Detholwyd y gwelliannau canlynol: gwelliant 1 yn enw Neil Hamilton, a gwelliant 2 yn enw Julie James. Os derbynnir gwelliant 1, caiff gwelliant 2 ei dad-ddethol.

Yr eitem nesaf yw dadl y Ceidwadwyr Cymreig, a galwaf ar Andrew R.T. Davies i wneud y cynnig. Andrew R.T. Davies.

Cynnig NDM6631 Paul Davies

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

Yn credu bod 'Ffyniant i Bawb: y cynllun gweithredu ar yr economi' gan Lywodraeth Cymru yn methu â darparu strategaeth gynhwysfawr ar gyfer cyflawni ffyniant economaidd yng Nghymru.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch yn fawr iawn, Lywydd. Mae'n bleser codi i wneud y cynnig ar y papur trefn heddiw yn enw Paul Davies, gan edrych, yn amlwg, ar gynllun gweithredu economaidd Llywodraeth Cymru, 'Ffyniant i Bawb', a osodwyd gerbron y Cynulliad a'i gyflwyno i bobl Cymru ychydig cyn toriad y Nadolig. Bu cryn dipyn o waith craffu ar y ddogfen hon, a chafwyd tair dogfen flaenorol cyn hon a aeth ati'n llwyddiannus, yn amlwg, i osod polisi economaidd Llywodraethau Llafur Cymru blaenorol a geisiai amlinellu gweithgarwch economaidd, cyfle economaidd a ffyniant i Gymru. Mae'n deg dweud bod pob un o'r tair wedi methu bodloni'r disgwyliadau y ceisient eu cyflawni. Pan edrychwch ar ffeithiau caled gwerth ychwanegol gros, er enghraifft, yn yr 20 mlynedd o Lywodraeth Lafur yng Nghymru, mae gwerth ychwanegol gros wedi codi 0.5 y cant yn y cyfnod o 20 mlynedd. Os edrychwch ar gyflogau, er enghraifft, sy'n ddangosydd allweddol arall, byddai gweithiwr yn yr Alban wedi dechrau ar yr un lefel cyflog â gweithiwr yng Nghymru yn 1999; heddiw, mae'r un gweithiwr yn yr Alban yn mynd â £49 yr wythnos yn fwy adref yn ei becyn cyflog na gweithiwr yng Nghymru.

Nid oes neb eisiau anweithgarwch economaidd, nid oes neb eisiau methiant economaidd. Rôl bwysig i Lywodraeth yw gweithio gyda chymunedau a gweithio gyda busnesau i ddarparu'r cyfleoedd hynny, ond mae'n deg dweud ei bod yn anodd dychmygu sut y bydd y ddogfen hon yn wahanol i'r tair a'i rhagflaenodd, a geisiodd ryddhau llawer o'r cymunedau ar draws Cymru a lledaenu cyfoeth Cymru'n fwy cyfartal ledled Cymru fel nad yw cymunedau'n teimlo eu bod yn cael eu gadael ar ôl. Wrth i mi edrych ar draws y Siambr, gallaf weld yr Aelod dros Ynys Môn o fy mlaen, ac yn anffodus, Ynys Môn, er enghraifft, sydd â'r gwerth ychwanegol gros isaf yn y wlad. Os dowch i lawr i'r de, ardal rwy'n ei chynrychioli, y brifddinas, Caerdydd, sydd wedi elwa o adlinio cyfleoedd, drwy'r gwaith ar adfywio Bae Caerdydd, â'r sectorau gwasanaethau ariannol—. Ond os edrychwch ar Gaerdydd fel prifddinas yn erbyn prifddinasoedd eraill y DU—Belfast, Caeredin a Llundain—mae gan Belfast, ein cystadleuwr agosaf, os mynnwch, o ran mesur gwerth ychwanegol gros, mae ganddi £5,000 y pen o fantais dros Gaerdydd. Os ydych yn cymharu â Chaeredin, rydych yn sôn am £7,000 y pen o fantais. Ac yna os cymharwch â Llundain, yr ystyriaf ei bod yn economi gyfan gwbl ar wahân, £10,000 i £12,000 y pen o fantais. Ni ddylai'r mathau hynny o symiau fodoli ar ôl 20 mlynedd o ddatganoli, ac mewn gwirionedd dylai Llywodraeth Cymru fod yn fwy dychmygus ac yn fwy beiddgar yn y ffordd y mae'n cyflwyno ei pholisïau economaidd i geisio adennill peth o'r tir hwnnw.

Y rheswm dros y ddadl hon heddiw mewn gwirionedd yw nodi'n union pam fod y ddogfen hon mor brin o hyder. Pan ydych yn sôn—ac mae'n deg dweud, ers ei chyflwyno, rwyf wedi cael cyfle da i siarad â llawer o fusnesau a llawer o sefydliadau ar hyd a lled Cymru. Maent hwy hefyd yn brin o'r hyder y dylai'r ddogfen hon fod wedi'i wreiddio ynddynt y bydd Llywodraeth Cymru yn gallu cau rhai o'r dangosyddion economaidd caled hyn sydd wedi bodoli ers blynyddoedd lawer.

Gallai'n hawdd fod yn wir nad yw'r ddogfen gyfan yn seiliedig ar unrhyw wybodaeth economaidd arwyddocaol oherwydd, yn amlwg, mae'r rhain yn gwestiynau a ofynnais i'r Prif Weinidog ynglŷn â pham nad yw Llywodraeth Cymru, wrth ddatblygu polisi economaidd, wedi datblygu uned wybodaeth economaidd i edrych ar dablau mewnbwn/allbwn, fel eich bod yn gwybod beth a rowch i mewn a beth rydych yn mynd i'w gael o'r rhaglenni a'r mentrau a rowch ar waith. Mae llawer o wledydd eraill ledled y byd yn dibynnu ar y math hwnnw o ddata, ac yn dibynnu ar y math hwnnw o ddealltwriaeth o weithgarwch economaidd, i lunio polisïau a ffurfio'r mentrau sydd wedi symud y dangosyddion yn gadarnhaol i'r cymunedau y mae'r Llywodraethau hynny'n eu cynrychioli. A bod yn deg, o ran yr Alban, er enghraifft, maent wedi comisiynu uned bwrpasol ym Mhrifysgol Strathclyde i wneud yn siŵr fod y gweithgaredd hwn yn llywio polisi Llywodraeth yr Alban ym maes datblygu economaidd a chyfle economaidd.

Ond rwy'n dychwelyd at y pwynt, wrth wrando ar y ddadl flaenorol, y soniodd Ysgrifennydd y Cabinet amdano o ran sut y mae'n gweld bod ei weledigaeth ynghylch y cyfarwyddwyr rhanbarthol y mae wedi'u rhoi ar waith, ac y sonnir amdanynt yn ganmoliaethus yn y ddogfen hon, yn newid y modd y cyflawnir polisi economaidd yma yng Nghymru yn sylfaenol. Sut y mae'n gwneud hynny? Oherwydd pan fyddwch yn darllen y ddogfen hon, nid oes unrhyw ddangosyddion ynghylch pa gynnydd a fydd mewn perthynas â gwerth ychwanegol gros; nid oes unrhyw ddangosyddion i ddynodi ble fydd cyflogau'n mynd dros oes y ddogfen hon. Sut y gall gredu y bydd y strwythurau newydd yn gallu rhoi'r cryfder unigryw hwnnw y sonia amdano i ranbarthau Cymru? Sut y bydd y cyfarwyddwyr rhanbarthol, sy'n amlwg yn mynd i gael pwerau—buaswn yn gobeithio—gan Lywodraeth Cymru ar gyfer bwrw ymlaen â mentrau'r Llywodraeth, yn cael effaith pan fo'u rhagflaenwyr wedi methu yn y gorffennol?

Cofiaf yn dda yn awr, gyda 10 mlynedd o brofiad o'r Cynulliad hwn, lawer o'r siarad am yr ardaloedd menter a ddarparwyd yma yng Nghymru—ardaloedd menter a oedd, ar yr wyneb, i'w gweld yn addo cyflawni llawer ac sydd wedi sugno llawer o gyfoeth gan Lywodraeth Cymru: £221 miliwn o arian cyhoeddus; ond pan edrychwch ar eu heffaith ledled Cymru mewn gwirionedd, canlyniadau hynod o amrywiol a gafwyd ganddynt. Ac yn yr ardaloedd lle y dylent gyflawni gwell canlyniadau, lle mae'r heriau'n fwy, mae eu heffaith wedi bod yn fach iawn. Sylwaf fod y ddogfen yn sôn ychydig am yr ardaloedd menter a chreu neu ddatblygu—neu ddatblygu parhaus—y fenter honno a oedd yn sail i lawer o'r datblygu economaidd a gafodd Llywodraeth Cymru yn y tymor diwethaf. Felly, unwaith eto, o ymarfer gwersi a ddysgwyd, sut y mae'r ddogfen hon yn rhoi hyder i ni y bydd Llywodraeth Cymru yn gallu cael y cyrhaeddiad o amgylch ac ar hyd a lled Cymru y mae mentrau blaenorol megis yr ardaloedd menter wedi methu ei gyflawni?

Hefyd, yr un peth, unwaith eto, y credaf nad yw'r ddogfen hon yn ei gydnabod yw datganoli cyfrifoldeb o ran datblygu economaidd yn Lloegr. Nid oes un cyfeiriad yn y ddogfen hon at feiri metro neu feiri dinasoedd yn Lloegr a sut y gallai gweithio trawsffiniol wella mwy o gyfleoedd ar hyd a lled Cymru. Os edrychwch ar Fryste, er enghraifft, os edrychwch ar y maer ar gyfer gorllewin canolbarth Lloegr, Andy Street, os edrychwch, yn amlwg, ar Lerpwl, ac os edrychwch ar Fanceinion—pedwar sbardun economaidd enfawr ar hyd a lled Clawdd Offa—ceir cystadleuaeth—mewn un anadl—i unrhyw fuddsoddiad a allai fod yno, ond mae yna hefyd—mewn anadl arall—gyfle gwych i gydweithio, ac eto ar ôl darllen y ddogfen hon, nid yw'n crybwyll y cyfleoedd hynny unwaith ynddo. Nid unwaith. Mae hynny, yn sicr, yn gyfaddefiad, Ysgrifennydd y Cabinet, o'r hyn y gallech ei gyflawni pan fyddwch yn gweithio ar draws Glawdd Offa.

Rwyf hefyd yn gwneud y pwynt yn fy sylwadau agoriadol ynglŷn â sut y byddwn yn gwneud y gwahaniaeth o fod, yn anffodus, yn economi gyflogau isel i fod yn economi sy'n darparu cyflogau sy'n cymharu'n well â rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig. Rwyf wedi defnyddio'r enghraifft o'r £49 yr wythnos yn mynd i becynnau cyflog yn yr Alban, ond gallwn fod wedi dewis unrhyw ranbarth yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon, oherwydd, yn anffodus, gennym ni y mae'r cyflog mynd adref isaf yn unrhyw ran o'r Deyrnas Unedig. Nid yw'r ddogfen hon, unwaith eto, ond yn defnyddio'r gair 'cyflogau' ddwywaith. Mae'n crybwyll y gair 'cyflogau' ddwywaith, ac o ran trethi, sy'n arf newydd gan Lywodraeth Cymru, mae mewn gwirionedd yn sôn am 'drethi' unwaith. Yn sicr, mae'r rheini'n feysydd mawr y dylai unrhyw ddogfen economaidd edrych arnynt, os yw'n edrych ar wella bywydau pobl Cymru.

Ac yna yr her fawr i ni o ran creu swyddi a chadw swyddi, sydd wedi'i drafod yn y Siambr hon, ynghylch awtomatiaeth, os edrychwch ymhen wyth mlynedd, yr amcanestyniadau yw y bydd 25 y cant o'r swyddi yn cael eu colli yma yng Nghymru oherwydd awtomatiaeth—neu eu haddasu i rolau newydd os ydym yn ddigon gwybodus i wneud yn siŵr ein bod yn cadw gyda'r cynnydd hwnnw. Erbyn 2035, bydd 35 y cant o swyddi yma yng Nghymru yn cael eu colli neu eu haddasu. Gobeithio mai addasu fydd yn digwydd, nid colli. Ond unwaith eto, nid yw'r ddogfen yn cynnig unrhyw gyfeiriad ynglŷn â sut y byddwn yn gweithio gyda diwydiant a sut y bydd polisi Llywodraeth yn ceisio gweithredu'r newid a helpu busnesau i weithredu'r newid. Yn sicr, unwaith eto, dylai unrhyw ddogfen sydd â gweledigaeth ar gyfer lle rydym yn mynd i fod yn y dyfodol fynd i'r afael a hynny'n uniongyrchol.

Os caf ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet yn ei ymateb—efallai'n wir mai camgymeriad argraffu ydyw, ond rwy'n sylwi, lle mae'n sôn am brosiectau seilwaith trafnidiaeth a gaiff eu cefnogi gan Lywodraeth Cymru ar dudalen 37, mae'n sôn yn benodol iawn am borth y gogledd-ddwyrain ar yr A494, mae'n sôn am drydydd croesiad y Fenai; nid yw'n crybwyll y llwybr du, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae'n dweud 'M4', atalnod llawn. O ystyried yr hyn a wyddom am y costau cynyddol sy'n gysylltiedig â'r prosiect hwnnw, a all Ysgrifennydd y Cabinet gadarnhau mai amryfusedd yw hynny a'i fod mewn gwirionedd yn rhan allweddol o bolisi Llywodraeth i ddarparu llwybr du yr M4—nid gwelliannau ar yr M4 yn unig, ond llwybr du yr M4? Rwy'n cymryd mai amryfusedd ydyw, ond mae'n rhywbeth y sylwais arno wrth ddarllen y ddogfen. Er gwaethaf y disgrifiad manwl o brosiectau trafnidiaeth eraill, ceir nodyn braidd yn amwys o ran yr M4, a chredaf y byddai llawer o bobl yn dymuno deall yn union sut y mae Ysgrifennydd y Cabinet yn ymdrin â phwysau'r costau hynny o fewn ei gyllideb.

Felly, byddai wedi bod yn dda sefyll yma heddiw a chymeradwyo'r ddogfen hon, ond gydag ychydig neu ddim—[Torri ar draws.] Mae Ysgrifennydd y Cabinet dros faterion gwledig yn amlwg yn ochneidio. Fel y dywedodd Hefin David yn gynharach, roedd y Russell George go iawn yn y ddadl ddiwethaf. Mae'r Andrew Davies go iawn yn angerddol ynghylch gwneud yn siŵr fod datblygu economaidd yn cyrraedd pob cymuned yng Nghymru, ac rwy'n derbyn yn llwyr—rwy'n derbyn yn llwyr—fod gan y Llywodraeth fandad tan 2021, ac y bydd y penderfyniadau y mae'r Llywodraeth yn eu cymryd yn effeithio ar gymunedau ar hyd a lled Cymru. Byddai'n dda sefyll yma a chael hyder bod y ddogfen hon yn gwneud gwahaniaeth o gymharu â'r tair a'i rhagflaenodd.

Ond fel y dywedais, gydag ond ychydig neu ddim gwybodaeth economaidd yn mynd i mewn i'r ddogfen hon y gallwn ei weld neu y gallwn ddod o hyd i nodiadau ymchwil yn ei gylch, gydag ond ychydig neu ddim dangosyddion i fesur cynnydd a chyfeiriad y cynnydd y mae Llywodraeth Cymru yn dymuno ei gyflawni, a chydag ond ychydig neu ddim cyfeiriadau at y tair her fawr y credaf y dylai unrhyw ddogfen economaidd fynd i'r afael â hwy—sef codi cyflogau yma yng Nghymru; gweithio gyda diwydiant i wneud yn siŵr fod agenda awtomatiaeth yn canolbwyntio ar ddiogelwch swyddi, a bod swyddi'n cael eu diogelu a'n bod yn parhau i greu swyddi o safon; ac uwchlaw popeth ein bod yn gweithio ar draws ein ffiniau gyda'r cyfleoedd economaidd sydd yno gyda'r cyfleoedd datblygu economaidd datganoledig sydd gan y meiri a meiri metro yn Lloegr; nid yw'r ddogfen hon yn cyffwrdd ag unrhyw un o'r materion hynny—sut y gallwch gael hyder fod y ddogfen yn wahanol i'r tair a'i rhagflaenodd mewn gwirionedd? A dyna pam rwy'n galw ar y Siambr i gefnogi'r cynnig a gyflwynwyd yn enw Paul Davies heddiw, yn dweud nad oes gennym hyder y bydd y ddogfen hon yn gwneud y newidiadau yr hoffai pawb ohonom eu gweld yma yng Nghymru.

Rwyf wedi dethol y ddau welliant i'r cynnig. Os derbynnir gwelliant 1, caiff gwelliant 2 ei ddad-ddethol. Galwaf ar Caroline Jones i gynnig gwelliant 1, a gyflwynwyd yn enw Neil Hamilton. Caroline Jones.

Gwelliant 1. Neil Hamilton

Dileu popeth a rhoi yn ei le:

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

Yn credu:

a) na fydd Ffyniant i Bawb: y Cynllun Gweithredu ar yr Economi gan Lywodraeth Cymru yn gwneud unrhyw wahaniaeth gwirioneddol i ffyniant economaidd yng Nghymru;

b) y caiff ffyniant economaidd Cymru hefyd ei lesteirio gan Lywodraeth y DU yn camddyrannu gwariant cyhoeddus ar gymorth tramor nad yw'n ddyngarol, cymorthdaliadau gwyrdd, taliadau llog ar y ddyled genedlaethol a phrosiectau oferedd fel HS2; a

c) tra y gallai gwariant ar y GIG a gwasanaethau cyhoeddus eraill gael ei gynyddu'n sylweddol os byddai gwariant yn cael ei ddargyfeirio o'r blaenoriaethau cyfeiliornus hyn, bydd tlodi cymharol Cymru fel cenedl dim ond yn cael ei unioni gan bolisi economaidd tymor hir sy'n seiliedig ar drethi is a rheoleiddio gweithgarwch busnes mewn fordd fwy cymesur.

Cynigiwyd gwelliant 1.

Diolch, Lywydd. Hoffwn gynnig y gwelliant a gyflwynwyd gan fy nghyd-Aelod, Neil Hamilton. Cyflwynodd UKIP welliant 1 i dynnu sylw at y sefyllfa rydym ynddi o ran economi Cymru.

Mae'r Ceidwadwyr a Llafur yn beio'i gilydd am y sefyllfa economaidd enbyd yng Nghymru, a'r ffaith amdani yw bod y ddwy blaid ar fai. Mae Llafur wedi bod yn gyfrifol am ddatblygu economaidd yng Nghymru ers bron 20 mlynedd, ond wedi methu gwella ein perfformiad economaidd. Arweiniodd yr ymwneud di-glem â chronfeydd strwythurol yr UE at gwymp Prif Ysgrifennydd cyntaf Cymru. Yn anffodus, ni ddysgwyd gwersi o hyn ac o ganlyniad, gwastraffwyd biliynau o bunnoedd a methodd wella ein ffawd economaidd. Roedd arian Amcan 1 i fod yn gyfle unigryw i wella economi Cymru. Mae'n feirniadaeth ddamniol o Lywodraethau Llafur Cymru olynol, wedi eu cynnal gan lywodraethau eraill, fod Cymru wedi parhau i fod yn gymwys i gael arian yr UE.

Addawodd strategaeth economaidd gyntaf y Blaid Lafur y byddai'n cau'r bwlch cynnyrch domestig gros rhwng Cymru a gweddill y DU. Aethant ati hyd yn oed i osod targed o 90 y cant o gynnyrch domestig gros y DU erbyn 2010. Nid yn unig ei bod wedi methu cyflawni'r twf hwnnw, aeth ein heconomi tuag yn ôl. Daeth y targed i fod yn ddyhead, ac yn rhan o hanes pan gafodd ei anghofio'n dawel bach.

Mae amryw o Weinidogion Llafur bellach yn beio Llywodraeth Dorïaidd y DU am dlodi Cymru, ond yn ystod degawd cyntaf y Cynulliad hwn roedd gennym Lywodraeth Lafur a Changhellor a gredai mewn benthyca a gwario enfawr, ac yn yr amser hwnnw aeth ein heconomi tuag yn ôl.

Bellach mae gennym Lywodraeth Dorïaidd yn y DU sydd wedi cyfyngu'n aruthrol ar wariant cyhoeddus oherwydd y llanastr ariannol a adawyd ar ôl gan Gordon Brown. Fodd bynnag, maent hefyd yn rhannol gyfrifol am y llanastr rydym ynddo. Ers 2010, mae Llywodraeth y DU wedi gosod mwy o faich dyled ar ein heconomi. Ie—dyled a ddefnyddiwyd i ariannu—

Cadwodd yn dawel am hyn pan oedd yn ein plaid ni.

Oedd, roedd hi. Dyna pam y gadawodd.

Dyled a ddefnyddir i ariannu prosiectau balchder fel HS2, a fydd yn costio dros £70 biliwn i drethdalwyr y DU ac sydd wedi ei gamreoli'n aruthrol—a'r ffrae sy'n ymwneud â staff sy'n gadael yn cael gordaliad o bron £2 filiwn yw'r ddiweddaraf mewn cyfres o enghreifftiau o wastraff, sydd wedi arwain at fwy na dyblu'r costau, ac mae rhai adroddiadau'n awgrymu y gallai dreblu'r costau cychwynnol erbyn y caiff ei gwblhau. Dyled a ddefnyddir i ariannu cyllideb gymorth tramor ddireolaeth, cyllideb sydd bellach dros £12 biliwn.

Meddai UKIP.

Na, na, na. Mae'n ffaith. Mae'n ffaith. Y ffaith hon.

Yn yr ychydig ddyddiau diwethaf clywsom am brosiect—[Torri ar draws.] Na. Clywsom am brosiect sydd i fod i ddarparu ffynhonnau, pympiau dŵr a systemau dyfrhau ledled Affrica ddeheuol, ac eto, ni chyrhaeddodd bron 70 y cant o'r cyllid hwnnw y bobl roedd i fod i'w cyrraedd. Aeth ar ffioedd ymgynghori, gyda staff yn cael eu talu £600 y diwrnod.

Sut y gallwn gyfiawnhau cyllideb gymorth tramor lle mae'r buddiolwr uchaf, Pacistan, yn gwario dros £2 biliwn y flwyddyn ar arfau niwclear, a'r degfed buddiolwyr mwyaf, India, yn gwario £1 biliwn ar raglen ofod? Dewch wir. Gadewch i ni wneud pethau'n iawn. Rhaid inni ddefnyddio cymorth tramor er budd y bobl sydd angen y cymorth hwnnw mewn gwirionedd, ac nid yw'n eu cyrraedd.

A wnaiff yr Aelod ildio?

Gwnaf, David.

Rwy'n ansicr a ydych yn dadlau dros ddefnyddio'r gyllideb gymorth tramor mewn ffordd wahanol neu a ydych am dorri'r gyllideb gymorth tramor. Oherwydd mae eich cyd-Aelod sy'n eistedd wrth eich ymyl yn aml yn dweud wrthym sut y byddech chi'n hoffi i'r rhan honno o gyllideb y DU gael ei lleihau'n helaeth.

Ie, ond mae wedi bod yn y papur, David, ac ar y newyddion, fod eich plaid chi hefyd am ei thorri.

Nac ydym.

Rhaid i Lywodraeth y DU roi'r gorau i wastraffu trethi trethdalwyr gweithgar a chanolbwyntio yn hytrach ar sicrhau bod cwmnïau amlwladol mawr yn talu eu cyfran deg. Dylent gael gwared ar HS2 a buddsoddi mewn prosiectau seilwaith sydd o fudd go iawn i'r DU, megis band eang cyflym iawn a chysylltedd symudol ym mhobman.

Mae angen i Lywodraeth Cymru ddysgu o gamgymeriadau'r gorffennol. Mae angen iddynt ddarparu polisi economaidd hirdymor yn seiliedig ar economi dreth isel a rheoleiddio busnes yn fwy cymesur, yn hytrach na mynd ar drywydd agenda wrth-fusnes. Mae gan bob person yng Nghymru, ac yn y DU yn wir, hawl sylfaenol a hawl ddynol i cael to uwch eu pennau ac nid yw hyn yn wir a dyma y byddaf yn ymladd i'w newid.

Rhaid i'r ddwy Lywodraeth weithio gyda'i gilydd er lles a budd Cymru yn hytrach na pharhau i feio ei gilydd a gwneud dim am y peth. Mae eich dwy blaid ar fai ac mae gennych eich dwy yr offer i drwsio ein heconomi, ac mae'n bryd i chi roi pobl Cymru o flaen gwleidyddiaeth plaid.

Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Thrafnidiaeth i gynnig yn ffurfiol welliant 2, a gyflwynwyd yn enw Julie James.

Gwelliant 2: Julie James

Dileu popeth a rhoi yn ei le:

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

1. Yn cydnabod yr heriau y bydd economi Cymru’n eu hwynebu dros y ddegawd nesaf gan gynnwys cynhyrchiant, awtomeiddio a datgarboneiddio.

2. Yn nodi’r Cynllun Gweithredu ar yr Economi a gyhoeddwyd yn ddiweddar a’r uchelgais i sbarduno twf cynhwysol ar draws Cymru drwy sicrhau bod y llywodraeth gyfan yn rhoi sylw i ddatblygu economaidd.

3. Yn nodi’r cynnig i ddatblygu contract economaidd newydd a sicrhau bod buddsoddiad cyhoeddus yn ysgogi diben cymdeithasol drwy sicrhau bod mwy o waith teg ar gael, lleihau allyriadau carbon a chefnogi amgylchedd cystadleuol ar gyfer busnesau Cymru.

4. Yn nodi’r meysydd gweithredu a gynhwysir yn y cynllun sydd wedi’u creu i ysgogi syniadau newydd a phartneriaethau newydd rhwng diwydiant, y llywodraeth, addysg, undebau llafur a phartneriaid a all sbarduno twf economaidd cynhwysol.

5. Yn galw ar Lywodraeth y DU i sicrhau bod strategaeth ddiwydiannol y DU yn cefnogi buddsoddiad ar draws pob rhan o’r Deyrnas Unedig.

Cynigiwyd gwelliant 2.

Yn ffurfiol.

Ers dod i rym yn 1999, mae'r Llywodraeth Lafur Cymru hon wedi cyflwyno trioleg o dair strategaeth economaidd bwysig, a gwelwn un arall yma. Ugain mlynedd yn ôl, roedd cyflogau wythnosol yng Nghymru a'r Alban ar yr un lefel. Heddiw, mae trigolion yn yr Alban yn ennill £49 yr wythnos yn fwy. Ugain mlynedd yn ôl, roedd Cymru ar waelod y tabl cynghrair ar gyfer gwerth ychwanegol gros yng ngwledydd y Deyrnas Unedig. Heddiw, mae'n dal i fod yno. Mae gennym y canolrif isaf o enillion wythnosol gros yn y DU drwyddi draw, y gyfradd dwf gydradd isaf o incwm aelwydydd gros y pen, ac mae anghydraddoldeb rhanbarthol yn dal yn amlwg iawn ar draws Cymru. Anhygoel.

Ceir gwahaniaethau anhygoel o ran gwerth ychwanegol gros y pen—gwahaniaeth o £9,372 rhwng Ynys Môn yng ngogledd Cymru a Chaerdydd a'r Fro yn ne Cymru. Felly, yn eithaf aml, bydd fy etholwyr yn gofyn i mi, 'Janet, pam y ceir yr anghydraddoldebau hyn?', 'Janet, pam y mae'r holl arian yn aros yn ne Cymru?', ac mae'n ffaith bod yn rhaid i ni fel Aelodau yng ngogledd Cymru, weiddi'n uwch ac ymladd yn galetach.

Ond rydym yn barod i herio'r Llywodraeth Lafur hon yng Nghymru i gael yr un manteision economaidd i'n busnesau a'n trigolion yng ngogledd Cymru sy'n haeddu yr un peth. Nid yw'n fawr o syndod fod llawer o bobl yno yn edrych yn amheus ar y cynllun gweithredu economaidd, 'Ffyniant i Bawb'. Efallai y dylem gwestiynu brwdfrydedd y Llywodraeth hon dros ysgrifennu cynlluniau yn hytrach na chefnogi prosiectau ystyrlon a gweladwy, megis y gwaith aruthrol gan gynifer o bobl ar fargen dwf gogledd Cymru. Ond unwaith eto, geilw hyn ar Lywodraeth Cymru i roi eu dwylo yn eu pocedi a sicrhau eu cefnogaeth er mwyn sicrhau nad yw hon yn y pen draw yn mynd i fod yn fargen arall mewn dogfen yn unig, yn gaeth i silffoedd llychlyd Bae Caerdydd.

Mae'r gyllideb ddiweddar wedi tanseilio'r cynllun gweithredu drwy dorri £1.2 miliwn o gyllid ar gyfer arloesedd busnes, £1.7 miliwn oddi ar ganolfannau arloesi, ymchwil a datblygu, a dros £1 filiwn oddi ar y ddarpariaeth seilwaith TGCh. I mi, mae hynny'n gwrth-ddweud yn llwyr yr hyn a ddywedir am uchelgais. Prin y ceir cyfeiriad at Fanc Datblygu i Gymru. Yn hytrach na hynny, tynnwyd dros £1.7 miliwn yn awr o'i grant gweithredu y flwyddyn nesaf. Ardaloedd menter yn cael dros £221 miliwn o arian cyhoeddus, mewn rhai ardaloedd yn cyfateb i greu un swydd yn unig ar gost i'r trethdalwr o tua £250,000 am y swydd honno. Mae'n warthus. Mae gwariant blynyddol ar ardaloedd menter wedi cynyddu dros bedair gwaith mewn tair blynedd, ac eto mae ystadegau a gyhoeddwyd heddiw gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dangos bod diweithdra yng Nghymru wedi codi 0.8 y cant—yr uchaf o holl wledydd y DU.

Yn y cyfamser, mae ein perchnogion busnes gweithgar yn wynebu ardrethi busnes sy'n codi'n barhaus; mae un o fy etholwyr yn awr yn wynebu cynnydd o bron 2,000 y cant, gan gyfrannu'n gyflym at wneud Cymru y lle drutaf ym Mhrydain i redeg busnes—lluosydd 51.4c sy'n golygu y bydd busnesau'n gorfod talu dros hanner eu rhent blynyddol amcangyfrifedig mewn ardrethi, tra bo busnesau yn yr Alban a Lloegr ond yn talu 48c yn y bunt.

Pa mor anghywir yw hi, felly, i Lywodraeth Lafur Cymru hyd yn oed led-awgrymu, heb sôn am argymell cynigion i gyflwyno treth dwristiaeth sydd eisoes wedi llwyddo i dolcio llawer o hyder yn ein sector twristiaeth yng Nghymru. Cynghrair Twristiaeth Cymru, Cymdeithas Lletygarwch Prydain, Ffederasiwn Busnesau Bach Cymru, Twristiaeth Gogledd Cymru—dim ond rhai o'r bobl sydd wedi gwrthwynebu'r dreth dwristiaeth hon, ynghyd â busnesau eraill di-rif. Lywydd, mae economi Cymru yn hynod ddibynnol ar dwristiaeth, gan gyfrannu £8.7 miliwn bob blwyddyn a chefnogi 242,000 o swyddi. Os gwelwch yn dda, Ysgrifennydd y Cabinet, a wnewch chi roi diwedd ar y cynnig disynnwyr hwn a chadarnhau nad oes gennych unrhyw fwriad o gwbl i fynd ar drywydd treth mor ddinistriol i iechyd economaidd Cymru? Mae ein busnesau a'n trigolion yn dibynnu arnoch i roi diwedd ar hyn unwaith ac am byth. Gadewch inni gael ffyniant ledled Cymru ac i'n sector twristiaeth.

Yn absenoldeb fy nghydweithiwr a llefarydd Plaid Cymru ar yr economi, fy mhleser i ydy cael cymryd rhan yn y ddadl bwysig yma ac i wneud ychydig o sylwadau.

Mae yna, heb os, rai elfennau o'r strategaeth sydd i'w croesawu: y pwyslais newydd ar yr economi sylfaenol, datgarboneiddio, er enghraifft, a'r penderfyniad hefyd i hybu busnesau i fod yn fwy cyfrifol os ydyn nhw am dderbyn cefnogaeth gan y Llywodraeth. Mae'r strategaeth hefyd yn cyfeirio droeon at awtomatiaeth, yr heriau y gall awtomatiaeth eu creu i'n heconomi ni. Mae gan awtomatiaeth y potensial i ddadleoli swyddi mewn sectorau pwysig iawn i ni yng Nghymru, fel gweithgynhyrchu a phrosesu, ond hefyd manwerthu, sef y sector fwyaf yng Nghymru o ran nifer y gweithwyr.

Er mwyn i'n heconomi ni dyfu a datblygu, mae'n rhaid i ni ddeall beth ydy ein manteision cystadleuol unigryw ni fel cenedl. Gan wisgo fy het llefarydd iechyd am eiliad, efo poblogaeth sy'n heneiddio ar raddfa gyflymach na gweddill y Deyrnas Unedig, mae Cymru mewn sefyllfa dda i arloesi yn y maes hwnnw, o bosibl, wrth hybu mwy o ddefnydd o dechnoleg, er enghraifft, i wella'r gofal sydd ar gael. Ond nid yma fel llefarydd iechyd ydw i heddiw. O ddarllen y strategaeth, mi welwch chi fod yna fethiant yma, rydw i'n meddwl, i nodi lle mae a sut mae gwneud y mwyaf o'r cyfleoedd unigryw economaidd sydd gan ein cenedl ni. Yn hytrach, mae'n teimlo rhywsut fel dogfen sy'n sylwebu yn hytrach na chynnig strategaeth gynhwysfawr sy'n egluro sut y mae'r Llywodraeth yn bwriadu gwrthdroi ein dirywiad economaidd ni. 

Er mwyn i strategaeth economaidd lwyddo, mae'n rhaid cael sefydliadau cryf i weithredu'r strategaeth honno. Pan oeddwn i'n llefarydd Plaid Cymru ar yr economi cyn etholiad diwethaf y Cynulliad, mi gefais i gyfle i amlinellu yn glir ein gweledigaeth ni ar gamau y byddem ni'n dymuno eu gweld ar gyfer adeiladu economi Cymru. Mi oedd cael asiantaeth ddatblygu economaidd newydd yn rhan ganolog o'r weledigaeth y bûm i'n sôn amdani bryd hynny, ac o hyd braich, rydw i'n meddwl, y mae'r lle gorau i greu y capasiti a chrynhoi hefyd, rhoi ffocws i'r arbenigedd sydd ei angen i lunio a gweithredu strategaeth o'r fath.

Ar ôl yr etholiad, yn benodol yn dilyn y bleidlais ar aelodaeth yr Undeb Ewropeaidd, mi wnaethom ni alw wedyn am roi ffocws rhanbarthol ar yr her o ddatblygu'r economi er mwyn canolbwyntio ar ffyrdd o wella economïau ardaloedd yng Nghymru sy'n syml iawn wedi cael—ac yn gwybod eu bod nhw wedi cael—eu gadael ar ôl. Mae'r strategaeth gan y Llywodraeth yn ymrwymo i fodel datblygu economaidd ar sail rhanbarthol, ac er mwyn gwireddu hynny mae'r Llywodraeth am sefydlu tri phrif swyddog rhanbarthol i arwain y strategaethau yn y rhanbarthau newydd. Ond heblaw am hynny, nid oes yna ddim sôn am yr haenau eraill sydd eu hangen; y sefydliadau economaidd cenedlaethol a fydd, mewn partneriaeth, yn gweithredu amcanion y strategaeth. Rwy'n meddwl bod y diffeithwch sefydliadol sy'n bodoli yng Nghymru—mae banc datblygu Cymru yn eithriad efallai—yn golygu ein bod ni, fel cenedl, yn methu â tharo'r traw cywir. Tan i'r Llywodraeth greu y mathau o sefydliadau economaidd sydd gan wledydd eraill—asiantaethau datblygu a hyrwyddo, masnach a buddsoddiad, corff arloesi cenedlaethol—sef rhywbeth y mae Plaid Cymru wedi bod yn galw amdano fo, nid oes gan unrhyw strategaeth o unrhyw safon ddim gobaith, rydw i'n meddwl, o gyflawni ei nod.

Gwnaf i gloi os caf i drwy wneud ychydig o sylwadau a allai fod wedi bod yr un mor berthnasol yn y ddadl ddiwethaf gawsom ni yma y prynhawn yma, sef y ffocws diddiwedd a digyfaddawd gan Lafur a’r Ceidwadwyr ar uno rhanbarthau Cymru efo rhanbarthau yn Lloegr. Dros y byd i gyd, mae perthynas economaidd trawsffiniol yn bwysig iawn, iawn, ac mae hynny'n wir yng Nghymru rhwng gogledd-ddwyrain Cymru a gogledd-orllewin Lloegr, ardal dde-ddwyrain Cymru a gorllewin Lloegr, ond peidiwch â chael eich twyllo mai—

A wnewch chi ildio ar y pwynt hwnnw?

Gyda chaniatâd y Llywydd, gwnaf.

Yn fyr iawn, rwy'n meddwl bod honno'n ergyd rad iawn ac rydych yn well na hynny. Nid oes neb yn sôn am uno'r Gymru economaidd â rhanbarthau economaidd Lloegr; mae hyn yn ymwneud â chydweithio'n agosach, ac fe wyddoch yn y bôn fod hynny'n dra gwahanol.

Dyma'r pwynt a wnaf: mae cydweithredu agos yn bwysig tu hwnt. Gallwch edrych ledled y byd ar bwysigrwydd cydweithredu trawsffiniol, ond gadewch inni gofio beth yw'r ffocws yma, a bod yn realistig am y ffaith nad buddiannau Cymru sydd wrth wraidd rhai o'r datblygiadau hyn, fel y rhai y bu mawr sôn amdanynt gan Alun Cairns yr wythnos hon. Rwy'n credu bod y ffaith ei fod yn cael ei alw'n 'bwerdy gorllewinol' yn dweud wrthyf mai rhywbeth sy'n cael ei ystyried o safbwynt Prydeinig ydyw, oherwydd i mi, mae Bryste i'r dwyrain, ac rwy'n mynd ymhellach na dweud 'safbwynt Prydeinig', ond safbwynt Seisnig. A gellir dweud yr un peth am Bwerdy'r Gogledd—pwerdy Gogledd Lloegr ydyw, yn union fel y dywedodd Mark Isherwood. Gofynnwch i rywun o'r Alban beth y maent yn ei wneud o'r term 'Pwerdy'r Gogledd' ac a ydynt yn credu bod hwnnw'n gyd-destun Prydeinig.

Felly, gadewch inni gael strategaeth sy'n edrych ar economi Cymru yn ei chyfanrwydd. Ie, chwilio am bartneriaethau newydd, ond edrych ar sicrhau nad oes unrhyw ran o economi Cymru yn cael ei gadael heb ei chyffwrdd.

Wel, mae'n ddogfen fain. Mae Andrew R. T. Davies eisoes wedi rhoi esboniad go dda o beth allai fod wedi mynd i mewn iddi, ond mae wedi cymryd tan dudalen 4 er hynny i Lywodraeth Cymru dderbyn bod y strategaeth hon yn cynrychioli newid sylweddol. Rhaid i mi ofyn, mewn gwirionedd a yw hi wir wedi cymryd 19 mlynedd i ddod i'r casgliad fod angen newid sylweddol?

Mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi bod yn gofyn i chi newid tac ers degawdau yn llythrennol bellach, ac am reswm da: y cyflogau isaf yn y DU, y gwerth ychwanegol gros isaf yn y DU, y twf isaf yn y DU, yr incwm gwario isaf yn y DU, y lefelau buddsoddi isaf yn y DU, a'r canlyniadau PISA salaf yn y DU, yn ogystal ag ystadegau anghyffyrddus ynghylch anghydraddoldeb rhanbarthol o fewn Cymru, busnesau newydd ac ati, ac rwy'n siŵr y byddwn yn clywed rhagor am hynny yn ystod y ddadl hon.

Ac rwy'n siŵr y bydd Aelodau Llafur a hyd yn oed chi, Ysgrifennydd y Cabinet, yn dod yn ôl ac yn pwyntio at yr holl wario a wnaethoch ac yn ymosod ar Lywodraeth y DU am yr holl doriadau a diwygio Barnett. Ond a gaf fi achub y blaen arnoch yn y fan honno? Rydych wedi cael symiau uwch o lawer gan yr Undeb Ewropeaidd nag unrhyw ran arall o'r DU yn ystod y cyfnod hwn. Gwnaed y toriadau hynny ar draws y DU, nid yng Nghymru'n unig, ac er ein bod yn cytuno nad yw Barnett yn iawn, rydych wedi elwa o gyllid gwaelodol drwy garedigrwydd y Ceidwadwyr ac mae'n dal i fod gennych incwm y pen uwch drwy Barnett nag sydd gan Lloegr. Ni allwch ddefnyddio'r dadleuon hynny'n ddarbwyllol i egluro pam y mae perfformiad Cymru yn cymharu mor wael â rhannau eraill y DU pan ydych wedi cael mantais uniongyrchol, neu fan lleiaf, heb fod dan fwy o anfantais na gwledydd a rhanbarthau eraill.

Felly, gadewch i ni edrych ar y newid sylweddol rydych yn ei addo. Wrth wraidd y strategaeth hon, rydych yn dweud bod yna gydnabyddiaeth fod gwasanaethau cyhoeddus a phartneriaid gwirfoddol eisiau gweithio gyda'i gilydd tuag at amcanion cyffredin. Wel, yn bendant nid wyf am ddadlau yn erbyn yr egwyddor hon, gan y dylai unrhyw strategaeth, economaidd neu fel arall, gasglu talent a syniadau o bob ffynhonnell. Dyna pam fy mod eisiau eich sicrwydd nad cod gan Lywodraeth Cymru yw 'gwasanaethau cyhoeddus a phartneriaid gwirfoddol' i olygu'r sector cyhoeddus a'r trydydd sector yn unig. Mae'r Llywodraeth hon yn ymatal fwyfwy rhag darparu gwasanaethau cyhoeddus traws-sector ac rwy'n credu bod hynny'n gamgymeriad. Nid yw mentrau cyllid preifat gwael yn hanesyddol a'r gwallgofrwydd proffil uchel a welsom gyda Carillion yn arwydd o sector preifat cwbl ddi-hid a rheibus yn y genedl hon o fusnesau bach a chanolig. Ac yn y wlad hon o fusnesau bach a chanolig, nid oes unrhyw strategaeth economaidd yn mynd i lwyddo os ydym yn ofni neu'n pardduo ein sector preifat.

Rydym wedi cael digon o wallgofrwydd lefel uchel yn y sector cyhoeddus dros y blynyddoedd, boed ar ffurf bysiau plygu yn Abertawe neu daflu arian i lawr y draen oherwydd oedi i welliannau'r M4, ond nid oes neb yn awgrymu ein bod yn troi ein cefnau ar y sector cyhoeddus. Os rhywbeth, Ysgrifennydd y Cabinet, yr hyn sydd ei angen yw perthynas fwy hyderus gyda'r sector preifat ac arbenigedd negodi difrifol. Ni ddylem byth boeni mai Eira Wen sy'n eistedd wrth y bwrdd gyda Darth Vader. Ac rydych yn gwybod ein bod o blaid mentro'n ofalus wrth fuddsoddi arian y trethdalwyr ac rydym yn derbyn y bydd rhywfaint o fuddsoddiad yn methu, ond bydd ein hetholwyr—cyfranddalwyr yng Nghymru ccc, os hoffwch—yn awyddus i chi ddiogelu eu cyfran, ond ni fyddant yn diolch i chi am gyfyngu ar eich opsiynau ar gyfer gwella eu bywydau.

Ni fyddant yn diolch i chi am hyrwyddo syniadau sy'n peryglu twf ychwaith. Mae'r ddogfen hon yn crybwyll pwerau codi ac amrywio trethi. Rydym wedi sôn am ardrethi busnes a'r dreth wely ymwelwyr. Rydych yn gwybod beth yw safbwynt y Ceidwadwyr Cymreig a'r diwydiant ar yr olaf.

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Iawn, yn gyflym iawn, felly.

O ran polisi economaidd, y bore yma roedd nifer ohonom yn lansiad yr adroddiad o'r maes awyr, a gymerwyd i berchnogaeth gyhoeddus, sy'n dangos ffigurau perfformiad anhygoel mewn gwirionedd ond sydd, yn bwysicach na hynny, yn cynnal miloedd o swyddi. A yw plaid y Ceidwadwyr Cymreig yn dal i gredu mai camgymeriad ar ran Llywodraeth Cymru oedd dod â'r maes awyr i berchnogaeth gyhoeddus?

Wel, beth am fenter breifat? Mae mwy nag un opsiwn. Dyna'r pwynt rwy'n ei wneud yma. Yr hyn rwy'n ei weld yn y Llywodraeth hon yw mai un opsiwn yw'r unig ffordd ar hyn o bryd.

Roeddwn am orffen yn fyr ar y dreth dwristiaeth oherwydd, mewn gwirionedd, treth wely yw honno, treth wely ymwelwyr. Ac nid wyf yn meddwl ei fod—. Os ydych yn ceisio denu busnes i Gymru, nid wyf yn meddwl y dylai eich prif neges ddweud, 'O gwych, gallwn gael pumpunt ychwanegol o'ch croen tra ydyn ni'n siarad.' A allwch ddweud wrthym heddiw o leiaf pa bryd fydd y Cabinet yn gwneud penderfyniad ar y cynigion treth y bydd yn bwrw ymlaen â hwy, a sut y gwneir y penderfyniad hwnnw? Credaf y byddai hynny'n dod â rhywfaint o sicrwydd i mewn i hyn.

Mae Janet Finch-Saunders eisoes wedi ymdrin â'r pwynt roeddwn am wneud ar ardrethi busnes. Credaf eich bod yn twyllo eich hunain os credwch fod busnesau o'r farn mai toriad treth oedd eich cynnig, ac rwy'n gobeithio'n fawr, er mwyn yr etholwyr, y byddwch yn ailystyried sefyllfa'r lluosydd a sut y mae holl fusnesau Cymru yn debygol o fod ar eu colled yn sgil hynny.

Hoffwn orffen ar bwynt o gytundeb, er hynny. Nid yw twf economaidd yn nod ynddo'i hun, ond nid yw llesiant canlyniadol yn ganlyniad goddefol i dwf economaidd. Swyddi da, gwasanaethau cyhoeddus a ariennir yn dda, cymdogaethau diogel, ffydd yn ein system ofal—mae'r rhain i gyd yn galw am ddinasyddion hyderus a galluog wedi eu grymuso drwy addysg, rhyddid ac anogaeth i unigolion fod yn weithredwyr pwysig yn eu dyfodol cyfunol, gan gysylltu cyfranogiad mewn twf economaidd â manteision hynny. Ein pobl ddylai fod yn brif ased i ni—byddant yn dod ag enillion mawr i Gymru. Defnyddiwch y strategaeth economaidd i fuddsoddi mewn grymuso cymdeithas sifil, oherwydd mae cyfalaf cymdeithasol hefyd yn talu ar ei ganfed. Diolch i chi.

Hoffwn rannu'r siom ddifrifol iawn a fynegwyd yn y Siambr hon heddiw nad ydym erioed wedi cael Llywodraeth Lafur fwyafrifol yng Nghymru. Credaf fod hynny'n rhannol yn egluro rhai o'r sylwadau a ddaeth gan UKIP a'r Ceidwadwyr, yn arbennig. A gallaf weld na chyfrannodd Russell George—nid wyf yn gwybod a yw'n bwriadu gwneud hynny yn y ddadl hon—

Ydw.

O, dyna ni. Wel, edrychwn i weld a yw am chwarae plismon da, ond yn sicr fe gawsom y plismon drwg i ddechrau, a wrthododd y cynllun economaidd, y credaf ei fod yn gynllun economaidd da, mewn un frawddeg yn y cynnig. A chredaf fod dadansoddiad sy'n—. I fod yn deg â Suzy Davies, mae hi wedi mynd ati'n fanwl a thrylwyr—nid dyna fy safbwynt ideolegol i yn ôl pob tebyg, ond dadansoddiad manwl a thrylwyr yn sicr o'r cynllun economaidd sy'n gwneud cyfiawnder ag ef. Nid wyf yn meddwl bod y cynnig yn gwneud hynny, a dyna pam y bydd hi'n bleser pleidleisio yn erbyn y cynnig hwnnw heddiw.

Ac mae wyneb gan y Llywodraeth Dorïaidd yn San Steffan, sydd wedi gwrthod trydaneiddio prif reilffordd y Great Western, datganoli toll teithwyr awyr, a morlyn llanw bae Abertawe eto i'w gytuno—. Gallai'r Llywodraeth hon yn y DU wneud cymaint i economi Cymru ac mae'n methu gwneud hynny, a gallai hynny fod wedi cael ei gydnabod yn eu cynnig hefyd o bosibl. Ac yna, fe gewch feirniadaeth UKIP. Wyddoch chi, rwyf fi mor bell oddi wrth UKIP fel na fydd modd pontio'r pellter hwnnw byth, ond mae UKIP eu hunain yn sôn am reoli'r economi pan nad ydynt prin yn gallu rheoli eu grŵp eu hunain ac wrth i'w plaid chwalu. [Torri ar draws.] Rydych yn meddwl lle mae—[Torri ar draws.]—lle mae—[Torri ar draws.]—lle mewn gwirionedd mae'r ideoleg o fewn UKIP, sy'n egluro'r ffordd y mae'r blaid yn chwalu.

Felly mae meincwyr cefn Llafur wedi bod yn gweithredu'n eithaf adeiladol hefyd, ond fel ffrindiau adeiladol a beirniadol i'r Llywodraeth hon. A'r hyn rydym wedi gofyn i'r Llywodraeth ei wneud yw cynnwys yn y strategaeth economaidd y pethau roeddem am eu gweld, ac un o'r pethau hynny oedd yr economi sylfaenol, a chydnabu Rhun ap Iorwerth hynny yn y pethau a ddywedodd, a chroesawodd yr agweddau hynny, ac mae'n braf gweld bod yr economi sylfaenol yn cael ei chydnabod ynddi. Dywedodd Russell George wrthyf y diwrnod o'r blaen, 'Rydych bob amser yn sôn am fusnes; dylech fod yn y Blaid Geidwadol', ond mewn gwirionedd—ar ddiwedd yr araith hon, ni fyddwch fy eisiau—buaswn yn dweud bod cymorth i fusnesau, busnesau bach, y busnesau bach sy'n bodoli yn ein cymunedau yn y Cymoedd, a hunangyflogaeth yn ymwneud yn llwyr mewn gwirionedd â pherchnogaeth ar y dulliau cynhyrchu. Ac yn yr ystyr hwnnw, buaswn yn dweud mai cyfluniad sosialaidd yw busnes bach a chydnabyddir hynny yn y cynllun economaidd hwn.

Diolch i chi, Hefin, rwy'n ddiolchgar am hynny. Oni allwch weld y diffyg sylfaenol yn y ddogfen hon, os darllenwch hi, nad oes unrhyw gynllun i ddweud ble fyddwn ni arni ar ddiwedd y broses hon? Yn fy sylwadau agoriadol, soniais ble rydym yn mynd i fod ar gyflogau, ble rydym yn mynd i fod ar werth ychwanegol gros—nid oes paramedrau i'r hyn rydym yn gweithio tuag ato, felly sut y gallwch ddweud y gall y ddogfen hon ennyn hyder pan nad oes llwybr clir o ran lle y byddwn ymhen pum mlynedd neu ymhen 10 mlynedd?

Byddai gennyf fwy o barch at y ddadl honno pe bai wedi'i adlewyrchu yn y cynnig a roddwyd gerbron y Siambr hon, yn hytrach na'i ddiystyru'n unig er mwyn rhoi llinell dda ar Twitter. Ond mae'n rhyfedd fod eich beirniadaeth o'r cynllun economaidd hwn mor gryf pan oedd y ddadl flaenorol ar y fargen ddinesig mor adeiladol. Nid wyf yn deall, oherwydd mae'r pethau hyn yn mynd law yn llaw, a'r unig ffordd y mae'r fargen ddinesig yn mynd i fod yn effeithiol yw os yw'r cynllun economaidd hwn yn gweithio law yn llaw â hynny, ac rwy'n credu yn sicr y gwnaiff.

Ochr yn ochr â hynny, mae gennym fetro de Cymru, a fydd yn rhan ohono. Mae gennym fargen ddinesig, ac mae gennym gynllun gweithredu'r Cymoedd. Un o'r pethau y buaswn yn ei ddweud am elfen yr economi sylfaenol, a beirniadaeth fach yw hi, un a grybwyllais wrth Ysgrifennydd y Cabinet yn y pwyllgor, yw bod yna bedwar sector sylfaenol yn y cynllun gweithredu economaidd, ond ceir saith sector sylfaenol yn adroddiad cyflawni'r Cymoedd. A chredaf fod angen—. Efallai yr hoffai Ysgrifennydd y Cabinet egluro sut y bydd y pethau hynny'n gweithio gyda'i gilydd, ac efallai hefyd y bydd hynny'n mynd rywfaint o ffordd, rwy'n credu, tuag at fynd i'r afael â phryderon y Ceidwadwyr, a hyd yn oed eu perswadio, yn y pen draw efallai, i bleidleisio yn erbyn eu cynnig gwirion eu hunain.

Rwy'n ddiolchgar am y cyfle i siarad yn y ddadl hon, a rhaid i mi ddweud fy mod braidd yn siomedig gyda rhai o'r cyfraniadau hyd yma. Roeddwn yn synnu na wnaeth Rhun ap Iorwerth, yn ei feirniadaeth o Lywodraeth Cymru, ystyried y ffaith ein bod, am bedair blynedd yn ystod y degawd diwethaf, wedi cael Gweinidog yr economi a oedd yn Ddirprwy Brif Weinidog o Blaid Cymru, ac yn ystod ei gyfnod yn y swydd, dioddefasom y dirywiad economaidd gwaethaf yn hanes y Cynulliad.

Nid yw'r ffigurau'n dangos hynny, a charwn eich atgoffa, yn y blynyddoedd hynny, fod Cymru wedi cymryd rhai o'r camau y methodd Llywodraeth y DU eu cymryd i wrthsefyll y problemau gwaethaf a achoswyd gan y dirywiad ariannol.

Mae'n ddrwg gennyf, fe ildiais er mwyn derbyn ymddiheuriad, ond yn amlwg ni chefais un. Rhaid i mi ddweud fy mod hefyd yn siomedig iawn nad yw Llywodraeth Cymru i'w gweld yn deall mai busnesau sy'n creu'r cyfoeth, sy'n talu'r trethi ac yn talu'r aelodau o'r cyhoedd, sydd wedyn yn talu am wasanaethau cyhoeddus. Felly, mae'n amlwg fod yn rhaid i chi gael sylfaen fusnes, busnesau bach, canolig a mawr, Hefin—nid busnesau bach yn unig—ac mae pob un ohonynt yn gwneud daioni i gymdeithas.

Nawr, un agwedd bwysig ar fusnes yng Nghymru, y cyfeiriwyd ati yn y ddadl hon, yw pwysigrwydd y diwydiant twristiaeth, ac mae'n arbennig o bwysig yng ngogledd Cymru, fel y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn gwybod, oherwydd buddiannau ei etholaeth ei hun. Mae'r diwydiant twristiaeth wedi cael ei frawychu'n llwyr gan yr awgrym hwn y gallai fod treth ar lety ledled Cymru ar adeg pan nad oes unrhyw drethi o'r fath mewn mannau eraill yn y DU, ac ar adeg pan fo busnesau twristiaeth eisoes yn talu treth gorfforaeth, TAW, yswiriant gwladol cyflogwyr, a llu o drethi eraill megis ardrethi busnes. Mae hynny wedi brawychu llawer o'r busnesau hynny. Mae llawer ohonynt yn fy etholaeth i bellach yn ymatal rhag buddsoddi yn eu busnesau. [Torri ar draws.] Nid yw'n nonsens; fe anfonaf y negeseuon e-bost atoch. Fe anfonaf y negeseuon e-bost atoch, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae pobl yn ymatal rhag buddsoddi yn eu busnesau oherwydd nad oes ganddynt unrhyw syniad beth sy'n mynd i ddod nesaf gan Lywodraeth Cymru. 'Pam eu bod yn pigo arnom ni?', dywedant. Rydych wedi eu brawychu. Rydych wedi eu brawychu, ac rwy'n tybio'n gryf fod eich Ysgrifennydd Cabinet yn cytuno â fy safbwynt. Felly, pan fyddwch yn cael gwared ar y cynnig hurt hwnnw, byddwch yn clywed llawer o weiddi hwrê ar y meinciau hyn, oherwydd mae angen ei roi yn y bin sbwriel cyn gynted â phosibl.

Ac mae pawb ohonom yn gwybod pa mor bwysig yw seilwaith er mwyn creu ffyniant, pwysigrwydd mynediad gweddus at fand eang, rhywbeth y mae llawer o fusnesau a llawer o gartrefi yn dal i aros amdano, yn enwedig yng ngogledd Cymru ac yn enwedig mewn rhannau gwledig o Gymru. Mae pawb ohonom yn gwybod pa mor bwysig yw seilwaith trafnidiaeth addas—cyfeiriwyd ato yn y ddadl ddiwethaf—fel y gallwn gyfeirio peth o'r ffyniant o'r ardaloedd hynny o'r wlad sy'n gwneud yn dda iawn, pa un a ydynt dros y ffin yn Lloegr, Rhun, neu yng Nghymru. Ond rwy'n dweud wrthych: nid wyf o blaid cau llen o lechi ar draws ein ffin, a cheisio anwybyddu'r ffaith bod llawer o bobl yn croesi'r ffin honno—[Torri ar draws.] Nid wyf yn cyhuddo'r Llywodraeth o fod eisiau hyn; rwy'n cyhuddo Rhun ap Iorwerth o fod eisiau hyn. At hyn y cyfeiriai. Y realiti yw bod cysylltiadau economaidd cryf rhwng gogledd-orllewin Lloegr a gogledd Cymru, a rhwng ardal Birmingham ac ardal Sir Amwythig a chanolbarth Cymru, a rhwng de Cymru a Lloegr o ran Bryste a'r ardal ddaearyddol ehangach yno. Pam na allwch gydnabod bod hynny'n rhoi cyfleoedd i ni? Rydych yn barod i wneud busnes gyda gwledydd filltiroedd lawer i ffwrdd ac eto mae'r wlad lle y ceir y cyfle mwyaf i'n busnesau yng Nghymru ychydig dros y ffin ac nid ydych eisiau cysylltu â hi.

Pa ran o 'mae'r cysylltiadau hynny ar draws y ffin yn hanfodol' nad oeddech yn ei deall?

Wel, rwy'n credu ei bod yn amlwg iawn o'ch cyfraniad nad ydych chi'n hoffi'r ffaith bod cydweithio a thrafod yn digwydd gyda rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig, yn enwedig Lloegr, o ran ceisio creu ffyniant yng Nghymru. Nawr, rwy'n croesawu'r ffaith—[Torri ar draws.] Rwy'n croesawu'r ffaith bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi gwneud ei safbwynt yn eithaf clir. Mae'n awyddus i gael cysylltiadau ag ardaloedd yn Lloegr a fydd yn gwasanaethu buddiannau pobl Cymru o ran hybu ein ffyniant. Croesawaf hynny ac rwy'n eich cefnogi ar hynny fel Ysgrifennydd Cabinet oherwydd credaf mai dyna'r ffordd iawn ymlaen. Ond yr hyn rwy'n bryderus yn ei gylch yw nad ydym wedi cael ein seilwaith trafnidiaeth yn iawn, nid ydym wedi cael ein seilwaith band eang yn iawn. Rwy'n bryderus iawn am gyflwr yr A55, rwy'n bryderus iawn am y gwahaniaeth yn y buddsoddiad yn y de o gymharu â'r buddsoddiad yn y gogledd. Un enghraifft amlwg o hynny yw metro de Cymru, rhywbeth rwy'n ei gefnogi ac rydym yn ei gefnogi—gwariant o £2 biliwn, ac eto y swm rydych wedi ei ddyrannu ar gyfer metro gogledd-ddwyrain Cymru yw £50 miliwn. Hanner can miliwn yn hytrach na dwy fil miliwn o bunnoedd. Beth allai fod yn fwy o wrthgyferbyniad na hynny? Mae angen buddsoddiad arnom.

Un pwynt terfynol, os caf, Lywydd, ar Faes Awyr Caerdydd, y cyfeiriwyd ato yn gynharach. Rwy'n croesawu'r ffaith bod Maes Awyr Caerdydd yn mynd i gyrraedd sefyllfa yn y diwedd lle bydd yn gwneud elw yn hytrach na cholledion i'r trethdalwr. Pan brynwyd Maes Awyr Caerdydd am £52 miliwn, o ran y buddsoddiad cyffredinol, roedd yn seiliedig ar fod y busnes yn gwneud elw yn llawer cynharach nag y mae'n mynd i wneud elw. Ac mewn gwirionedd, pe baech yn edrych ar y rhagolygon a roddwyd i'r Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus yn ystod ein hymchwiliad—

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

—roedd yn eithaf clir y dylent fod yn cael tua 1.75 miliwn o deithwyr bob blwyddyn ar y pwynt hwn, a'r gwir amdani yw eu bod i lawr ar oddeutu 1.4 miliwn. Iawn? Felly mae hwnnw'n wahaniaeth go sylweddol. Rwy'n croesawu peth o'r newid sydd wedi digwydd ym Maes Awyr Caerdydd. Rwy'n cefnogi'r maes awyr ac am iddo ffynnu er lles economi Cymru. Ond rhaid inni wynebu ffeithiau fod prisiad y maes awyr yn seiliedig ar lefel hollol wahanol o berfformiad nag a welwn ar hyn o bryd.

A ydych chi'n dal i—

Mick, rwy'n galw arnoch i siarad. Mick Antoniw.

Diolch. Lywydd—[Torri ar draws.] Lywydd, bwriadaf godi uwchlaw crochlefain cellweirus rhad yr wrthblaid. Gallaf hawlio'r tir moesol yn awr—[Torri ar draws.] Gallaf hawlio'r tir moesol yn awr a bwriadaf ei gadw.

Hoffwn—[Torri ar draws.] Hoffwn siarad am yr hyn sy'n digwydd mewn gwirionedd ar lawr gwlad gan y credaf fod llawer o'r materion a godwyd yn y ddogfen hon yn bethau y buom yn gweithio arnynt am y ddwy flynedd diwethaf ym Mhontypridd ac ardal Taf Elái, ac yn Rhondda Cynon Taf. Yn wahanol i'r cellwair a glywsom, rwy'n gobeithio darparu ychydig bach o ddata a rhai ystadegau ar hyn yn ogystal. Oherwydd credaf fod partneriaeth gyffrous wedi digwydd rhwng cyngor dan reolaeth sosialaidd Llafur a Llywodraeth Lafur sosialaidd sy'n cyflwyno dull Llafur sosialaidd o weithredu polisi, adfywio'r economi a datblygu ffyniant.

Credaf fod buddsoddiad a phartneriaeth Rhondda Cynon Taf gyda Llywodraeth Cymru yn mynd i fod yn un o'r modelau llwyddiant y dylem edrych arnynt. Mae datganoli Trafnidiaeth Cymru i ardal Taf Elái eisoes yn cael effaith sylweddol yn economaidd ac o ran adfywio. Credaf fod hwnnw'n fodel pwysig. Yn rhan o hynny a'r fasnachfraint, rwy'n credu bod datblygiad posibl unedau cynnal a chadw yn Ffynnon Taf a'r rhaglen brentisiaethau o ganlyniad i fuddsoddiad Llywodraeth Cymru yng Ngholeg y Cymoedd yn arwyddocaol ac yn gyffrous iawn.  

A gaf fi ddweud hefyd—? O ran addysg a sgiliau a hyfforddiant a dyhead, erbyn 2020, gyda'r prosiect ysgolion unfed ganrif ar hugain, bydd Rhondda Cynon Taf, dros y cyfnod hwnnw o 10 mlynedd, wedi buddsoddi tua £0.5 biliwn mewn ysgolion newydd, gan foderneiddio ysgolion a seilwaith addysgol newydd. Rwy'n credu mai dyma'r datblygiad mwyaf a mwyaf cyffrous o ran adnoddau a chyfleusterau addysgol ers cenedlaethau.

Ers 2012, mae yna bellach 2,017 yn fwy o fusnesau yn fy etholaeth, cynnydd o 53 y cant yn y nifer. Mae'n hen ardal lofaol, ardal a gafodd ei tharo gan holl broblemau diwydiannu a dad-ddiwydiannu wedyn, ac eto mae'n un o'r ardaloedd lle y ceir fwyaf o dwf busnes. Cynyddodd cyflogau gros yn fy etholaeth 10 y cant o'i gymharu â chyfartaledd o 5 y cant ar lefel y DU. Mae gwerth ychwanegol gros yn dal i fod yn broblem, mae'n is na chyfartaledd y DU, ond cynyddodd 21 y cant o gymharu ag 17 y cant ar gyfer gweddill y DU.

Mae diweithdra ymhlith rhai dros 16 oed wedi gostwng 2.6 y cant yn y flwyddyn ddiwethaf a 5.1 y cant yn y pum mlynedd diwethaf. Ceir sawl her sylweddol yn ardal Taf Elái, Pontypridd a Rhondda Cynon Taf, ond mae'r bartneriaeth ei hun gyda Llywodraeth Cymru, partneriaeth o fuddsoddi mewn datganoli gwasanaethau a defnyddio hynny fel targed ar gyfer adfywio, datblygiadau sy'n gysylltiedig â'r metro, datblygiadau addysgol, yn trawsnewid y gymuned honno. Credaf fod yr optimistiaeth bellach yn dechrau dod yn amlwg yno.

A gaf fi ddweud—? Efallai ar yr ochr negyddol, wrth gwrs, un o'r heriau mawr ar draws y DU—a gwyddom fod llawer wedi bod am hyn ar y cyfryngau yn ddiweddar—yw symudedd cymdeithasol. Rhaid inni gydnabod y gallwn wneud llawer o bethau o fewn ein cyfrifoldebau datganoledig a'r adnoddau sydd gennym, ond ni allwn ynysu ein hunain neu dynnu ein hunain allan yn llawn o'r ysgogiadau mega-economaidd a macro-economaidd sydd gan y DU.

Felly, a gaf fi ddweud—? Pan oedd cymaint i'w ddisgwyl gan y Comisiwn Symudedd Cymdeithasol, comisiwn a oedd wedi canmol a chydnabod y cynnydd a wnaed yng Nghymru mewn perthynas â thlodi plant, comisiwn a oedd wedi siarad am fwced sy'n gollwng o doriadau lles a'r effaith a gafodd hynny, pan welwch y comisiwn cyfan yn ymddiswyddo am nad oes ganddo hyder fod gan Lywodraeth y DU unrhyw ddiddordeb go iawn mewn symudedd cymdeithasol, pan fydd gennych rywun yn dweud—y cadeirydd a'r is-gadeirydd Ceidwadol—yn y bôn yn beirniadu Llywodraeth y DU am ei hamhendantrwydd, am gamweithredu ac am ei diffyg arweiniad, a phan fydd Alan Milburn, y cadeirydd a benodwyd gan y Ceidwadwyr i arwain y comisiwn hwnnw, yn dweud yn ei lythyr ymddiswyddo,

Nid wyf yn amau eich cred bersonol mewn cyfiawnder cymdeithasol, ond ni welaf fawr o dystiolaeth o'r gred honno'n cael ei throi'n gamau gweithredu ystyrlon, dyna'r cefndir y gweithiwn yn ei erbyn i adfywio a datblygu ffyniant yng Nghymru—yn erbyn cefndir lle mae Llywodraeth sydd wedi ymrwymo i'r fath raddau i bolisi cyni fel bod y DU bellach yn ail o'r gwaelod yn yr ardal Ewropeaidd gyfan o ran twf economaidd a chynnydd y ddyled heb ei diogelu ar gyfer y DU gyfan i £392.8 biliwn. Dyna'r cefndir economaidd rydym yn gweithio yn ei erbyn—[Torri ar draws.] Rwy'n ymddiheuro, buaswn wedi—

Mae eich amser ar ben.

Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Thrafnidiaeth, Ken Skates.

Diolch, Lywydd. Mae'n bleser gennyf ymateb i'r Aelodau yn y ddadl hon heddiw, a hoffwn ddiolch i bawb am eu cyfraniad. Hoffwn yn arbennig ddiolch i Mick Antoniw am hawlio'r tir moesol ac am gael gwared ar rywfaint o'r gwres o'r hyn sydd wedi bod yn ddadl fywiog a thynnu sylw at rai o'r pethau go iawn y mae llawer o bobl yn eu hwynebu yn ein cymunedau.

Cyn i mi ymdrin â rhai o'r pwyntiau penodol a grybwyllwyd gan yr Aelodau, hoffwn gywiro rhai o'r gwersi hanes y mae un neu ddau o'r Aelodau wedi ceisio eu rhoi. Fe wnaf hynny drwy dynnu sylw at rywfaint o'r data sydd ar gael i'r holl Aelodau—data'n ymwneud â'r cyfnod ers datganoli. Wrth gwrs, mae llawer yn cyfeirio'n ôl at yr 1980au a'r 1990au fel pe bai'n orffennol godidog yng Nghymru. Yr hyn a gofiaf fi yw bod y 1980au a'r 1990au yn gyfnod hynod o enbyd. Ers hynny, ers datganoli, mae Cymru wedi gweld y pedwerydd cynnydd uchaf mewn gwerth ychwanegol gros y pen o blith 12 gwlad a rhanbarth y DU. Yn ogystal, ers datganoli, rydym wedi gweld y gyfradd ddiweithdra yng Nghymru yn gostwng yn gynt na chyfartaledd y DU. Mae wedi gostwng 3 y cant yn y cyfnod hwnnw o gymharu ag 1.7 y cant ar draws y DU. Yn ystod y—

A wnewch chi ildio?

Fe wnaf mewn eiliad. Yn ystod y cyfnod hwnnw, mae'r gyfradd gyflogaeth yng Nghymru wedi cynyddu'n gyflymach nag yn y DU, ers datganoli eto: 6.5 y cant yn uwch o gymharu â 3.1 y cant ledled y DU yn ei chyfanrwydd. Mae'r gyfradd anweithgarwch economaidd ers datganoli wedi gostwng yn gyflymach yng Nghymru nag yn y DU yn ei chyfanrwydd: gostyngiad o 4.5 y cant o gymharu ag 1.9 y cant ledled y DU. O ran swyddi'r gweithlu, rydym wedi gweld cynnydd cyflymach yng Nghymru nag yn y DU yn ei chyfanrwydd ers datganoli: 21.5 y cant o gymharu ag 19.1 y cant. Mae gennym 100,000 o fusnesau, y nifer fwyaf erioed. Rydym wedi gweld gwariant ar ymchwil a datblygu gan fentrau yn codi 5 y cant mewn termau real, sy'n uwch na chyfartaledd y DU o 2 y cant. Mae pob un o'r ystadegau hyn yn dangos ein bod ar y trywydd iawn, a rhaid cofio hefyd, dros y cyfnod ers datganoli, rydym wedi gweld rhai o'r diwygiadau lles mwyaf creulon, yn enwedig i bobl sydd mewn gwaith, cyflwyno'r credyd cynhwysol a chyfnod estynedig o gyni y mae'r Ceidwadwyr, mae arnaf ofn, yn dal i wrthod ymddiheuro amdano. Fe ildiaf yn awr.

Diolch yn fawr iawn. Ar y diwrnod y dengys ffigurau newydd fod diweithdra ledled y DU wedi gostwng, ond wedi codi yng Nghymru, er gwaethaf y ffaith bod diweithdra ar draws y DU yn is nag y bu ers pedwar degawd, onid oes arnoch gywilydd mai Cymru yw'r unig ran o'r DU sydd wedi gweld diweithdra'n codi, o gymharu â flwyddyn yn ôl?

Credaf y dylai'r Aelod edrych eto ar yr ystadegau rwyf newydd eu hamlinellu a hefyd y ffaith bod y gyfradd gyflogaeth yng Nghymru ar hyn o bryd yn 72.7 y cant. Dyna 0.2 y cant yn uwch na'r chwarter diwethaf a 0.3 y cant yn uwch na'r flwyddyn ddiwethaf. Rwy'n siŵr y byddai'r Ceidwadwyr yn San Steffan yn dymuno hawlio llwyddiant bob mis pan fo'r ystadegau'n dangos bod gwelliannau, ond sylwais heddiw fod Ysgrifennydd Gwladol Cymru wedi bod yn eithaf tawel ar y mater hwn, yr un tawelwch efallai a glywsom ynghylch morlyn llanw bae Abertawe a'r doll teithwyr awyr hefyd.

Nawr, fel economïau datblygedig eraill, rydym yn wynebu nifer o faterion yma yng Nghymru, materion sydd wedi llywio ein cynllun gweithredu economaidd. Maent yn cynnwys heriau a chyfleoedd y pedwerydd chwyldro diwydiannol—y rheidrwydd economaidd ac amgylcheddol i ddatgarboneiddio, poblogaeth sy'n heneiddio, y newid yn natur gwaith lle mae cyflogau wedi aros yn llonydd ac ansicrwydd cynyddol. Gwaethygir y rhain gan yr her o adael yr Undeb Ewropeaidd. Fel Llywodraeth Cymru, ni allwn ac ni fyddwn yn aros yn segur a gadael i'n cymunedau a'n heconomi wingo yn wyneb yr hyn sydd o'n blaenau. Mae'r bygythiadau a wynebwn yn galw am ddull o weithredu sy'n canolbwyntio ar y dyfodol, ond sydd hefyd yn mynd i'r afael ag anghenion heddiw—gweithredu ar gyfer y tymor byr, y tymor canolig a'r tymor hir.

Gan adlewyrchu'r dysgu a ddarparwyd gan sefydliadau rhyngwladol fel y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd a phrofiad economïau llwyddiannus megis Canada, mae'r cynllun gweithredu yn nodi dull o weithredu ar gyfer twf cynhwysol sydd, ydy, yn anelu at gynyddu twf o'i gydgrynhoi ond sydd hefyd yn cydnabod bod mynd i'r afael â chyfoeth a lles unigolion yn cyfrannu at dwf drwy wella cynhyrchiant a chystadleurwydd. Mae rôl tegwch, Lywydd, i gefnogi twf wedi ei fynegi'n glir yn y contract economaidd. Mae hyn yn gyrru'r egwyddor o fuddsoddi cyhoeddus gyda phwrpas cymdeithasol drwy geisio cynyddu argaeledd gwaith teg, lleihau allyriadau carbon a chynnal amgylchedd cystadleuol i fusnesau. Yn gyfnewid, byddwn yn symleiddio cyllid i fusnesau ac yn darparu cynnig ehangach cystadleuol.

Nawr, un rhan allweddol o hyn yw ein hymateb i alwad gan fusnesau ac eraill am fwy o symlrwydd, ac rydym yn rhoi sylw i hyn drwy greu cronfa dyfodol yr economi. Bydd y gronfa yn cyd-fynd â chymorth ariannol rydym yn ei ddarparu drwy ein galwadau i weithredu, a lluniwyd y rhain er mwyn paratoi busnesau a'r economi ar gyfer y dyfodol, i fynd i'r afael â'r bwlch cynhyrchiant, ac i wella cyflogau a safonau byw. Bydd y contract economaidd, ein galwadau i weithredu a'n cronfa dyfodol yr economi—[Torri ar draws] fe wnaf cyn bo hir—a'n cronfa dyfodol yr economi yn dod ynghyd i newid y ffordd rydym yn gweithredu, yn asesu ac yn monitro'r modd y darparwn gymorth ariannol uniongyrchol i fusnesau, ac ar ddechrau'r flwyddyn ariannol newydd bydd gennym y contract hwnnw, bydd gennym y galwadau i weithredu, a bydd gennym y gronfa yn ei lle.

Ond gadewch i ni fod yn glir: nid yw ateb yr heriau economaidd a'r cyfleoedd a wynebwn yn ymwneud yn unig â'r hyn a wnawn yng Nghymru. Credaf fod Llywodraeth y DU, drwy ei phwerau macro-economaidd, ei hymagwedd tuag at adael yr UE a'i pholisi lles, yn ddylanwad sylweddol yn wir.

Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet. Fel y dywedais wrth Hefin David yn fy ymyriad, nid yw'r ddogfen yn cynnig unrhyw le i ddeall lle y bydd cyflogau yn y dyfodol yma yng Nghymru, ac nid yw'n cynnig unrhyw le i ddeall sut y bydd y polisïau hyn yn ysgogi gwerth ychwanegol gros, sydd ond wedi codi—gwneuthum y pwynt—0.5 y cant dros yr 20 mlynedd diwethaf. Sut y gall unrhyw un gael hyder pan nad ydych hyd yn oed yn darparu'r paramedrau y mae'r Llywodraeth yn gweithio iddynt? Rhowch rifau i ni weithio iddynt fel y gallwn ddweud wedyn a yw'n 'llwyddiant' neu'n 'fethiant'.

Yn gyntaf oll, rwyf wedi cyfleu'n glir iawn fod y dangosyddion llesiant cenedlaethol yn ddull cyson i ni ei fabwysiadu ar draws y Llywodraeth. Ond rwyf wedi dweud ar sawl achlysur hefyd y gall gosod targedau arwain at gymhellion gwrthnysig, ac o ganlyniad, gall arwain at dwf economaidd anwastad. Gall gosod targedau ar gyfer cyflogaeth, er enghraifft, lle nad ydych yn cydnabod yr anghydraddoldebau ar draws rhanbarthau, arwain at greu swyddi lle y ceir lefel uchel iawn o gyflogaeth eisoes. Yn lle hynny, yr hyn rydym yn ei wneud yw mynd i'r afael ag anghydraddoldeb rhanbarthol drwy gymhwyso dull gweithredu rhanbarthol newydd, a thrwy gymhwyso contract economaidd sy'n ceisio hybu eu gwaith—sy'n ceisio hybu sicrwydd gwaith. Mae'r rhain yn faterion y credaf eu bod wedi deillio o ymgysylltiad eang gyda'r gymuned fusnes, ond hefyd gyda phobl yn y mudiad undebau llafur sy'n cynrychioli degau o filoedd o bobl sy'n dymuno gweld safonau cyflogaeth yn gwella.

Rwy'n mynd i roi sylw i rai o'r pwyntiau penodol a fynegwyd gan Aelodau, gan ddechrau yn gyntaf oll gyda'r cwestiwn ynghylch gweithio trawsffiniol. Dywedodd arweinydd y Ceidwadwyr nad ydym yn sôn am hyn unwaith. Mewn gwirionedd, sonnir amdano ddwywaith ar dudalen 23 yn unig. Pam y cyfeiriaf at dudalen 23? Mae hynny oherwydd ein bod hefyd yn sôn am forlyn llanw ar gyfer bae Abertawe ar y dudalen honno, sef rhywbeth y mae Llywodraeth y DU yn aros yn dawel yn ei gylch. Ar y dudalen honno, rydym yn dweud:

'Yn y Gogledd ac yn y Canolbarth a'r De-orllewin, byddwn yn gallu defnyddio'r ffordd newydd o weithio i gryfhau ac i ddatblygu trefniadau pwysig ar gyfer datblygu'r economi a chynllunio trafnidiaeth ar draws ffiniau.'

Nawr, nododd Darren Millar yn hollol gywir yn ei gyfraniad fod cydweithredu trawsffiniol yn hanfodol o ran trafnidiaeth a chynllunio a datblygu economaidd, ac o'm rhan ni, yng ngogledd Cymru ac ar hyd y ffin, rydym eisoes wedi cyhoeddi ein bod yn ymrwymo i liniaru tagfeydd ar yr A494. Rydym yn buddsoddi'n drwm yn yr A55. Rydym yn mynd i liniaru man cyfyng sef cylchfan Halton ar yr A5. Rydym hefyd yn mynd i fod yn buddsoddi'n drwm yng ngorsafoedd rheilffordd Shotton a Wrecsam. Hoffem weld Llywodraeth y DU yn ategu ein buddsoddiad drwy fuddsoddi mewn seilwaith ar ochr Lloegr i'r ffin yng Nghaer, ar yr M56 yn Helsby, ac yn hollbwysig, ar yr A5 yn ardal yr Amwythig. Mae'r rhain yn broblemau enfawr y mae'n rhaid ymdrin â hwy.

Lywydd, wrth i mi gyrraedd diwedd fy nghyfraniad, bydd yr Aelodau, yn ddiau, yn ymwybodol o strategaeth ddiwydiannol y DU, a hoffwn ddweud bod angen i Lywodraeth y DU gefnogi'r geiriau mwyn am ailddosbarthu yn y strategaeth honno gyda buddsoddiad ar draws y DU gyfan, gan gynnwys yma yng Nghymru.

Galwaf ar Russell George i ymatab i'r ddadl—Russell George.

Diolch i chi, Lywydd. Nid yw'r Andrew R.T. Davies go iawn ond wedi gadael tair munud i mi gloi'r ddadl hon, felly ni fyddaf yn gallu cyfeirio at bawb a gymerodd ran wrth eu henwau, ond hoffwn ddiolch i'r holl Aelodau sydd wedi cymryd rhan yn y ddadl y prynhawn yma. Gobeithio y gallaf sicrhau Hefin David mai'r Russell George go iawn a rhesymol y soniodd amdano yn y ddadl ddiwethaf ydw i, a chredaf fod y gwir Hefin David yn Geidwadwr hefyd. Rhaid i mi ddweud hynny.

Ond credaf ein bod i gyd yn rhannu'r un nodau yma yn y Siambr hon: rydym am weld Cymru ffyniannus yn y dyfodol, ond fel y nododd Andrew R.T. Davies yn ei sylwadau agoriadol, y farn yw nad oes gan Lywodraeth Cymru fap, wrth gwrs, ar gyfer bwrw ymlaen â datblygu economaidd hirdymor ledled Cymru. Nawr, mae strategaeth economaidd ddiweddaraf Llywodraeth Cymru yn cynnwys digon o eiriau—17,000 i gyd. Soniais yn ddiweddar fy mod wedi ei wneud yn ddeunydd darllen dros gyfnod y Nadolig. Yr hyn y mae'n methu ei wneud yw cyflwyno uchelgais. Dyna y mae'r ddogfen hon yn methu ei wneud. Un peth sy'n hollol hanfodol—yr hyn y mae'n ei wneud: nid yw'n rhoi unrhyw dargedau. Dyna yw gwaith gwrthblaid ac Aelodau o feinciau cefn Llafur: craffu ar waith y Llywodraeth, ac mae'n anodd iddynt wneud hynny os nad oes unrhyw dargedau yn y ddogfen. Felly, yn fyr, rwy'n credu eu bod yn methu darparu strategaeth gynhwysfawr ar gyfer cyflawni ffyniant economaidd ledled Cymru.

Wrth gwrs, soniodd Andrew R.T. Davies hefyd, yn ei sylwadau agoriadol, am werth ychwanegol gros. Rydym ar waelod y tabl cynghrair o ran enillion wythnosol, ac rydym ar waelod y tabl cynghrair o ran anghydraddoldeb rhanbarthol.

Nawr, os dof at gyfraniad a gwelliannau UKIP, buaswn yn dweud y gallaf gytuno â rhai o welliannau UKIP. Roedd eich gwelliannau'n well na'ch cyfraniad, rhaid i mi ddweud. Siaradodd Caroline Jones am y strategaeth economaidd hirdymor, ac rwy'n falch o ddweud mai dyna'n union a wnaeth Llywodraeth y DU drwy gyhoeddi ei strategaeth ddiwydiannol. Siaradodd Caroline Jones hefyd am dyfu economi Cymru. Tyfu economi Cymru—rydych yn gwneud hynny drwy gefnogi rheilffordd cyflymder uchel 2, sy'n tyfu economi gogledd a chanolbarth Cymru mewn gwirionedd. Credaf fod hynny'n bwysig.

Gwnaeth Janet Finch-Saunders a Darren Millar gyfraniadau eithriadol. Aeth Darren yn well ac yn well, ac wrth iddo fynd yn well ac yn well, aeth yn gochach ac yn gochach, ond roedd hynny oherwydd ei rwystredigaeth gyda'r dreth dwristiaeth. Nododd Janet Finch-Saunders restr o sefydliadau sy'n galw ar y Llywodraeth i ddiystyru'r dreth dwristiaeth. Felly, buaswn yn dweud: os gwelwch yn dda, Lywodraeth, diystyrwch hi, a bydd hynny, wrth gwrs, yn galluogi'r economi i dyfu.

O ran y ddogfen hon yma, ceir digon o eiriau mwyn ynddi—17,000 o eiriau mwyn—ond mae'r ddogfen yn gwneud—. Soniodd Ysgrifennydd y Cabinet am bethau'n cael eu hepgor. Un peth y mae wedi ei hepgor yn y ddogfen hon yw unrhyw gyfeiriad at ardaloedd menter a denu buddsoddiad uniongyrchol o dramor i Gymru. Efallai fod hynny'n gyfaddefiad ynglŷn â diffyg llwyddiant y mesurau er gwaethaf y cannoedd o filiynau o bunnoedd a roddwyd i'r prosiectau hyn dros yr 20 mlynedd diwethaf.

Lywydd, rwy'n meddwl bod fy amser ar ben ond a gaf fi awgrymu'n syml y dylai Llywodraeth Cymru neilltuo yr un faint o amser ag y mae Llywodraeth y DU yn ei roi i'r strategaeth ddiwydiannol er mwyn gosod y sylfeini ar gyfer gwella safonau byw, twf economaidd a Chymru fwy ffyniannus a chyfartal? Cymeradwyaf ein cynnig i'r Cynulliad.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig heb ei ddiwygio? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Felly, gohiriaf y bleidlais ar yr eitem yma tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.