr neu a oes angen edrych ar y ddarpariaeth sydd ganddyn nhw yn yr adeiladau hynny.

Wn i ddim a yw Jenny Rathbone yn siarad yn yr un yma, felly fe ddychwelaf at y pwynt a wnaeth yn gynharach, oedd yn bwynt penodol iawn am adfer grymoedd llywodraeth leol mewn perthynas ag arolygiadau adeiladu. Rwy’n gwybod y gallai hynny fod ychydig y tu hwnt i'ch cylch gwaith, ond os oes gennych unrhyw syniadau ynglŷn â hynny, buaswn yn eu croesawu. Diolch.

Diolch. Bydd yr Aelod yn gwybod ein bod eisoes yn ariannu grwpiau cyfranogi tenantiaid i adrodd yn ôl i’r Llywodraeth a hefyd i awdurdodau lleol a landlordiaid cymdeithasol cofrestredig ynglŷn â sut mae hynny’n gweithio. Eisoes, mae Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig yn gweithio'n agos iawn gyda'u grwpiau, yn annibynnol ar y grwpiau cyfranogiad tenantiaid, yn ychwanegol at hynny.

Natur y cynllun chwistrellu—mae’r Mesur Chwistrellu a gyflwynon ni yn y Cynulliad yn 2011 wedi effeithio ar rai adeiladau. Yr hyn fydd angen ei wneud gyda’r adeiladau y soniodd yr Aelod amdanyn nhw yw ôl-osod, ac nid yw hyn yn rhan o’r Mesur. Fodd bynnag, mae hyn yn rhywbeth yr wyf wedi gofyn i'r arolygydd tân edrych arno’n benodol.

Gwrandewais yn ofalus ar bwyntiau Jenny ynghylch yr arolygwyr annibynnol, ac ar eich cyfraniad chi hefyd. Nid oes gennyf unrhyw dystiolaeth i awgrymu bod yr arolygwyr annibynnol yn gweithredu'n amhriodol yn eu trefn arolygu. Os oes gan yr Aelod unrhyw dystiolaeth o hynny, byddai gennyf ddiddordeb mawr yn y manylion hynny, ond rwyf wedi nodi'r sylwadau a byddaf yn gofyn i fy nhîm edrych ar hynny yn benodol.

A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad heddiw a rhoi ar gofnod hefyd fy nghydymdeimlad dros y rheini a gollodd eu bywydau yr wythnos diwethaf? Rwy'n ddiolchgar iawn i Tai Cymunedol Bron Afon am gyfarfod â mi yn brydlon iawn yr wythnos diwethaf i drafod goblygiadau’r trasiedi ofnadwy hwn i Dorfaen. Fel y byddwch yn ymwybodol, Ysgrifennydd y Cabinet, mae gennym ni dri bloc aml-lawr yn Nhorfaen, a, diolch byth, mae systemau chwistrellu wedi eu hôl-osod ym mhob un ohonyn nhw. Fodd bynnag, mae’r gymuned yn dal yn bryderus, ac rwy’n cael ar ddeall gan Bron Afon y caiff y chwistrellwyr eu profi bob chwe mis ar hyn o bryd, felly byddai gen i ddiddordeb gwybod a oes unrhyw farn yn y Llywodraeth ynghylch a yw profi’r chwistrellwyr hynny bob chwe mis yn ddigonol, neu a yw'n debygol y bydd unrhyw arweiniad pellach yn cael ei roi.

Yn yr un modd, caiff yr ymarferion tân yn y blociau aml-lawr hefyd eu cynnal bob chwe mis, a byddai gen i ddiddordeb gwybod eich barn am amseroldeb hynny. Fel y gwyddoch chi, mae’n siŵr, mae pobl yn bryderus iawn, ac mae llawer o etholwyr wedi cysylltu â mi yn poeni’n arw ar ôl digwyddiadau’r wythnos diwethaf, ac mae llawer ohonyn nhw’n byw mewn tyrrau llai yn Nhorfaen—dim un â system chwistrellu ond pob un â chladin allanol wedi ei osod. Felly, byddai gen i ddiddordeb clywed eich sylwadau, yn enwedig ynglŷn â pha mor gyflym y gallwch chi weithredu i dawelu meddwl y cyhoedd, drwy arolygu a mesurau eraill, ynghylch diogelwch rhai o’r tyrau llai. Ond mae hefyd yn fy nharo i bod gan ddarparwyr tai—ac yn Nhorfaen mae’r holl stoc dai wedi ei throsglwyddo—swyddogaeth hollbwysig i'w chwarae yn awr i sicrhau bod y cyhoedd yn dawel eu meddwl a bod cyfathrebu yn glir iawn. Mae Bron Afon wedi cyhoeddi taflen 'cwestiynau cyffredin' fer iawn ond yn sicr nid yw'n ateb pob cwestiwn rwyf wedi gofyn iddyn nhw. Byddwn yn bersonol yn hoffi gweld mwy o wybodaeth fanwl, nid yn unig i denantiaid, ond hefyd i lesddeiliaid a thrigolion eraill yr effeithir arnyn nhw. Felly, byddai gen i ddiddordeb gwybod pa ganllawiau yr ydych chi’n eu rhoi i ddarparwyr tai ynglŷn â sut y dylid cyfathrebu, gan nad wyf yn credu y dylai hynny olygu dim byd ond darn o bapur. Mae angen iddo fod wyneb yn wyneb, mae angen defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol, a’r holl amrywiaeth o ddulliau sydd ar gael. Diolch.

Diolch i'r Aelod am ei chwestiynau a'r sgyrsiau gawsom ni, hefyd, ynghylch hyn. O ran profi larymau a systemau chwistrellu bob chwe mis, mae'n rhaid i ni fod ychydig yn ofalus nad ydym ni’n gwneud i’r system brofi fynd yn hollol wallgof. Roedd yr hyn a ddigwyddodd yn Llundain yn drasig, ac mae'n rhaid i ni ddysgu am y digwyddiadau a arweiniodd at y broses honno. Mae'n amlwg bod rhai methiannau sylfaenol ynghylch sut y gwariwyd peth o’r arian yno, boed hynny yn gysylltiedig â’r cladin neu â’r materion gweithredol yn yr adeilad ei hun. Fy ngwaith i, a gwaith Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig ac awdurdodau lleol, yw rhoi hyder i bobl sy'n byw mewn blociau tŵr neu mewn adeiladau eraill yng Nghymru eu bod mor ddiogel ag y gallan nhw fod gyda’r systemau rydym ni’n eu gweithredu, ac rwy’n credu bod y rheol profi chwe mis yn briodol lle mae pethau yn eu lle i sicrhau bod diogelwch yn parhau.

O ran y tyrau llai, y rheswm pam rydym ni wedi dewis y seithfed llawr ac uwch yw oherwydd na all llwyfannau awyr yr awdurdodau tân gyrraedd unrhyw beth y tu hwnt i hynny, tra bod yr holl adeiladau y crybwyllodd yr Aelod yn hygyrch i’r gwasanaeth tân, a gobeithiaf y bydd hynny’n rhoi hyder i'ch trigolion ac etholwyr. O ran y lagin a ddefnyddiwyd gennym ni a materion yn ymwneud â Safon Ansawdd Tai Cymru, does a wnelo hyn ddim yn unig â materion amgylcheddol; mae hyn yn ymwneud â sicrhau bod mewnolion ac allanolion cragen yr adeilad yn cael eu huwchraddio. Felly, does a wnelo hyn ddim yn unig â chadwraeth ynni, ond mewn gwirionedd mae'n ateb gwell i bobl o ran byw yn y tai hynny, ac nid ydym yn ymwybodol fod y math o ddeunydd a gâi ei ddefnyddio yn Llundain yn cael ei ddefnyddio unrhyw le yn y prosesau hynny yng Nghymru. Felly, rwy’n gobeithio y gallwn ni roi hyder i’ch etholwyr chi a holl etholwyr Cymru fod yr amodau sydd gennym ni, â'r rheoliadau sydd yn eu lle, yn amgylchedd diogel iddyn nhw fyw ynddo.

Y peth cyntaf yr hoffwn ei wneud yw estyn fy nghydymdeimlad i bawb sydd wedi eu heffeithio gan hyn, ond hefyd fy niolch, ochr yn ochr â phawb arall, i'r rhai a helpodd i achub yr unigolion hynny a'r cymorth roeson nhw ar ôl hynny. Nid wyf am ailadrodd rhai o'r sylwadau sydd wedi eu dweud, ond rwy’n credu bod un datganiad amlwg iawn y mae'n rhaid ei wneud yma heddiw, a hynny yw nad oes yr un person yn y DU wedi marw erioed mewn adeilad lle mae chwistrellwyr tân wedi eu gosod. Ac mi fyddaf yn gadael sylwadau pellach ar hynny gyda fy nghyd-Aelod Ann Jones, a fydd, gobeithio, yn cymryd rhan yn y ddadl yn nes ymlaen.

Fe hoffwn i ddwyn eich sylw at rai o'r materion nad ydyn nhw wedi'u crybwyll yma yn y Siambr y bore yma: y mater ynghylch grisiau mewn blociau aml-lawr neu dai amlfeddiant, a ph’un ai a ydych chi’n credu, pan fyddwn yn symud ymlaen i edrych ar yr adeg pan gaiff caniatâd cynllunio ei roi, bod yn rhaid iddyn nhw gael rhywfaint o risiau lluosog, fel bod gwahanol ffyrdd o fynd i mewn ac allan, fel y gwelwyd tystiolaeth y byddai hyn mae’n debyg yn gam cadarnhaol ymlaen gan yr arbenigwyr a alwyd i’r sefyllfa ofnadwy yma. Byddwn hefyd yn gofyn bod safon y deunyddiau sy'n cael eu defnyddio yn cael eu harchwilio o ddifrif, gan fod peth anghytuno am hynny ar hyn o bryd. Mae'n amlwg, beth bynnag yw’r anghydfod, fod safon y deunyddiau o bosib mewn gwirionedd yn cydymffurfio â'r canllawiau presennol a ddefnyddiwyd, ond mae'n ymddangos yn bosib nad oedd y canllawiau presennol yn ddigon llym.

Y peth arall y byddwn yn gofyn i chi ei ystyried, Ysgrifennydd y Cabinet: rydym ni i gyd yn gwybod bod asiantaethau gosod yn chwarae rhan bwysig pan fo pobl yn chwilio am le i fyw yn y ddinas, boed hynny'n fyfyrwyr neu yn bobl eraill. Fe hoffwn i awgrymu bod asiantau gosod hefyd yn sicrhau rhai tystysgrifau diogelwch tân gan y landlordiaid tai amlbreswyl fel y gall y bobl hynny sy’n symud i’r tai hynny deimlo o leiaf yn hyderus bod yr archwiliadau hynny wedi eu gwneud.

Diolch i'r Aelod am ei sylwadau. Nid wyf yn credu fod heddiw, yn sicr, yn ddiwrnod i drafod gwleidyddiaeth systemau chwistrellu. Fe wnaethom ni yng Nghymru benderfyniad ymwybodol i gyflwyno deddfwriaeth ynglŷn â systemau chwistrellu, a bydd hyn gobeithio yn cael effaith gadarnhaol o ran y berthynas mae'r Aelod yn cyfeirio ati. Yr hyn mae'n rhaid i ni ei gofio yw bod yr adeiladau hyn—yn enwedig yng nghyffiniau Tŵr Grenfell a rhai o'r adeiladau aml-lawr hŷn a mwy o faint—wedi eu codi cyn 1976, ac mae'r rheoliadau adeiladu o gyfnod cyn 1974. Rydym ni wedi symud ymhell iawn yn y broses honno yn awr, at gynigion modern. Ond yr hyn mae'n rhaid i ni ei sicrhau yw, pan fo’r adeiladau hynny’n cael eu haddasu, eu bod yn cydymffurfio â safonau modern, ac felly mae ansawdd y gwaith ar yr adeiladau hynny yn hollbwysig er mwyn sicrhau ein bod yn cael hynny’n gywir. Fel y dywedais i yn gynharach, byddaf yn gofyn i'r prif swyddog tân am adroddiad llawn ar yr adeiladau hyn, yna byddwn yn symud ymlaen at y cam nesaf o ran yr hyn sy'n digwydd gydag adeiladau eraill lle mae’r peryglon yn llai, er nad yn absennol. Rwy'n credu bod yn rhaid mynd ati mewn dau gam yn hynny o beth, ochr yn ochr â'r rheoliadau adeiladu a thystysgrifau diogelwch tân. Fy nealltwriaeth i yw y caiff tystysgrifau tân cyfredol eu hystyried dim ond ar gyfer elfennau mewnol adeilad. Felly, ni fyddai elfen cladin adeilad yn cael ei ystyried yn hynny. Efallai bod hynny yn rhywbeth y dylem ni roi sylw iddo wrth i ni symud ymlaen hefyd.

Ysgrifennydd y Cabinet, diolch i chi am eich datganiad heddiw, ac am ba mor gyflym y gwnaethoch chi ddod ag ef ymlaen. Mae ein meddyliau a'n gweddïau, wrth gwrs, gyda dioddefwyr y tân ofnadwy a losgodd Dŵr Grenfell yng ngorllewin Llundain yr wythnos diwethaf, a gyda’u teuluoedd. Roedd y delweddau yn wirioneddol erchyll a byddant gyda llawer o bobl am weddill eu bywydau. Mae angen i ni sicrhau nad oes unrhyw beth tebyg yn digwydd yn unrhyw le yn y DU eto.

Rwy'n falch eich bod wedi cael trafodaethau gyda landlordiaid cymdeithasol. Fe wnaethoch chi ddweud yn gynharach nad yw cladin o'r math a ddefnyddiwyd ar Dŵr Grenfell a'r cladin sy'n dod yn gynyddol fwy tebygol iddo achosi i’r tân ledaenu mor gyflym wedi cael ei osod ar adeiladau yng Nghymru. Rwy’n meddwl eich bod yn iawn yn dweud hynny. Fodd bynnag, mae angen i ni fod yn gwbl glir fod y cladin sydd wedi ei ddefnyddio mor ddiogel ag y gall fod. Ydych chi’n hyderus, o’ch trafodaethau—ac rwy’n gwerthfawrogi ei bod hi’n ddyddiau cynnar—bod y mathau eraill o gladin a ddefnyddiwyd yn briodol? A gaf i ategu galwad David Melding am archwiliad o'r deunyddiau sydd wedi cael eu defnyddio? Oherwydd ni fyddai llawer o ddeunyddiau o bosib mor ddrwg neu mor fflamadwy â'r rheini sydd yn Nhŵr Grenfell, ond bydd gan ddeunyddiau eu lefel o fflamadwyedd. Felly, mae angen i ni fod yn sicr y bydd y deunyddiau hynny, mewn unrhyw sefyllfa o dân a gwres, mor ddiogel ag y bo modd ac na fyddant yn lledu tân yn yr un ffordd a ddigwyddodd yr wythnos diwethaf.

Yn ail, nid dim ond y deunyddiau eu hunain a oedd ar fai. Unwaith eto, mae'n edrych yn gynyddol wir bod a wnelo hynny â’r ffordd y’u gosodwyd nhw ar yr adeilad: ar fframwaith, a chyda bwlch rhwng deunydd a ffasâd yr adeilad gwreiddiol. Yn y sefyllfa honno, gall y bwlch sydd wedi ei greu arwain at greu effaith twndis—simnai. Mae'n ymddangos fel bod y tân mewn gwirionedd wedi lledaenu i fyny y tu ôl i'r cladin ar ôl iddo losgi drwyddo, ac yna cyrraedd lefelau uchaf yr adeilad. Felly, mae o’n fwy na dim ond y cladin; mae o ynglŷn â’r ffordd mae'n cael ei osod hefyd. Felly, allwch chi sicrhau bod unrhyw archwiliad yn edrych ar y ffordd mae cladin wedi ei osod ar adeiladau yng Nghymru?

A gaf i yn olaf alw am adolygiad? Rwy'n credu i Bethan Jenkins—ac Aelodau eraill—alw am adolygiad o'r rheoliadau adeiladu yng Nghymru. Nid dweud yr wyf i fod yna unrhyw beth o'i le ar y rheoliadau sydd gennym ni, ond rwy'n credu bod hon yn sefyllfa sy'n symud yn gyflym ac y byddwn yn croesawu unrhyw wersi y gellir eu dysgu o drasiedi yr wythnos diwethaf, a'r newidiadau y gellir eu gweithredu yma er mwyn sicrhau nad yw hynny'n digwydd eto. Fel y dywedodd Lynne Neagle, mae angen ar hyn o bryd—ac rydym yn gwerthfawrogi'r ffaith bod mwy o chwistrellwyr wedi eu gosod mewn adeiladau yng Nghymru nag sy’n wir am y math yma o adeiladau, yn sicr, yn Llundain ac yn Lloegr—ond mae angen rhoi sicrwydd i bobl sy'n byw yn y fflatiau hynny, a gyda landlordiaid cymdeithasol, eu bod yn byw mewn diogelwch. Yn olaf, mae angen i ni edrych ar y canllawiau hefyd. Credaf, yn achos yr wythnos diwethaf, y dywedwyd wrth bobl am aros yn eu cartrefi. Mae’n bosib nad hynny oedd y cyngor cywir. Fe wn i bod gennym ni systemau chwistrellu yma, sy'n gwneud y sefyllfa'n wahanol, ond allwch chi edrych ar y canllawiau fel y gall pobl fod yn gwbl hyderus eu bod yn gwneud y peth iawn os a phan fydd trasiedïau fel hyn yn digwydd?

Diolch. Fel y nodais yn gynharach, rwy’n cytuno gyda'r Aelod mewn perthynas â gwneuthuriad cyfansoddiad y deunyddiau, ac rwyf wedi gofyn am gymryd samplau o bob un o'r adeiladau lle mae deunydd ynysu—adeiladau aml-lawr—ar gyfer eu harolygu. Byddant yn cael eu profi, beth bynnag y gwyddom ni am y cynnyrch yn barod, er y gwyddom ni nad y system a ddefnyddiwyd yn Llundain yw’r un yn ein gwasanaethau ni. Serch hynny, er mwyn rhoi hyder i bobl yng Nghymru, rwy’n credu y dylem ni wneud hynny o leiaf.

O ran y rheoliadau adeiladu, byddwn o blaid bod yn gryfach mewn rhai achosion o ran datblygu ein rheoliadau adeiladu. Maen nhw wedi cael eu hadolygu'n ddiweddar, ond rwy'n siŵr y caiff y Gweinidog a minnau sgyrsiau pellach ynglŷn â sut y gall fod angen i ni eu cryfhau nhw yn dilyn adolygiad o'r arolygiaeth gwasanaeth tân.

O ran systemau chwistrellu, mae'r aelodau hefyd yn iawn i godi'r mater hwn. Bydd yr Aelod yn gwybod y cefais i fy meirniadu'n llym am gyflwyno mwy o fiwrocratiaeth i'r system ac am gyflwyno mwy o gostau i'r system, gan adeiladwyr a phobl eraill â diddordeb. Doeddwn i ddim yn difaru bryd hynny a dydw i ddim yn difaru nawr—dyma'r union reswm pam bod angen i ni sicrhau bod gennym ni adeiladau diogel i bobl, a systemau chwistrellu yw'r ateb. Gobeithio y bydd rhannau eraill o'r wlad yn ystyried hynny hefyd.

O ran y canllawiau a gyhoeddwyd, rydym ni’n hyderus y bydd y canllawiau a gyhoeddwyd gan Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig ac awdurdodau lleol yn briodol lle mae’r fframwaith adeiladu yn gweithredu'n briodol. Yr hyn a welsom ni yn Nhŵr Grenfell, lle y dywedwyd wrth drigolion am aros yn eu fflatiau, oedd y byddai hynny wedi bod yn iawn petai’r drysau tân yn gweithio'n iawn, neu’r drysau tân wedi eu gosod yn gywir. Mae llawer iawn o fanylion i ddod o'r ymchwiliad i Dŵr Grenfell, ond mae ein canllawiau ac arferion yn cael eu hadolygu a byddwn yn ystyried hynny wrth inni symud ymlaen.

Fel Aelodau eraill, fe hoffwn i estyn fy nghydymdeimlad at bawb sydd wedi eu heffeithio gan y digwyddiadau trasig hyn. Rwyf hefyd am gofnodi fy niolch i gydweithwyr o'r gwasanaethau brys ac yn arbennig fy hen gydweithwyr, yn ddiffoddwyr tân a staff yr ystafell reoli. Bydd llawer ohonyn nhw’n dychwelyd i leoliad y drychineb am rai dyddiau, ac am gryn amser, sy'n ail-ddeffro’r holl faterion y mae llawer ohonyn nhw wedi eu hwynebu.

Diolch, Weinidog, i'r Prif Weinidog, ac i chi—ac rydych chi wedi cyfeirio at hyn—ynghyd â chydweithwyr yn y Siambr hon, rhoddodd Cymru ddeddfwriaeth mewn grym oedd yn ei gwneud hi’n ofynnol gosod chwistrellwyr ym mhob cartref newydd a gâi ei adeiladu, ac ni oedd y wlad gyntaf i wneud hynny. Ar ôl wynebu gwrthwynebiad o bob cyfeiriad, rwy’n dal yn teimlo bod yr hyn a wnaethom ni yn iawn, ac rwy’n sefyll wrth yr hyn a wnaethom, ac rwy’n sefyll ysgwydd wrth ysgwydd gyda chi a'r Prif Weinidog ynglŷn â’r penderfyniad dewr iawn hwnnw a wnaethoch chi. Rwy'n credu y bydd hynny yn gwasanaethu ein cymunedau yn dda yn y dyfodol, ac os mai dyna beth ydym ni fel gwleidyddion—dyna beth yw ein gwaith; diogelu ein cymunedau.

Nawr, bu llawer o alw am ôl-osod systemau chwistrellu, ac mae peth ymchwil da ar gael. Soniodd Lynne Neagle fod Bron Afon wedi ôl-osod chwistrellwyr yn eu hadeiladau uchel, ond mae yna hefyd ddarn arall o ymchwil yn Callow Mount yn Sheffield, sydd angen trafodaeth yn ei gylch ymysg pobl sydd yn edrych ar ôl-osod. Fel y gwnaethoch chi ddweud wrth fy nghydweithwraig Joyce Watson, nid heddiw yw'r diwrnod i siarad am gyflwyno systemau chwistrellu, ond fe ddaw y dydd pan y dylem ni fod yn gwthio am fwy o systemau chwistrellu, i ail-weithredu’r ddeddfwriaeth, a’i gweithredu mewn mannau eraill. Pan ddaw’r dydd hwnnw, Weinidog, wnewch chi ymuno â mi i wneud popeth yn ein gallu i ddangos y gall rhannau eraill o'r DU, ac yn wir gwledydd eraill yn y byd, ddysgu oddi wrth y penderfyniadau dewr a wnaethoch chi yn Llywodraeth Cymru wrth weithredu deddfwriaeth chwistrellu?

Diolch i Ann Jones am ei chyfraniad unwaith eto, a, llongyfarchiadau, mae’n debyg—derbyniodd yr Aelod wobr yr wythnos diwethaf, gwobr ryngwladol, yn seiliedig ar y ddeddfwriaeth y gofynnodd hi amdani mewn dadl Aelodau unigol. Fel cyn-ddiffoddwr tân, welais i erioed dân mor ffyrnig â hwnnw a welais i yn nhân Tŵr Grenfell. Aeth rhywbeth mawr o’i le yn y lle hwnnw, ac rwy’n talu teyrnged i'r gwasanaethau brys a'r gwirfoddolwyr a’r aelodau o'r teulu a geisiodd achub unigolion yn y gymuned honno. Mae’n siŵr ei fod yn ddigwyddiad trasig a fydd yn bwrw cysgod dros y cymunedau hynny am flynyddoedd lawer i ddod.

Rwy'n credu bod yr Aelod yn iawn i godi'r mater o bwysigrwydd y ddeddfwriaeth, y cam dewr rwy'n credu i ni ei gymryd o ran y lobïo a gawsom ni o ganlyniad i’r cyflwyniad. Ond rydw i, yn yr un modd â’r Aelod, yn meddwl ein bod hi’n iawn gwneud hynny bryd hynny, ac rydym ni’n iawn i barhau â'r rhaglen honno yn y dyfodol.

Ac yn olaf, Jeremy Miles.

A gaf i hefyd gydymdeimlo â’r rhai a gollodd eu bywydau ac a gollodd eu cartrefi yn Nhŵr Grenfell, sy’n enghraifft o'r hyn sy'n digwydd pan fydd cymdeithas yn methu ag amddiffyn y mwyaf di-rym yn y man lle y dylen nhw deimlo fwyaf diogel? Mae'r rhan fwyaf o'r cwestiynau sydd gen i wedi eu hateb. Mae gen i ddau gwestiwn ar ôl. Yn gyntaf, pa drefniadau fydd ar waith rhwng Llywodraeth Cymru ac ymholiad Llywodraeth y DU i sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn cael mynediad amserol i dystiolaeth a roddwyd i'r ymchwiliad hwnnw, fel bod modd dysgu gwersi wrth iddyn nhw godi? Yn ail, pan ganfyddir pwy oedd ar fai yn y gadwyn a achosodd hyn, pa gamau y bydd Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i ganfod a yw’r partïon hynny wedi bod yn rhan o unrhyw gaffael cyhoeddus yng Nghymru?

Diolch i'r Aelod am ei gwestiwn. Siaradais â Gweinidog y DU, fel y dywedais, ar brynhawn Sadwrn, ac â Gweinidog yr Alban ddoe. Rydym ni wedi dechrau trafod beth fydd natur yr adolygiad a sut y bydd y cyswllt rhwng y tair Llywodraeth yn edrych ar hynny, a byddaf yn parhau i hysbysu'r Cynulliad am y manylion hynny wrth i’r rheini ddod i law. O ran cwestiwn olaf yr Aelod, mae ychydig yn gynamserol oherwydd nid ydym ni wedi cael yr adolygiad hyd yn hyn, ac rwy’n hwyrfrydig i gynnig cyngor ynghylch hynny, ond byddwn yn edrych ar hynny yn ofalus iawn, yn dibynnu ar unrhyw dystiolaeth a gawn ni.

Diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet.