Detholwyd y gwelliannau canlynol: gwelliant 1 yn enw Gareth Bennett, a gwelliant 2 yn enw Rhun ap Iorwerth. Os derbynnir gwelliant 1, caiff gwelliant 2 ei ddad-ddethol.

Daw hyn â ni at y ddadl ar y rhagolygon am gytundeb Brexit yn dilyn y bleidlais yn Nhŷ’r Cyffredin, a dwi'n galw ar y Cwnsler Cyffredinol a’r Gweinidog Brexit i wneud y cynnig—Jeremy Miles.

Cynnig NNDM6958 Rebecca Evans, Rhun ap Iorwerth

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

1. Yn condemnio Llywodraeth y DU am fethu â chynnal negodiadau ystyrlon ynghylch y cytundeb i ymadael â'r UE ar sail drawsbleidiol ac yn nhermau trafodaethau diffuant â'r gweinyddiaethau datganoledig.

2. Yn pwysleisio unwaith eto y byddai ymadael heb gytundeb yn drychinebus i Gymru ac y dylai Llywodraeth a Senedd y DU wneud popeth o fewn eu grym i atal sefyllfa o ymadael heb gytundeb, gan gynnwys gofyn am ymestyn dyddiad ymadael Erthygl 50.

3. Yn credu os, fel yr ymddengys ar hyn o bryd, nad oes modd i Senedd y DU uno i gefnogi cynnig gwahanol sy'n cynnwys cymryd rhan yn y farchnad sengl ac mewn undeb tollau, yna'r unig opsiwn sydd ar ôl yw dychwelyd y penderfyniad at y bobl; ac yn credu y dylid dechrau gweithio ar unwaith i baratoi am bleidlais gyhoeddus.

4. Yn credu y dylai Senedd y DU fynd ati, ar unwaith, i drafod mwy gyda'r gweinyddiaethau datganoledig am y materion hyn.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Llywydd. Mae digwyddiadau neithiwr yn Nhŷ’r Cyffredin yn hytrach nag egluro materion wedi cymhlethu pethau ymhellach. Wrth gwrs, rŷm ni’n croesawu’r ffaith fod Tŷ’r Cyffredin wedi dweud yn glir nad yw ymadael heb gytundeb yn ganlyniad derbyniol i’r trafodaethau Brexit, safbwynt a fynegwyd gan y Cynulliad hwn bythefnos yn ôl, sy’n dangos grym penderfyniadau yn y Cynulliad i lunio barn. Rhaid i Lywodraeth y Deyrnas Unedig wrando ar hyn ac fel dywedodd Prif Weinidog Cymru wrth Brif Weinidog y Deyrnas Unedig yr wythnos diwethaf i ddweud yn glir nad yw ymadael heb gytundeb yn opsiwn. Dydw i ddim am ailadrodd trafodaethau’r wythnos diwethaf, ond byddai ymadael heb gytundeb yn drychinebus. Does dim modd i unrhyw Lywodraeth gredadwy barhau i wrthod dweud yn bendant nad yw hynny’n opsiwn.

Y cam cyntaf fyddai i’r Llywodraeth gyflyno is-ddeddfwriaeth angenrheidiol i ddiddymu’r cyfeiriad at 29 Mawrth fel diwrnod ymadael. Ond dydy’r camau hyn ddim yn ddigon wrth eu hun. Mewn un ffordd o leiaf, roedd Prif Weinidog y Deyrnas Unedig yn gywir wrth fynnu nad oes modd i ni wrth ein hunain gael gwared â’r cleddyf Damocles sy’n hofran uwch ein pennau—y perygl o ymadael heb gytundeb ar 29 Mawrth. Er bod y mwyafrif yn Nhŷ’r Cyffredin, yn y Cynulliad hwn, ac yn Senedd yr Alban, yn ogystal â’r undebau llafur a’r gymuned fusnes bron yn gyfan yn credu bod ymadael heb gytundeb yn annerbyniol, dydy’r ffaith honno ddim yn golygu ei fod yn amhosib. A hyd yn oed os byddai Senedd y Deyrnas Unedig yn ailddiffinio’r diwrnod ymadael, oni bai fod pob un o’r 27 aelod-wladwriaeth arall yr Undeb Ewropeaidd hefyd yn cytuno i ymestyn y terfyn o ddwy flynedd a osodwyd gydag erthygl 50, ni fydd hyn yn digwydd.

Rydym yn bryderus iawn ynglŷn â chyn lleied o amser sydd ar ôl, gyda'r dyddiad gadael ar 29 Mawrth yn eglur iawn ar y gorwel. Ceir rhagdybiaeth yn San Steffan y gallwn fynd yn agos iawn at y dyddiad hwnnw a galw am estyniad i erthygl 50 wedyn. Mae hon yn rhagdybiaeth beryglus iawn. Po hwyaf yr arhoswn cyn gofyn am estyniad, y gwannaf oll y bydd safbwynt negodi'r Llywodraeth. Po agosaf yr awn i 29 Mawrth, y mwyaf o gonsesiynau y bydd aelod-wladwriaethau eraill yr UE yn eu ceisio gan y DU yn gyfnewid am sicrhau eu cytundeb. A pho agosaf yr awn at yr etholiadau Ewropeaidd, y mwyaf anodd fydd cysoni unrhyw beth mwy nag estyniad byr â'r trefniadau i ad-drefnu'r Senedd honno i adlewyrchu Brexit. Felly, mae angen inni ofyn am estyniad i erthygl 50 nawr, rhywbeth roedd yr UE yn dynodi neithiwr y byddai'n edrych yn gadarnhaol arno. Mae angen i Lywodraeth y DU wynebu'r ffaith nad yw bygythiadau a rhybuddion olaf yn arwain rywsut at wneud i'r UE fod yn barod i gydymffurfio oherwydd, er fy mod yn sicr nad oes neb yn yr UE eisiau i'r DU adael heb gytundeb, a allwn feio ein partneriaid Ewropeaidd os ydynt yn rhwystredig tu hwnt yn sgil yr hyn a welsant dros yr ychydig wythnosau diwethaf?

Ac er mai Brexit yw'r mater pwysicaf yng ngwleidyddiaeth Prydain mae'n siŵr, rydym yn twyllo ein hunain os ydym yn credu mai Brexit yw'r prif ffocws yn Ffrainc, yn yr Almaen, yn Sbaen, ym Mhortiwgal. Byddai unrhyw ddemocratiaeth aeddfed arall, wrth wynebu her o'r math a achosir gan Brexit wedi sicrhau bod y Llywodraeth yn ceisio adeiladu consensws eang ynglŷn â sut i symud ymlaen mewn amgylchiadau na ellir gwadu eu bod yn anodd. Ond mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn amlwg wedi methu estyn allan. Yn hytrach, mae wedi dechrau ar strategaeth bleidiol gul i uno'r Blaid Geidwadol, nid y wlad, strategaeth sy'n seiliedig ar linellau coch, ar derfynau amser a osodwyd ganddi hi ei hun ac ar anallu i wrando neu barchu buddiannau cyfreithlon y parti arall yn y negodiadau: 27 gwlad yr UE. Mae'n strategaeth sydd wedi methu gwneud unrhyw beth i bontio'r rhaniadau dwfn yn ein cymdeithas.

Er hynny, byddai'r grasfa hanesyddol ar y cytundeb ymadael a'r datganiad gwleidyddol wedi arwain, ar unrhyw adeg arferol, at ymddiswyddiad y Prif Weinidog a newid cyfeiriad ar unwaith. Ond yn dilyn y grasfa honno, clywsom eiriau calonogol gan Brif Weinidog y DU am drafodaethau trawsbleidiol, estyn allan at y gweinyddiaethau datganoledig gyda bwriad i adeiladu consensws. Swniai fel pe bai'r Prif Weinidog o'r diwedd wedi dysgu o gamgymeriadau Llywodraeth y DU. Pan gyfarfu â Phrif Weinidog y DU yr wythnos diwethaf, dywedodd Prif Weinidog Cymru yn glir fod Llywodraeth y DU ar groesffordd. Gallai Prif Weinidog y DU barhau i fynd i'r cyfeiriad y mae wedi bod yn symud iddo'n araf ers llinellau coch Lancaster House drwy groesawu undeb tollau yn awr a chyfranogiad yn y farchnad sengl ar draws yr economi gyfan, neu gallai gadw at ei chytundeb a cheisio glynu'n ystyfnig at lwybr a oedd eisoes wedi mynd â hi i cul-de-sac.

Lywydd, er gwaethaf y geiriau calonogol a ddilynodd y grasfa a gafodd bythefnos yn ôl, mae'n eithaf clir bellach fod y Prif Weinidog yn troi mewn cylchoedd yn ei cul-de-sac, yn ailadrodd y safbwyntiau llinell goch, yn methu gweld yr angen i ymestyn erthygl 50 ar frys ac yn methu diystyru 'dim cytundeb'—yn fyr, mae'n parhau ar y ffordd i unman. A all unrhyw beth fod yn fwy chwerthinllyd na'r Prif Weinidog yn gosod chwip ar ei Haelodau Seneddol ei hun i'w cael i'w chyfarwyddo i fynd i wneud rhywbeth y dywedodd ei fod yn amhosibl gwta bythefnos yn ôl? Yn hytrach na cheisio uno'r Senedd ar ffordd ymlaen sy'n gyson â'r weledigaeth ar gyfer perthynas ôl-Brexit â'r UE sy'n parhau i gael ei chymeradwyo gan y Cynulliad Cenedlaethol, mae'r Prif Weinidog wedi dewis cadarnhau ei hymrwymiad i'r ddarpariaeth wrth gefn, er bod yr UE wedi dweud, ac wedi ailadrodd eto neithiwr, nad yw'r ddarpariaeth wrth gefn yn agored i'w ailnegodi tra bo'i llinellau coch hi yn parhau yn eu lle. Ac os caf ddweud, Lywydd, rydym yn cefnogi'r pryderon dilys a fynegir gan ein cymdogion yng Ngweriniaeth Iwerddon a'r Undeb Ewropeaidd ynglŷn â'r risgiau y mae Brexit yn eu hachosi i'r heddwch a'r ffyniant y mae Cytundeb Dydd Gwener y Groglith wedi'i ddwyn i ynys Iwerddon? Mae'r Prif Weinidog ar fin mynnu bod Iwerddon a'r UE-27 arall yn ailagor cytundeb y mae hi wedi dweud mor ddiweddar ei fod yn derfynol, wedi'i wneud, yr unig gytundeb ar y bwrdd. Os ydynt yn gwrthod ildio'r sicrwydd pendant, a allwn eu beio am wrthod gwneud hynny'n gyfnewid am honiad y DU y gellir ymddiried ynddi i anrhydeddu eu cytundebau?

Felly, er ei bod bob amser yn amhosibl bod yn sicr ynglŷn â'r dyfodol gyda Brexit, mae'n edrych yn debyg fod taith frysiog nesaf y Prif Weinidog i Frwsel wedi'i thynghedu i fethu. A hyd yn oed os daw â rhai consesiynau neu sicrwydd symbolaidd yn ôl gyda hi, pwy all fod yn sicr y byddai'n bodloni'r dyrnaid bach o Brexiteers cyfeiliornus sy'n credu'n ddiffuant na fydd gadael heb gytundeb yn ddim mwy nag anghyfleustra bach?

Gadewch inni fod yn glir: mae'r Prif Weinidog yn mynd i fod angen sicrhau cefnogaeth barhaus i'w dull o weithredu ar Brexit. Bydd ceisio adeiladu strategaeth ar gytundebau ar yr ymyl gyda'r DUP a'r consesiynau i'r grŵp diwygio Ewropeaidd yn gwanhau safbwynt y Llywodraeth yn y wlad hon wrth iddynt geisio pasio'r ddeddfwriaeth angenrheidiol yn yr wythnosau nesaf. Felly, rydym yn condemnio Llywodraeth y DU am fethu gweld yr angen i sefydlu tir cyffredin ar draws y pleidiau gwleidyddol ar Brexit ar gyfer y tymor hir. Mewn cyferbyniad â'r strategaeth rhannu a rheoli a welwyd yn San Steffan, o'r cychwyn cyntaf mae Llywodraeth Cymru wedi ceisio adeiladu consensws, rhywbeth a nodweddir yn ein Papur Gwyn 'Diogelu Dyfodol Cymru', a gytunwyd ar y cyd â Phlaid Cymru. Yn y Papur Gwyn hwnnw, roeddem yn glir ynglŷn â'r cyfaddawdau y byddai eu hangen pe baem yn anrhydeddu canlyniadau'r refferendwm. Roeddem yn cydnabod nad oedd pobl wedi pleidleisio dros wneud eu hunain yn dlotach ac na allai Cymru fforddio'r costau economaidd enfawr yn sgil torri mynediad at y farchnad sengl a bod y tu allan i'r undeb tollau, a bod hyn yn golygu y byddai'n rhaid inni dderbyn dyfodol lle byddai gennym lai o reolaeth, fel Norwy, dros ein hamgylchedd rheoleiddio nag sydd gennym fel aelod-wladwriaeth.

Mae ein dull o weithredu'n seiliedig ar dystiolaeth yn parhau i olygu bod y Cynulliad Cenedlaethol hwn yn gallu cytuno ar safbwyntiau mwyafrifol i wrthod cytundeb Llywodraeth y DU a nodi'r ffurf ar Brexit, gyda chyfranogiad yn y farchnad sengl ac undeb tollau, a fyddai'n ennyn ein cefnogaeth, cytundeb ar yr angen i ymestyn proses erthygl 50, a chytundeb i ddiystyru'r posibilrwydd y bydd y DU yn gadael heb gytundeb. Mae ein gallu yma i ddod o hyd i dir cyffredin yn ein rhoi mewn sefyllfa gref yn y Cynulliad hwn pan geisiwn ddylanwadu ar Lywodraeth y DU drwy fod yn glir beth sydd, a beth nad yw'n dderbyniol i Gymru.

Neithiwr, methodd Tŷ'r Cyffredin gefnogi unrhyw ffordd gydlynol ymlaen ac eithrio ymgais sy'n peri pryder i gicio'r can i lawr y lôn. Mae'n ymddangos yn fwyfwy amlwg mai'r dewis y bydd y wlad yn ei wynebu yn y pen draw yn wir fydd dim cytundeb, cytundeb gwael nad yw'n gallu hawlio mwyafrif sefydlog yn y Senedd, neu roi'r penderfyniad yn ôl i'r bobl. Nid yw pleidlais gyhoeddus arall yn llwybr hawdd; ceir llawer o rwystrau ar y ffordd o ran egwyddor ac ymarferoldeb. Ond er y byddwn ni fel Llywodraeth Cymru yn parhau i annog y Senedd i ymuno i gefnogi cytundeb ymadael a datganiad gwleidyddol wedi'i ailysgrifennu sy'n adlewyrchu Brexit mwy credadwy, mwy sefydlog, tebyg i Norwy+—sydd, gyda llaw, yn dileu'r angen am ddarpariaeth wrth gefn—rydym hefyd yn gwybod bod amser yn brin, a bellach, rhaid dechrau'r gwaith o baratoi ar gyfer pleidlais gyhoeddus.

Rwyf wedi dethol y ddau welliant i'r cynnig. Os derbynnir gwelliant 1, caiff gwelliant 2 ei ddad-ddethol. Galwaf ar Neil Hamilton, felly, i gynnig gwelliant 1, a gyflwynwyd yn enw Gareth Bennett—Neil Hamilton.

Gwelliant 1—Gareth Bennett

Dileu popeth a rhoi yn ei le:

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru:

1. Yn gresynu bod safbwynt bresennol Llywodraeth y DU o ran ymadael â'r UE yn negyddu canlyniad y refferendwm yn sylweddol, gan gadw'r DU yn yr undeb tollau am gyfnod amhenodol ac, i bob pwrpas, yn y farchnad sengl, gan ein hamddifadu o unrhyw lais ffurfiol neu bleidlais ym mhenderfyniadau'r Undeb Ewropeaidd.

2. Yn galw ar Lywodraeth Cymru i dynnu ei safbwynt yn ôl o ran yr hyn â nodir yn "Diogelu Dyfodol Cymru," a ysgrifennwyd ar y cyd â Phlaid Cymru, gan fod hyn hefyd yn anwybyddu ewyllys pobl y DU, a Chymru, a bleidleisiodd yn bendant i adael yr Undeb Ewropeaidd.

3. Yn cymeradwyo ymadael â'r Undeb Ewropeaidd heb gytundeb, heb unrhyw estyniad i Erthygl 50, ac o dan delerau Sefydliad Masnach y byd.

4. Yn galw ar Lywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru i achub ar y cyfle i adfer sofraniaeth genedlaethol Prydain y tu allan i'r Undeb Ewropeaidd.

5. Yn galw ar Lywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru i dderbyn ein bod yn gadael yr UE ar delerau Sefydliad Masnach y Byd ar 29 Mawrth 2019, ac i ganolbwyntio pob ymdrech, bellach, ar baratoi at y canlyniad hwn.

Cynigiwyd gwelliant 1.

Diolch yn fawr, Lywydd. Rwyf am gynnig y gwelliant yn enw fy nghyd-Aelod, Gareth Bennett.

Rydym wedi cyrraedd pen draw dwy flynedd a hanner a wastraffwyd. Pan ddaeth y Bil ymadael â'r UE i rym, roedd y dyddiad ymadael sef 29 Mawrth ar wyneb y Bil, ac mae pawb wedi gwybod ein bod yn anelu tuag at 29 Mawrth dros y ddwy flynedd ddiwethaf. Mae'r modd y mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi esgeuluso ei dyletswydd yn syfrdanol a dyna pam rydym yn y llanastr rydym ynddo heddiw. Er, rhaid imi ddweud, roedd yn gwbl rhagweladwy, o gofio bod Theresa May yn anelu'n agored am cul-de-sac na allai ddod allan ohono, am nad oedd yr UE eisiau cytundeb yn y lle cyntaf; roeddent am weld ymostyngiad Prydain.

Rydym yn gwybod bod Monsieur Barnier wedi dweud yn 2016 y bydd wedi gwneud ei waith os bydd y telerau ar ddiwedd y broses mor wael fel y bydd pobl Prydain eisiau aros yn yr UE. Dyna'r cefndir i'r hyn a elwir yn negodi a wnaed ym Mrwsel. Gallem fod wedi darllen y llyfr Adults in the Room gan Yanis Varoufakis, a nododd yn fanwl gywir, mewn gwirionedd, gydag eglurder mawr, flynyddoedd yn ôl, beth fyddai'r tactegau a fyddai'n wynebu Theresa May a'r negodwyr Prydeinig pan fyddent yn mynd i Frwsel, oherwydd dywedodd mai un peth yn unig sy'n bwysig i negodwyr yr UE: sut i ddangos i weddill Ewrop y bydd unrhyw un sy'n pleidleisio dros Lywodraeth neu sy'n pleidleisio mewn refferendwm mewn modd sy'n herio awdurdod y sefydliad dwfn yn Ewrop yn cael eu darostwng. A dyna'n union beth sydd wedi digwydd. Fe ildiaf.

Diolch ichi am dderbyn ymyriad. Rwy'n deall pam y rhowch y sbin hwnnw ar bethau, ond onid effaith yr hyn a ddywedwch yw nad oes unrhyw gytundeb cystal â bod yn aelod o'r Undeb Ewropeaidd?

Na, oherwydd gallai Theresa May fod wedi dewis llwybr hollol wahanol, sef dweud, ar y cychwyn cyntaf, ein bod eisiau'r math o gytundeb gyda'r Undeb Ewropeaidd ag y mae Canada, De Korea a llond dwrn o wledydd eraill wedi llwyddo i'w sicrhau, sy'n cadw mesur eang o fasnach rydd rhyngom, ond nid yw'n cynnwys yr holl gymhlethdod llywodraethol a arweiniodd at ganlyniad y refferendwm, a'r hyn sy'n gefndir i'n dadl mewn gwirionedd. Credaf mai'r hyn sy'n amlwg o araith y Cwnsler Cyffredinol heddiw yw nad yw erioed wedi derbyn canlyniad y refferendwm ym mis Mehefin 2016 wrth gwrs, ac yn ddiweddar maent wedi dod ychydig yn fwy agored a thryloyw ynglŷn â rhywbeth y maent bob amser wedi bod eisiau ei wneud, sef gwrthdroi'r bleidlais honno. Hynny yw, mae pawb wedi esgus cefnogi pleidlais mwyafrif pobl Prydain ddwy flynedd yn ôl, ond maent bob amser wedi bod eisiau naill ai ei thanseilio mor angheuol fel ei bod yn ddiystyr, neu roeddent eisiau ceisio ei gwrthdroi, yn benodol, fel y maent bellach yn ei ddweud, drwy ail refferendwm, hyd yn oed cyn i ganlyniad y refferendwm cyntaf gael ei weithredu.

Wrth gwrs, mae hanes o hyn ledled Ewrop; mae pobl wedi gorfod dal ati i bleidleisio hyd nes eu bod yn cynhyrchu'r canlyniad y mae sefydliad dwfn yr UE, yng ngeiriau Mr Varoufakis, ei eisiau. Wel, y tro hwn, nid yw'n mynd i ddigwydd, ac mae'n flin gennyf ein bod yn y sefyllfa annymunol hon heddiw, ond nid ydym byth yn mynd i allu cyflawni canlyniad y refferendwm ar sail polisi o dynnu 'dim cytundeb' oddi ar y bwrdd, gan mai dyna'r arf cryfaf a oedd gan Brydain erioed yn y trafodaethau hyn. Oherwydd, bydd, mae'n sicr y bydd rhai dirdyniadau os ceir 'dim cytundeb' ar 29 Mawrth; bydd yna gostau trosiannol—nid oes unrhyw amheuaeth am hynny—ond gan y bydd yr Undeb Ewropeaidd hefyd yn wynebu costau sylweddol iawn, mae hyn yn profi nad oes gan y sefydliad gwleidyddol dwfn ym Mrwsel unrhyw ddiddordeb yn lles pobl Ewrop, heb sôn am bobl y Deyrnas Unedig. Nid ydynt eisiau cytundeb, oherwydd maent am gosbi Brexit i atal pobl eraill a allai ddewis yr un llwybr ag y gwnaeth Prydain ddwy flynedd a hanner yn ôl.

Ond gadewch i ni beidio goramcangyfrif y costau a osodir ar Brydain os na cheir cytundeb. Mae'n wir fod allforion i'r Undeb Ewropeaidd yn bwysig; roedd gwerth allforio nwyddau yn £164 biliwn mewn economi o £2 triliwn, a 2.5 y cant yw cyfradd y tariff cyfartalog yn nhariff allanol cyffredin yr UE. Bydd yn llawer pwysicach i rai sectorau o'r economi, yn enwedig amaethyddiaeth, nag i eraill, ond mae amaethyddiaeth yn llai na 2 y cant o'r—[Torri ar draws.] Nid oes gennyf amser, mae'n ddrwg gennyf, na. Mae gennyf bedair munud a hanner; nid oes gennyf amser i ildio. Hoffwn ildio, ond ni allaf.

Ond rydym yn fewnforwyr net enfawr o ran bwyd. Ceir marchnad enfawr o fewn y Deyrnas Unedig i ffermwyr Prydain fanteisio arni os na cheir cytundeb. Y rhai a fydd ar eu colled o ddifrif fydd ffermwyr tramor: cynhyrchwyr cig moch yn Nenmarc, cynhyrchwyr gwin yn Ffrainc, cynhyrchwyr letys yn Sbaen—nid fy mod yn poeni llawer am hynny. Felly, mae dyfodol Prydain y tu allan i'r Undeb Ewropeaidd, sy'n rhan sy'n crebachu o'r fasnach fyd-eang: 30 y cant o fasnach y byd yn 1980, i lawr i 15 y cant yn awr, a bydd i lawr i 10 y cant ymhen 20 mlynedd. Gadewch i ni adael yr undeb sglerotig hwn. Gadewch i ni fod yn barod i sefyll dros ein hegwyddorion a chredu ynom ein hunain fel gwlad i sicrhau llwyddiant yn y byd gyda'r rhyddid a ddaw yn sgil gadael yr Undeb Ewropeaidd.

Galwaf ar Adam Price i gynnig gwelliant 2, a gyflwynwyd yn enw Rhun ap Iorwerth. Adam Price.

Gwelliant 2—Rhun ap Iorwerth

Ychwanegu pwynt newydd ar ddiwedd y cynnig:

Yn galw ar Lywodraeth Cymru i hwyluso dirprwyaeth seneddol i gael ei hanfon ar ran Cynulliad Cenedlaethol Cymru i gwrdd â chynrychiolwyr seneddol a chynrychiolwyr y llywodraeth yn San Steffan i gyflwyno'r achos dros Gymru fel y nodir yn y cynnig hwn.

Cynigiwyd gwelliant 2.

Mae'n anodd peidio â bod yn ddigalon braidd ar hyn o bryd, yn enwedig ar ôl yr araith honno, ond ein cyfrifoldeb ni yn y lle hwn yw cynnig rhyw fath o gyfeiriad o leiaf, a rhywfaint o obaith. Dechreuodd Brexit gyda phobl yn cynnig addewidion ffug ac anghyson: gallem adael yr UE a dal i gael mynediad dilyffethair at ei farchnadoedd heb fod yn ddarostyngedig i'w ddeddfau. Nawr, fe wnaeth y Senedd ymroi i'r un math o ffantasi Brexit ddoe. Pleidleisiodd Senedd y DU neithiwr (a) nad yw Brexit 'dim cytundeb' yn opsiwn, a (b) fod yn rhaid cael gwared ar y ddarpariaeth wrth gefn ar gyfer Iwerddon o'r cytundeb ymadael, er bod yr UE wedi dweud, ac wedi dweud eto o fewn munudau i'r bleidlais yn y Senedd, nad yw hynny'n opsiwn. Rydym wedi mynd o dagfa lwyr i gylch diddiwedd drosodd a throsodd drwy gydol y saga drist hon, a byddwn yno eto ymhen pythefnos. Mae San Steffan wedi cicio'r can i lawr y lôn gynifer o weithiau nes y dylai ddod yn gamp genedlaethol newydd.

Nawr, bydd Mrs May'n mynd yn ôl i Frwsel am yr eildro ac yn ceisio argyhoeddi ei chymheiriaid yn yr UE dros y pythefnos nesaf i ailagor y trafodaethau, a byddant yn gwrthod gwneud hynny eto, a chanlyniad hyn yw ein bod yn llithro tuag at Brexit 'dim cytundeb' y mae'r Senedd wedi dweud nad yw mo'i eisiau ond dyna fydd y canlyniad diofyn oni chaiff erthygl 50 ei hymestyn, a dyna, yn baradocsaidd, y pleidleisiodd y Senedd yn ei erbyn neithiwr. Ddoe, roedd San Steffan, yn y bôn, yn ewyllysio gweld diwedd ar flocio 'dim cytundeb' heb ewyllysio dull o gefnogi dewis amgen hyfyw yn ei le. Mae gwelliant Brady nid yn unig yn amhosibl ei gyflawni, mae'n amhosibl ei ddehongli. Ni fyddai hynny byth yn atal rhai tebyg i Boris Johnson, wrth gwrs, rhywun sydd eisiau cael ei gacen a'i bwyta yn gwbl ddigwestiwn. I aralleirio Oscar Wilde, mae'r glymblaid dros dro a glytiodd Theresa May at ei gilydd gyda Grŵp Diwygo Ewropeaidd a'r DUP yn enghraifft o'r anhraethol yn mynd ar drywydd yr anghyraeddadwy. Beth yn union yw'r 'trefniadau amgen' hyn? Treuliodd negodwyr Brexit ddwy flynedd yn ceisio dod o hyd i'r trefniadau amgen chwedlonol hyn i'r ddarpariaeth wrth gefn, ac yn y diwedd bu'n rhaid i Lywodraeth Prydain hyd yn oed roi'r gorau iddi. A ydym o ddifrif yn credu eu bod yn mynd i ddod o hyd iddynt yn y bythefnos nesaf drwy ryw ryfedd wyrth? Mae'r ddarpariaeth wrth gefn yno. Mae'r ddarpariaeth wrth gefn yno i sicrhau, os na ddeuir i gytundeb masnach ehangach, ac na ellir dod i atebion eraill, na fydd Iwerddon—y gogledd na'r de—yn gweld ffin galed yn dychwelyd; h.y., os na fydd trefniadau amgen yn gweithio, bydd y ddarpariaeth wrth gefn yn dod yn weithredol. Yr hyn y mae Llywodraeth y DU yn gwahodd yr UE i gytuno yn ei gylch yn awr yw trefniadau amgen rhag ofn nad yw'r trefniadau amgen yn gweithio—mewn geiriau eraill polisi yswiriant heb yswiriant, rhwyd ddiogelwch heb rwyd, darpariaeth wrth gefn heb gefn iddi.

Nawr, ffantasi rhai Torïaid yw bod Mrs May yn mynd i fynd i Frwsel yn awr a sicrhau tro pedol ganddynt ar raddfa moment Fontainebleau enwog Mrs Thatcher. Ond beth bynnag arall y gellid ei ddweud am Thatcher—ac mae llawer y gellid ei ddweud—roedd hi o leiaf yn gyson: 'the lady's not for turning'. Mae Mrs May newydd gyflawni'r tro pedol mwyaf mewn hanes. Hyd at dri diwrnod yn ôl, roedd hi'n dweud bod angen y ddarpariaeth wrth gefn a bod arni hynny i bobl Gogledd Iwerddon. Mae'n dweud yn awr ei bod hi am gael ei gwared. Pa ryfedd nad yw aelod-wladwriaethau'r UE yn hapus iawn. Yr un dewis go iawn sydd ar ôl bellach yw naill ai Brexit 'dim cytundeb' neu bleidlais y bobl. Mae gwleidyddiaeth wedi torri ar hyn o bryd. Ond ymhen 58 diwrnod, bydd mwy na gwleidyddiaeth yn y fantol, ac ni fydd pobl yn maddau i ni, a bydd hanes yn ein barnu'n hallt os na wnawn bopeth yn ein gallu i atal trychineb y gellir ei osgoi, a dyna pam y mae'n iawn, gyda San Steffan yn sownd yn y gors, inni ddod ynghyd yma yn y Senedd hon i ganfod ffordd allan o'r gors. Felly, mae heddiw'n gam cadarnhaol, ond gadewch i ni atgoffa ein hunain mai'r geiriau pwysicaf yn y cynnig hwn yw 'ar unwaith'. Nid oes gennym fawr o amser. Rhaid inni weithredu gyda phendantrwydd, heb oedi, heddiw.

Yn dilyn y ddadl ddoe yn Nhŷ'r Cyffredin, mae'n amlwg iawn fod angen inni baratoi ar gyfer Brexit. Bydd llawer o'r bobl sy'n gwylio'r ddadl hon heddiw'n ei hystyried hi'n eironig iawn, mewn gwirionedd, fod y cynnig sydd ger ein bron ar y cyd rhwng Llafur, Plaid Cymru, a'r Democratiaid Rhyddfrydol—gan mai dyna beth ydyw, cynghrair ddiurddas o dair plaid yn y Cynulliad Cenedlaethol hwn sy'n dymuno ceisio rhwystro Brexit—[ Torri ar draws.] Rydych yn ceisio condemnio Llywodraeth y DU am fethu cymryd rhan mewn trafodaethau trawsbleidiol ym mhwynt 1 y cynnig hwn, ond ni allai dim fod ymhellach o'r gwir. Mae'r Prif Weinidog wedi gwahodd ac wedi cynnal trafodaethau â phleidiau gwleidyddol eraill, gan gynnwys arweinydd Plaid Cymru, gan gynnwys Prif Weinidog Llywodraeth Cymru—[Torri ar draws.]

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

—ac arweinydd y Blaid Lafur, Jeremy Corbyn, sydd, hyd yma, wedi methu cymryd rhan.

A ydych yn derbyn ymyriad?

Fe gymeraf un mewn eiliad, Lywydd. Mae'n warthus, a dweud y gwir, ei fod wedi bod yn hapus i gyfarfod â therfysgwyr heb amodau yn y gorffennol, ond nad yw wedi bod yn barod i gyfarfod â'r Prif Weinidog tan neithiwr pan ildiodd o'r diwedd o dan bwysau. Fe gymeraf yr ymyriad a ddaeth yn gyntaf.

Iawn. Rwy'n siŵr ei fod wedi treulio rhywfaint o amser cyn y ddadl yn paratoi ar gyfer hyn, ond un o'r pethau a ddywedodd—. Mae'n sôn am 'gynghrair ddiurddas' rhwng Plaid Cymru, Llafur a'r Democratiaid Rhyddfrydol: yr wythnos diwethaf, roedd y Blaid Geidwadol yn cyhuddo'r Blaid Lafur o deyrngarwch llwythol. Ni allwch gael y ddau.

Wel, edrychwch, rydym wedi gweld teyrngarwch llwythol yn y Siambr hon, ac mae'n amlwg iawn i bawb ei weld. [Torri ar draws.] Nid yn unig fod cyfarfodydd wedi'u cynnal rhwng arweinwyr gwleidyddol, ond wrth gwrs, mae Llywodraeth Cymru ei hun wedi cymryd rhan drwy gyfarfodydd niferus Cyd-bwyllgor y Gweinidogion, sydd wedi cynnwys llawer iawn o sgyrsiau a thrafodaethau ar Brexit.

Nawr, ym mhwynt 2 y cynnig, gofynnir i'r Cynulliad gefnogi ymestyn dyddiad gadael erthygl 50. Cawsom ein cyhuddo o fod eisiau cicio'r can ymhellach i lawr y lôn funudau yn ôl o ran safbwynt Llywodraeth y DU, ac eto, dyma gicio'r can yr holl ffordd i lawr—nid dim ond i lawr y ffordd, ond i'r stryd nesaf. Wyddoch chi, y realiti yw bod Senedd y DU, neithiwr, dros gyfres o bleidleisiau wedi gwrthod y galwadau hynny'n bendant. Mae'r rhan fwyaf o ASau yn cydnabod nad yw ymestyn y dyddiad gadael yn mynd i wneud unrhyw beth o gwbl i ddatrys yr anghytundeb sylfaenol—[Torri ar draws.]—sydd rhwng llawer o bobl ynglŷn â Brexit. Felly, mae pleidleisio dros geisio estyniad yma yn y Siambr hon heddiw yn gwbl ofer, a gwyddom beth sydd wedi'i ysgogi; mae wedi'i ysgogi gan bobl sydd am rwystro Brexit oherwydd nad ydynt yn cytuno—

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

—â barn pobl Prydain, a fynegwyd yn y bleidlais ym mis Mehefin 2016. Fe gymeraf ymyriad.

Diolch i chi am gymryd yr ymyriad. Wel, wrth gwrs, pleidleisiodd Senedd y DU neithiwr dros ddatgan nad oedd 'dim cytundeb' yn opsiwn. Os felly, mewn trafodaethau gyda'r holl bleidiau, Prif Weinidog a gyhuddwyd o fod â drws agored ond meddwl caeedig, oni chredwch y byddai'n rhesymegol i'r Prif Weinidog ddweud yn awr nad yw 'dim cytundeb' yn opsiwn ac y dylai gefnogi sofraniaeth y Senedd?

Gall unrhyw un ddweud nad yw 'dim cytundeb' yn opsiwn oherwydd bod angen cytundeb pob plaid. Felly, nid yw'r Prif Weinidog mewn sefyllfa i ddweud beth yw barn pobl eraill. [Torri ar draws.]

Yr hyn y mae'r Prif Weinidog wedi bod yn ei wneud ac wedi bod yn ei wneud yn gyson yw ymladd yn galed i gael y cytundeb gorau posibl fel nad ydym yn wynebu sefyllfa 'dim cytundeb'. Dyna pam y mae hi wedi cynhyrchu cytundeb, ac a dweud y gwir, dyna'r unig gytundeb sydd ar y bwrdd, yr unig gytundeb sy'n bosibl i allu mynd drwy'r Senedd, a chael cefnogaeth y Senedd, gyda'r addasiad hwn i'r ddarpariaeth wrth gefn y mae'r Senedd wedi pleidleisio dros ei geisio. Felly, rydym mewn sefyllfa yn awr lle mae gan Brif Weinidog y DU fandad clir iawn i geisio ailnegodi'r agwedd honno ar ei chytundeb gyda'r Undeb Ewropeaidd.

Ac i'r rhai sy'n dweud mai'r unig ffordd o osgoi ffin galed ar Ynys Iwerddon yw derbyn y ddarpariaeth wrth gefn, mae arnaf ofn fy mod anghytuno'n llwyr oherwydd mae'r broblem, wrth gwrs, yn ymwneud â mwy na'r ffaith bod gennym sefyllfa lle mae'r ddarpariaeth wrth gefn yn rhywbeth na chaniateir inni ddod allan ohono heb ganiatâd yr UE hyd yn oed, oherwydd dyna un peth sylfaenol arall y mae'n ymddangos bod pawb arall yn ei anwybyddu. Ond dywedodd prif negodwr yr Undeb Ewropeaidd, Michel Barnier, wrth bwyllgor o'r UE yr wythnos diwethaf, mewn senario 'dim cytundeb', ac rwy'n dyfynnu, bydd yn rhaid inni ddod o hyd i ffordd weithredol o gynnal archwiliadau a mesurau rheoli heb osod ffin yn ôl ar waith.

Nawr, os yw prif negodwr yr UE, Michel Barnier, yn barod i gyfaddef y bydd yn bosibl cynnal archwiliadau a mesurau rheoli heb roi ffin galed ar waith mewn senario 'dim cytundeb', mae'n gwbl bosibl gwneud yr un peth mewn senario lle ceir cytundeb o dan y trefniadau a nodir yng nghytundeb y Prif Weinidog. [Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf, nid oes gennyf amser i dderbyn ymyriad arall.

Hoffwn ddweud yn fyr iawn, mae pwynt 3 y cynnig yn dweud yn glir fod Llywodraeth Cymru bellach yn dadlau y dylid paratoi ar gyfer ail refferendwm, ac eto mae Llywodraeth Cymru wedi dweud wrth bobl Cymru'n gyson ei bod hi'n parchu canlyniad y refferendwm yn 2016. Mae'n amlwg nad yw hi, Lywydd, oherwydd fel arall, byddai'n cefnogi camau i weithredu'r farn honno. Gadewch i ni atgoffa ein hunain: pleidleisiodd pobl Cymru, a phobl y DU o blaid gadael yr Undeb Ewropeaidd ym mis Mehefin 2016, ac mae'n rhaid inni adael. Byddai cynnal ail refferendwm yn bradychu pobl Cymru'n llwyr, byddai'n gosod cynsail peryglus ar gyfer ein democratiaeth.

Felly, i gloi, Lywydd, hoffwn ailadrodd ymrwymiad Plaid Geidwadol Cymru i gyflawni Brexit, ein penderfyniad i gefnogi ymdrechion i wneud hynny gyda chytundeb, ac yn drefnus, a'n hymrwymiad i ymgysylltu ag eraill, gan gynnwys pleidiau eraill yn y Siambr hon, i weld Cymru a'i phobl yn ffynnu pan fyddwn yn gadael yr UE.

Diolch yn fawr iawn ichi am hynny. Felly, nid yw 29 Mawrth ond mater o wythnosau i ffwrdd, ac i lawer o fusnesau a sefydliadau ledled Cymru, mae'r ansicrwydd ynglŷn â Brexit yn frawychus iawn. Gwn o sgyrsiau a gefais yn fy etholaeth gyda chwmnïau ym Merthyr Tudful a Rhymni eu bod yn pryderu'n fawr ynglŷn â hynny. Ni allaf ond tybio nad yw cynrychiolwyr UKIP a'r Ceidwadwyr wedi bod yn siarad â chwmnïau yn eu hetholaethau, oherwydd fel arall byddent—[Torri ar draws.] Na, nid wyf yn derbyn ymyriad. Oherwydd fel arall, byddent wedi cael yr un ymateb ag a gefais i ynglŷn â'r pryderon sydd ganddynt.

A gwyddom y gallai'r tro pedol gan y Prif Weinidog ddoe fod wedi ennill peth amser ychwanegol iddi gydag aelodau ei meinciau cefn ei hun, ond mae'n ymddangos, Adam, eu bod yn sydyn iawn yn hoffi'r ffordd y mae'r ddynes hon yn troi. Ond y cyfan a glywaf yw tician y cloc, a thra bo'r cloc yn dal i dician, rwy'n bryderus ynghylch natur wenwynig y ddadl ynglŷn â'n perthynas gyda'n partneriaid yn yr UE yn y dyfodol, a dylai hynny fod yn destun gofid i bob un ohonom. Y siarad dyddiol am feddylfryd amser rhyfel, o fod yn y ffosydd, ysbryd y blits; nid dyma yw hanfod ein perthynas â 27 gwlad arall yr UE. Ar adegau, teimlaf ein bod ond un cam i ffwrdd o alw ein cyd-Aelodau yn yr UE yn 'Johnny Foreigner'. Er mwyn popeth—nid yr UE a aeth â ni i'r llanastr hwn. Y Torïaid a'u hadrannau mewnol ledled Ewrop a wnaeth hynny, ac nid wyf am eistedd yn ôl a derbyn nad yw eu rhethreg wrth-UE yn ceisio rhoi'r argraff mai'r UE yw'r bobl ddrwg yn y sefyllfa hon. Nid yr UE a ofynnodd inni adael. Maent yn parhau i fod yn unedig fel 27 gwlad wrth i'n Llywodraeth ni yn y DU fethu uno.

Felly, i mi, dadl yw hon bellach ynglŷn â diogelu swyddi ym Merthyr Tudful a Rhymni. Mae'n ymwneud â sicrhau nad yw diogelwch ein pobl dan fygythiad. Mae'n ymwneud â gwneud yn siŵr fod gennym fynediad di-dor at y meddyginiaethau sydd eu hangen ar ein dinasyddion. Mae'n ymwneud â sicrhau hawliau ein dinasyddion. Mae'n ymwneud â sicrhau nad ydym yn peryglu'r hyn sydd, a dweud y gwir, yn dal i fod yn heddwch bregus yn Iwerddon.

Lywydd, cyn belled yn ôl â mis Gorffennaf diwethaf gofynnais i'r Gweinidog Brexit a chyllid ar y pryd, y Prif Weinidog yn awr, a oedd hi'n bryd oedi erthygl 50. Roedd yn amlwg i mi bryd hynny, fel yn awr, nad oedd gennym amser i sicrhau cytundeb derbyniol ar delerau ein hymadaiad â'r UE. Nawr, chwe mis yn ddiweddarach, mae Prif Weinidog y DU wedi gwneud yn union yr hyn y dywedodd nad oedd yn bosibl. Mae hi'n mynd i fynd yn ôl i geisio ailagor y trafodaethau ar ôl dweud wrthym am fisoedd ei fod yn ddewis rhwng ei chytundeb hi a dim cytundeb.

Ond credaf o hyd y byddai oedi yn rhoi amser i bawb gael trafodaethau mwy ystyrlon ac yn bwysicach, i ddatrys rhai o'r tensiynau sy'n gwrthdaro yn ein gwlad ein hunain. Rwy'n glir nad yw oedi yn y trafodaethau yn gwrthdroi'r refferendwm, mae'n diwygio'r amserlen ar gyfer trafodaethau o dan erthygl 50, dyna i gyd. Gadewch imi roi cymhariaeth: pe bawn yn gwerthu fy nhŷ heddiw, mae'n debyg y cymerai tan ddiwedd mis Mawrth, ar y cynharaf mae'n debyg, i gwblhau'r broses honno, a thrafodiad cyfreithiol i werthu un tŷ yn unig fyddai hwnnw. Ni allaf weld, felly, sut y mae'r wlad gyfan yn mynd i ailnegodi a chwblhau'r holl drefniadau cyfreithiol cysylltiedig sydd eu hangen ar gyfer gadael erbyn 29 Mawrth. Efallai fy mod yn anghywir, ond i mi, mae synnwyr cyffredin yn dweud wrthyf nad yw'n bosibl.

Ar ôl dweud hynny, nid oes gennyf unrhyw ffydd y bydd y Prif Weinidog, ni waeth faint o amser sydd ganddi, yn cyflawni'r hyn sydd ei angen arnom ar gyfer ein gwlad. Fel y dywedais o'r blaen, nid ymwneud â beth sydd orau i'n gwlad y mae hyn—mae'n ymwneud bellach â dal y blaid Dorïaidd gyda'i gilydd. Byddai gadael i'r cloc dician tuag at Brexit 'dim cytundeb'—[Torri ar draws.]—er mwyn plesio'r DUP a'r Grŵp Diwygio Ewropeaidd yn frad anferthol. Mae'n risg na allwn ganiatáu iddi ddigwydd. Dyna fyddai'r gwaethaf o bob byd, felly rwy'n falch fod mwyafrif o ASau neithiwr wedi dynodi nad Brexit heb gytundeb fydd y canlyniad ar ôl y rownd nesaf o drafodaethau, ond mae'n rhaid inni dorri unrhyw sefylla ddiddatrys sy'n parhau.

Drwy gydol y broses hon, nid wyf wedi cefnogi ail bleidlais neu refferendwm. A minnau'n cynrychioli etholaeth a bleidleisiodd dros adael, teimlwn fod dyletswydd ar Lywodraeth y DU i geisio negodi cytundeb effeithiol ar gyfer gadael. Er ei bod yn dod yn fwyfwy amlwg nad oes fawr o obaith ar hyn o bryd o gael consensws yn San Steffan, yr hyn a fyddai orau gennyf fyddai gofyn am oedi—ymestyn erthygl 50—i weld pa gonsensws a allai fod yn gyraeddadwy o hyd. Ond nid wyf yn dadlau bellach chwaith nad yw'n synhwyrol dweud hefyd y dylai Llywodraeth y DU o leiaf ddechrau paratoi ar gyfer y posibilrwydd o ail bleidlais, oherwydd pe bai'r sefyllfa'n parhau'n ddiddatrys yn San Steffan, ac os na chawn etholiad cyffredinol i helpu i ddatrys y mater, y bobl yn unig a all gael y gair olaf i ddweud a ddylid derbyn y cytundeb terfynol hwn ai peidio, felly byddaf yn pleidleisio dros y cynnig hwn heddiw.

Mi siaradaf i yn gymharol fyr am pam dwi'n credu bod hwn—y cynnig sydd o'n blaenau ni heddiw—yn gynnig gwerthfawr a pham ein bod ni, ym Mhlaid Cymru, wedi gallu dod i gytundeb ar ffurf o eiriad efo'r Llywodraeth, er bod yna wahaniaethau rhyngom ni ar sawl elfen o'r drafodaeth ar Brexit. Ond dwi'n credu bod hwn yn gam sylweddol ymlaen o ran gosod stamp y Cynulliad yma ar y drafodaeth Brexit, er mor anobeithiol y mae hi'n teimlo ar adegau fod yna ddylanwad o gwbl ac unrhyw bwys yn cael ei roi i lais ein Senedd genedlaethol ni yn y drafodaeth hon.

Mae cymal 1 yn ein hatgoffa ni mai project y Blaid Geidwadol ydy Brexit i bob pwrpas, a bod angen wedi bod o'r dechrau am drafodaethau trawsbleidiol os oedd y Prif Weinidog am ddangos bod yna unrhyw ystyriaeth yn cael ei rhoi i farn eraill. I Darren Millar, sy'n dweud bod y Prif Weinidog wedi estyn allan—nid ym mis Ionawr 2019 y mae'r amser i wneud hynny, pan fo'r refferendwm wedi digwydd ym mis Mehefin 2016. Mae'r cymal yma hefyd yn cynnwys cyfeiriad at yr angen y dylid bod wedi gwrando ar y gweinyddiaethau datganoledig yn berffaith glir o'r dechrau, oherwydd mi oedd yna farn ddilys yma oedd angen cael ei chlywed yn y drafodaeth. 

A yw'r Aelod yn derbyn bod trafodaethau parhaus wedi bod rhwng Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU drwy gydol proses Brexit? Soniais am gyfarfodydd y cydgyngor gweinidogion yn gynharach, lle mae Brexit wedi bod yn elfen gyson ar yr agenda. Mae hynny'n dangos bod ymgysylltiad â'r gwledydd datganoledig wedi digwydd mewn modd ystyrlon.

Dwi'n cofio fy nghyfaill diweddar Steffan Lewis yn dweud os oedd o'n genedlaetholwr yn mynd i mewn i'r cyfarfodydd efo Llywodraeth Prydain, mi oedd yn sicr yn genedlaetholwr yn dod allan ohonyn nhw, achos fel yr oedd y cyn-Brif Weinidog yn dweud y tu ôl i fi yn y fan hyn, gwastraff amser llwyr oedd llawer o'r trafodaethau rhwng y Llywodraethau. 

Y pwynt dŷn ni'n ei wneud yn y cynnig yma heddiw, hefyd, ydy bod angen i lais ein Senedd genedlaethol ni gael ei glywed. Oes, mae yna drafodaethau rhynglywodraethol wedi bod yn digwydd ar ryw lefel gwbl, gwbl annigonol ac amhriodol, ond does yna ddim digon o lais wedi bod yn cael ei roi i'n Senedd genedlaethol ni.

Yn symud at yr ail gymal, mae'r ail gymal yn atgyfnerthu y bleidlais yma'n y Cynulliad ychydig wythnosau yn ôl yn ymwrthod yn llwyr â'r syniad o ymadael heb gytundeb. Mae e hefyd yn ein hatgoffa ni fod y dyddiad yma sydd o'n blaenau ni, 29 Mawrth, yn ganlyniad i gamgymeriad gwleidyddol dybryd wnaed yn ôl yng nghanol 2016 i danio erthygl 50 yn gwbl afrealistig. Mi wnaeth fy mhleidlais i a'n haelodau ni yn San Steffan wrthod pleidleisio dros hwnnw. Ond rŵan mi ydyn ni, gobeithio drwy'r bleidlais yma, yn gallu datgan barn ein Senedd genedlaethol ni ein bod ni rŵan yn credu: na, mae angen ymestyn, oherwydd mae angen rhagor o amser. Dydy penderfyniadau sy'n cael eu gwneud dan y math yma o bwysau amser ddim yn aml iawn yn benderfyniadau da.

Y trydydd cymal ydy'r un hollbwysig. Dŷn ni'n dod yn fan hyn at y cwestiwn o bleidlais o'r newydd i ofyn yn ddemocrataidd i bobl: ydyn nhw'n hoffi y Brexit sydd o'u blaenau nhw erbyn hyn? Dŷn ni'n dweud yn glir yn fan hyn ein bod ni'n credu ei bod hi yn ymddangos bellach nad oes modd dod i ganlyniad synhwyrol fyddai, er enghraifft, yn cadw Cymru yn y farchnad sengl neu o fewn yr undeb tollau, ac yn gwneud y pwynt, oherwydd yr elfen anochel honno, fel mae'n ymddangos i ni, bod angen symud ar unwaith i baratoi i roi llais i bobl Cymru yn 2019, a gofyn eu barn nhw rŵan, yn gyfoes: ydyn nhw'n credu bod hyn er lles Cymru?

Mae pwynt 4 yn atgyfnerthu eto, fel rwy wedi cyfeirio ato fo'n barod, yr angen i drafod mwy gyda'r gweinyddiaethau datganoledig.

Mi symudaf i yn fyr at ein gwelliant ni. Beth sydd yn fan hyn ydy syniad. Dwi ddim yn siŵr os ydy o'n syniad perffaith hyd yn oed, ond syniad oedd yna yn fan hyn ynglŷn â sut y gallwn ni fod yn ceisio y llais cenedlaethol, seneddol yna, drwy o bosib gael Llywodraeth Cymru i ddod â dirprwyaeth at ei gilydd i fynd i siarad yn San Steffan, yn Whitehall, ar lefel llywodraethol ac ar lefel seneddol, i roi safbwynt Cymru, i roi ein safbwynt ni. Mae'n bosib bod yna waith pellach i'w wneud ar hynny ond dwi'n meddwl fod o'n syniad da—[Torri ar draws.] Mick Antoniw, ie.  

Rwy'n derbyn ei fod yn syniad ac yn gynnig ac yn y blaen, ond a wnewch chi gydnabod, o safbwynt cynrychioli Llywodraeth y Cynulliad, mae gennych Brif Weinidog Cymru sydd bron yn byw yn Stryd Downing ar hyn o bryd yn ceisio ymgysylltu â Llywodraeth y DU, ac wrth gwrs, yn y fforwm rhyngseneddol, sef cyfarfod o'r holl gyrff cyfansoddiadol a deddfwriaethol, mae safbwynt Cymru wedi'i roi dro ar ôl tro gan Dai Rees a minnau, sy'n mynychu'r fforwm hwnnw, a hyd yn oed yr wythnos o'r blaen, gyda Chloe Smith, roeddem yn cyflwyno'r safbwynt hwnnw eto? Nid oes gennyf wrthwynebiad penodol, ond tybed beth yw'r pwynt pan fo'r safbwynt hwnnw'n cael ei roi mor glir ar hyn o bryd. Gallai dynnu sylw oddi ar y mater o bwys sef newid cyfansoddiadol.

Rwy'n cydnabod y pwynt rydych yn ei wneud ac rwy'n cydnabod gwerth peth o'r cysylltiad a gafwyd. Credwn fod mwy y gellir ei wneud. Rydym yn annog arloesedd o ran y modd, wyddoch chi, yn yr wythnosau diwethaf hyn hyd yn oed, rydym yn ceisio cael y fantais fwyaf i Gymru mewn unrhyw ffordd y gallwn. Ond am y rheswm hwnnw o feddwl efallai fod yna ffordd arall y gallwn drafod hynny, ni fyddwn, gyda'ch caniatâd chi, Lywydd, yn gwthio hyn i bleidlais heddiw a gobeithio y cawn drafodaethau pellach ynglŷn â sut y gallwn weithio mewn modd arloesol ar hyn. Ond credaf fod gennym gynnig yma rydym yn falch o allu ei gyflwyno ar y cyd â'r Llywodraeth sydd eto'n datgan safbwynt clir gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru, ac sy'n sefyll dros yr hyn sy'n iawn i Gymru yng nghyd-destun Brexit.

Diolch i Rhun ap Iorwerth am ei araith. Dywed ei fod, neithiwr, wedi gallu cytuno ar ffurf geiriad o blaid y cynnig gyda Llywodraeth Cymru. Pan oedd Llywodraeth Cymru yn ymwthio i goflaid Plaid Cymru, sydd eisiau chwalu ein Teyrnas Unedig, tybed a oeddent yn meddwl am ffordd arall y gallent ei dewis, un o gefnogi Llywodraeth y DU yn ei safbwynt negodi a mynd at yr Undeb Ewropeaidd a dweud, 'Nid ydym eisiau 'dim cytundeb', felly mae angen i chi newid eich safbwynt fel y daw'r cytundeb ymadael yn dderbyniol i Dy'r Cyffredin Prydain'. Pan fo negodi'n digwydd rhwng Llywodraeth y DU ar un ochr a'r Comisiwn Ewropeaidd ar yr ochr arall, onid yw Llywodraeth Cymru'n credu, onid ydynt yn pryderu ynglŷn â pha ochr y mae'n ymddangos eu bod arni pan fyddant yn dechrau cynnig gyda'r ymadrodd 'yn condemnio Llywodraeth y DU'? Beth y mae hynny'n ei ddweud amdanynt? Maent yn mynd ati wedyn yn chwerthinllyd i'w chondemnio am ei methiant i gymryd rhan mewn trafodaethau trawsbleidiol, pan fo'u harweinydd hwy hyd at amser te heddiw, wedi gwrthod cyfarfod â Phrif Weinidog y Deyrnas Unedig?

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Gwnaf.

Beth yw'r pwynt o gael cyfarfod â Phrif Weinidog sy'n dweud, 'Dewch i gwrdd â mi a thrafod, ond ni fyddaf yn newid unrhyw un o fy llinellau coch'? Y pwynt yn awr, wrth gwrs, yw bod y Senedd wedi dweud bod yn rhaid i 'dim cytundeb' ddod oddi ar y bwrdd. Mae wedi dweud hynny, a'r cwestiwn yw a fydd Theresa May yn gwrando ar y Senedd.

Mae'r Aelod yn iawn fod Tŷ'r Cyffredin wedi dweud hynny, ond dywedodd hynny o 318 pleidlais i 310, a dewisodd ddweud hynny a mynegi barn, a phan gafodd gyfle ddwy neu dair gwaith i wneud rhywbeth yn ei gylch, pleidleisiodd mwyafrif ddwywaith cymaint i beidio ac i gefnogi Llywodraeth y DU yn ei safbwynt negodi i roi pwysau ar yr Undeb Ewropeaidd i wneud trefniadau amgen ar gyfer y ddarpariaeth wrth gefn, fel bod cytundeb ar gael y gall y Senedd bleidleisio a chytuno yn ei gylch. Dyna'r unig ffordd o osgoi 'dim cytundeb' oni bai, fel y gwelwn yn fwy a mwy amlwg, o un ddadl i'r llall, yn gweld o'r meinciau hynny eich bod am wrthdroi canlyniad y refferendwm, anwybyddu'r bobl yn Islwyn neu ym Merthyr Tudful a bleidleisiodd 56.4 y cant o blaid gadael yr Undeb Ewropeaidd. Dywedwyd wrthynt gan eu Haelod eu bod yn anghywir, ac yn awr mae hi'n meddwl y dylent baratoi i bleidleisio eto hyd nes y byddant yn cytuno â hi, oherwydd mae hi rywsut yn well. Nid wyf yn cytuno â hynny.

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Roeddwn wedi credu, yn y drydedd ran i'r cynnig hwn mewn gwirionedd, nad oedd Llywodraeth Cymru yn barod i alw am ail refferendwm—roedd yn defnyddio geiriau osgoilyd y dylai gwaith ddechrau ar unwaith ar baratoi ar gyfer pleidlais gyhoeddus, beth bynnag yw hynny; efallai mai etholiad cyffredinol ydyw, efallai na allent gytuno. Fel y bobl yn Nhŷ'r Cyffredin, na feiddiodd gyflwyno gwelliant hyd yn oed ar gyfer ail refferendwm oherwydd eu bod yn gwybod cyn lleied o ASau sy'n ei gefnogi, efallai nad oeddent yn pwyso am ail refferendwm mewn gwirionedd. Ond rydym yn clywed gan Aelod ar ôl Aelod mai dyna yw eu dymuniad. Maent yn meddwl bod pobl Cymru yn anghywir. Maent yn credu eu bod yn well. Maent yn credu y dylid gwneud i'w pleidleiswyr, i'w hetholwyr bleidleisio eto oherwydd eu bod yn anghytuno. Wel, nid dyna rydym yn ei gredu ar y meinciau hyn. Cawsom refferendwm. Fe wnaethom bleidleisio dros adael yn y DU ac yng Nghymru. Dylem barchu'r canlyniad hwnnw.

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

Gwnaf.

Mae'n ymddangos i mi fod y difrifoldeb a ddangoswyd tuag at y refferendwm hwnnw, neu'r parch a roddwyd iddo, wedi'i adlewyrchu yn y ffaith ein bod wedi treulio dwy flynedd a hanner yn ceisio gweld a oes ffordd o ddod i gytundeb. Nid yw fel pe bai wedi cael ei anwybyddu; rydym wedi cyrraedd y pwynt ar ôl y negodi hwnnw ac yn gweld, 'Gwrandewch, dyma'r dewis arall', ac efallai na all gwleidyddion wneud y penderfyniad hwnnw. Dylai fod yn fater i'r bobl benderfynu yn ei gylch.

Nid yw'r Aelod wedi derbyn y canlyniad o'r dechrau un. Mae wedi llwyddo i hudo'r Blaid Lafur yn raddol i gytuno â Phlaid Cymru ar Brexit mewn enw'n unig a gwthio hynny, ac wrth inni ddod yn agosach ac yn agosach at y dyddiad gadael, maent yn fwy a mwy eglur yn eu cred fod eu pleidleiswyr yn anghywir ac y dylid gwneud iddynt bleidleisio eto. Ond pan fyddant yn dweud, yn rhan 2 y cynnig hwn, ei fod,

'Yn pwysleisio unwaith eto y byddai ymadael heb gytundeb yn drychinebus', ond wedyn yn mynd yn eu blaenau i ofyn am ymestyn erthygl 50, maent yn tynnu'r pwysau oddi ar yr Undeb Ewropeaidd i gytuno ar gytundeb. Nawr, efallai eu bod am ei hymestyn oherwydd eu bod am ymestyn ac ymestyn ac ymestyn fel ein bod yn aros yn yr Undeb Ewropeaidd am byth. Os felly, pam na ddywedant hynny a datgan yn onest mai dyna yw eu safbwynt?

Fel arall, mae gennym ddarpariaeth wrth gefn gydag Iwerddon a fydd yn golygu yn y bôn na chaniateir i'r Deyrnas Unedig adael yr undeb tollau oni fydd yr UE yn rhoi caniatâd inni wneud hynny. Bydd yn golygu bod Gogledd Iwerddon yn ddarostyngedig i gyfeddiant rheoleiddio gan yr Undeb Ewropeaidd y tu allan i gyfundrefn y DU. Mae'r safbwyntiau hynny'n annerbyniol. Dylid ymdrin â'r ffin drwy'r trafodaethau masnach, a gydag ewyllys da ar y ddwy ochr, gallwn osgoi cael ffin galed, gallwn barhau i fasnachu'n rhydd, a gallwn gael Teyrnas Unedig ffyniannus ac Iwerddon ffyniannus. Ond mae hynny'n ei gwneud yn ofynnol i'r Undeb Ewropeaidd newid ei safbwynt, a dod i drefniant amgen yn hytrach na'r Brexit hwnnw, yn hytrach na'r ddarpariaeth wrth gefn honno, ac yna bydd gennym gytundeb a fydd yn mynd â ni allan o'r Undeb Ewropeaidd ac yn sicrhau llwyddiant i Gymru, i'r Deyrnas Unedig ac i'r Undeb Ewropeaidd.

Lywydd, rydym wedi clywed o wahanol rannau o'r Siambr y prynhawn yma nifer fawr o resymau pam rydym yn y llanastr rydym ynddo heddiw. Ond ni chlywsom gan unrhyw un o'r rhai—ni chlywsom gan unrhyw un—a ddadleuodd dros adael yr Undeb Ewropeaidd unrhyw gydnabyddiaeth mai'r celwyddau a ddywedwyd yn y refferendwm hwnnw a arweiniodd yn uniongyrchol at danseilio ein gwleidyddiaeth heddiw a'r sefyllfa a wynebwn heddiw. Mae'r argyfwng gwleidyddol sy'n ein hwynebu heddiw yn ganlyniad uniongyrchol—yn ganlyniad uniongyrchol—i'r celwyddau a ddywedwyd yn y refferendwm hwnnw. Gadewch imi ddweud hyn: rydym wedi symud, mewn ychydig llai na thair blynedd, o gael addewid o £350 miliwn yr wythnos i'r gwasanaeth iechyd gwladol i'r bygythiad o filwyr ar y stryd a gosod rheolaeth filwrol. Nid yw'n llwyddiant mawr, oni chytunwch?

A gadewch imi ddweud hyn wrthych hefyd, pan glywaf yr Aelodau Ceidwadol hyn—pan glywaf yr Aelodau Ceidwadol hyn—yn dweud wrthyf y dylwn barchu'r refferendwm, yr hyn a glywaf yw Aelodau Ceidwadol eraill a oedd yn siarad heb fod mor bell â hynny'n ôl yn Nhŷ'r Cyffredin i danseilio'r bleidlais ddatganoli yn 1997 o fewn dau fis i'r bleidlais honno. Nid oeddent yn parchu'r refferendwm hwnnw yn ystod yr ymgyrch, nid oeddent yn parchu'r refferendwm pan gyhoeddwyd y canlyniad, ac maent wedi ymladd yn galed i atal y broses ddatganoli byth ers hynny.

Felly, peidiwch â dod i'r lle hwn a rhoi darlith i ni ar barch tuag at y broses wleidyddol, gan mai'r hyn rydych chi wedi'i wneud—yr hyn rydych chi wedi'i wneud—dros dair blynedd yw tanseilio'r strwythurau gwleidyddol a sefydliadau'r wlad hon mewn ffordd na allaf gofio neb yn ei wneud ar unrhyw adeg yn ystod fy oes. Ac rwy'n credu bod llawer ohonom, ble bynnag yr eisteddwn yn y Siambr hon heddiw, yn cydnabod ac yn deall mai'r ychydig flynyddoedd diwethaf yw'r blynyddoedd gwaethaf mewn gwleidyddiaeth y gall unrhyw un ohonom yn ei gofio. [Torri ar draws.] Fe ildiaf iddo.

Y rheswm sylfaenol pam y bu'r ychydig flynyddoedd hynny mor anodd oedd am nad yw pobl fel yr Aelod yn derbyn canlyniad y refferendwm. Nawr, y ffaith amdani yw bod ei etholaeth wedi pleidleisio dros adael i raddau mwy nag unman arall yng Nghymru.

Eisteddwch. Eisteddwch. Gadewch imi ddweud wrthych—gadewch imi ddweud wrthych—fod y pleidleisiau hynny wedi'u prynu ag oel nadredd, ac fe'u prynwyd â ffantasi. A gadewch imi ddweud hyn wrthych—gadewch imi ddweud hyn wrthych—wrth wrando ar gynghreiriaid agosaf a ffrindiau'r wlad hon yn siarad gydag arswyd ynghylch yr hyn a welant, rwy'n cymryd sylw a dylech chithau hefyd. Dylai geiriau Simon Coveney, y Tánaiste Gwyddelig, y bore yma atseinio yn y Siambr hon. Mae rhywun sydd wedi ceisio gweithio gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig, rhywun a gofiaf o gyfarfodydd y Cyngor Ewropeaidd, sy'n fwy o blaid y DU nag unrhyw wleidydd Gwyddelig arall a gyfarfûm, yn gwasgu ei ddwylo mewn arswyd ynglŷn â'r sefyllfa a grëwyd gan y Blaid Geidwadol Brydeinig a Llywodraeth y DU. A phan glywaf Neil Hamilton yn dweud wrthyf y dylem fod yn edrych ymlaen at y dewis gwych o fwyd a fydd gennym ar ein silffoedd gwag ymhen ychydig wythnosau, yr hyn a glywaf yw arweinwyr busnesau manwerthu yn dweud wrthym mai celwydd a ffantasi yw hynny. Efallai y dylech wrando ar yr hyn a ddywedir wrthych.

Felly, rwy'n croesawu cynnig y Llywodraeth heddiw. Rwy'n croesawu cynnig y Llywodraeth, ac rwy'n croesawu ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ail refferendwm, ac rwy'n croesawu ymrwymiad Llywodraeth Cymru i bleidlais sy'n seiliedig ar gynsail a phrosbectws y bydd pawb ohonom yn ei ddeall. Gobeithiaf y bydd refferendwm yn ddewis syml rhwng y cytundeb y mae Mrs May wedi'i negodi—a dyna gytundeb ofnadwy, fel y clywn gan ei phlaid ei hun—. Nid wyf yn deall sut y gall Darren ofyn inni gefnogi cytundeb y mae ef ei hun yn ei ddweud, drwy ei feirniadaeth o'r ddarpariaeth wrth gefn, ei fod yn anymarferol a bod arnom angen dewis amgen yn ei le.

A wnewch chi ildio?

A dyna'r cytundeb y mae eu Llywodraeth eu hunain yn gofyn inni ei gefnogi. Fe ildiaf.

Diolch i chi am ildio. Roeddwn yn cefnogi'r cytundeb. Roeddwn am aros yn yr Undeb Ewropeaidd ac fe ymladdais yn galed i gyflawni hynny, ac fe fethais. Ond nid wyf yn meddwl ei fod yn fethiant yn wyneb wal o gelwyddau, er bod llawer o siarad slic wedi'i wneud gan bobl. Ond rwyf wedi derbyn y canlyniad.

Rwy'n gresynu'n fawr at y ffaith y byddai'r cytundeb hwnnw wedi pasio o un bleidlais pe bai pob Ceidwadwr wedi pleidleisio drosto bythefnos yn ôl. Ac rwy'n gresynu'n fawr at y ffaith bod llawer iawn o Aelodau'r Blaid Lafur yn gwybod y gallai'r ddarpariaeth wrth gefn fod wedi pasio pe bai digon ohonynt hwy wedi cefnogi'r cytundeb hefyd. Ac felly ni fyddem yn y sefyllfa rydym ynddi ar hyn o bryd.

Edrychwch, nid wyf yn mynd i amddiffyn safbwynt y Blaid Lafur yn San Steffan am un eiliad. Roedd y bleidlais ddydd Llun ar y Bil mewnfudo yn anrhefn llwyr; roedd yn warthus. Dylai'r Blaid Lafur wynebu hyn ar sail ein gwerthoedd a'n hegwyddorion ac nid ar sail hwylustod, a chafwyd llawer gormod o hynny gan ein mainc flaen yn Llundain, ac rwy'n gresynu at hynny hefyd, ac rwyf wedi bod yn glir iawn ynglŷn â hynny.

Felly, gadewch inni sicrhau ein bod yn symud ymlaen nawr i bleidlais, ein bod yn gallu atal erthygl 50 dros dro i'n galluogi i egluro'r safbwynt, a'n bod wedyn yn gallu cael dadl sy'n seiliedig ar ffeithiau a dealltwriaeth ac sy'n seiliedig ar opsiwn i aros yn yr Undeb Ewropeaidd ac i barhau'n rhan flaenllaw o un o'r sefydliadau rhyngwladol mwyaf pwerus yn y byd. Byddai hynny'n llawer gwell na chrebachu'n ôl i ryw ffantasi ymerodrol am y gorffennol. Rwyf am weld dyfodol lle gall pawb ohonom gymryd rhan mewn penderfyniadau Ewropeaidd a lle gall pawb ohonom edrych ymlaen at ddyfodol y bydd ein plant yn falch ohono heb gywilydd am ein bod wedi troi ein cefnau pan ddechreuodd pethau fynd yn anodd.

Rwy'n falch iawn o gael y cyfle i siarad yn y ddadl braidd yn danllyd hon heddiw. Ers y refferendwm, ac ers dod i'r Cynulliad, rwyf wedi gwneud popeth a allwn i geisio uno'r bobl a bleidleisiodd dros adael a'r rhai a bleidleisiodd dros aros yn yr UE yn fy etholaeth. Byddai'n naïf dyfalu'n union pam y pleidleisiodd pob person yn y modd y gwnaethant, er fy mod yn credu rhai o'r sylwadau a wnaeth Alun Davies yno. Ond hefyd mae'n glir iawn i mi—pan siaradais ag etholwyr, ac roedd y rheini'n cynnwys myfyrwyr, busnesau, pleidleiswyr hŷn ac eraill, mae'n amlwg eu bod wedi pleidleisio yn y gobaith y byddai eu bywydau a'u safonau byw'n gwella. Nid oedd neb eisiau pleidleisio dros wneud eu hunain yn waeth eu byd neu'n dlotach.

Lywydd, yn gynharach y mis hwn, cefais gyfle i gynnal cynhadledd Brexit, a thrafodwyd hyn gennym yn y Siambr hon o'r blaen, ac roedd y safbwyntiau a'r canfyddiadau o'r gynhadledd honno'n glir iawn: roedd pobl am gael eglurder ar gyfer buddsoddi yn y dyfodol, roeddent am i bobl weithio gyda'i gilydd yn drawsbleidiol, ac roeddent am i'r Prif Weinidog ddiystyru 'dim cytundeb'. Rwy'n dal i gredu hyd heddiw fod y Prif Weinidog wedi bod ar y droed ôl ac wedi bod yn llawer rhy araf i ddiystyru 'dim cytundeb'. Mae unrhyw farn rywsut fod peidio â gwneud hynny yn cryfhau ei llaw negodi yn ffars, ac oherwydd nad yw hynny wedi bod yn wir hyd yn hyn, er gwaethaf ymagwedd galed fel y'i gelwir y Prif Weinidog tuag at Ewrop, mae hi wedi gorfod wynebu embaras mawr wrth gael ei threchu ac mae ein henw da ledled y byd wedi'i niweidio.

Fe ddylai ac fe allai Prif Weinidog y DU fod wedi ymestyn llaw gyfeillgar, nid yn unig at y rheini yn Ewrop, ond at ASau ar draws Tŷ'r Cyffredin, ACau yn y lle hwn ac at y gymuned fusnes yn enwedig. Nid oedd yn rhaid i'r Prif Weinidog wneud hyn ar ei phen ei hun, ond o ganlyniad, mae hi wedi methu cyrraedd y nod. Ac nid y cyfoethog a fydd yn dioddef ac nid ni yn uniongyrchol yn y Siambr hon a fydd yn dioddef. Y bobl, fel llawer o fy etholwyr, sy'n cael trafferth i gael dau ben llinyn ynghyd fydd yn dioddef: y rhai ar gredyd cynhwysol, y rhai sy'n mynd i fanciau bwyd, y rhai sy'n cael trafferth i wneud eu taliadau morgais, y rhai sy'n cymryd risgiau i ddechrau busnes newydd a'r rhai sy'n gweithio i fusnesau sy'n masnachu gydag Ewrop. Ac nid wyf yn barod, Lywydd, i weld y bobl hynny'n dioddef oherwydd na all gwleidyddion gydweithio am fod rhai gwleidyddion—

A wnewch chi dderbyn ymyriad, Jack?

—i'w gweld yn amharod i gyfaddawdu. Iawn, fe wnaf.

Diolch i chi am dderbyn ymyriad. Rydych wedi rhestru llwyth o bethau sy'n real iawn i bobl. A fyddech yn cytuno nad ein haelodaeth o'r UE a greodd y tlodi sy'n bodoli yn y wlad hon, ond mai canlyniad ydyw i benderfyniad gwleidyddol ynglŷn â chyni gan Lywodraeth sy'n dal i fethu cydnabod yr angen i wneud rhywbeth ar gyfer pobl ac nad oedd ganddo ddim byd o gwbl i'w wneud â'r aelodaeth o'r UE, er eu bod wedi dweud hynny?

Diolch, Joyce, ac rwy'n cytuno'n llwyr â chi yno, ac rwyf wedi dweud droeon yn y Siambr hon fod angen i gyni ddod i ben, a daw hwnnw'n uniongyrchol o Lundain.

I fwrw ymlaen, nid wyf yn fodlon gweld rhanbarth Gogledd Cymru yn dioddef chwaith, Lywydd, ac ni ellir ac ni ddylid tanbrisio effaith gogledd Cymru ar economi Cymru. Mae gennym ni yng ngogledd Cymru gyfradd gyflogaeth uwch, lefelau anweithgarwch economaidd is, gwerth ychwanegol gros y pen sy'n uwch na gweddill Cymru, ac incwm gwario gros aelwydydd y pen sy'n uwch na gweddill Cymru.

Roedd y Llywodraeth yn hollol iawn yr wythnos diwethaf i ddefnyddio'r amser ddydd Mawrth i gyflwyno cyfres o ddatganiadau ar effaith Brexit 'dim cytundeb', a gwelais bobl ar y cyfryngau cymdeithasol, gan gynnwys rhai newyddiadurwyr, yn dweud bod hwnnw'n ymarfer dibwrpas. Nid wyf yn credu hynny. Mae hi hefyd yn bwysig iawn gwrando ar arbenigwyr yn yr amseroedd cythryblus hyn, ac rwy'n ystyried ei bod yn gwbl anghyfrifol inni godi ein hysgwyddau, peidio ag adrodd ar, ac anwybyddu rhybuddion gan gwmnïau fel Airbus yn fy etholaeth, sydd wedi rhybuddio dro ar ôl tro am yr angen am gytundeb.

Rwyf am orffen fy nghyfraniad heddiw drwy ddweud fy mod yn credu bod yna gytundeb i'w gael yn y Senedd a bydd y Prif Weinidog yn gweld bod ei gwaith yn llawer haws pe bai'n diystyru 'dim cytundeb' yn llwyr. Fe allai, ac fe ddylai fod wedi gwneud hynny amser maith yn ôl. Lywydd, ni fydd chwarae gemau gwleidyddol yn gwneud dim i wella bywydau'r bobl sydd prin yn ymdopi, fel y mae'r Prif Weinidog yn hoff o ddweud. Aelodau'r Siambr, fe orffennaf gyda'r sylw olaf hwn: mae pobl Cymru a phobl y DU yn haeddu cymaint gwell.

Rwy'n falch o ddilyn fy nghyd-Aelod, Jack Sargeant oherwydd credaf ei fod wedi dod â'r realiti yn ôl ynghylch yr hyn sy'n digwydd ar lawr gwlad o ganlyniad i'r holl fater hwn. Roeddwn yn mynd i siarad am yr anhrefn a welsom neithiwr yn San Steffan, a oedd yn benllanw dwy flynedd a hanner o ymdrechion gorffwyll gan Lywodraeth heb unrhyw syniad beth oedd hi'n ei wneud. Ond mae'n bwysig ein bod yn atgoffa ein hunain o beth y mae 'dim cytundeb' yn ei olygu mewn gwirionedd i'r bobl y mae pawb ohonom yn eu cynrychioli. Cafodd pob un ohonom ein hethol gan bobl Cymru ac mae 'dim cytundeb' yn effeithio mwy arnynt hwy nag arnom ni. Roedd Jack yn hollol iawn, rydym mewn sefyllfa yn ôl pob tebyg lle nad yw'n mynd i effeithio mor wael arnom ni, ond mae ein hetholwyr yn—. Fe roddaf enghraifft i chi yn fy etholaeth i, fel y gwnaeth Jack yn ei etholaeth ef: gwaith dur. Mae pawb ohonoch yn gwybod am y gwaith dur yn fy etholaeth—fe ddylech fod yn gwybod erbyn hyn, beth bynnag—ac mae pawb ohonom yn gwybod am yr her a wynebai ddwy flynedd yn ôl. Ac mae'n dal i wynebu heriau. Cyfarfûm â gweithwyr dur yr wythnos hon ac mae canlyniadau 'dim cytundeb' yn—gallech ddweud, 'Wel, ni fydd llawer o dariffau ar ddur, felly nid yw'n mynd i fod yn broblem.' Ond wrth gwrs, maent yn gwasanaethu'r diwydiant modurol ac mae tariffau enfawr ar y diwydiant modurol. Felly, aiff 80 y cant o'u marchnad i'r diwydiant modurol. Ond yr elfen arall y maent yn ei gwasanaethu, yn amlwg, yw gwerthu dur i fannau eraill. Ac mae rheolau Sefydliad Masnach y Byd—rwy'n cynnig cyfle i UKIP, oherwydd yn eu gwelliant, maent am droi at reolau Sefydliad Masnach y Byd. Dywedwch wrthyf lle mae rheolau Sefydliad Masnach y Byd yn well na'r hyn sydd gennym yn awr? [Torri ar draws.] Ydw, rwy'n fwy na bodlon.

Pleidleisiodd pobl Prydain ym mis Mehefin 2016 dros adael yr Undeb Ewropeaidd. Golyga hynny adael yr undeb tollau, golyga hynny adael y farchnad sengl. Nid oeddwn eisiau gadael yr UE heb gytundeb, roeddwn am gytundeb masnach rydd gyda'r UE, ond mae'n cymryd dwy ochr i greu cytundeb. A ydym yn mynd i ymostwng i fiwrocratiaid ym Mrwsel neu a ydym yn mynd i wrando ar bobl Prydain?

Lywydd, rwy'n credu ein bod wedi clywed o lygad y ffynnon: nid oes cytundeb gwell na'r hyn sydd gennym ar hyn o bryd, ac nid yw Sefydliad Masnach y Byd yn mynd i wella. Yn wir, yn y diwydiant dur, mae yna gytundeb Sefydliad Masnach y Byd yn bodoli. Gallwn fewnforio dur o Dwrci heb dariffau. Rhaid i ni dalu 40 y cant ar y dur sy'n mynd i Dwrci. Mae hynny'n mynd i niweidio ein diwydiant. Ac rydym yn wynebu rheolau eraill a chanlyniadau eraill am ein bod yn colli amddiffyniad yr UE os ydym yn gadael heb gytundeb a byddwn yn wynebu sancsiynau 232 yr UDA yn ogystal â phopeth arall. Mae'r amddiffyniad y mae'r UE yn ei roi yn mynd i fynd. Felly, mae'r diwydiant dur yn dioddef yn wael yn sgil telerau Sefydliad Masnach y Byd wrth i ni adael, a dyna'r effaith a gawn ar ein cymunedau. Bydd diwydiant sy'n ddiwydiant allweddol yn fy etholaeth yn cael ei niweidio oherwydd hynny. A bydd gadael ar delerau Sefydliad Masnach y Byd, fel y dywed eu gwelliant, yn niweidiol i fy etholwyr, ac etholwyr y rhanbarth o fy nghwmpas. Felly, ni allwn wneud hynny. Ac fe bleidleisiodd fy etholaeth drosto, ac nid wyf yn mynd i wadu hynny, ond nid wyf yn dweud dim arall mewn gwirionedd, ond rwy'n dweud wrthych fod yna oblygiadau. A gadewch i ni gofio un peth: yn y ddwy flynedd a hanner a gawsom ers hynny, fe wyddoch mai fy rôl oedd edrych ar oblygiadau Brexit, ac rydym wedi bod yn cymryd tystiolaeth ar hyn, a bellach maent yn nodi rhai o'r pethau a fydd yn digwydd pan fyddwn yn gadael ar 29 Mawrth heb gytundeb. Fe ildiaf.

Gyda Thwrci, mae'r Aelod yn rhoi enghraifft pam ei bod mor ddrwg bod mewn undeb tollau gyda'r UE heb fod ag unrhyw lais dros ei bolisi masnach. Ond a yw'n cydnabod mai un canlyniad cadarnhaol o ran cystadleurwydd y dur a gynhyrchir yn ei etholaeth ers y bleidlais i adael yr Undeb Ewropeaidd yw cyfradd gyfnewid sydd 15 y cant yn is? A bydd, fe fydd Sefydliad Masnach y Byd yn creu heriau, ond bydd hefyd yn debygol o ddod â chyfradd gyfnewid sydd hyd yn oed yn fwy cystadleuol.

Rwy'n derbyn bod y gyfradd gyfnewid yn fwy cystadleuol a bod yr allforion felly'n dod yn fwy deniadol, ond rhaid imi atgoffa'r Aelod hefyd am y mewnforion sydd eu hangen o ran deunyddiau crai. Ac er ein bod wedi bod mewn sefyllfa lle mae gennych gytundebau chwe mis i lawr y lein, byddwn yn dod i bwynt lle daw hynny i ben a rhaid inni ddechrau edrych ar y newidiadau a chostau'n cynyddu ar y deunyddiau crai. Felly, nid yw'n sefyllfa lle byddwn yn ennill. Felly, ar un ystyr—. Os gwelwch yn dda peidiwch â dweud, 'O, wel, mae'n gweithio un ffordd ond anghofiwch y ffordd arall.' Mae'n faich mawr arnom.

A gaf fi atgoffa'r Aelodau hefyd ein bod wedi cael dadl ddoe ar adroddiadau'r Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol ar baratoadau ar gyfer Brexit 'dim cytundeb', a buom yn trafod y goblygiadau sy'n ein hwynebu yn sgil gadael heb gytundeb yn ofalus iawn. Ac rwy'n gwerthfawrogi datganiadau Llywodraeth Cymru yr wythnos diwethaf am y camau y maent yn ymateb iddynt. Ond cymerwch yr adroddiad heddiw ar iechyd, a buom yn sôn am ddau beth ynglŷn ag iechyd. Heddiw, mae prif weithredwr Ysbytai Prifysgol Birmingham wedi nodi y gallai llawdriniaethau gael eu canslo o ganlyniad i 'dim cytundeb', ac nid oedd yn dweud, 'Edrychwch, nid ydym yn mynd i allu ei wneud, oherwydd—. Bydd yna rai newidiadau'. Ond yr hyn a ddywedai oedd, 'Ni allwn reoli'r dosbarthiad enfawr o'r holl feddyginiaethau sy'n cael eu storio. Ni allwn reoli'r gwaith o adnewyddu offer sydd yn rhywle arall.' Rydym yn prynu llawer iawn o'n hoffer meddygol o Ewrop, ac os na fydd gennym gytundeb, sut y gallwn sicrhau bod y rhannau sbâr a'r darnau eraill yn dod i mewn? O ganlyniad i 'dim cytundeb' fe welwn ein hetholwyr yn dioddef yn sgil rhai o'r anawsterau. Yn anffodus, mewn llawer o'r trafodaethau gwleidyddol, rydym yn anghofio'r bobl a wasanaethwn. Mae'r bobl a wasanaethwn angen gwell oddi wrthym a chredaf nad yw'r problemau sydd ynghlwm wrth Brexit heb gytundeb yn dderbyniol ar gyfer hynny.

Mae ein hamser ar gyfer y ddadl hon wedi dod i ben, ond oherwydd ei phwysigrwydd ar y cam hwn, rwy'n barod i ymestyn yr amser hwnnw, ond os gallai'r cyfranwyr sy'n weddill sicrhau bod eu cyfraniadau'n fyr, rwy'n siŵr y byddai ein cyd-Aelodau'n croesawu hynny. Hefin David.

Rwy'n amau a oes unrhyw beth mwy y gallaf ei ddweud yn y Siambr hon a fydd yn darbwyllo unrhyw Aelod arall i newid ei safbwynt ar hyn. Ond pan fydd gennych amheuon ynglŷn â chynnig, rwy'n meddwl ei bod hi'n ddoeth eu hadrodd gerbron y Siambr er mwyn iddo gael ei gofnodi yn y Cofnod. Mae gennyf barch mawr at y bobl sy'n rhan o ymgyrch pleidlais i'r bobl, a rhai o'r areithiau gorau a glywais yn y Siambr hon oedd y rhai gan Lynne Neagle a ddadleuai dros bleidlais i'r bobl, ond nid wyf yn rhannu'r farn honno. Rwy'n amharod iawn i gefnogi refferendwm. Fel y dywedodd Mark Reckless, darllenais y geiriau 'pleidlais gyhoeddus'—dehonglais hynny fel 'refferendwm'; deallaf wrth hynny fod y Llywodraeth yn galw am refferendwm. Teimlaf fod yr angen canfyddedig i gynnal refferendwm yn arwydd o wendid mewn democratiaeth gynrychioliadol ac yn wendid sy'n dangos enbydrwydd diffyg cryfder democratiaeth gynrychioliadol, ond buaswn yn dweud bod hynny'n wir am y refferendwm cyntaf a gynhaliwyd ar y penderfyniad Brexit a byddai'n wir am refferendwm yn y dyfodol.

Felly, rwyf braidd yn amharod i gefnogi cynnig y Llywodraeth a Phlaid Cymru, ond caf fy nghalonogi gan y ffaith ei fod yn dweud y cymerir pleidlais gyhoeddus pan na fydd unrhyw opsiwn arall ar ôl. Ac rwy'n ofni mai'r hyn a welsom neithiwr yn San Steffan yw methiant i ddod i gytundeb y gellid bod wedi'i gyrraedd yn y Senedd, ac ofnaf y bydd hynny'n parhau, ac felly yr unig opsiwn a fydd ar ôl i ni fydd refferendwm, a fydd yn opsiwn amherffaith, ond dyna fydd yr unig opsiwn. Ond dylem gofio hefyd fod hynny wedi digwydd oherwydd methiant ein democratiaeth a dylai pawb ohonom, yma ac yn San Steffan, gymryd cyfrifoldeb am hynny.

Yn olaf, pan fyddwch yn ceisio datrys problemau anhydrin gyda dewisiadau deuaidd, ni fyddwch yn cael atebion a chredaf y dylem fod yn ofalus iawn ynglŷn â symud at refferendwm heb barhau i weithio, fel y dywedodd Dawn Bowden, ac oedi erthygl 50 o bosibl, a pharhau i weithio am gonsensws yn San Steffan.

Hoffwn ychwanegu ychydig o bwyntiau'n unig, ac nid ydynt yn ymwneud mewn gwirionedd â manteision ac anfanteision yr hyn sy'n digwydd, ond â'r argyfwng cyfansoddiadol rydym ynddo yn awr a'r angen i ddeall pa mor ddifrifol yw'r argyfwng hwnnw.

Mae gennym Lywodraeth heb fwyafrif, nid oes ganddi fandad mwyach, ac fel y dywedais o'r blaen, nid oes ganddi unrhyw gyfreithlondeb a dyna graidd y mater. Oherwydd y peth anrhydeddus i'w wneud—y peth anrhydeddus y credaf y byddai pob plaid wedi ei wneud yn y gorffennol ar ôl wynebu crasfa mor fawr yn San Steffan, fyddai mynd at y bobl i geisio cael mandad newydd. A dyna yw'r ffordd go iawn ymlaen yn y pen draw—ceisio mandad gan y bobl—a dyna y mae ein cyfansoddiad yn galw amdano mewn gwirionedd. Ond pan fydd gennych sefyllfa lle mae gennych Lywodraeth sydd â chymaint o obsesiwn â'i gwleidyddiaeth fewnol ei hun yn hytrach na buddiannau'r wlad, yr hyn a gewch yw sefyllfa o barlys cyfansoddiadol, a dyna lle rydym yn awr. A dyna pam y bydd gennych sefyllfa, o fewn ein cyfansoddiad unigryw sy'n gyfuniad o gonfensiwn uchelfreiniol a gweithdrefnau—lle bydd gennych rywun a allai fod yn arweinydd nesaf y Blaid Geidwadol—Rees-Mogg—yn siarad am y Frenhines yn arfer ei hawl i ragderfynu'r Senedd. Mae hynny'n wallgofrwydd llwyr—[Torri ar draws.] Gwallgofrwydd pur. Ond am argyfwng, fod gennych arweinydd posibl y Blaid Geidwadol yn gweld ffordd o droi'n ôl at dactegau rhyfel cartref Lloegr 300 mlynedd yn gynharach. Ai i hynny y daethoch mewn gwirionedd?

I mi, un o'r pethau mwyaf difrifol o bosibl sy'n dod i'r amlwg ar hyn o bryd yw'r ffaith bod rhywbeth tebyg i 600 o offerynnau statudol yn dal i fod heb eu pasio drwy'r Senedd cyn diwedd mis Mawrth, fel arall bydd gennym fylchau mawr yn y ddeddfwriaeth nad ydynt yn gweithio. Byddwn yn gadael yr UE ac ni fydd gennym sail gyfreithiol ddilys a chyfreithlon y gallwn weithredu arni mewn cynifer o feysydd. Dyna pam—a dywedais hyn wrth y Cwnsler Cyffredinol—mai'r mater sy'n codi mewn gwirionedd, un o'r pethau mwyaf uniongyrchol sy'n codi, yw ymestyn erthygl 50, oherwydd bydd unrhyw asesiad rhesymol o ble'r ydym yn dangos na allwn ddatrys y parlys rydym ynddo, beth bynnag fo'n barn, heb fwy o amser ac mae taer angen yr amser hwnnw arnom. Un o'r materion mwyaf uniongyrchol yw bod yn rhaid inni gael, a gofyn i'r UE am estyniad i erthygl 50. A ydych yn cytuno?

Mae ffilm boblogaidd iawn yn y sinemâu ar hyn o bryd. Ei henw yw Stan & Ollie. Caf fy atgoffa o ymadrodd y pâr comedi hwnnw: 'This is another fine mess you've gotten me into.' Ac am gawlach rydym ynddo o ganlyniad i'r hyn sydd wedi digwydd yn San Steffan. Y gwir amdani yw hyn: fe ddywedodd y Prif Weinidog wrth Brydain, 'Mae gennyf gytundeb; nid oes dim i'w gael heblaw'r cytundeb—mae'n fater o'r cytundeb hwn neu ddim cytundeb.' Ac yn awr mae'n dweud, 'Wel, anghofiwch fy mod wedi dweud hynny; rwy'n mynd i fynd yn ôl at yr UE'—nad ydynt eisiau siarad â'r DU gyda llaw—'a chael cytundeb gwell.' Mae'n arwydd o wendid. Rhaid i mi gofio, y tro nesaf y byddaf yn prynu car, fy mod yn dychwelyd y diwrnod canlynol a dweud, 'Wedi meddwl, rwyf am aildrafod y pris nawr, oherwydd nid wyf yn fodlon ar y pris a delais yn y lle cyntaf.' Dywedodd Michel Barnier wrthyf ym mis Gorffennaf y llynedd, 'Y broblem sydd gennyf yw nad yw'r DU yn gwybod beth y mae ei eisiau', a dyna'r union broblem a wynebwn yn awr. Ac a gaf fi atgoffa'r Aelodau na wnaeth yr un blaid sefyll etholiad yn 2017 ar sail gadael yr UE heb gytundeb? Y broblem sydd gennym yw bod refferendwm 2016 wedi'i seilio ar syniad, nid cynllun. Ni allai neb ddweud gyda sicrwydd beth fyddai'n digwydd pe bai pobl yn pleidleisio dros adael. Ac mae hynny'n golygu, wrth gwrs, y bydd rhai yn y Siambr hon yn ei dehongli fel pleidlais dros adael yr UE ar ba delerau bynnag, hyd yn oed os yw'n golygu gadael heb gytundeb, ac nid oes unrhyw ffordd o wrthbrofi hynny. Mae eraill, fel fi, sy'n dadlau na phleidleisiodd pobl ar y farchnad sengl nac undeb tollau; ni chlywais i hynny ar garreg y drws. Nid oes unrhyw ffordd o wrthbrofi hynny chwaith. Felly, sut y mae mynd heibio i'r cyfyngder hwn? Fe wyddom, yn 2017, fod pobl wedi gwrthod Brexit eithaf caled yn yr etholiad cyffredinol, felly gwyddom nad ydynt am fynd i lawr y lôn honno.

Mae'r agwedd gafaliraidd—yr ymadrodd cywir mae'n debyg, o ystyried yr hyn y mae Mick Antoniw newydd ei ddweud—tuag at Iwerddon yn fy nghythryblu, Lywydd. Y gwir amdani yw na chafodd Iwerddon ei chrybwyll yn ystod ymgyrch y refferendwm am fod pobl wedi anghofio bod y ffin yno. Ni wneuthum hynny, oherwydd rwy'n gyfarwydd â'r ffin honno, a'r hyn y gallaf ei ddweud yw hyn: mae'r ffin honno'n amhosibl ei phlismona, ceir dros 200 o fannau croesi, mae smyglo wedi bod yn endemig ers llawer iawn o flynyddoedd, ac mae'n fan lle gwelwyd gwrthdaro mawr. Pan fyddech yn croesi'r ffin honno yn y 1990au cynnar, byddech yn croesi i mewn i Newry, a gallech weld hofrenyddion yn croesi'r awyr mewn patrwm igam ogam rhag ofn y caent eu saethu i lawr. Roedd gan Belfast hofrennydd yn yr awyr drwy'r nos a thrwy'r dydd, roedd cylch o ddur o amgylch y ddinas, a châi pobl eu saethu'n rheolaidd. Cafodd mwy na 3,000 o bobl eu lladd o ganlyniad i 25 mlynedd o wrthdaro a ddaeth i ben ym 1998. Gwae inni chwarae gyda'r cytundeb hwnnw, ac mae'n fy siomi pan glywaf rai, efallai nad yn y Siambr hon, ond y tu allan, sy'n ystyried mai rhyw fath o broblem fach yw hon y gellid ei datrys yn hawdd. Rwy'n gofyn y cwestiwn: beth yw'r trefniadau amgen hyn y dywedwyd wrthym eu bod yn bodoli, oherwydd dros y ddwy flynedd ddiwethaf ni ddaeth neb o hyd iddynt? Nid oes unrhyw ffin yn unman yn y byd sy'n cael ei rheoli gan system sy'n dibynnu'n llwyr ar y defnydd o dechnoleg, a'r rheswm am hynny yw hyn: nid yw'n bodoli. Ac felly mae dweud, 'Gadewch i ni fynd yn ôl a dod o hyd i drefniadau amgen' yn ddim byd mwy na ffordd o ohirio'r anochel am bythefnos, a dyna bythefnos na allwn fforddio'i golli, fel gwlad yma yng Nghymru, nac fel y DU.

Felly, rydym mewn sefyllfa nawr lle rydym yn ceisio siarad â phobl nad ydynt yn mynd i siarad â ni am drefniadau nad oes gennym ni na neb arall unrhyw syniad sut bethau ydynt, a'r cwbl ar gais, y cyfan oll ar gais, 10 Aelod Seneddol sy'n cynrychioli'r DUP—un rhan, ond 36 y cant o'r boblogaeth yng Ngogledd Iwerddon; enghraifft bendant iawn o'r gynffon yn siglo'r ci. Maent yn dweud, 'Wel, edrychwch, rydym am wneud yn siŵr nad oes unrhyw wahaniaeth rheoleiddiol rhwng Prydain a Gogledd Iwerddon.' Wel, nid yw hynny'n wir yn achos erthyliadau, nid yw hynny'n wir yn achos partneriaethau sifil. Dewis a dethol beth rydych ei eisiau yw hynny. Y realiti yw bod y sefydliad gwleidyddol wedi bod â man dall o ran Iwerddon a nawr, wrth gwrs, maent yn gweld mai dyna'r un mater sy'n mynd â chymaint o amser.

Nid wyf am gymryd gwersi gan y Blaid Geidwadol oherwydd, am wyth mlynedd, ni wnaethant dderbyn canlyniad y refferendwm yn 1997. Yn 2005, fe wnaethant sefyll ar sail maniffesto a oedd yn dweud, 'Rydym am refferendwm arall'. Os oedd yn iawn bryd hynny—

A wnewch chi dderbyn ymyriad?

—beth yw'r broblem gyda'r egwyddor nawr? Wrth gwrs, David.

Diolch iddo am ildio, oherwydd cefais fy ethol yn 1999. Roeddwn yn derbyn y canlyniad yn 1997. Gwnaeth uwch aelodau'r grŵp, ar ôl inni symud o dan arweinyddiaeth Nick Bourne, lawer o waith ar y pryd, ac nid oedd ein haelodau'n diolch i ni bob amser. Credaf eich bod yn cyfeirio at faniffesto'r DU—roedd y geiriad yn llac yn hwnnw—ond ni fu erioed—erioed—yn bolisi gan Blaid Geidwadol Cymru yn y Siambr hon.

Wel, dyna yn sicr oedd polisi'r blaid yn y DU, ac wrth gwrs, mae'r Prif Weinidog wedi cael ei hatgoffa o hynny yn y gorffennol. Yn sicr, mae'n wir na chafodd y refferendwm ei dderbyn gan y DU—. Rwy'n clywed yr hyn a ddywed am y Ceidwadwyr Cymreig, a gwn beth yw ei farn bersonol ef, ond y realiti yw na chafodd ei dderbyn gan y Ceidwadwyr yn y DU ac wrth gwrs, nid yw UKIP yn ei dderbyn yn awr. Felly, pan glywaf bobl yn dweud, 'Ni ddylem gael ail refferendwm', rwy'n diystyru'r hyn a ddywedant.

Rwyf am wneud dau bwynt arall—rwy'n gweld bod yr amser yn dod i ben, Lywydd—ers pa bryd oedd safbwyntiau busnesau i gael eu diystyru mor ddifeddwl gan y Blaid Geidwadol, gan UKIP? Mae'n debyg bod llais y byd busnes, arweinwyr busnes mae'n debyg—[Torri ar draws.]—yn rhan o brosiect ofn. Mae peth o'r iaith a glywais gan hyrwyddwyr y farchnad rydd—. Mewn eiliad. Byddai hyrwyddwyr y farchnad rydd yn gwneud i'r Marcswyr mwyaf croch gochi, oherwydd maent wedi difrïo busnesau ac wedi dweud, 'Nid yw busnesau'n gwybod am beth y maent yn sôn'.

Wrth gwrs.

Rydych wedi sôn am yr angen i wrando ar lais busnesau. Roedd llais busnesau'n cefnogi cytundeb y Prif Weinidog ac yn annog pawb yn Nhŷ'r Cyffredin i wneud hynny pan gafodd ei gynnig ar gyfer y bleidlais wreiddiol. Er hynny, ni wnaeth eich plaid ei gefnogi. Pam hynny?

Wel, hynny yw, mae hynny'n anwybyddu'r ffaith bod nifer fawr o'r Aelodau Seneddol Ceidwadol heb ei chefnogi chwaith. Dyna'r broblem sydd gennym yma; ni allai hi fynd â'i phlaid ei hun gyda hi. Dyna'r broblem sydd gennych yn eich plaid eich hun.

Un pwynt olaf—[Torri ar draws.] Un pwynt terfynol: mae'r amgylchiadau wedi newid yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf. Bellach, nid wyf yn gweld pam na allwn ofyn i bobl fynegi barn yng ngoleuni'r amgylchiadau presennol. Yn sicr, boed yn gefnogwyr Brexit neu'n gefnogwyr aros, byddwn yn treulio ein holl amser yn trafod sut olwg a ddylai fod ar Brexit heb ofyn i'r bobl. Felly, gadewch inni ateb y cwestiwn unwaith ac am byth a setlo'r mater drwy ofyn i'r bobl.

Y Cwnsler Cyffredinol a'r Gweinidog Brexit i ymateb i'r ddadl, Jeremy Miles. 

Diolch, Lywydd. A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i'r Aelod dros Ben-y-bont ar Ogwr am ein hatgoffa ynglŷn â'r effaith bwerus y mae penderfyniadau a wneir mewn perthynas â Brexit yn ei chael ar fywydau bob dydd pobl, a sut y gall cael y penderfyniadau hynny'n anghywir arwain at ganlyniadau trychinebus mewn bywydau go iawn? Cafwyd amrywiaeth o gyfraniadau gan Aelodau'r Cynulliad yn y ddadl hon. Roeddwn yn croesawu'r mwyafrif helaeth ohonynt, ac roeddwn yn anghytuno'n sylfaenol â rhai ohonynt mae arnaf ofn.

Ystyriodd Adam Price a Dawn Bowden yr ymateb y byddem yn ei gael gan yr Undeb Ewropeaidd. Rydym yn gwybod, onid ydym—cawsom ein hatgoffa neithiwr ddiwethaf gan y Llywydd Tusk—fod y ddarpariaeth wrth gefn yn rhan o'r cytundeb ymadael, ac nid yw'r cytundeb ymadael yn agored i'w ailnegodi. Felly, credwn fod yna gytundeb Brexit amgen amlwg ar gael, fel y mae nifer o ffigurau allweddol yr UE yn cydnabod: ymrwymo i berthynas economaidd agosach o'r math y byddai etholwyr yn etholaeth Jack Sargeant a gweithwyr dur a busnesau mawr yn etholaeth David Rees eisiau ei gweld—y ffurf ar Brexit y mae'r Cynulliad hwn wedi'i gefnogi. Ond mae hyd yn oed sôn am hyn wedi achosi dicter eto heddiw gan bleidwyr Brexit digyfaddawd fel Neil Hamilton, sy'n credu bod 'dim cytundeb' yn ganlyniad dymunol mewn gwirionedd. Mae'r Aelod dros UKIP yn hyrwyddo canlyniad 'dim cytundeb'. Gadewch inni fod yn glir ynglŷn â hynny. Rydym wedi dweud—. Rwyf wedi dweud—. Dywedais ar y dechrau—

A wnaiff yr Aelod ildio?

Dywedais ar y dechrau—. Iawn.

Dywedais wrth ymyrryd ar araith David Rees nad oeddwn eisiau 'dim cytundeb', ond mae hyn wedi'i orfodi arnom gan anhyblygrwydd yr UE a thwpdra'r Prif Weinidog fod dim cytundeb yn well na chytundeb gwael.

Wel, cefais fy nrysu gan y rhan honno, a gwnaeth lawer o synau gwych am gytundebau masnach rydd i amddiffyn gwelliant a hyrwyddai 'dim cytundeb'. Ond fel y dywedais yn fy sylwadau agoriadol, mae angen i'r Prif Weinidog ddod o hyd i gefnogaeth barhaol i'w dull o weithredu ar Brexit.

Gwrandewais ar gyfraniad Darren Millar a rhaid imi ddweud fy mod yn meddwl bod ei ymosodiadau personol ar Jeremy Corbyn wedi methu codi lefel y ddadl yn y Siambr. Mae ei gefnogaeth i welliant Brady yn gwbl syfrdanol—strategaeth gwbl hurt ar ran y Prif Weinidog ei bod yn chwipio aelodau ei meinciau cefn ei hun i gefnogi gwelliannau i'r cytundeb y dywedodd na ellid ei ddiwygio. Ond o leiaf mae'n dangos mwy o deyrngarwch tuag ati na llawer o'i meinciau cefn, fel yn wir y mae Mark Reckless yn ei wneud, ac ni chafodd ei ethol yma fel Ceidwadwr hyd yn oed.

Siaradodd y ddau am—. Siaradodd y ddau am barchu'r refferendwm. [Torri ar draws.] Siaradodd y ddau am barchu'r refferendwm. Y rheswm pam ein bod yn y sefyllfa rydym ynddi yn y ddadl hon heddiw yw bod y Senedd wedi methu cysoni canlyniad y refferendwm â'r addewidion a wnaed i bobl ar y pryd. Nid yw hwn yn waith hawdd. Rydym wedi treulio dros ddwy flynedd yn ceisio cyrraedd y sefyllfa honno, ac nid yw'r Senedd wedi gallu cysoni hynny, a'r rheswm am hynny yw bod Theresa May yn methu cyflawni'r addewidion a wnaed i bobl yn ystod y refferendwm hwnnw. Dyna her sylfaenol sydd wrth wraidd ei strategaeth, a dyna pam y mae'n methu mor druenus.

Rydym yn gobeithio y gall y Senedd ddal i gytuno ar ryw fath o gytundeb Norwy+ o'r math a gefnogwyd gan y Cynulliad hwn ac y byddai Llywodraeth Cymru yn ei gefnogi. Pwy a ŵyr na allai hynny fod yn gyraeddadwy o hyd, ond mae canlyniadau enbyd oedi pellach a'r anghytundeb llwyr yn y Senedd yn golygu bod yn rhaid inni bellach baratoi ar gyfer pleidlais gyhoeddus.

Ni fyddwn yn cefnogi gwelliant UKIP am y rheswm syml ei fod yn hollol groes i fuddiannau pobl Cymru, ac nid oes unrhyw dystiolaeth fod yna gefnogaeth yn ein cymunedau i'w hideoleg o adael heb gytundeb.

Rwy'n ddiolchgar i Rhun ap Iorwerth am nodi na fyddai'n pwyso am bleidlais ar welliant Plaid Cymru. Yn ei araith roedd yn ein hatgoffa, yn bwysig iawn, nid yn unig ynglŷn â rôl y berthynas rhwng Llywodraethau, ond hefyd am rôl bwysig y berthynas rhwng Seneddau yn y mater hollbwysig hwn sy'n ein hwynebu ar yr adeg hon. Yn yr ysbryd hwnnw, rwy'n gobeithio y gall ein Senedd anfon neges glir arall eto heddiw ynglŷn â'n safbwynt, ac rwy'n annog eich Aelodau i gefnogi'r cynnig.

Rwyf ar ddeall bod Rhun ap Iorwerth am dynnu gwelliant 2 yn ôl. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu i welliant 2 gael ei dynnu yn ôl? Felly, mae gwelliant 2 wedi'i dynnu yn ôl.

Tynnwyd gwelliant 2 yn ôl yn unol â Rheol Sefydlog 12.27.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 1? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Felly, gohiriaf y bleidlais ar yr eitem yma tan y cyfnod pleidleisio. 

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.